Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "metatekst" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Głupi / idiotyczny / nieszczęsny długopis, czyli o nie tylko ekspresywnym znaczeniu pewnego typu przymiotników
    Głupi/idiotyczny/nieszczęsny długopis (a stupid/ridiculous/wretched pen) or not only expressive meanings of certain types of adjectives
    Autorzy:
    Doboszyńska-Markiewicz, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763655.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    przymiotnik
    metatekst
    gramatykalizacja
    asercja
    adjective
    metatext
    grammaticalisation
    assertion
    Opis:
    Artykuł ukazuje leksemy typu głupi (gwóźdź), debilne (zebranie), idiotyczny (ząb), nieszczęsne (dokumenty) jako podgrupę przymiotników metapredykatywnych o nacechowaniu ekspresywnym i potocznym. Przechodząc na poziom mówienia o mówieniu, utraciły one niektóre cechy formalne typowych przymiotników (m.in. są niekontrastywne, nienegowalne, nie stopniują się), a znaczenia upośledzenia umysłowego, choroby i innych nieszczęść zmieniły się w nośnik oceny ‘nie warto o tym mówić’. Proces ten wpisuje się w badania nad gramatykalizacją. Artykuł zawiera przegląd haseł słownikowych analizowanych wyrażeń, a także wstępną hipotezę autorki o ich zdolności do wzmacniania asercji. 
    This article shows lexemes such as głupi (gwóźdź), debilne (zebranie), idiotyczny (ząb), nieszczęsne (dokumenty) (a stupid/foolish/ridiculous/wretched (nail/meeting/tooth/document)) as a subgroup of metapredicative adjectives with expressive and colloquial markedness. When they moved to the level of speaking about speaking, they lost some of the formal characteristics of typical adjectives (they are non-contrastive, non-negatable, nod-gradable among other features) and the meanings associated with mental impairment, illness, and other misfortunes have changed into the carrier of the evaluation ‘it’s not worth talking about’. This process falls into the research on grammaticalisation. This article provides an overview of dictionary entries of the analysed expressions and the author’s preliminary hypothesis on their capability to reinforce assertion.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2023, 807, 8; 48-59
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szare strefy, w różnych odcieniach szarości: między wyrażeniami adwerbialnymi z poziomu przedmiotowego a nieprzedmiotowego oraz z poziomu metapredykatywnego a metatekstowego
    Grey zones, in various shades of grey: between adverbial expressions of the primary- and metalanguage level / metapredicative and metatextual level
    Autorzy:
    Duraj-Nowosielska, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29431725.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    metapredicates
    metatext
    adverb
    semantics
    metapredykaty
    metatekst
    przysłówek
    semantyka
    Opis:
    Artykuł przedstawia przegląd wybranych badań nad metatekstem pod kątem opozycji między wyrażeniami adwerbialnymi z planu przedmiotowego i nieprzedmiotowego, a wśród nieprzedmiotowych – między wyrażeniami metapredykatywnymi a stricte metatekstowymi. Referuje się krótko ich ujęcie w polskich gramatykach oraz wymienia się najczęstsze kryteria ich rozróżniania. Wywód koncentruje się zwłaszcza na jednostkach z planu nieprzedmiotowego konformalnych z przysłówkami i na zjawiskach granicznych. Porusza się takie kwestie sporne jak: a) status wyrażeń gradacyjnych; b) regularne mechanizmy ewolucyjne rządzące przejściem od jednej klasy wyrażeń do drugiej, w tym kierunek motywacji w ramach metawyrażeń; c) status partykuł, dla których możliwe jest odtworzenie szerszego metakomentarza; d) status przysłówków względu; e) status przysłówków oceniających „zorientowanych na podmiot”, w pozycji tematycznej; e) status wybranych jednostek pod kątem ich przynależności do klasy metapredykatów bądź partykuł.
    The article presents a review of selected studies on metatext, in terms of the opposition between adverbial expressions of the primary- and metalanguage level, and among the latter – between metapredicative and strictly metatextual lexemes. I review briefly how they are covered in Polish grammars, and I list the most common criteria for distinguishing them. The focus is particularly on metatextual (metapredicative) items conformal with adverbs and on borderline phenomena. Some contentious issues are raised, such as: a) the status of gradation expressions; b) regular evolutionary mechanisms governing the transition from one class of lexemes to another, including the direction of derivation within meta-expressions; c) the status of particles which can be inserted in a broader meta-commentary; d) the status of limiting adverbials; (e) the status of the evaluative “subject-oriented” adverbs in the thematic position; e) the status of selected lexemes as regards their belonging to the class of metapredicates or particles.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2023, 19; 109-150
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Irzykowski prekursor Witkacego, broń Boże – poprzednik
    Irzykowski – Witkacy’s Precursor, God Forbid, a Predecessor!
    Autorzy:
    Bocheński, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407705.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    polemika
    metatekst
    rozmowy istotne
    Witkacy
    polemics
    metatext
    essential conversations
    Opis:
    Analizuję retorykę sporu między Karolem Irzykowskim i Witkacym, traktując polemiczne wypowiedzi jako wyraz skrywanych resentymentalnych uprzedzeń. Spór ten interpretuję jako pojedynek dwóch nieuznanych intelektualistów, oskarżających się o anachronizm i przyznających sobie miano prekursora. W psychomachii Irzykowskiego i Witkacego podkreślam nieustanne wykraczanie obu pisarzy poza normy etyczne artystycznego sporu, przez nich samych postulowane.
    This essay offers an analysis of the rhetoric of the dispute between Irzykowski and Witkacy that takes into account both artists’ strong statements of opinions as an indication of their hidden recurring resentments. In the essay, the dispute is interpreted as a duel between two unrecognised intellectuals accusing each other of anachronisms and honouring themselves with a label of a precursor. What is more, the author of the essay points out how the nature of this psychomachy-like dispute manifests itself with a constant violation of by and large accepted ethical norms of an artistic dispute of which the two were eager proponents.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 323-337
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modalność aporetyczna. Wokół jednego wiersza Piotra Sommera
    Aporetic modality. On Piotr Sommer’s poem
    Autorzy:
    Telicki, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1391123.pdf
    Data publikacji:
    2013-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Piotr Sommer
    aporia
    metatekst
    poezja i teoria języka
    pragmatyka
    Opis:
    The author of this article analyzes and interprets Piotr Sommer’s meta-textual poem Czym mógłby być [What could it be]. The basic critical formula of “aporetic modality” is a property of language (which is improved in the poem) that reveals the impossibility of formulating clear hypotheses about writing poetry. And so, Sommer’s poem turns out to be a specific deconstruction of a poem – by speaking the poet conveys a message about the impossibility of speaking. The assertion becomes a doubt, and the poem, understood as a structure, exposes its non-constructive, and thus, maybe, its truly lyrical face
    Źródło:
    Przestrzenie Teorii; 2013, 19; 145-152
    2450-5765
    Pojawia się w:
    Przestrzenie Teorii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Ponad" – "około" – "gdzieś" – "dobry", czyli o aproksymatorach na różnych piętrach nieprzedmiotowego poziomu języka
    "Ponad" – "około" – "gdzieś" – "dobry" (‘over’ – ‘about’ – ‘somewhere’ – ‘good’), or about the approximators on different floors of the non-objective level of language
    Autorzy:
    Doboszyńska-Markiewicz, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29431832.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    aproksymatory
    operatory adnumeratywne
    metatekst
    discourse markers
    gramatykalizacja
    approximators
    adnumerative operators
    metatext
    grammaticalization
    Opis:
    Artykuł ukazuje polskie aproksymatory o różnych właściwościach formalnych jako ilustrację teorii klasyfikacji wyrażeń metatekstowych Jadwigi Wajszczuk. Są to dawne przyimki, zaimki i przymiotniki jakościowe, które przeszły z przedmiotowego na nieprzedmiotowy poziom języka (proces gramatykalizacji), zmieniając swoje cechy gramatyczne i znaczeniowe. Chociaż w klasyfikacji Wajszczuk aproksymatory zaliczone zostały do operatorów metapredykatywnych, część z nich wykazuje cechy metaoperatorów, a inne plasują się na pograniczu metatekstu i słownictwa przedmiotowego.
    The article presents Polish approximators with different formal properties as an illustration of Jadwiga Wajszczuk’s theory of metatextual expression classification. These are former prepositions, pronouns, and qualitative adjectives, which have passed from the object to the non-object level of language (the process of grammaticalization), changing their grammatical and semantic features. Although in Wajszczuk’s classification approximators are classified as metapredicative operators, some of them show features of meta-operators, whereas others are classified somewhere between metatext and object vocabulary.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2023, 19; 71-87
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Partykuły spajające jako podklasa jednostek metatekstowych
    Conjuncting particles as a subclass of metatextual units
    Autorzy:
    Kisiel, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29431721.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    partykuła
    partykuła spajająca
    spójnik
    szyk
    metatekst
    particle
    conjuncting particle
    conjunction
    word order
    metatext
    Opis:
    Autorka komentuje istniejące w polskim językoznawstwie opisy klasy partykuł spajających. Za podstawowe trzy kryteria wyróżniania tej klasy uznaje ich dozdaniowość, zależność od przedtekstu oraz zmienność pozycyjną. Zauważa, że partykuły spajające preferują pozycję w pobliżu (przed, po, a nawet wewnątrz) części tematycznej i często towarzyszy im silny przycisk prozodyczny na wyrażeniu tematycznym. Preferują one również dłuższe, zdaniowe konteksty. Zaproponowana w tym tekście interpretacja partykuł spajających sprowadza się do uznania ich za komentarze dotematyczne, wiążące to, co jest mówione o nowym obiekcie z tym, co zostało wcześniej powiedziane o czymś innym. Ponieważ tego typu wiązanie tematyczne jest interpretacyjnie bardziej wymagające niż wiązanie rematyczne (odbywające się wszak w ramach jednego nadrzędnego tematu), partykuły spajające wymagają, aby odpowiedni przedtekst był bezpośrednio przylegający do struktury T-R, którą one komentują.
    In this paper, the author tries to collect and comment on the statements that have been made in Polish linguistics on conjuncting particles. Among three main features of conjuncting particles that are discussed are: their adsentential nature, contextual dependency,and positional mobility. Conjuncting particles prefer placement near (before, after, and even within) a thematic part, are often accompanied by prosodic stress on a thematic expression, and prefer longer, sentential contexts. This paper proposes their interpretation as adthematic operators that link what is being said about a new topic to what has been said before on another topic. Because topic linking is more challenging for a conversational partner than conjucting rhemes (where a supreme theme ensures a bond between them), conjuncting particles require the relevant preceding context to be adjacent to the theme-rheme structure introduced by them.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2023, 19; 169-183
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprzeczność i inne typy dewiacji językowych w polu komentarzy metatekstowych
    Contradiction and other types of linguistic deviations in the field of metatextual commentary
    Autorzy:
    Żabowska, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29431839.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    metatext
    metatextual commentary
    semantic deviation
    pragmatic deviation
    metatekst
    komentarz metatekstowy
    dewiacja semantyczna
    dewiacja pragmatyczna
    Opis:
    The subject of the paper is a description of the connectivity of metatextual comments, the aim is to show deviant combinations of expressions at this metatext level, which are a consequence of general rules for the utterance, i.e., currently used sentences. I describe the general properties of metatextual commentaries from which the requirements and limitations of their connectivity arise (§ 2). Based on the analysis of connectivity of metatextual commentaries, I present an index of textual relations realized with them (§ 3). Then I present deviant combinations of metatextual comments with expressions filling the items opened by them. As a result of this procedure, I distinguish three types of linguistic deviations arising at this level of the metatext, i.e., pragmatic, illocutionary and utterance contradiction, and their subtypes (§ 4).
    Przedmiotem artykułu jest opis łączliwości komentarzy metatekstowych, celem jest wskazanie dewiacyjnych połączeń wyrażeń na tym poziomie metatekstu, będących konsekwencją ogólnych reguł realizacji wypowiedzenia, tj. aktualnie użytych zdań. Opisuję ogólne właściwości komentarzy metatekstowych, z których wynikają wymagania i ograniczenia ich łączliwości (§ 2), na podstawie analizy łączliwości komentarzy metatekstowych wskazuję katalog realizowanych za ich pomocą relacji tekstowych (§ 3) oraz prezentuję dewiacyjne kombinacje komentarzy metatekstowych z wyrażeniami wypełniającymi otwierane przez nie pozycje. W efekcie zastosowanej procedury wyróżniam trzy typy dewiacji językowych powstających na tym poziomie metatekstu, tj. sprzeczność pragmatyczną, illokucyjną i wypowiedzeniową oraz ich podtypy (§ 4).
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2023, 19; 225-245
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metatekstowe strategie komunikacyjne na przykładzie tekstów kabaretu Potem
    Metatextual Strategies of Communication Based on the Source Material by the Potem Cabaret
    Autorzy:
    Krasowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1902100.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    gry językowe
    metatekst
    kabaret
    komizm
    strategie komunikacyjne
    play upon words
    metatext
    cabaret
    humor
    strategies of communication
    Opis:
    As there has been an increase in scientific interest in cabaret in Poland, the author of the following article puts her contribution to the growing collection of articles concerning this scope of research. The essay refers to the texts by the Potem literary cabaret, who performed in the years 1984-1998, and it focuses on the analysis of metatextual expressions made by various speakers: (a) by the subject of the text as uttering the words and yet being external to the world presented, (b) by the announcer and (c) by the author himself. The expressions analysed are set in definite speaker’s structures such as opening and closing formulas as well as in side text passages. The metatextual structures both provide information about the world presented but also reveal the game played on the addressee by the speaker who provokes the former to a more active reception. The game applies mechanisms that aim to have a comic effect. In her analysis of the metatextual structures in cabaret texts, the author calls for assuming the cultural perspective, which opens new horizons for further analyses.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 6; 123-132
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gdy pisarz staje się dziennikarzem. Kilka uwag o „Gazecie Pisarzy”
    When a writer gets to be a journalist. A few remarks on Writers’ Newspaper
    Autorzy:
    Ślawska, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459411.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    case study – Writers’ Newspaper
    journalist
    writer
    metatext
    paratext
    studium przypadku – „Gazeta Pisarzy”
    dziennikarz
    pisarz
    metatekst
    paratekst
    Opis:
    The article stems from a media linguistic perspective and serves as a case study for comparing the roles of a journalist and a writer. The author chose a textual experiment for that purpose, namely the 23–24 April 2016 edition of Gazeta Wyborcza, a Polish daily. On that day the paper turned into Writers’ Newspaper and was prepared in full by several dozen writers from Poland and abroad. The project’s aim was to promote reading the press and literature. The author analysed metatextual and paratextual elements along with self-commentaries regarding the project. The results show the experiment indicated the communicative specificity of the journalistic profession: the particularities of the editorial office, the importance of the topic, of character limits and fact-checking. As a communication experiment, the newspaper underlined the interactive nature of the modern-day press and its openness to the reader.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2018, 13; 149-160
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metatekstowy i intertekstualny wymiar motta Nowe Ateny Benedykta Chmielowskiego w Cesarzu Ryszarda Kapuścińskiego
    The Metatextual and Intertextual Dimension of the Motto from The New Athens by Benedykt Chmielowski, as Used in The Emperor by Ryszard Kapuściński
    Autorzy:
    Wysocka, Aneta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1892151.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    motto
    metatekst
    intertekstualność
    znaczenie intencjonalne
    stylizacja
    reportaż
    epoka saska
    metatext
    intertextuality
    intentional meaning
    stylization
    reportage
    Saxon times
    Opis:
    The article discusses the metatextual and intertextual dimension of one of the mottos for The Emperor by Ryszard Kapuściński, which is a quote from The New Athens by Benedykt Chmielowski. The latter was the first Polish encyclopaedia, which was highly undervalued by traditional authorities in the field of literary history, for it failed to meet the intellectual standards of the Enlightenment and was marked with the anachronistic mentality of the Saxon times. The analysis relates to the way in which Chmielowski’s motto provides an interpretative frame for the controversial book by Kapuściński, devoted to the decline and fall of the oldest African Empire – Ethiopia – in the 1960s and 1970s. The author of the paper’s main focus falls on the relationship between the meaning of the source text and the semantics of modern reportage, the role played by the popular image of Benedykt Chmielowski in the process of interpretation, the relationship between the quote and the archaic style of The Emperor, and the ways in which the quote from The New Athens interacts with the other mottos of the book – the multiplicity of which signals a new narrative strategy used by the reporter and writer.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 6; 187-198
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Czy to stosowne>?” O cechach składniowych i semantycznych jednostek „stosowny" i „stosownie"
    „Is it stosowne (appropriate)?” About the syntactic and semantic features of the units "stosowny" (appropriate) and "stosownie" (appropriately)
    Autorzy:
    Maryn-Stachurska, Dagmara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2158340.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    the Polish language semantics
    syntax
    adjective
    adverb
    metatext
    appropriateness
    język polski semantyka
    składnia
    przymiotnik
    przysłówek
    metatekst
    stosowność
    Opis:
    Artykuł zawiera szczegółową analizę syntaktyczno- semantyczną słów stosowny, stosownie w języku polskim. Autorka stawia hipotezę, że analogicznie do jednostek odpowiedni / odpowiednio można wyróżnić homonimiczne jednostki leksykalne o kształcie przymiotnika i przysłówka reprezentujące różne poziomy języka (należące do jego poziomu przedmiotowego i poziomu meta). Jednostki leksykalne o kształcie stosowny i stosownie reprezentują odpowiednio przymiotnik i przysłówek, a także operator metapredykatywny stosowny i operator metapredykatywny stosownie. Stosownie nie może natomiast pełnić funkcji operatora wyliczenia, którą pełni ciąg odpowiednio.
    The article presents a detailed syntactic and semantic analysis of the words stosowny [appropriate], stosownie [appropriately] in the Polish language. The author sets a hypothesis that by analogy with the units odpowiedni / odpowiednio one can distinguish homonymous lexical units in the shape of an adjective and an adverb representing different levels of the language (belonging to its subject level and meta level). The lexical units having the shape of stosowny and stosownie represent the adjective and the adverb, respectively, as well as the meta predicative operator stosowny and meta predicative operator stosownie. Accordingly, stosownie cannot perform the function of an enumeration operator, which is performed in turn by the sequence odpowiednio.
    Źródło:
    Polonica; 2021, 41; 81-95
    0137-9712
    2545-045X
    Pojawia się w:
    Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy z wypowiedzeniami Norwida (nie tylko) z Vade-mecum. Uwagi interpretacyjno-metodologiczne
    Problems with Norwid’s enunciations (not only) in Vade-mecum. Some remarks regarding interpretation and methodology
    Autorzy:
    Kozłowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/17935444.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-19
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    składnia
    idiolekt Cypriana Norwida
    wypowiedzenie
    metatekst
    struktura tematyczno-rematyczna
    syntax
    Norwid’s idiolect
    enunciation
    metatex
    thematic-rhematic structure
    Opis:
    Artykuł wskazuje na główne problemy wiążące się z interpretacją wybranych wypowiedzeń z Vade-mecum oraz proponuje nową formułę opisu praktyki zdaniotwórczej Norwida. Przyjęcie założenia, że właściwym przedmiotem analizy nie są abstrakcyjne struktury składniowe, ale empiryczne, użyte i zaktualizowane wypowiedzenia, pociąga za sobą konieczność uwzględnienia ich wielowarstwowości i poziomów innych niż składniowy, zwłaszcza struktury tematyczno-rematycznej i metatekstu. Jak pokazują zaprezentowane analizy, wzięcie pod uwagę tych elementów pozwala z powodzeniem rozstrzygać niektóre dylematy interpretacyjne. Proponowane poszerzenie perspektywy oglądu umożliwia również uchwycenie cech, które współtworzą specyfikę Norwidowej „składni”, uruchamiającej i wykorzystującej różne poziomy wypowiedzenia.
    This article indicates key problems related to the interpretation of selected enunciations in Vade- mecum,and develops a new formula for describing Norwid’s syntactic strategies. The assumption that the subject of analysis is not comprised by abstract syntactic structures but empirical, used and actualized enunciations entails the necessity to acknowledge their multi-layered character and the import of other levels than that of syntax, especially thematic-rhematic structure and metatext. As presented analyses show, taking these aspects into account helps to successfully settle certain interpretative dilemmas. The proposed expansion of perspective also allows one to grasp certain features that contribute to the specificity of Norwid’s syntax, which mobilizes and utilizes various levels of enunciation.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2021, 39; 81-97
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Interakcyjne zachowania osób z afazją
    Interactive Behaviors of Aphasic Persons
    Autorzy:
    Panasiuk, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1937618.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-02
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Logopedyczne
    Tematy:
    interakcja
    uszkodzenia mózgu
    zaburzenia mowy
    tekst
    metatekst
    kontekst
    strategie komunikacyjne
    interaction
    brain damages
    speech disorders
    communication strategies
    text
    metatext
    context
    Opis:
    Paradygmat objawów afatycznych jest z jednej strony warunkowany regułami rozpadu danego systemu językowego, z drugiej zaś strony – przyjętymi przez chorych strategiami komunikacyjnymi, przez co komunikacja w przypadkach afazji jest wypadkową dwu procesów: dezintegracji i kompensacji. Strategie kompensacyjne decydują o możliwościach interakcyjnych chorych z afazją i są podstawą do budowania procedur postępowania logopedycznego. Specyfika interakcji, w której uczestniczą osoby z afazją, wiąże się ze swoistym wykorzystaniem trzech elementów: 1) zwerbalizowanego (tekstu, tekstu patologicznego) lub niewerbalnego komunikatu; 2) wypowiedzi o komunikacie (metatekstu w funkcjach (a) organizacji komunikatu oraz (b) statusu semiotycznego użytych środków); 3) wiedzy nadawcy i odbiorcy wynikającej z uwarunkowań tekstowych oraz pozatekstowych (kontekstu tekstowego, językowego i sytuacyjnego). Podejście interakcyjne w badaniach nad afazją pozwala ujmować te trzy kategorie interakcyjne: TEKST, metaTEKST i konTEKST w sposób dynamiczny i przestrzenny. Badanie struktury interakcji polega na odkryciu reguł transformacji TEKSTU, metaTEKSTU i konTEKSTU decydujących o dynamice i skuteczności interakcji. Analiza zachowań interakcyjnych osób z afazją leży u podłoża procedur diagnozy i terapii zaburzeń afatycznych.
    The paradigm of aphasic symptoms is on the one hand determined by the rules of the breakdown of a language system, while on the other hand – by communication strategies adopted by patients, whereby communication in aphasia cases is the result of two processes: disintegration and compensation. Compensatory strategies determine the interactive capabilities of aphasic patients and are the basis for building up procedures of logopedic management. The specificity of interaction participated in by aphasic persons involves special use of three elements: 1) verbalized (text, pathological text) or non-verbal message; 2) utterances about the message (metatext in the functions of (a) message organization and (b) the semiotic status of the features used); 3) the sender’s and receiver’s knowledge resulting from textual and nontextual determinants (textual, linguistic and situational context). The interactive approach in studies on aphasia allows one to present the three interactive categories: text, metatext, and context in dynamic and spatial terms. The investigation of the structure of interaction consists in discovering the rules of transformation of text, metatext and context which decide the dynamics and efficacy of interaction. The analysis of empirical material results in the construction of a model of interactive behaviors in aphasic persons and procedures for diagnosis and treatment of aphasic disorders.
    Źródło:
    Logopedia; 2020, 49, 2; 121-151
    0459-6935
    Pojawia się w:
    Logopedia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Po-nad-gramatyczność” (nie tylko) składni Norwida
    “Hyper-grammaticality” of Norwid’s syntax (though not only)
    Autorzy:
    Kozłowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1799270.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-01
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    składnia
    idiolekt Cypriana Norwida
    anakolut
    innowacje składniowe
    metatekst
    struktura tematyczno-rematyczna
    syntax
    Norwid’s idiolect
    anacoluthon
    syntactic innovation
    meta-text
    thematic-rhematic structure
    Opis:
    Artykuł omawia główne cechy języka i stylu Norwida, odwołując się do zaproponowanej przez samego poetę kategorii „ponadgramatyczności”. Została ona potraktowana jako kategoria opisowa, uwydatniająca i porządkująca przede wszystkim (choć nie tylko) właściwości Norwidowej składni. Przymiotnik ponadgramatyczny może być rozumiany na trzy sposoby: 1. ʻniezgodny z regułami poprawnościowymiʼ; 2. ʻodbiegający od zwyczajów językowych; niekonwencjonalnyʼ; 3. ʻpochodzący z innego poziomu języka niż poziom gramatycznyʼ. W twórczości Norwida można odnaleźć przejawy ponadgramatyczności w każdym ze wskazanych wyżej sensów. Wśród konstrukcji naruszających normę językową omówione zostały anakoluty, struktury homonimiczne, niejasności dotyczące funkcji elementów anaforycznych oraz zakłócenia spójności. Do elementów niekonwencjonalnych, odbiegających od zwyczajów epoki, należą m.in.: innowacje w zakresie łączliwości, komplikacje struktury składniowej, wielość wtrąceń nawiasowych oraz stosowanie konstrukcji archaicznych. W tekstach Norwida szczególnie istotne są nie tylko mechanizmy właściwe składniowej, czyli gramatycznej płaszczyźnie wypowiedzenie, lecz także zjawiska obecne na innych jego poziomach, takie jak metatekst i struktura tematyczno-rematyczna.
    The article discusses major characteristics of Norwid’s language and style in light of the concept of “hyper-grammaticality” [po-nad-gramatyczność] developed by the poet himself. Considered as a descriptive category, it organizes and foregrounds certain properties of his syntax as well as other elements. The adjective “hyper-grammatical” can be understood in three ways: 1. failing to comply with rules; 2. departing from linguistic convention; hence unconventional; 3. derived from a different level of language than grammar.Norwid’s works can be shown to display hyper-grammaticality in all of the above senses. Discussion of constructions that violate linguistic norms accounts for the following: anacoluthon,homonymic structures, obscurities related to functions of anaphoric elements, and disruptions of coherence. Unconventional elements departing from the epoch’s standards include, among other things, innovations in collocability, complications of syntax, numerous parenthetical remarks, and the usage of archaic constructions. In Norwid’s texts an important place is held not only by mechanisms proper to syntactical or grammatical level of enunciation, but also by phenomena present on other levels:meta-textualityandthematic-rhematic structure.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny; 93-125
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tytuł w twórczości poetyckiej Bolesława Leśmiana
    The Role of Titles in the Poetic Works by Bolesław Leśmian
    Autorzy:
    Galilej, Cecylia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933740.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tytuł w dziele literackim
    funkcje tytułu
    delimitacja tekstu
    metatekst
    nazwa własna
    title in a literary work
    functions of the title
    text delimitation
    metatext
    proper name
    Opis:
    The structural and semantic analysis concerning a selection of titles given to his poems by Bolesław Leśmian shows that the title constitutes as crucial an element of the text (often marginalized and ignored, though) as all the other exponents of this texts, whether relating to its content or structure. The title functions as the delimiter of the text’s beginning and as a metatext to the text itself. This is because it semantically represents the particular aspects of the text’s content and its genre. At the same time, the title also functions as a proper name, since it is unalterably linked with one and only one, concrete text. Syntactically speaking, Leśmian tends to build his titles in the form of nominative expressions as well as post-modified nominal phrases. He infrequently relies on sentences or verbless clauses. Semantically speaking, Leśmian’s titles perform the following functions: informative, descriptive, poetic, connotative and interpretative. Leśmian's titles are formally simple. This simplicity grants his poems both formal and semantic transparency, but, first of all, it gives depth to the poetic content and its interpretation. On the one hand, Leśmian’s titles are relatively grammatically uncomplicated. On the other, their content is relatively general and metaphorical. This is why his titles help the reader navigate though Leśmian’s poems, but at the same time they prevent the distortion of the original philosophical message of his works.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 6; 109-136
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies