Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "rewolucja 1905" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 21
Tytuł:
Proletariacka biografia i dzielenie postrzegalnego. Rozmywanie granic klasowych w okresie Rewolucji 1905
Autorzy:
Marzec, Wiktor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/652338.pdf
Data publikacji:
2012-12
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
dzielenie postrzegalnego
Rewolucja 1905r.
autodydaktyzm
proletariacka sfera publiczna
Opis:
Artykuł podejmuje problematykę kwestionowania podziałów klasowych na poziomie praktyk kulturowych w okresie rewolucji 1905–1907. Zaplecze teoretyczne stanowi koncepcja „dzielenia postrzegalnego” Jacquesa Rancière’a. Podstawową stawką polityki jest w jego ujęciu definiowanie tego, co może zostać zobaczone i usłyszane, kto ma prawo politycznego obywatelstwa w sferze publicznej i polityczny głos, a także to, jakie są dostępne sposoby współbycia, współdzielenia tego, co wspólne. Rewolucja 1905 r. okazuje się mieć podstawowe znaczenie właśnie w tych aspektach, przynosząc bezprecedensową zmianę. To, co w badanej niegdyś przez Rancière’a Francji było udziałem robotników rekonstruujących swoje klasowe praktyki w długotrwałej walce autodydaktyzmu i samoprzekroczenia własnej kultury, w przypadku peryferyjnej gwałtowności Królestwa Polskiego działo się na skutek interwencji nieoczekiwanych procesów politycznych. Artykuł podejmuje analizę trzech emblematycznych biografii wydanych w formie książek, gdzie procesy te są dobrze uchwytne. Dodatkowy kontekst stanowią liczne, zebrane w archiwach, mniej obszerne relacje biograficzne robotników. Pozwala to naszkicować obraz praktyk kulturowych związanych z obiegami wiedzy, świadomym wysiłkiem jej nabywania i kwestionowania dotychczasowej jej cyrkulacji, a także uchwycić migawkowe obrazy dramatycznego wysiłku tych, którzy nie chcieli pozostać w zaklętym kręgu biologicznej reprodukcji własnej egzystencji.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica; 2012, 41
0208-600X
2353-4850
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościół katolicki wobec wydarzeń pierwszego roku rewolucji na ziemiach byłego królestwa Polskiego – rok 1905 na łamach „Przeglądu Katolickiego”
Position of the Catholic Church with respect to events of 1905 – the first year of the revolution – on the territory of the former Kingdom of Poland, as presented in “Przegląd Katolicki” (Catholic Review)
Autorzy:
Karbowniczek, Tomasz
Święcich, Karolina
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23945070.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Kościół katolicki
rewolucja 1905 r.
Przegląd Katolicki
Królestwo Polskie
Opis:
Podstawą działalności Kościoła katolickiego była encyklika „Rerum novarum” papieża Leona XIII. Dała ona możliwość oddziaływania kół katolickich na środowisko robotnicze. Zostało to formalnie usankcjonowane przez Stolicę Apostolską. Właśnie ta encyklika oddziaływała na postawę Kościoła katolickiego w walce z socjalizmem. Celem artykułu jest pokazania nastawienia Kościoła katolickiego w Królestwie Polskim do problemów, jakie przyniosły wydarzenia roku 1905. Najważniejszym z nich był socjalizm. Socjaliści organizowali strajki robotnicze, zarówno o charakterze politycznym, jak i ekonomicznym. Następnym zagadnieniem był strajk szkolny i postawa wobec niego Kościoła katolickiego w Królestwie Polskim. Rok 1905 spowodował także wydanie ukazu o powołaniu rosyjskiej Dumy (parlamentu). Tematyka ta często pojawiała się na łamach periodyku „Przegląd Katolicki”, który stanowi podstawę źródłową tego artykułu.
The basis for operation of the Catholic Church was the “Rerum novarum” encyclical by Pope Leo XIII. It opened the possibility for Catholic circles to influence workers community. It was formally sanctioned by the Holy See. The encyclical was the main influence on Catholic Church’s struggle against socialism. The objective of the article is to show the attitude of Catholic Church in the former Kingdom of Poland with respect to issues caused by the events of 1905. The most important of those was socialism. Socialists organized workers’ strike actions, with both political and economic goals. The next issue was the school strike action and the position Polish Catholic Church took with respect to that. 1905 events have also resulted in issuance of a decree forming the Russian Duma (parliament). Those topics were frequently mentioned and discussed in “Przegląd Katolicki” (Catholic Review) periodical, which is the source base for this article.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 267-281
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Świat wyszedł z zawiasów”. Przemoc i jej reprezentacje w „Dzieciach” Bolesława Prusa
The World Has Been Unhinged Violence and its Representations in Bolesław Pruss The Children
Autorzy:
Zalewski, Cezary
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933575.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
przemoc
odwet
rewolucja 1905 roku w literaturze
violence
retaliation
the 1905 revolution in literature
Opis:
The subject of the present article is the way revolutionary violence is presented in Bolesław Prus's novel entitled The Children. Momentary and long-term strategies are distinguished. By means of the first of them the author shows executions (military and revolutionary), in which the simplified procedure immediately leads to pronouncing and executing the sentence. The other technique emphasizes the stress on the origin of the acts of violence, analyzing their psychological motifs in detail and their (military or terrorist) preparations.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 1; 77-88
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność ruchów anarchistycznych w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX stulecia
The activity of anarchist movements in the Kingdom of Poland at the turn of the 19th and 20th centuries
Autorzy:
Potkański, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/556953.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
anarchism
terrorism
Kingdom of Poland
1905 revolution
Okhrana
anarchizm
terroryzm
Królestwo Polskie
rewolucja 1905 roku
Ochrana
Opis:
In the second half of the 19th century, alongside Marxism dominating the left, anarchist ideas also started to be disseminated in Europe. In the Russian Empire, industrial transformations activated anarchist and anti-system forces (such as those involved in Narodnaya Volya) invoking the universal freedom of people, who were entangled in a new slavery based on socio-economic factors in an era of aggressive capitalism. Around 1903, various anarchist organisations became more active in the borderland of the Kingdom of Poland and western Russia, mainly in Białystok Voivodeship. Large numbers of supporters of workers’ parties joined extremist organisations such as Chernoe Znamia or Beznachalie. The period of revolutionary upheaval started in 1905 was conducive to the development of anarchist organisations in the Kingdom of Poland, especially in large cities, such as Warsaw and Łódź. Members of the Workers’ Conspiracy, the International, and the Group of Revolutionary Avengers carried out armed assassinations of members of the tsarist authorities as well as the local bourgeoisie. Their activities were brutally suppressed by the police and Okhrana agents.
W Europie, obok dominującego w ujęciu lewicowym marksizmu, w drugiej połowie XIX w. zaczęto propagować również koncepcje anarchistyczne. W Cesarstwie Rosyjskim przeobrażenia industrialne doprowadziły do uaktywnienia sił anarchistycznych i antysystemowych działających m.in. w Narodnej Woli i odwołujących się do powszechnej wolności ludzi uwikłanych w nowe zniewolenie, mające podłoże społeczno-gospodarcze w epoce agresywnego kapitalizmu. Około 1903 r. uaktywniły się różne formacje anarchistyczne na pograniczu Królestwa Polskiego i zachodniej części Rosji, głównie na Białostocczyźnie. Zwolennicy partii robotniczych masowo przechodzili do skrajnych formacji: Czernoje Znamja i Beznaczalije. Okres wrzenia rewolucyjnego od 1905 r. sprzyjał rozwojowi formacji anarchistycznych na terenie Królestwa Polskiego, a zwłaszcza w dużych miastach, takich jak Warszawa i Łódź. Członkowie Zmowy Robotniczej, Internacjonału oraz Rewolucjonistów-Mścicieli dokonywali zamachów zbrojnych na przedstawicieli nie tylko carskich władz, ale także miejscowej burżuazji. Ich działalność została brutalnie zdławiona przez policję oraz funkcjonariuszy Ochrany.
Źródło:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2014, 4; 99-113
1899-6264
2451-0718
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Searching for the better city: urban discourse during the Revolution of 1905 in the Kingdom of Poland
Autorzy:
Śmiechowski, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1011709.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
the 1905 Revolution
discourse
urbanism
self-governance
Kingdom of Poland
Rewolucja 1905
dyskurs
miejskość
samorząd
Królestwo Polskie
Opis:
Główna hipoteza artykułu głosi, że rewolucja 1905 roku, która stanowiła początek nowoczesnej polityczności w tej części Europy, była także punktem zwrotnym w dziejach miast Królestwa Polskiego. Szybka urbanizacja i industrializacja Królestwa po upadku powstania styczniowego spowodowała nieodwracalne zmiany struktury społecznej. W miejskich realiach pojawili się nowi aktorzy społeczni w postaci proletariatu i inteligencji. W wyniku tych zmian w trakcie rewolucji 1905 roku tematyka miejska odgrywała w Królestwie znacznie poważniejszą rolę niż w głębi Cesarstwa. Dyskurs o mieście odzwierciedlał narastający konflikt pomiędzy różnymi wizjami miasta: konserwatywną, postępową i radykalną. W istocie, dyskurs ów był dyskusją na temat zakresu miejskiej demokracji. Ukazuje on również skalę kontrastów występujących pomiędzy aktorami społecznymi biorącymi udział w miejskim życiu publicznym, a zwłaszcza pomiędzy burżuazją a proletariatem, już na tym bardzo początkowym etapie nowoczesnej polityczności w Królestwie Polskim. W trakcie rewolucji, początkowy demokratyczny entuzjazm ustąpił wkrótce miejsca logice ekskluzji. Ustanowiona przez mieszczaństwo w odpowiedzi na narastające w trakcie rewolucji wyostrzenie antagonizmów klasowych, prowadziła ona do ograniczenia znaczenia klasy pracującej i jej pozycji politycznej w planowanym samorządzie miejskim.
The main argument of this paper states that the Revolution of 1905, which established the era of modern politics in Central and Eastern Europe, was also an important landmark for the cities in the Kingdom of Poland. The rapid urbanisation and industrialisation of the Kingdom of Poland after the January Uprising brought irreversible change to the country’s social structure. New agents like the proletariat and the intelligentsia appeared in the urban space. As a result, urban contexts during the Revolution of 1905 were much more important in Russian Poland than in the Interior of the Russian Empire. A conflict arose between groups supporting different visions for the cities: traditional, moderately progressive and radical. Actually, the urban discourse of 1905 was a dispute about the scope of urban democracy. With reference to manifestos or projects for legal acts, as well as articles or reports from Warsaw’s national journals and the local press from Lodz, I examine changes in the Kingdom’s urban discourse—from criticism of the existing administration (the so-called Magistrats) to demands for introducing the modern system of self-governance. Urban discourse tells us a lot about the Polish middle-class and its ideological attitudes. During the Revolution, the initial democratic enthusiasm was soon replaced by the logic of exclusion. Established by the bourgeoisie as a consequence of the revolutionary exposure of class antagonism, it took measures to limit the influence of the working class and its political position in the future urban self-governance.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2014, 13, 3; 71-96
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problematyka narodowościowa na obszarze guberni białoruskich na łamach polskiej prasy konserwatywnej redagowanej w Rosji i w zaborze rosyjskim na przykładzie tygodnika „Kraj” i dziennika „Słowo” w dobie rewolucji 1905–1907
The issue of nationality in the area the Belarusian province in the pages of Polish conservative press edited in Russia and in weekly "Country" and the journal "Word" in the era of the revolution 1905–1907
Autorzy:
Grabski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2167955.pdf
Data publikacji:
2018-12-15
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Revolution 1905–1907
conservative newspaper
Belarusian governorates
nationalistic aspect
Rewolucja 1905–1907
prasa konserwatywna
gubernie białoruskie
aspekt narodowościowy
Opis:
In the paper the national aspect of the Belarusian province in the era of the Revolution 1905–1907 was presented. It has been discussed from the perspective of the St. Petersburg weekly "Country" and the Warsaw daily paper "Slowo". Both magazines were lawfully issued and represented a conservative policy agenda.
W artykule został przedstawiony aspekt narodowy na terenie guberni białoruskich w dobie rewolucji 1905–1907. Został on omówiony z perspektywy petersburskiego tygodnika „Kraj” i warszawskiego dziennika „Słowo”. Oba czasopisma były legalnie wydawane i reprezentowały program polityki konserwatywnej.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2018, Zeszyt, XXXII; 325-340
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łódź jako teren badań etnograficznych z perspektywy women’s urban anthropology
Łódź as a Terrain for Ethnographic Research from the Perspective of Women’s Urban Anthropology
Autorzy:
Kuźma, Inga B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/985839.pdf
Data publikacji:
2014-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
women’s studies
urban anthropology
female textile workers
Revolution of 1905
problematyka kobiet
antropologia miasta
włókniarki
rewolucja 1905
Łódź
Opis:
This text is devoted to selected questions on the border of the ethnography of Łodź and research into women’s issues, and thus joins the trend of women’s urban anthropology. The author reinterprets selected sources, such as various types of writings and field materials from the archives of the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of the University of Łodź. Her aim is to reconstruct the local ‘herstory’ from the ethnographic-anthropological perspective. She therefore looks at certain aspects of the life of textile workers and locates them in the context of the perceptions of femininity and the work ethic around which Łodź’s image (stereotypical and auto-stereotypical) was created
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2014, 58, 1; 121-137
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Endeckie postrzeganie miasta. Ewolucja tematyki miejskiej na łamach „Przeglądu Wszechpolskiego” i „Przeglądu Narodowego”
Perception of the city by Endecja. Evolution of the urban issues in “Przegląd Wszechpolski” (The All-Polish Review) and “Przegląd Narodowy” (The National Review)
Autorzy:
Śmiechowski, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1390594.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Narodowa Demokracja
kwestia miejska
rewolucja 1905 r.
modernizacja
kwestia żydowska
National Democracy
urban issue
Revolution of 1905
Jewish issue
Opis:
Narodowa Demokracja, będąca polityczną emanacją polskiego ruchu narodowego, bywa obiegowo uważana za antymiejską i reakcyjną. W rzeczywistości jednak stosunek endecji do miejskości i kwestii miejskiej był o wiele bardziej skomplikowany. W prasie teoretycznej endecji, „Przeglądzie Wszechpolskim” i „Przeglądzie Narodowym”, ideolodzy endecji kreślili pozycję miejskich grup społecznych w światopoglądzie polskiego ruchu narodowego. Po rewolucji 1905 r. Narodowa Demokracja stała się de facto partią mieszczańską, odgrywającą aktywną rolę w polityce miejskiej w Królestwie Polskim.
National Democracy, being the political representation of the Polish national movement, is often considered as anti-urban and reactive. However, in reality the Endecja’s attitude to urbanity and urban issue was much more complicated. In its theoretic press: “The All-Polish Review” and “The National Review”, ideologists of the Endecja outlined the position of social urban groups in the outlook of the Polish national movement. After the 1905 Revolution the Endecja became de facto a bourgeois party, playing an active role in the urban politics of the Kingdom of Poland.
Źródło:
Studia Podlaskie; 2018, 26; 7-26
0867-1370
Pojawia się w:
Studia Podlaskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Psyche zrzuca kajdany: Teatr łódzki w listopadzie 1918
Psyche Casts Her Shackles Away: The Theatre in Łódź in November 1918
Autorzy:
Kuligowska-Korzeniewska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30025402.pdf
Data publikacji:
2018-10-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Eros i Psyche
Jerzy Żuławski
rewolucja 1905
Łódź
historia teatru polskiego
Eros and Psyche
revolution of 1905
Polish theatre history
Opis:
Nowy sezon 1918/1919 Teatr Polski w Łodzi pod dyrekcją Franciszka Rychłowskiego otworzył 9 listopada sztuką Jerzego Żuławskiego Eros i Psyche. Napisana w 1903, a w Łodzi grana uprzednio w dniach antyrosyjskiej i socjalistycznej rewolucji 1905, teraz, w chwili narodzin Polski niepodległej brzmiała wyjątkowo aktualnie. Metafora Psyche – królewny, uwięzionej przez złego króla, którego pokonuje i zabija, własną wolą i mocą uwalniając się z kajdan i więzienia – okazała się nośna i dla publiczności, i dla krytyka, piszącego o przebudzeniu „do nowego, wolnego życia”.
The Polski Theatre in Łódź headed by Franciszek Rychłowski opened the new 1918/1919 season with a production of ’Eros i Psyche’ (Eros and Psyche) by Jerzy Żuławski. The play, written in 1903 and performed in Łódź during the anti-Russian socialist revolution of 1905, took on new relevance as Poland regained independence. The metaphor of Psyche, a princess imprisoned by an evil king whom she then defeated and killed, freeing herself from her shackles thanks to her steadfastness and willpower, resonated with both the audience and one of the critics, who wrote about waking up “to a new, free life.”
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 3; 137-145
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Nowy Donkiszot» albo Pornografia nowoczesności: O zapomnianym dramacie Jerzego Żuławskiego
«New Don Quixote» or the Pornography of Modernity: On the Forgotten Drama of Jerzy Żuławski
Autorzy:
Dudek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36126485.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jerzy Żuławski
Don Kichot
Cervantes
rewolucja 1905
modernizm
wstyd
pornografia
nowoczesność
Don Quixote
revolution of 1905
modernism
shame
pornography
modernity
Opis:
Artykuł jest próbą interpretacji Nowego Donkiszota Jerzego Żuławskiego, nieukończonego dramatu, który nigdy nie był przedmiotem badań. Na płaszczyźnie formalnej utwór stanowi najodważniejszy być może eksperyment Żuławskiego jako dramatopisarza, lokujący się w sąsiedztwie projektów teatralnych Stanisława Wyspiańskiego i Tadeusza Micińskiego. Ale Nowy Donkiszot to przede wszystkim arcyciekawy sąd epoki nad nowoczesnością, który przez reinterpretację obecnej w literaturze polskiej figury błędnego rycerza, a także w dialogu z Weselem Wyspiańskiego, diagnozuje impotencję współczesnej Żuławskiemu inteligencji w obliczu rewolucji 1905 i obnaża usypiający charakter rodzącego się przemysłu kulturalnego. Nowoczesny Don Kichot przechodzi w dramacie ewolucję od idealisty, utopijnego fantasty i rewolucyjnego bojownika, poprzez poszukiwacza szczęścia w iluzji i rolę „hamletycznego” hedonisty, aż po krytycznego pornografa nowoczesności. Kod pornograficzny, podniesiony do rangi zasady konstrukcyjnej dramatu, stanowi literacką strategię pozwalającą dramatopisarzowi krytycznie prześwietlić rzeczywistość, której metonimią uczynił rzymski lokal rozrywkowy.
This article interprets Jerzy Żuławski’s Nowy Donkiszot (The New Don Quixote), an unfinished drama that has never been studied to date. On the formal level, the text may well be Żuławski’s boldest experiment as a playwright; it can be situated in the vicinity of Stanisław Wyspiański’s and Tadeusz Miciński’s theatre projects. But Nowy Donkiszot is above all an extremely interesting judgment of modernity: through a reinterpretation of the figure of the knight errant present in Polish literature, and in dialogue with Wyspiański’s The Wedding, Żuławski diagnoses the impotence of his contemporary intelligentsia in the face of the Revolution of 1905 and exposes the soporific effect of the nascent cultural industry. In the play, the modern Don Quixote undergoes an evolution: from an idealist, a utopian fantasist and revolutionary fighter, through a search for happiness in illusion and the role of a “Hamletic” hedonist, to a critical pornographer of modernity. The pornographic code, elevated to the rank of the construction principle of the play, is a literary strategy allowing the playwright to critically penetrate reality, here metonymically represented by an entertainment establishment in Rome.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 1; 163-184
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie ugrupowania polityczne wobec postaw młodzieży Królestwa Kongresowego w okresie rewolucji 1905 r., strajku szkolnego i bojkotu szkół rosyjskich
Autorzy:
Waingertner, Przemysław Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1550942.pdf
Data publikacji:
2021-08-18
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
rewolucja 1905 r.
strajk szkolny 1905 r.
historia Polski w XX wieku
Revolution of 1905
school strike 1905
history of Poland in the 20th century
Opis:
W artykule została podjęta próba odpowiedzi na pytania o miejsce, jakie postawy i aktywność dorastającego w Królestwie Polskim pokolenia zajmowały w refleksji i działaniach polskich elit politycznych, skupionych w ugrupowaniach i środowiskach, funkcjonujących na ziemiach polskich w pierwszych kilkunastu latach XX stulecia – w okresie wyznaczonym w Kongresówce przez wybuch rewolucji 1905 r. i strajku szkolnego oraz wygaśnięcie programowego bojkotu szkoły rosyjskiej. W tekście Czytelnik znajdzie odpowiedzi na dwa zasadnicze pytania: jak partie polityczne odnosiły się do postaw i publicznej aktywności tego młodego pokolenia, oceniały jego dojrzałość polityczną, a także wartość i skuteczność działań podejmowanych przez młodzież? Jakie miejsce dla przedstawicieli młodej generacji przewidywali politycy we własnych stronnictwach i jaką rolę im przeznaczali? Przedmiotem powyższych analiz stały się wystąpienia publiczne i prasa najważniejszych spośród ówczesnych polskich ugrupowań politycznych: Narodowej Demokracji, Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) oraz środowisk konserwatywnych. Na podstawie badań wypada stwierdzić, iż konserwatyści potępiali „niedojrzałych” przedstawicieli młodego pokolenia Królestwa Polskiego, uczestniczących w strajku i bojkocie szkoły rosyjskiej, pozostając przeciwnikami idei rewolucji. Narodowcy widzieli w strajku przejaw „nierozumnego” buntu wobec „realistycznej” polityki. Socjaliści i radykalni ludowcy pozytywnie oceniali zaktywizowanie się polityczne młodej generacji. Charakterystyczna, odmienna w stosunku do innych ugrupowań na lewicy, była natomiast dogmatyczna postawa SDKPiL. Partia ta popierała zaangażowanie młodzieży w walce „na ulicach” o zwycięstwo rewolucji, natomiast strajk szkolny traktowała jako godny uwagi, gdy wzmagał „rewolucyjne wrzenie” i wtedy, gdy młodzież podnosiła hasła socjalne. Socjaldemokracja przeciwstawiała się natomiast późniejszemu bojkotowi, podejmowanemu w imię haseł narodowych i oświatowych, gdy opadła fala rewolucyjnych wystąpień – mogącemu sprzyjać sympatiom młodych, kierowanym ku innym polskim ugrupowaniom politycznym.
In this article, an attempt was made to answer questions about the place that the attitudes and activity of the generation growing up in the Kingdom of Poland occupied in the reflection and actions of polish political elites, concentrated in groups and environments, operating in Polish lands in the first dozen years of the twentieth century – during the period appointed in Congress by the outbreak of the Revolution of 1905 and the school strike and the expiration of the program boycott of the Russian school. In the text, the reader will find answers to two fundamental questions: how did the political parties relate to the attitudes and public activity of this young generation, assess its political maturity, as well as the value and effectiveness of the actions taken by young people? What place for representatives of the young generation predicted politicians in their own partisanship and what role did they allocate to them? The above analyses covered public appearances and the press of the most important polish political groups of the time: the National Democracy, the Polish Socialist Party (PPS), the Social Democracy of the Kingdom of Poland and Lithuania (SDKPiL) and conservative circles. On the basis of the research, it should be noted that the conservatives condemned the “immature” representatives of the younger generation of the Kingdom of Poland, participating in the strike and boycott of the Russian school, remaining opponents of the idea of revolution. The nationalists saw in the strike a manifestation of a “reckless” rebellion against a “realistic” policy. Socialists welcomed the political activism of the young generation. However, the dogmatic attitude of the SDKPiL was characteristic, which was different from other groups on the left. The party supported the involvement of young people in the fight “on the streets” for the victory of the revolution, while the school strike was regarded as noteworthy when it intensified the “revolutionary uproar” and when young people raised social slogans. Social Democrats, on the other hand, opposed a subsequent boycott, undertaken in the name of national and educational slogans, when a wave of revolutionary speeches fell – which could favor the sympathies of young people, directed towards other Polish political groups.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2021, 20, 1; 225-245
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modernization of the masses. Political moment and National-Democratic political discourse in the 1905–1907 Revolution
Modernizacja mas. Moment polityczny i dyskurs endecji w okresie rewolucji 1905-1907
Autorzy:
Marzec, Wiktor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009891.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Endeks
National Democracy
1905 Revolution
the masses
discourse of modernity
conjuncture
political moment
Endecja
Narodowa Demokracja
rewolucja 1905
masy
dyskurs nowoczesności
koniunktura
moment polityczny
Opis:
The article examines a change in Polish National Democratic (Nationalist) political discourse accompanying the 1905 Revolution. In particular, I scrutinize the change in the conceptualization of „the masses”. I consider a particular vision of the modernization of the masses as a form of discourse of modernity. Thus, I see it as a reaction to the indeterminacy of the social inadequacy of existing political institutions and discourses and the rapid widening of actual political participation. I argue that specific conjuncture between lineages of political thinking and social processes created a tipping point: a political moment or crisis. A particular answer for this moment – in this case an organic, hierarchic discourse of community and the envisioned whole of disciplined masses under the nationalistic control – defined the forthcoming shape of the National Democratic program. This resulted in long lasting consequences and defined the overall National Democratic project.
Artykuł rozważa zmianę w endeckim dyskursie politycznym w okresie rewolucji 1905–1907. Podejmuję w nim analizę zmiany stosunku do „mas”. Wizję modernizacji mas traktuję jako specyficzną formę dyskursu nowoczesności – reakcję na niezdeterminowanie, nieadekwatność politycznych instytucji i języków i gwałtowne rozszerzenie realnego uczestnictwa politycznego. Argumentuję, że określona koniunktura czy splot zdarzeń, zarówno z dziedziny myślenia politycznego, jak i procesów społecznych, wytworzyła specyficzną sytuację kryzysu, pewien moment polityczny. Określona reakcja na ten moment – w tym przypadku organicystyczny, hierarchiczny dyskurs wspólnoty i wizja zdyscyplinowanych mas pod endecką kontrolą, zadecydowała o kształcie całości endeckiego myślenia politycznego. Ów efekt ma swoje długofalowe konsekwencje i określa późniejszy kształt ideowy formacji endeckiej.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2014, 13, 3; 99-132
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bund w guberni grodzieńskiej podczas rewolucji 1905 roku. Zarys problematyki
The Bund in Grodno Guberniya during the 1905 Revolution: An Outline of Issues
Autorzy:
Łaniewski, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/653974.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Bund
1905 Revolution
Grodno Guberniya
Russian Empire
political practice
Social Democracy
Jews
rewolucja 1905 roku
gubernia grodzieńska
Imperium Rosyjskie
praktyka polityczna
socjaldemokracja
Żydzi
Opis:
Prezentowany artykuł stanowi fragment obszerniejszych badań nad rewolucją 1905 r. w guberni grodzieńskiej i dotyczy dziejów Bundu. Analiza skupia się na lokalnych aspektach praktyki politycznej tej partii: strukturach organizacyjnych, finansowaniu, technikach agitacyjno-propagandowych, relacjach z partiami politycznymi, represjach wobec bundowców, próbach wpływania na nieżydowski proletariat, chłopów i wojsko. Skrótowo autor omawia kwestie związków zawodowych, uczestnictwa w kampaniach wyborczych do Dumy oraz wytwarzanie się nowej sfery publicznej w postaci „giełd” robotniczych i „klubów” partyjnych. Ponadto zwraca uwagę na radykalizm bundowców, związany ze znaczącą przewagą młodzieży w szeregach partii i jej kulturą rewolucyjną. Oddolny radykalizm lokalnych aktywistów przejawiał się zarówno w walce z policją i wojskiem (organizacje bojowe) oraz pogromszczykami (samoobrona), jak i w stosowaniu terroru ekonomicznego w postaci zastraszeń i wywłaszczeń.
The presented article is a fragment of more extensive research on the 1905 Revolution in the Grodno Guberniya and concerns the history of the Bund party. The analysis focuses on local aspects of the Bund’s political practice: organizational structures, financing of the party, agitation and propaganda techniques, relations with other political parties, reprisals against Bundists, attempts to influence the non-Jewish proletariat, peasants and the army. There is a short presentation of trade union issues, participation in election campaigns to the Duma, as well as the creation of a new public sphere in the form of workers’ ‘exchanges’ and party ‘clubs.’ Besides, attention is paid to Bundist radicalism, related to the significant majority of young people in the party’s ranks and their revolutionary culture. Grassroots radicalism of local activists manifested itself both in the fight against the police and army (combat organizations), and against anti-Jewish attackers (self-defence), as well as in the use of economic terror in the form of intimidation and expropriation.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2019, 54, 2; 65-107
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Giełdy” robotnicze w Imperium Rosyjskim jako fenomen rewolucji 1905 roku
Workers’ “exchanges” in the Russian Empire as a phenomenon of the 1905 Revolution
Autorzy:
Łaniewski, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951153.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
“exchange” (birzha)
1905 Revolution
Russian Empire
right to the city
social movements
„giełda” robotnicza
rewolucja 1905 roku
Imperium Rosyjskie
prawo do miasta
ruchy społeczne
Opis:
W artykule po raz pierwszy w polskiej historiografii została poddana analizie kwestia „giełd” robotniczych w okresie rewolucji 1905 r. w zachodnich częściach Imperium Rosyjskiego. Na podstawie wspomnień, materiałów archiwalnych oraz opracowań autor opisuje praktykę polityczną rewolucjonistów w postaci masowych zgromadzeń miejskich oraz „okupacji” przestrzeni publicznej. Ponadto zwraca uwagę na lokalizacje oraz polityczne zabarwienie „giełd” robotniczych, których charakter oraz zasady funkcjonowania rozpatrywane są przez pryzmat badań nad nowoczesnymi ruchami społecznymi oraz koncepcję „prawo do miasta”.
The article is the first analysis in historiography of the issue of workers’ “exchanges” (birzhas) during the revolution of 1905 in western parts of the Russian Empire. On the basis of memories, archival materials and studies, the author analyses the political practice of revolutionaries in the form of mass urban meetings and the “occupation” of public space. In addition, attention is paid to the location and political colouring of the “exchanges”, whose character and operating principles are examined through the prism of research into modern social movements and the concept of “the right to the city”.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2019, 51, 1; 5-28
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rewolucja lat 1905–1907 w Królestwie Polskim w świetle akt niemieckiego konsulatu z Warszawy
Revolution of 1905–1907 in the Kingdom of Poland in light of the records of German consulate in Warsaw
Autorzy:
Szlanta, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1076394.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Warszawa
rewolucja 1905-1907
autonomia
Marcin Kasprzak
August von Brück
Gieorgij Skałon
Albrecht von Rechenberg
Gustaw von Lerchenfeld
Warsaw
revolution 1905-1907
autonomy
Georgi Skalon
Opis:
German consulate in Warsaw has keenly observed the course of the 1905–1907 revolution in Poland. German diplomats have emphasized the national character of the events they described. Their particular concern was the possibility that Russia would allow the autonomy of the Kingdom of Poland and make concessions with respect to Polish language in schools, as this could potentially encourage Polish subjects of emperor Wilhelm II to make similar demands. German diplomats have spoken in favour of a hard and firm approach of Russian authorities to Polish national movement and demonstrations of social nature. They observed with concern the anti-German resentments, fomented by Russian authorities, among Polish subjects of the tsar. As regards detailed aspects, they dealt, inter alia, with the case of Marcin Kasprzak, formally a German subject and member of Polish Socialist Party (PPS). He was apprehended by Russian authorities, sentenced to death and executed in September 1905 for homicide, armed resistance against the authorities and an attempt to overthrow the system.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2019, 26; 85-98
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 21

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies