- Tytuł:
-
Otoczenie króla Władysława Jagiełły w końcowym etapie wielkiej wojny (listopad 1410 - styczeń 1411)
Entourage of the King Władysław Jagiełło during Negotiations with the Teutonic Knights in January 1411 - Autorzy:
- Szybkowski, Sobiesław
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/22792662.pdf
- Data publikacji:
- 2012-11-27
- Wydawca:
- Archiwum Główne Akt Dawnych
- Tematy:
-
Władysław Jagiełło
Krzyżacy - Opis:
-
W otoczeniu królewskim jesienią 1410 r. oraz w styczniu 1411 r. znajdowali się wysocy duchowni, urzędnicy centralni, ziemscy i dworscy, którzy w ogromnej większości byli nominowaniu już w trakcie ćwierćwiecza panowania w Polsce Władysława Jagiełły. Wszyscy z najwyższych urzędników centralnych, ziemskich i nadwornych znajdujących się u boku monarchy można z większą lub mniejszą pewnością powiązać z ugrupowaniem dworskim. Olgierdowicz tworzył je począwszy od początków swojego panowania, wykorzystując wyłączną prerogatywę polskich władców dotyczącą nominowania na urzędy centralne, ziemskie i nadworne. Proces wzrastania stronnictwa królewskiego opóźniała polska zasada dożywotniości urzędów ziemskich, co skutkowało tym, że ugrupowanie dworskie uzyskało przewagę na polskiej scenie politycznej dopiero kilka lat przed wybuchem wojny z zakonem w 1409 r. (począwszy od 1405 r.). Zdominowanie rady koronnej, w tym tej „polowej” obecnej przy Jagielle podczas działań zbrojnych z jesieni 1410 i stycznia 1411 r. przez „jego ludzi” zdecydowanie ułatwiało królowi przeprowadzanie własnych koncepcji w zakresie kontynuowania bądź przerwania wojny z zakonem. Król i jego najbliższe otoczenie obecne u jego boku od października 1410 r. oraz w styczniu 1411 r. byli świadomi skomplikowanej sytuacji militarnej strony polskiej, która utraciła większość zdobyczy z lata 1410 r. oraz pokonania przez Henryka von Plauen pogrunwaldzkiego kryzysu w pruskiej korporacji zakonnej oraz ponownego zaakceptowania jej władzy przez ogromną większość pruskich wspólnot terytorialnych. Nadto Królestwu, o czym także wiedział król i jego najbliższe otoczenie zagrażał realnie sojusznik krzyżaków: król węgierski Zygmunt Luksemburski. Wszystko to razem zaważyło na podjęciu przez króla i jego najbliższych współpracowników decyzji o rozpoczęciu rozmów rozejmowych, zawarciu kolejnych rozejmów i zawarciu pokoju. Wszystkie te decyzje były bez wątpienia konsultowane na forum „polowej” rady królewskiej. Jagiełło jednak zasięgał także rady swoich nie przebywających u jego boku prominentnych współpracowników, o czym świadczy jego podróż w drugiej połowie października do Poznania, gdzie niewątpliwie spotkał się z biskupem poznańskim Wojciechem Jastrzębcem a także spotkanie na terenie północnej Małopolski na przełomie 1410/1411 r. z arcybiskup gnieźnieńskim i namiestnikiem Królestwa Mikołajem Kurowskim oraz królową Anną Cylejską. Zarówno w okresie jesiennym 1410 r. jak i w styczniu 1411 r. w otoczeniu królewskim występowała lekka przewaga mieszkańców Szerokiej Wielkopolski. Statystyka wystąpień pozwala sądzić, że najdłużej i najczęściej źródła potwierdzają przy Władysławie Jagielle oraz jako realizatorów jego polityki krzyżackiej w wymienionym czasokresie wojewodę poznańskiego Sędziwoja z Ostroroga, wojewodę inowrocławskiego Macieja z Łabiszyna (obaj z Szerokiej Wielkopolski) oraz podkomorzego krakowskiego Piotra Szafrańca. Jeśli zaś chodzi o personalia osób negocjujących polsko-krzyżackie rozejmy i pokój toruński należy zwrócić uwagę, że także w ich wypadku widać to, że stronnictwo dworskie uzyskało przewagę na polskiej scenie politycznej, ponieważ ogromna większość polskich negocjatorów z jesieni 1410 i stycznia 1411 r. da się z tym ugrupowaniem powiązać, a znani negocjatorzy pokoju toruńskiego byli związani z nim w całości. Znany źródłowo skład polskiej delegacji na rokowania toruńskie odzwierciedla także pokoleniową zmianę wśród polskich dyplomatów z otoczenia królewskiego. Żaden z nich nie miał „stażu” dyplomatycznego w międzypaństwowych kontaktach polsko-pruskich dłuższego niż dekada. Podobny wniosek należy wyciągnąć w zakresie osób zaangażowanych lub prawdopodobnie zaangażowanych w rozmowy rozejmowe, ponieważ negocjatorzy o podobnym stażu stanowili większość w tej grupie, choć widać wśród nich i bardziej doświadczone jednostki: kasztelana łęczyckiego Jana z Łąkoszyna oraz kasztelana sądeckiego Krystyna z Koziegłów. W ich jednak przypadku mowa może być wyłącznie o dłuższej działalności publicznej, ponieważ Jan uzyskał urząd przed 1383 r. a Krystyn sprawował go od 1386 r., żaden z nich jednak nie był przez Jagiełłę żywiej angażowany w działalność dyplomatyczną nakierowaną na zakonne Prusy. W przeciwieństwie do nich dwóch młodszych negocjatorów traktatu toruńskiego, Sędziwoj z Ostroroga oraz Maciej z Łabiszyna stali się dożywotnimi ekspertami od polityki krzyżackiej. Wytrawnym dyplomatą Jagiełły po 1411 r. był także kasztelan kaliski Janusz z Tuliszkowa.
The king’s entourage in autumn 1410 and January 1411 was composed of high-ranked clerics, central, district and court officials, who in the vast majority acceded during the quarter-century when King of Poland, Władysław Jagiełło, ruled. All of the highest central, district and court officials being in the entourage of monarch were more or less definitely associated with the royal party. Jagiełło had been creating it from the beginning of his rule, using the exclusive prerogative of Polish kings to nominate the central , districts and court authorities. Development of the royal party was delayed by the rule that district offices were granted for life (of permanent nature) , thus, the royal party dominated the Polish political scene only a few years before the outbreak of war with the Teutonic Order in 1409 (from 1405).Domination of his people in the crown council, including the "field council" which was present at Jagiełło’s side during the military action in the autumn of 1410 and January of 1411, made it far easier for the king to carry out the concept of continuation or discontinuation of the war with the Order. The king and his inner circle present at his side since October 1410 and in January 1411, were aware of the complicated military situation of the Polish side which had lost most of the gains of the summer of 1410, and knew that Heinrich von Plauen managed to overcome in the Prussian religious corporation crisis after the Grunwald battle, and reassure the power of the Order in the vast majority of the Prussian territorial communities. Moreover, the Kingdom of Poland was really threatened by the Order’s ally, the Hungarian King Sigismund of Luxemburg, what knew the king and his inner circle. All this had an impact on the adoption by the king and his entourage, the decision to launch a cease-fire talks, conclude ceasefires agreements and finally sign the peace. - Źródło:
-
Miscellanea Historico-Archivistica; 2012, 19; 43-68
0860-1054 - Pojawia się w:
- Miscellanea Historico-Archivistica
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł