Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "polska szlachta" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 24
Tytuł:
XVI-, XVII- i XVIII-wieczne pamiętniki i diariusze polskiej szlachty jako świadectwo mentalności i stanu świadomości artystycznej.
Autorzy:
Wyrzykowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560090.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
Tematy:
XVI, XVII, XVIII wiek w Polsce
polska szlachta
peregrynacja
Źródło:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2007, 2(4); 40-55
1896-4133
Pojawia się w:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dobra szlacheckie i ich właściciele w powiecie orłowskim w drugiej połowie XVIII wieku
Noble estates and their owners in the Orłów county in the second half of the 18th century
Autorzy:
Kobierecki, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/688985.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
polska szlachta w XVIII w.
powiat orłowski
własność szlachecka
Polish nobility in the 18th century
Orłów country
noble estate
Opis:
The Orłów county, being one of the smallest in the Polish-Lithuanian Commonwealth, was a part of the Łęczyca voivodship. The towns, villages and other real estate in this county belonged exclusively to the nobility and to the Catholic Church. The contemporary historians investigating the ownership of these properties in the 16th and 17th centuries unambiguously determined that the accumulation of properties and creation of large estates made up of a dozen or more villages did not occur in the said county. The owners of noble estates were not too wealthy, neither in the country nor in the voivodship. The situation did not change in the next century, as confirmed by the study into the records of the chimney tax in 1775 and the head tax in 1790, which covered the entire Łęczyca voivodship. At the time, the most affluent was the voivode of Łęczyca, Szymon Dzierzbicki, being in possession of the town of Bielawa and eight villages, as well as the voivode of Vitebsk, Józef Sołłohub, the owner of Żychlin, six full villages and a part. In 1790, the largest property, including six villages, belonged to the general of the Russian army, Jan Sołłohub. It confirms that no noble estate that would be composed of over ten towns existed in the Orłów county. The area was dominated by small estates, consisting of one or two villages, or their parts, which mainly belonged to the less affluent nobility. In some cases, a village was owned by two or three noblemen, but sometimes even by thirteen. Over the next 15 years, the situation has not changed significantly since the process of property consolidation did not take place. The group of landowners did not grow smaller, and the analysis of the number of chimneys in the villages of the Orłów county in 1790 indicated that a considerable part of the Orłów nobility was working the land and was also tax exempt for having small estate.
Powiat orłowski, należący do najmniejszych pod względem powierzchni w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wchodził w skład województwa łęczyckiego. Miasta, wsie i inne nieruchomości istniejące w tym powiecie należały jedynie do szlachty i Kościoła katolickiego. Współcześni historycy badający własność owych dóbr w XVI i XVII stuleciu ustalili jednoznacznie, że na obszarze owego powiatu nie doszło do kumulacji i utworzenia kilkunastowioskowych bądź jeszcze większych majątków. Z drugiej strony właściciele dóbr szlacheckich nie byli zbyt zamożnymi w kraju, jak również w województwie. Sytuacja nie zmieniła się w następnym stuleciu, co potwierdzają wyniki badań rejestrami podymnego z 1775 r. i pogłównego z 1790 r., które objęły całe województwo łęczyckie. W tym czasie do najbogatszych należeli wojewoda łęczycki Szymon Dzierzbicki, posiadający miasto Bielawę i osiem wsi, czy wojewoda witebski Józef Sołłohub, właściciel miasta Żychlina oraz sześciu i części wsi. W 1790 r. największy majątek, liczący sześć wsi, należał do generała wojsk rosyjskich Jana Sołłohuba. To potwierdza, że na obszarze powiatu orłowskiego nie było majątków szlacheckich składających się z więcej niż 10 miejscowości. Dominowały majątki niewielkie, składające się z jednej, dwu bądź części wsi, należących w większości do ubogiej szlachty. W niektórych przypadkach wsie miały po dwóch–trzech właścicieli, a zdarzały się przypadki, że nawet 13. W ciągu 15 lat nie nastąpiła zdecydowana zmiana, ponieważ nie dokonał się proces scalania dóbr. Ta grupa właścicieli nie zmniejszyła się, a analiza liczby dymów we wsiach powiatu orłowskiego z 1790 r. wykazała, że spora część orłowskiej szlachty zajmowała się pracą na roli i była również zwolniona z płacenia podatków ze względu na zbyt mały majątek.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 2
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Noble estates and their owners in the Orłów county in the second half of the 18th century
Dobra szlacheckie i ich właściciele w powiecie orłowskim w drugiej połowie XVIII wieku
Autorzy:
Kobierecki, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689079.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
polska szlachta w XVIII w.
powiat orłowski
własność szlachecka
Polish nobility in the 18th century
Orłów country
noble estate
Opis:
Powiat orłowski, należący do najmniejszych pod względem powierzchni w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wchodził w skład województwa łęczyckiego. Miasta, wsie i inne nieruchomości istniejące w tym powiecie należały jedynie do szlachty i Kościoła katolickiego. Współcześni historycy badający własność owych dóbr w XVI i XVII stuleciu ustalili jednoznacznie, że na obszarze owego powiatu nie doszło do kumulacji i utworzenia kilkunastowioskowych bądź jeszcze większych majątków. Z drugiej strony właściciele dóbr szlacheckich nie byli zbyt zamożnymi w kraju, jak również w województwie. Sytuacja nie zmieniła się w następnym stuleciu, co potwierdzają wyniki badań rejestrami podymnego z 1775 r. i pogłównego z 1790 r., które objęły całe województwo łęczyckie. W tym czasie do najbogatszych należeli wojewoda łęczycki Szymon Dzierzbicki, posiadający miasto Bielawę i osiem wsi, czy wojewoda witebski Józef Sołłohub, właściciel miasta Żychlina oraz sześciu i części wsi. W 1790 r. największy majątek, liczący sześć wsi, należał do generała wojsk rosyjskich Jana Sołłohuba. To potwierdza, że na obszarze powiatu orłowskiego nie było majątków szlacheckich składających się z więcej niż 10 miejscowości. Dominowały majątki niewielkie, składające się z jednej, dwu bądź części wsi, należących w większości do ubogiej szlachty. W niektórych przypadkach wsie miały po dwóch–trzech właścicieli, a zdarzały się przypadki, że nawet 13. W ciągu 15 lat nie nastąpiła zdecydowana zmiana, ponieważ nie dokonał się proces scalania dóbr. Ta grupa właścicieli nie zmniejszyła się, a analiza liczby dymów we wsiach powiatu orłowskiego z 1790 r. wykazała, że spora część orłowskiej szlachty zajmowała się pracą na roli i była również zwolniona z płacenia podatków ze względu na zbyt mały majątek.
The Orłów county, being one of the smallest in the Polish-Lithuanian Commonwealth, was a part of the Łęczyca voivodship. The towns, villages and other real estate in this county belonged exclusively to the nobility and to the Catholic Church. The contemporary historians investigating the ownership of these properties in the 16th and 17th centuries unambiguously determined that the accumulation of properties and creation of large estates made up of a dozen or more villages did not occur in the said county. The owners of noble estates were not too wealthy, neither in the country nor in the voivodship. The situation did not change in the next century, as confirmed by the study into the records of the chimney tax in 1775 and the head tax in 1790, which covered the entire Łęczyca voivodship. At the time, the most affluent was the voivode of Łęczyca, Szymon Dzierzbicki, being in possession of the town of Bielawa and eight villages, as well as the voivode of Vitebsk, Józef Sołłohub, the owner of Żychlin, six full villages and a part. In 1790, the largest property, including six villages, belonged to the general of the Russian army, Jan Sołłohub. It confirms that no noble estate that would be composed of over ten towns existed in the Orłów county. The area was dominated by small estates, consisting of one or two villages, or their parts, which mainly belonged to the less affluent nobility. In some cases, a village was owned by two or three noblemen, but sometimes even by thirteen. Over the next 15 years, the situation has not changed significantly since the process of property consolidation did not take place. The group of landowners did not grow smaller, and the analysis of the number of chimneys in the villages of the Orłów county in 1790 indicated that a considerable part of the Orłów nobility was working the land and was also tax exempt for having small estate.  
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 3
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pograniczne wymiary wielokulturowości: przypadek Jarosława Iwaszkiewicza
Autorzy:
Suchomlynow, Lech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2033979.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Kresy
multiculturalism
borderland
Ukraine
Polish nobility
emigration
nostalgia
aestheticism
literary process
evolution of images
wielokulturowość
pogranicze
Ukraina
polska szlachta
emigracja
estetyzm
proces literacki
ewolucja obrazów
Opis:
Kresy was an inexhaustible source of inspiration for a tender artistic sensitivity. Ukrainian topics, "transformed into an infinite number of variants", thus caused some "concerns" in scientific circles. All this is a testimony to the "extraordinary" nature of this phenomenon. The subject of our article refers to works belonging to various periods of the artist's life and work, where Ukraine is constantly present, which, apart from traditional landscapes, has a different level of expression. Iwaszkiewicz's Ukraine often functions as a philosophical and aesthetic concept and derives from the Kiev period. When considering the problem of Ukraine in literary works, one must remember that the world is represented as a product of the imagination and personal experiences of artists who, in turn, represent the collective consciousness of the borderlands. Among other things, the article is devoted to the problems of Iwaszkiewicz's space. Considering space as a phenomenon explainable in the order of the morphology of a literary work, one of the principles of organizing its composition and theme plan is a chronotope of the works of the author of Fame and Glory. The basic types of space: pragmatic, mythical and abstract, have an "artistic bond" with historical time. The subject will also be the heroes of Iwaszkiewicz's works, characters related to Ukraine and the Polish environment inhabiting these areas.
Źródło:
International Journal of Slavic Studies Transgressive, Pragmatic and Speculative Horizons of Popular Literature and Culture; 2021, 1, 3; 52-73
2658-154X
Pojawia się w:
International Journal of Slavic Studies Transgressive, Pragmatic and Speculative Horizons of Popular Literature and Culture
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wincentego Skrzetuskiego litewskie rozdwojenie jaźni. Litwa wobec Korony w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku
Lithuanian split personality of Wincenty Skrzetuski. Lithuania versus the Crown in the Commonwealth of the 16th–18th century
Autorzy:
Zakrzewski, Andrzej
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16647388.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Wincenty Skrzetuski
Wielkie Księstwo Litewskie
Litwa
Korona Polska
Polska
Rzeczpospolita
szlachta polska
Lithuania
Crown
Union of Lublin
Commonwealth
Opis:
Piarist Wincenty Skrzetuski, author of the most popular, at the end of the 18th century, compendium of knowledge about the system of the Polish-Lithuanian Commonwealth, noted that the Grand Duchy of Lithuania was one of its three provinces, alongside Małopolska and Wielkopolska. At the same time, he treated Lithuania, due to its separate treasury, army, law and system of courts and ministers, as an equal part of the Commonwealth. The Grand Duchy has indeed evolved significantly from the 16th century onwards. Not only its elites, but gradually the nobility too were acquiring a sense of belonging to the Commonwealth. Similar processes can be observed with regard to the Crown nobility. Thus, a single political nation of the Commonwealth was being formed. During the reign of King Stanisław August Poniatowski, an accelerated modernization took place, accompanied by a cautious – unfinished – unification of both parts of the Polish-Lithuanian state. For the purposes of political tactics, the Lithuanians and the Crowners used the term “province” very flexibly; both as a state and its province (part of it). From the legal point of view, both of these concepts could be justified. Wincenty Skrzetuski thus reproduced in his compendium the reality of political practice.
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 259-272
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Old Polish Military Education in the Context of Nobility Axiology. Jan Ryś, Żołnierska paideia. Wychowanie i szkolenie wojskowe w Polsce XVI–XVII wieku, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2019, pp. 752
Staropolska edukacja wojskowa w kontekście szlacheckiej aksjologii. Jan Ryś, Żołnierska paideia. Wychowanie i szkolenie wojskowe w Polsce XVI–XVII wieku, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2019, ss. 752.
Autorzy:
Świderska-Włodarczyk, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1374002.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish nobility
military education and upbringing
noble axiology in the 16th and 17th centuries
polska szlachta
wychowanie i edukacja wojskowa
szlachecka aksjologia w XVI i XVII wieku
Opis:
Monografia Jana Rysia z wielu względów zasługuje na uwagę. Przesądzają o tym odniesienia do licznych źródeł, interdyscyplinarna narracja, a co za tym idzie wielowątkowy dyskurs, uwzględniający dotychczasowe ustalenia, uzupełnione o autorskie novum. Dzięki tym zabiegom do rąk czytelników trafiła publikacja komplementarna, panoramiczna, uwzględniająca szeroką perspektywę badawczą, a przy tym oparta na logicznym wywodzie, co w ostatecznym rozrachunku przełożyło się na pracę spójną treściowo i mocno osadzoną w realiach epoki. Tego rodzaju prace, w przeciwieństwie do tych o wąskim spectrum badawczym, mają tę zaletę, że inspirują do naukowej dyskusji. W przypadku Żołnierskiej paidei za kontrowersyjną, acz dość popularną w literaturze przedmiotu, należy uznać opinię o stopniowej dewaluacji morale żołnierskiego, zwłaszcza w XVII w., na rzecz szlacheckiej prywaty i koniunkturalizmu. Tymczasem, jak zaświadczają źródła z epoki, taki pogląd nie znajduje potwierdzenia w staropolskich standardach. Nie tylko w stosunkowo spokojnym XVI stuleciu, ale także w naznaczonym licznymi wojnami XVII w., trudno szukać choćby cienia akceptacji dla lekceważenia obowiązujących norm. Nie oznacza to, że w nieustannym ogniu walk skutkującym masowymi stratami i bankructwami, takie odstępstwa się nie zdarzały. Nigdy jednak nie przekładały się na obniżenie rangi obowiązujących standardów, które na mocy długiego trwania długo jeszcze wyznaczały azymut szlacheckiej aksjologii.
The monograph by Jan Ryś deserves recognition owing to a number of reasons. It is due to the references to numerous sources, interdisciplinary narration, and therefore, the wide-ranging discourse that includes previous findings, which are complemented by the authorial novum. Thanks to the undertaken measures, the reader is granted a complementary, comprehensive publication, inclusive towards a broad research perspective, at the same time based on a consistent argumentation, which ultimately resulted in a coherent, firmly established in the atmosphere of the epoch, work. Texts of this kind, as opposed to those of a narrow scope of interest, are particularly valuable as they inspire scientific discussions. In the case of Żołnierska paideia one should consider an opinion, popular, though controversial as it is presented in the literature on the subject, that for the benefit of self-interest and opportunism of nobles the soldier’s morale has undergone gradual devaluation. Meanwhile, as it is proven by the sources of the period, the viewpoint does not find its confirmation in the old-Polish standards. Not only in the relatively peaceful 16th century, but also in the scarred by the constant wars 17th century, it is difficult to find even a hint of acknowledgement towards the negligence of the current norms. The deviations did occur in the heat of battle, which caused massive losses and bankruptcies. They did not lead, however, to the depreciation of the then principles, which for a long time have set a course of the noble axiology.
Źródło:
Res Historica; 2020, 49; 591-601
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sielskie bytowanie szlachty a stanowe powinności rycerskie w świetle staropolskiej poezji ziemiańskiej
Autorzy:
Krzywy, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028470.pdf
Data publikacji:
2022-01-11
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
literatura staropolska
poezja ziemiańska
etos rycerski
szlachta polska
old Polish literature
landowning poetry
knightly ethos
Polish nobility
Opis:
Artykuł omawia stanowiska twórców poezji ziemiańskiej, rzadko ostatnio badanej, wobec militarnych zobowiązań stanu szlacheckiego. Narodziny nurtu w drugiej połowie XVI w. oznaczały zarówno aprobatę dla rolniczego trybu życia, jak i pojawienie się w literaturze staropolskiej konkurencyjnego modelu wobec wzorca rycerskiego. Autor studium, śledząc w porządku chronologicznym wypowiedzi najważniejszych pisarzy ziemiańskich z XVI i XVII w. (Jana Kochanowskiego, Andrzeja Zbylitowskiego, Józefa Domaniewskiego, Stanisława Słupskiego, Władysława Stanisława Jeżowskiego, Zbigniewa Morsztyna, Marcina Borzymowskiego, Wacława Potockiego, Wespazjana Kochowskiego), zamierza ukazać, w jaki sposób piewcy wiejskiej arkadii szlacheckiej odnosili się do etosu militarnego. Zagadnienie to traktowane było dotąd w literaturze przedmiotu jedynie zdawkowo.
The article discusses the attitudes of the authors of the so-called landowning poetry towards the military obligations of the noble estate, which have rarely been studied recently. The birth of this trend in the second half of the sixteenth century meant both an approval for the agricultural lifestyle and the appearance in Old Polish literature of a model competing with the knightly one. The author of the study, following in chronological order the statements of the most important sixteenthand seventeenth-century writers of this genre (Jan Kochanowski, Andrzej Zbylitowski, Józef Domaniewski, Stanisław Słupski, Władysław Stanisław Jeżowski, Zbigniew Morsztyn, Marcin Borzymowski, Wacław Potocki, Wespazjan Kochowski), intends to indicate how the eulogists of the rural noble arcadia referred to the military ethos. Until now, this issue has been treated in the literature only perfunctory.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2022, 65; 99-130
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przykłady losów przedstawicieli szlachty polskiej w Wielkim Księstwie Litewskim do czasu zawarcia Unii Lubelskiej
Examples of lives of Polish nobility in the Grand Duchy of Lithuania before 1569
Autorzy:
Zawadzki, Jarosław
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16647765.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Unia Lubelska
szlachta polska
Wielkie Księstwo Litewskie
Litwa
ithuania
Polish nobility in Lithuania
Grand Duchy of Lithuania
Opis:
The article presents the history of representatives of several Polish noble families settled in the Grand Duchy of Lithuania in the period preceding the conclusion of the Union of Lublin. Persons selected for the analysis were linked to the most powerful Lithuanian families - dukes Olelkowicz Słucki and Radziwiłł. They were people who could serve as specialists in specific fields in Lithuania. Their success was determined by their talent and competence, as well as the need for specialists during the period of great internal reforms initiated by Sigismund the Elder and Queen Bona and continued by Sigismund Augustus.
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 67-102
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drobna szlachta w Królestwie Polskim w drugiej połowie XVI wieku i jej znaczenie społeczno-gospodarcze
Autorzy:
Boroda, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603112.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historia Polski XVI w.
szlachta polska XVI w.
historia społeczna
historia gospodarcza
struktura majątkowa szlachty
drobna szlachta
history of sixteenth-century Poland
sixteenth-century Polish nobility
social history
economic history
Opis:
W artykule omówiono zagadnienie znaczenia drobnej szlachty w strukturach społecznych i ekonomicznych stanu szlacheckiego wczesnonowożytnego Królestwa Polskiego. Przeprowadzono analizę danych statystycznych dotyczących liczby zarejestrowanych majątków szlacheckich, opodatkowanego areału ziemi w uprawie własnej i kmiecej oraz potencjalnego areału folwarcznego, uzyskanych z rejestrów podatkowych pięciu województw: krakowskiego, poznańskiego, kaliskiego, łęczyckiego i płockiego. Petty nobility in the Polish Kingdom in the second half of the sixteenth century and its socio-economic importanceThe article deals with the importance of petty nobility within the social and economic structures of the noble estate in the early modern Polish Kingdom. It presents an analysis of statistical data on the number of registered noble estates, taxable land area in own cultivation and that of peasants, and a possible manor area, obtained from tax registers of five provinces (voivodeships): of Cracow, Poznań, Kalisz, Łęczyca, and Płock.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2017, 78
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szlachcic jako pobożny chrześcijanin w XVII-wiecznych katolickich drukowanych kazaniach pogrzebowych
The nobleman as a pious Christian in the published 17th century Catholic funeral sermons
Autorzy:
Baczewski, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1891893.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
szlachta polska
religijność potrydencka
ideologia szlachecka
kaznodziejstwo pogrzebowe
parenetyka
Polish gentry
post-Trent religiousness
ideology of the gentry
funeral preaching
paraenetic literature
Opis:
The subject of the article is religiousness of the Polish nobleman in the light of the published 17th century funeral sermons. In the ideal model created by sermons this religiousness had a few aspects. The first one was offering testimony to the truth of the Catholic religion, which was connected with an inevitable attack against Protestants, especially in the first half of the 17th century. Next, the role of the ethos of the Christian knight was emphasized. Funeral preachers attached great significance, probably also under the influence of the families of the deceased, to offerings to the Church as well as to alms for the faithful. These were reasonable in the process of building the position of the nobleman's family in the local community and in the Republic. The published funeral sermons devoted relatively little space to private religiousness, in this respect focusing on the preparation for good death, according to the principles that had been worked out in the 15th century, and made popular again in the post-Trent epoch. The texts of the sermons were both occasional religious works and a medium that had an impact on the public opinion.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 2; 183-196
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kasztelana sandomierskiego Mikołaja Spytka Ligęzy (ok. 1563–1637) sprawy rodzinne i majątkowe. Przyczynek do genealogii i dziejów gorzyckiej linii rodziny Ligęzów herbu Półkozic
Family and property matters of Mikołaj Spytek Ligęza (ca. 1563–1637), the castellan of Sandomierz. Contribution to the genealogy and history of the Gorzyce line of the Ligęza family, Półkozic coat of arms
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129965.pdf
Data publikacji:
2022-06-28
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Mikołaj Spytek Ligęza
Półkozic coat of arms
Gorzyce line of the Ligęza family
Polish nobility
land property
Polish-Lithuanian Commonwealth in 16th and 17th century
genealogy
Mikołaj Spytek Ligęza herbu Półkozic
gorzycka linia rodziny Ligęzów
polska szlachta
własność ziemska
Rzeczpospolita w XVI i XVII wieku
genealogia
Opis:
Prezentowany tu artykuł poświęcony jest znanemu z aktywności na wielu polach, szanowanemu przez współczesnych i dobrze ocenianemu przez potomnych, kasztelanowi sandomierskiemu Mikołajowi Spytkowi Ligęzie herbu Półkozic (ok. 1563–1637) oraz jego bliższej i dalszej rodzinie. Autor wprowadził szereg istotnych poprawek i uzupełnień do genealogii gorzyckiej linii rodziny Ligęzów. Przedstawił najważniejsze wydarzenia z biografii rodziców bohatera niniejszego studium. Na podstawie odnalezionych źródeł dokonał analizy powodów, dla których rozpadło się ich małżeństwo i opisał materialne warunki ich rozstania. Przedstawił także losy jedynego brata i dwóch sióstr Mikołaja Spytka oraz ich potomstwa. W kręgu zainteresowań autora znalazła się również dalsza rodzina późniejszego kasztelana sandomierskiego, czyli jego stryjowie, stryjenki oraz siostry jego matki i ich mężowie. Mikołaj Spytek Ligęza stykał się też w swoim długim życiu ze swoim stryjecznym i ciotecznym rodzeństwem. W prezentowanym tu tekście znalazł się zatem i pełen spis takich właśnie krewnych bohatera. Uwzględniono również potomstwo licznych braci i sióstr stryjecznych i ciotecznych kasztelana sandomierskiego. Autor dokonał również kilku ważnych uściśleń w biografii Mikołaja Spytka Ligęzy. Zaproponował przesunięcie daty jego urodzin na początek 1563 r. Przedstawił dzieje jego dwóch małżeństw (funkcjonująca w literaturze przedmiotu informacja o pierwszym małżeństwie Ligęzy z Zofią Rzeszowską herbu Doliwa jest nieprawdziwa). W artykule ustalono ponadto stan posiadania rodziców późniejszego kasztelana sandomierskiego oraz opisano jego własne dokonania na tym polu. Okazało się, że u schyłku życia był on właścicielem nieco mniejszego majątku ziemskiego, niż zwykło się dotąd uważać. Omówiono także dzieje związków małżeńskich dwóch córek Mikołaja Spytka z drugiego małżeństwa – Zofii Pudencjanny, żony Władysława Dominika ks. Ostrogskiego-Zasławskiego oraz Konstancji, wydanej w 1637 r., kilka miesięcy przed śmiercią bohatera tego tekstu, za Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. W ostatniej części artykułu przedstawiono pokrótce dalsze losy stworzonego przez Mikołaja Spytka Ligęzę latyfundium, które podzielone między jego córki, w 1653 r. uległo ponownemu scaleniu, trafiając ostatecznie w ręce rodziny Lubomirskich.
Presented article is dedicated to the life and the (closer and a little more distant) family of the castellan of Sandomierz, Mikołaj Spytek Ligęza, Półkozic coat of arms (ca. 1563–1637), who was man of many talents, respected by contemporaries and well assessed by posterity. The author introduces a number of significant corrections and additions to the genealogy of the Gorzyce branch of the Ligęza family. This includes the most important events from the biography of the parents of the protagonist of this study. Based on the discovered sources, the author analyses the reasons as to why their marriage broke up and describes the material conditions of their separation. He presents also the fate of Mikołaj Spytek’s only brother, as well as his two sisters and their offspring. The author focuses also on the broadly understood family of the later castellan of Sandomierz, i.e. brothers and sisters of his father, as well as on his mother’s sisters and their husbands. During his long life, Mikołaj Spytek Ligęza was in touch with the children of his uncles and aunts, and therefore this article includes a full list of such relatives. The children of numerous first cousins of the castellan of Sandomierz are also included. Additionally, the article sheds light on important details in the biography of Mikołaj Spytek Ligęza, such as a proposition to postpone his birth date to early 1563. The history of two marriages of Mikołaj Spytek is analysed, proving that the information on his first marriage with Zofia Rzeszowska, Doliwa coat of arms, which exists in the literature on the subject, is incorrect. Furthermore, the author also establishes the state of landed possessions of the parents of the later castellan of Sandomierz and describes Mikołaj Spytek’s endeavours in this field. At the end of his life, according to the author, castellan of Sandomierz owned a slightly smaller land estate than previously believed. Moreover, the article deals with the history of the marital relationships of two daughters of Mikołaj Spytek Ligęza from his second marriage – Zofia Pudencjanna, wife of Władysław Dominik prince Ostrogski-Zasławski and Konstancja, married to Jerzy Sebastian Lubomirski in 1637. Finally, the author briefly presents the fate of the latifundium created by Mikołaj Spytek Ligęza, which, initially divided between his daughters, was merged again in 1653, eventually falling into the hands of the Lubomirski family.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2022, 21, 1; 73-124
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rodzina i majątek Stefana (zm. 1629) i Marcjanny z Daniłowiczów (zm. 1646) Koniecpolskich. Studium z dziejów przecławskiej linii rodu Koniecpolskich herbu Pobóg
The Family and Property of Stefan (d. 1629) and Marcjanna Koniecpolski née Daniłowicz (d. 1646). A Study of the History of Przecław Line of the Koniecpolski Family, Pobóg Coat of Arms
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050685.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Koniecpolski family
Pobóg coat of arms
Przecław
Stefan Koniecpolski
Marcjanna Daniłowiczówna
Polish nobility
history of the Polish-Lithuanian Commonwealth
genealogy
Koniecpolscy herbu Pobóg
szlachta polska
dzieje Rzeczypospolitej w XVI i XVII w.
genealogia
Opis:
Artykuł poświęcony jest dziejom przecławskiej gałęzi rodziny Koniecpolskich h. Pobóg w XVI i XVII w. Jej protoplastą był kasztelan rozpierski Mikołaj Przedbór Koniecpolski (zm. 1586). Jednym z jego synów był Andrzej, kasztelan połaniecki. Dzięki małżeństwu z Anną, córką Stefana Ligęzy wszedł on w posiadanie miasta Przecławia. Jego synem był pułkownik Stefan Koniecpolski (zm. 1629), kolejny dziedzic na Przecławiu. W artykule przedstawiono jego działalność na scenie politycznej, dokonania w służbie wojskowej, jak również nieudane zabiegi o rękę Teofili Tarłówny. Skorygowano również kilka informacji dotyczących jego małżeństwa z Marcjanną Daniłowiczówną. Przedstawiono najbliższych krewnych obojga małżonków. Omówiono także stan posiadania Stefana i Marcjanny Koniecpolskich. Sporo uwagi poświęcono również trzem synom Stefana i Marcjanny, Andrzejowi, Aleksandrowi i Stanisławowi, którzy w 1647 r. podzielili duże, ale mocno zadłużone, dobra ziemskie po rodzicach. Dwaj starsi bracia zmarli w młodym wieku bezpotomnie. Najmłodszy syn Stefana i Marcjanny Koniecpolskich – Stanisław, który skupił w swoich rękach prawa do całego rodowego majątku, okazał się człowiekiem nieodpowiedzialnym i lekkomyślnym. Wyzbył się większości swoich dóbr, w tym rodowego Przecławia, a za bigamię został skazany na infamię. Dopiero w 1670 r. udało mu się zakończyć spór sądowy z rodziną jednej z byłych żon i odzyskać dobre imię. Stanisław Koniecpolski zmarł po 1670 r. Jego jedyny syn Leonard Józefat nie odegrał już żadnej roli w dziejach Rzeczypospolitej. Nie są znane nawet daty jego urodzin i śmierci. Zmarł on bezpotomnie jako ostatni męski reprezentant przecławskiej gałęzi rodziny Koniecpolskich.
The article is dedicated to the history of the Przecław branch of the Koniecpolski family, Pobóg coat of arms in the 16th and 17th centuries. Its progenitor was the Rozprza castellan, Mikołaj Przedbór (d. 1586). One of his sons was Andrzej, the castellan of Połaniec. Thanks to his marriage to Anna, the daughter of Stefan Ligęza, he came into the possession of the town Przecław. His son was Colonel Ste fan Koniecpolski (d. 1629), another heir in Przecław. The article presents the latter’s activities on the political scene and his achievements in military service, as well as his unsuccessful attempts to marry Teofila Tarłówna. Some information about his marriage to Marcjanna Daniłowiczówna is corrected in this article, while it also presents the closest relatives of both spouses. The ownership status of Stefan and Marcjanna Koniecpolski is also discussed here. Much attention in this article is also paid to the three sons of Stefan and Marcjanna, namely Andrzej, Aleksander and Stanisław, who in 1647 divided among themselves the large, but heavily in debted estates of their parents. Two older brothers died at young age without issue. The youngest son Stanisław, who concentrated the rights to the entire family estate in his hands, turned out to be an irresponsible and reckless man. He lost most of his possessions, including his family’s property Przecław, and was sentenced to infamy for bigamy. It was only in 1670 that he managed to end the court dispute with the family of one of his former wives and regain his good name. Stanisław Koniecpolski died after 1670. His only son (from third marriage), played no significant role in the history of Polish-Lithuanian Commonwealth. Even the dates of his birth and death remain unknown. He died childless as the last male representative of the Przecław branch of the Koniecpolski family.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2023, 22, 1; 49-78
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ставлення царського уряду до дрібної польської... шляхти Поділля в 30-х роках ХIХ столiття
The Attitude of Tsarist Authorities towards Minor Polish Nobility of Podole in 1830s
Stosunek władz carskich do drobnej polskiej szlachty Podola w latach 30. XIX wieku
Autorzy:
КОЗІЙ, Олександр
ГОРБАЧИК, Оксана
Lorens, Beata
Motylewicz, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233181.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:
Подільська губернія
польська шляхта
повстання 1830–1831 рр.
депортація
оподаткована категорія
Podolsk province
Polish nobility
uprising of 1830-1831
deportation
taxable category
Województwo Рodolskie
szlachta polska
powstanie 1830–1831
deportacja
kategoria podatkowa
Opis:
У статті розглядається ставлення царського уряду до дрібної польської шляхти Поділля в 30-х роках ХIХ ст. Досліджуються зміни у соціальних відно- синах тогочасного суспільства, які стали наслідком відповідного суспільно-політичного та економічного поступу Російської імперії на початку ХІХ ст. Харак теризується соціальна роль дрібної польської шляхти Поділля в нових умовах капіталістичного розвитку. Відзначається, що враховуючи досвід польського повстання 1830–1831 рр., самодержавство вбачало у цiй шляхтi потенційну опозиційну силу, тому російською адміністрацією були проведені репресивні заходи, результатом яких була депортація на Кавказ та перетворення цілої верстви польського населення в оподатковану категорiю. У висновках слушно відзначено, що існування стану дрібної польської шляхти, на думку російсько го самодержавства, загрожувало нівеляції опори феодальної монархії ‒ вищого дворянства серед інших верств населення.
The article examines the attitude of the tsarist government towards the minor Polish nobility of Podole in the 1830s. Changes in social relations of the society of that time are studied, which came as a consequence of the Russian Empire’s corresponding socio-political and economic progress at the beginning of the 19th century. The social role of the minor Polish nobility of Podole is characterized in the new conditions of capitalist development. It is noted, that given the experience of the Polish uprising of 1830-1831, the autocracy saw the Polish nobility as a potential opposing force, therefore the Russian administration carried out repressive measures, which resulted in deportation to the Caucasus and the transformation of the entire Polish social stratum into a taxable category. In the conclusion, it is rightly noted that the existence of the state of the minor Polish nobility, according to the Russian authorities, threatened destruction of support for the feudal monarchy ‒ the higher nobility among other strata of the population.
Artykuł analizuje stosunek władz carskich do drobnej polskiej szlachty podolskiej w latach trzydziestych XIX wieku. Badane są zmiany w stosunkach społecznych ówczesnego społeczeństwa, które stały się konsekwencją odpowiedniego postępu społeczno-politycznego i gospodarczego Imperium Rosyjskiego na początku XIX wieku. Scharakteryzowano społeczną rolę drobnej polskiej szlachty podolskiej w nowych warunkach kapitalistycznego rozwoju. Podkreślono, że biorąc pod uwagę doświadczenia polskiego powstania 1830–1831, autokracja postrzegała szlachtę jako potencjalną siłę opozycyjną, więc administracja rosyjska przeprowadziła represje, które doprowadziły do deportacji na Kaukaz i przekształcenia całej warstwy ludności polskiej w kategorię podlegającą opodatkowaniu. We wnioskach słusznie zauważono, że istnienie stanu drobnej polskiej szlachty, według autokracji rosyjskiej, zagrażało zniwelowaniem poparcia monarchii feudalnej ‒ najwyższej szlachty wśród innych warstw ludności.
Źródło:
Prace Historyczno-Archiwalne; 2021, Tom XXX; 7-18
1231-3335
Pojawia się w:
Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krezowie herbu Przeginia – genealogia rodu
The Krezas, Przeginia coat of arms – genealogy of the family
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689097.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Krezowie herbu Przeginia
genealogia
szlachta polska
potomkowie króla Zygmunta I Starego
The Krezas Przeginia Coat of Arms
genealogy
Polish nobility in 15th–17th centuries
descendants of King Sigismund I the Old
Opis:
The subject of the research undertaken by the Author is the history of the Krezas family Przeginia coat of arms from the end of the 14th to the 17th century. It was the middle noble family of Minor Poland, which gained the greatest importance in the first half of the 16th century. The fate of the Krezas family attracted the attention of researchers mainly because one of its representatives – Mikołaj, married Anna Szafraniec of Pieskowa Skała, the natural granddaughter of King Sigismund I the Old. So in the veins of the descendants of this pair, royal blood flowed. Despite of this interest, little has been known about the history of this family. The Author focused his attention on the source search, which enabled him to elaborate the full genealogy of the studied family. In the text presented here, almost all issues that remained unknown until now have been resolved. The Author determined who were the wives of the two most active in the public forum of the great-grandchildren of Sigismund I the Old, i.e. Jan and Marcin Kreza. He proved that Urszula, who had been attributed to Jan as his own daughter so far, was in fact his niece. He found sources from which result that the other of the said brothers – Marcin, left five sons and five daughters. He finally corrected a number of his own mistakes, introduced to the scientific circuit in his text dedicated to the Polish descendants of Sigismund I the Old and Katarzyna Telniczanka.
Przedmiotem badań podjętych przez Autora są dzieje rodu Krezów herbu Przeginia od końca XIV do XVII w. Była to średnioszlachecka rodzina małopolska, która największe znaczenie osiągnęła w pierwszej połowie XVI w. Losy rodu Krezów przyciągały uwagę badaczy głównie z tego powodu, że jeden z jego przedstawicieli – Mikołaj ożenił się z Anną Szafrańcówną z Pieskowej Skały, naturalną wnuczką króla Zygmunta I Starego. W żyłach potomków tej pary płynęła więc królewska krew. Pomimo tego zainteresowania, o dziejach tego rodu wiedziano dotąd niewiele. Autor skupił swoją uwagę na poszukiwaniach źródłowych, które umożliwiły mu opracowanie pełnej genealogii badanego rodu. W prezentowanym tu tekście udało się rozstrzygnąć niemal wszystkie kwestie, które pozostawały dotychczas nieznane. Autor ustalił, kim były żony dwóch najbardziej czynnych na forum publicznym prawnuków Zygmunta Starego, czyli Jana i Marcina Krezów. Udowodnił, że przypisywana dotąd Janowi córka Urszula była w istocie jego bratanicą. Odnalazł źródła, z których wynika, że drugi ze wspomnianych braci – Marcin pozostawił po sobie pięciu synów i pięć córek. Sprostował wreszcie szereg własnych pomyłek, wprowadzonych do obiegu naukowego w jego tekście poświęconym polskim potomkom Zygmunta Starego i Katarzyny Telniczanki.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2019, 18, 1; 5-40
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lanckorońscy na Jagielnicy. Z dziejów i genealogii podolskiej linii rodziny Lanckorońskich herbu Zadora w XVI i XVII wieku
The Lanckoroński Family in Jagielnica. History and Genealogy of the Podolian Line of the Lanckoroński Family, Zadora Coat of Arms in the 16th and 17th Centuries
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050639.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Jagielnica
Podolia
Lanckoroński family
Zadora coat of arms
genealogy
Polish nobility
Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th and 17th centuries
Podole
Lanckorońscy herbu Zadora
genealogia
szlachta polska
Rzeczpospolita w XVI i XVII w.
Opis:
W prezentowanym tu artykule przedstawiono dzieje tej linii znanego rodu Lanckorońskich herbu Zadora, która w połowie XVI w. objęła w posiadanie miasto Jagielnicę z przyległymi dobrami na Podolu. Pierwszym właścicielem Jagielnicy z rodu Lanckorońskich był starosta skalski Hieronim (zm. 1569), który był właściwym protoplastą jagielnickiej gałęzi tej rodziny. Przedmiotem zainteresowania autora były cztery pokolenia Lanckorońskich z tej linii. Omówiono tu pokrótce dzieje życia tak samego Hieronima, jak i jego synów, wnuków i prawnuków. Najwięcej miejsca poświęcono najwybitniejszym potomkom starosty skalskiego – synom Stanisławowi (zm. 1592), kasztelanowi halickiemu i Mikołajowi (zm. 1597), podkomorzemu podolskiemu, wnukowi Stanisławowi (1585–1617), wojewodzie podolskiemu oraz prawnukowi, też Stanisławowi (zm. 1657), wojewodzie ruskiemu i hetmanowi polnemu koronnemu. Autor wprowadził szereg korekt i uzupełnień zarówno do genealogii rodziny Lanckorońskich, jak i do biografii wielu reprezentantów linii jagielnickiej. Sporo uwagi poświęcił też rodzinom, z których pochodziły żony Lanckorońskich. Ustalił pokrewieństwa łączące interesujących go przedstawicieli tej rodziny z ważnymi i wpływowymi osobistościami na scenie politycznej Rzeczypospolitej. Omówił również, na szerszym tle dziejów państwa polsko-litewskiego, szereg nieznanych wcześniej zagadnień natury politycznej, gospodarczej i obyczajowej związanych z historią opisywanej tu rodziny.
The article presented here presents the history of the Podolian Line of the renowned Lanckoroński family, Zadora coat of arms, which in the mid-16th century took into its possession the town of Jagielnica, together with the adjacent estates in Podolia. The first owner of Jagielnica from the Lanckoroński family was Hieronim (d. 1569), starost of Skała, who was the actual ancestor of the Jagielnica branch of this family. The article analyses four generations of the Lanckoroński family from this line. While the history of the life of Hieronim and his sons, grandchildren and great-grandchildren is discussed briefly, most of the text is devoted to the most eminent descendants of the starost of Skała – his sons Stanisław (d. 1592), castellan of Halych and Mikołaj (d. 1597), chamberlain of Podolia, his grandson Stanisław (1585–1617), voivode of Podolia and his great-grandson, also Stanisław (d. 1657), the voivode of Ruthenia and the field hetman of Crown. In this article, the author introduced a number of corrections and additions both to the genealogy of the Lanckoroński family and to the biographies of many representatives of the Jagielnica line. Much attention is devoted to the families from which the Lanckoroński’s wives came. Kinship was established between the particular representatives of this family who and certain important and influential personalities on the political scene of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Keeping in mind the broader background of the history of the Polish-Lithuanian state, the author also discusses a number of previously unknown political, economic and moral issues related to the history of the Lanckoroński family.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2023, 22, 2; 9-40
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 24

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies