Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Roman glass" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Glass finds from Area FW at the Kom el-Dikka site in Alexandria (2019)
    Autorzy:
    Kucharczyk, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1632646.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-19
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Alexandria
    Kom el-Dikka
    late Hellenistic/early Roman cast glass
    late Roman glass
    mosaic glass
    Opis:
    New glass finds from the Kom el-Dikka site in Alexandria come from the excavation of Area FW located in the central part of the site. The bulk of the recorded material, made up of conical lamps, beakers and bowls, and poorly fashioned bottles, belongs to the late Roman period (4th–5th century AD). The uniformity in colour, distinctive low quality of the fabric and simple workmanship, all point to a common origin in local workshops covering the needs of the local market. A few pieces, including luxury cast and facet-cut tableware, apparently from a non-local source, represent the late Hellenistic/mid-Roman chronological horizon (2nd century BC–3rd century AD). Meriting note is new evidence of mosaic glass, once again confirming that this type of glass was manufactured in Alexandria in the mid-Roman period. The importance of this assemblage derives from the presence of early Roman luxury tableware which has seldom been observed before at Kom el-Dikka.
    Źródło:
    Polish Archaeology in the Mediterranean; 2020, 29(2); 497-513
    1234-5415
    Pojawia się w:
    Polish Archaeology in the Mediterranean
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ŹRÓDŁA PISANE I ARCHEOLOGICZNE A POSTRZEGANIE ORGANIZACJI PRODUKCJI SZKŁA RZYMSKIEGO W LITERATURZE POLSKIEJ
    WRITTEN AND ARCHAEOLOGICAL SOURCES VS . PERCEPTION OF THE ORGANISATION OF ROMAN GLASS PRODUCTION IN POLISH LITERATURE ON THE SUBJECT
    Autorzy:
    Krzyżanowska, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1037773.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-04
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Roman Iron Age
    written sources
    Roman glass
    glass import
    organisation of glass production
    Opis:
    In Polish literature, the perception of the organisation of glass production during the Roman Empire was shaped mostly in the 1980s and the 1990s. Thus the local model of glass production prevailed in these publications. In this paper, based on archaeological and written sources, the author challenges this point of view towards the centralised model of glass production widely accepted by scholars.
    Źródło:
    Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2020, 61; 67-84
    0080-9993
    Pojawia się w:
    Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Glass finds from Areas U and G at the Kom el-Dikka site in Alexandria (excavations in 2012 and 2013)
    Autorzy:
    Kucharczyk, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1727280.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Alexandria
    Kom el-Dikka
    cast glass
    mosaic floral plaque
    late Roman glass
    late Roman mosaic glass
    early Byzantine glass
    Opis:
    The glass material from PCMA excavations at the Kom el-Dikka site in Alexandria in the 2012 and 2013 seasons consisted mainly of a late Roman/early Byzantine assemblage, mostly yellowish-green blown glass characterized by a homogeneity of the fabric, a limited variety of vessel types and simple workmanship, all indicative of a local glasshouse most likely operating at the site. Fragments of early and late Roman mosaic glass were also an important element of the set. Excavations in area U (sub-area US) also yielded a handful of late Hellenistic/early Roman glasses: various types of cast bowls seldom previously reported from Kom el-Dikka, a linear-cut bowl, monochrome patella, and colorless bowl with broad rim and overhung edge. The assemblage coming from area G (basement of the late Roman baths) comprised late Roman free-blown, utilitarian wares representing a limited range of forms. Also found in this area was cast glass of the late Hellenistic/early Roman period: mosaic glass and a grooved bowl, the latter recorded for the first time at Kom el-Dikka.
    Źródło:
    Polish Archaeology in the Mediterranean; 2016, 25; 87-103
    1234-5415
    Pojawia się w:
    Polish Archaeology in the Mediterranean
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Glass finds from Beit Ras/Capitolias (Jordan)
    Autorzy:
    Burdajewicz, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1684993.pdf
    Data publikacji:
    2018-07-09
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Decapolis
    Capitolias
    Beit Ras
    Roman glass
    Byzantine glass
    Umayyad glass
    glass chunks
    Opis:
    This paper discusses glass finds from the Polish excavations at Beit Ras, ancient Capitolias. During two seasons (2015–2016) of fieldwork a relatively large amount of glass fragments was unearthed in the two main excavated areas. The material is from contexts dated to the late Roman through early Islamic periods, spanning a time from the 4th to roughly the 8th century AD. The assemblage includes mainly tableware like bowls, plates, drinking vessels, and also a significant amount of raw-glass chunks. Apart from glass material coming from the excavated squares, a selection of items from the survey in 2014 completes the corpora of glass coming from the ancient settlement.
    Źródło:
    Polish Archaeology in the Mediterranean; 2017, 26(1); 661-686
    1234-5415
    Pojawia się w:
    Polish Archaeology in the Mediterranean
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Come and dine with me... Early Roman luxury glass tableware from Berenike — new evidence from the harbor area and trash dumps
    Autorzy:
    Kucharczyk, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1682943.pdf
    Data publikacji:
    2018-07-09
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Berenike
    Indo-Roman trade
    Periplus Maris Erythraei
    early Roman glass
    polychrome cast glass
    colorless glass
    Opis:
    The harbor of Berenike on the Red Sea coast of Egypt was a major transit point in the long-distance trade of luxury commodities between the Roman Empire and the Indian Ocean Basin. The heyday of the commerce and the prosperity of the port lasted from the 1st to the mid-2nd century AD. A huge quantity of commodities passed through the port, imported not only for the purpose of exchange, but also for self-consumption. Glassware was among them. The high proportion of wares of high quality and exceptional esthetic value is quite extraordinary, even by modern standards. These wares highlight the position of Berenike in the trade, but they also showcase the city’s wealth and the great demand for luxury glass that existed there in the first centuries of the Roman Empire.
    Źródło:
    Polish Archaeology in the Mediterranean; 2017, 26(2); 147-166
    1234-5415
    Pojawia się w:
    Polish Archaeology in the Mediterranean
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    (Un)usual? Glass finds from the site of the Hatshepsut Temple in Deir el-Bahari
    Autorzy:
    Kucharczyk, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2033197.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Roman glass
    Deir el-Bahari
    Temple of Hatshepsut
    monastery of St Phoibammon
    Opis:
    A group of glass shards recovered from the fill of shaft tombs from the Third Intermediate Period on the Upper Terrace of the Temple of Hatshepsut in Deir el-Bahari consists for the most part of non-diagnostic body vessel fragments. At least 17 different vessels are attested in this assemblage, assigned to the 4th century AD, with only two pieces dated to the 1st–3rd centuries AD. In addition to the vessels, a few windowpanes from the 6th–8th century AD were also found. This small group of glass finds is the first ever to be published from the Temple of Hatshepsut.
    Źródło:
    Polish Archaeology in the Mediterranean; 2021, 30(1); 105-126
    1234-5415
    Pojawia się w:
    Polish Archaeology in the Mediterranean
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Glass finds and other artifacts from excavations of Area FW at the Kom el-Dikka site in Alexandria in 2018
    Autorzy:
    Kucharczyk, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1634247.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Alexandria
    Kom el-Dikka
    early/late Roman glass
    early Byzantine glass
    mosaic glass
    gold-in-glass beads
    agate cameo blanks
    Opis:
    Excavations in 2018 of the central part of the Kom el‑Dikka site in Alexandria (Area FW) produced a collection of glass finds representing two broadly defined chronological horizons. The set from an early Roman house in the lower layers of the sector is representative of the early and mid‑Roman period (1st–3rd centuries AD) and is significant in that it broadens the known repertoire of vessels forms from the site in general. Examination of the context has also provided further firm archaeological evidence of gold-in-glass bead manufacture at the site. The upper layers, associated with an extensive dumping of ashes from the nearby late antique bath and waste from the working of a complex of lime kilns situated in this area, yielded material typical of late Roman/early Byzantine glasses (4th–6th century AD) already known from the site and comprising mainly simple free-blown utilitarian wares with limited ornamentation.
    Źródło:
    Polish Archaeology in the Mediterranean; 2019, 28(2); 43-60
    1234-5415
    Pojawia się w:
    Polish Archaeology in the Mediterranean
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mosaic Floral Plaque Fragment from Alexandria
    Autorzy:
    Kucharczyk, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/484093.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
    Tematy:
    Alexandria
    Kom el-Dikka
    Roman mosaic glass
    mosaic floral plaque
    Opis:
    Recent archeological work at the Kom el-Dikka site in Alexandria yielded a fragment of cast mosaic-glass floral plaque. It is one of just a few pieces of this category of glass known from regular excavations in the city. It exhibits a set of stylized flowers and fruits arranged in right-left symmetry, characteristic of this type of objects, which are generally assigned to the first century BC – first century AD. It is presumed that they were intended as inlays on wooden boxes and other furnishings, whereas larger examples were used as revetment panels in architectural contexts. The plaque from Kom el-Dikka was found in a late Roman context, containing also residual material from the early Roman period.
    Źródło:
    Études et Travaux (Institut des Cultures Méditerranéennes et Orientales de l’Académie Polonaise des Sciences); 2016, 29; 125-134
    2084-6762
    2449-9579
    Pojawia się w:
    Études et Travaux (Institut des Cultures Méditerranéennes et Orientales de l’Académie Polonaise des Sciences)
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Drobne przedmioty szklane – analiza archeologiczna żetonów do gry z okresu wpływów rzymskich z terenu Polski
    Small Glass Objects – Archaeological Analysis of Counters from the Roman Iron Age from Poland
    Autorzy:
    Krzyżanowska, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048838.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
    Tematy:
    szklane żetony do gry
    okres wpływów rzymskich
    kultura przeworska
    kultura wielbarska
    kultura luboszycka
    szkło rzymskie
    lass counters
    Roman Iron Age
    Wielbark Culture
    Przeworsk Culture
    Luboszyce Culture
    Roman glass
    Opis:
    Roman glass counters found in Poland have not yet been studied in full. They are known from 44 or 45 archaeological sites (Table 1 – see: https://doi.org/10.36154/wa. 71.2020.06 [suppl. file]), mainly cemeteries. Most of them are concentrated in central Poland (Fig. 2). Glass counters are disks with plano-convex section and rounded edges. Their underside is usually flat, less often slightly concave, with a smooth or pitted surface (Fig. 1). Counters are analysed within several chronological ranges, i.e., phases B1–B2, B2/C1–C1a, C1b–C2, and C2/D–D1, and in the case of less well-dated finds – Late Roman Period or Roman Period; the former also includes counters from assemblages dated broadly to phase C1. Due to literature and museum query, it was possible to establish that there are 386 or 390 glass counters known from Poland. This imprecise number is a results from the inaccurate data in literature, concerning lost artefacts (131 specimens in total). The search also allowed verifying the actual number of counters against published information – some of the examples turned out to be melted beads or vessel fragments. Out of 386 counters, 277 were preserved in their entirety, 70 were fragmented; in 39 cases, it was impossible to determine their state of preservation and thus their shape (Table 1). 193 counters were found at Przeworsk Culture sites, 186 at Wielbark Culture sites and three at Luboszyce Culture sites; in the case of three counters, it was not possible to determine their cultural affiliation. Most counters come from phases C1b–C2. It has been assumed that a set consists of at least three counters found in one assemblage, regardless of whether they were made of glass or other material (clay, amber, bone, flint). Out of 59 grave finds with glass calculi, sets appeared in 29 features. The sets could be small (three to six counters) or large (seven or more counters). In the remaining cases, grave finds consisted of one or two specimens (Fig. 4). Glass counters can be analysed on three levels: colour, size and (possible) method of production. 174 counters were made of opaque glass (147 monochromatic and 27 mosaic) and 179 of translucent glass (155 monochromatic and 24 mosaic); for 33 counters, it was not possible to determine their colour and transparency. Black (125) and white (120) counters are the most numerous; the term black is used conventionally, as such counters are actually made of dark green, dark purple or dark brown glass, which, however, can only be seen in transmitted light and only in well-preserved copies finds. The counters from phases B1–B2 are the most diverse in terms of colour. For the other chronological ranges, this variety is no longer present – most colours do not appear at all or are only represented by a small number of counters (Table 2).The counters can be divided into two groups of small (with diameter of up to 14.5 mm) and large (with diameter measuring from 15 mm) specimens. The diameters of glass calculi found in Poland range from 10 to 36 mm; most of them are classified as large (Fig. 6). The method of manufacturing glass counters can be inferred from written sources and findings based on specialist analyses. In the case of counters from Poland, the (possible) production method could not be determined for as many as 184 specimens. The others were mostly made by placing a small bulb of molten glass. These are mainly monochromatic specimens, usually with an uneven, slightly pitted bottom surface. Only 34 counters were made by re-melting a piece of glass (also from broken glass vessels) (Fig. 8); most of them – as many as 24 – are mosaic specimens (Fig. 7). In archaeological literature glass counters are predominantly interpreted as game accessories. This was undoubtedly the basic function of counters, but we do not know to what extent they were actually adapted and their function adopted by the ‘barbarian’ communities. Only in eight (?) cases in total, glass counters occurred in assemblages together with other game accessories such as boards, dice or marbles.
    Źródło:
    Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXXI, 71; 251-268
    0043-5082
    Pojawia się w:
    Wiadomości Archeologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Preliminary Typology of Glass Vessels from the So-Called Hellenistic House, Explored by the Polish Archaeological Mission in Nea Paphos (Cyprus)
    Autorzy:
    Mazanek, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/484109.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
    Tematy:
    glass vessels
    typology
    Nea Paphos
    Hellenistic Cyprus
    Roman Cyprus
    Opis:
    In this article the author presents the repertoire of glass vessels found during excavations carried out in the so-called Hellenistic House in Nea Paphos at Cyprus. Field works in this area have been lead by the Polish Mission in the years 1986–1997 and 2007–2009. The paper supplies at first, in a form of a short table an overview of excavation in the Hellenistic House (HH). Next comes a catalogue of diagnostic fragments of glass vessels divided in provisional groups A to N. Attributions to these groups were made in terms of vessels’ shapes, their purpose and the way they were made. Where it proved possible, parallels from other Cypriot archaeological sites and other areas of the Roman Empire were introduced. While researching through the Paphos HH material, the author has not found any possibly unique distinctive feature for glass vessels unearthed on Cyprus: all forms of glass vessels from HH were widespread throughout the whole Mediterranean area under the Roman rule.
    Źródło:
    Études et Travaux (Institut des Cultures Méditerranéennes et Orientales de l’Académie Polonaise des Sciences); 2014, 27; 279-321
    2084-6762
    2449-9579
    Pojawia się w:
    Études et Travaux (Institut des Cultures Méditerranéennes et Orientales de l’Académie Polonaise des Sciences)
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cross-cultural bead encounters at the Red Sea port site of Berenike, Egypt. preliminary assessment (seasons 2009–2012)
    Autorzy:
    Then-Obłuska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1728958.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    beads
    pendants
    Ptolemaic
    early/late Roman
    Berenike
    glass
    multiculturalism
    Opis:
    A macroscopic analysis of the bead and pendant assemblage from Berenike (excavated in seasons 2009–2012) provides not only a preliminary bead typology and chronology, but contributes to the study of the multicultural character of the Red Sea port of Berenike from the Ptolemaic through the early Byzantine period. The presence of diverse marine and terrestrial organics, semiprecious stones and manmade materials used in crafting beads indicates a substantial supply from coastal and inland desert dwellers, as well as from overland and overseas traders. Part of the products found at Berenike must have been designated for permanent and temporary residents of the town. Other objects originated from, or were destined for African, Arabian or Asian markets.
    Źródło:
    Polish Archaeology in the Mediterranean; 2015, 24(1); 735-777
    1234-5415
    Pojawia się w:
    Polish Archaeology in the Mediterranean
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Interim report on the Polish–Georgian excavation of a Roman fort in Gonio (Apsaros) in 2014
    Autorzy:
    Mamuladze, Shota Mamuladze
    Karasiewicz-Szczypiorski, Radosław
    Shalikadze, Tamar
    Surmanidze, Nagriz
    Kakhidze, Emzar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1708150.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Georgia
    Gonio
    Apsaros
    Roman army / fort / baths
    glassware
    mosaic glass
    Opis:
    Archaeological excavations of three sections of the inner areas of the fort of Apsaros were conducted by the Gonio-Apsaros archaeological expedition of the Cultural Heritage Preservation Agency of Adjara in 2014. Remains of several buildings were unearthed in the Roman cultural levels. Artifacts from these layers reflect a Roman presence in the area from the second half of the 1st to the end of the 3rd century AD.
    Źródło:
    Polish Archaeology in the Mediterranean; 2016, 25; 533-552
    1234-5415
    Pojawia się w:
    Polish Archaeology in the Mediterranean
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kruchy luksus. Dwa niezwykłe rzymskie naczynia szklane z Czarnówka na Pomorzu Wschodnim
    Fragile Luxury. Two Extraordinary Roman Glass Vessels from Czarnówko in Eastern Pomerania
    Autorzy:
    Schuster, Jan
    Andrzejowski, Jacek Andrzejowski
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28328245.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
    Tematy:
    Pomorze
    kultura wielbarska
    okres wpływów rzymskich
    Czarnówko
    naczynia szklane
    szklane ryby
    grupa bird and flower
    Pomerania
    Roman Iron Age
    Wielbark culture
    glass vessels
    glass fish
    bird and flower group
    Opis:
    W 2015 roku w Czarnówku na Pomorzu Wschodnim odkryto dwa wyjątkowe rzymskie naczynia szklane. Stanowisko – duże, liczące ponad 2000 grobów cmentarzysko z młodszego okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich – położone jest na nadzalewowym tarasie rzeki Łeby w pobliżu Lęborka, ok. 25 km od dzisiejszego wybrzeża Bałtyku (Ryc. 1). <br></br> Obok przeciętnie lub ubogo wyposażonych grobów ciałopalnych i inhumacyjnych odkryto tam kilka obiektów kultury wielbarskiej, które ze względu na bogate wyposażenie określić można mianem „książęcych”. Należy do nich także obiekt 1793 – grób z pochówkiem inhumacyjnym złożonym w trumnie kłodowej. Bezpośrednio nad tym obiektem stał budynek, którego betonowa płyta fundamentowa nakrywała i, paradoksalnie, ochraniała sam grób, mimo iż podczas prac budowalnych zapewne zniszczono najwyższe warstwy jego wypełniska. Zachowany strop grobu odsłonięto na głębokości ok. 40‒50 cm poniżej dzisiejszego poziomu gruntu. Zorientowana po osi N-S jama grobowa naruszona została przez starożytny wkop wtórny, który niemal całkowicie zniszczył jej centralną i południową część. We wkopie znaleziono fragmenty ceramiki, zapinkę ze stopu miedzi, kilka paciorków szklanych i bursztynowych, przęślik gliniany i fragment igły/szpili ze stopu miedzi, a także niewielkie skupisko przepalonych kości ludzkich (być może kobiety); na dnie jamy, na krawędzi trumny kłodowej leżał trójwarstwowy grzebień z poroża i kolejny przęślik. Wkop zawalono trzema dużymi głazami i kilkunastoma mniejszymi kamieniami, które pierwotnie mogły zalegać w górnych warstwach wypełniska właściwej jamy grobowej (Ryc. 2:A–C). <br></br> Oba naczynia szklane ‒ puchar na nóżce i butla w kształcie ryby – odsłonięto w północnej, nienaruszonej części jamy grobowej. Obok nich stały dwa lepione ręcznie naczynia gliniane, na S od nich leżała srebrna zapinka oraz kilka paciorków szklanych i bursztynowych. Odkryte tu in situ ułamki szkliwa zębów wskazują, że zwłoki skierowane były głową na północ (Ryc. 2:D). <br></br> Naczynia z obiektu 1793 są znaleziskami wyjątkowymi, tak z uwagi na ich klasę i rzadkość występowania podobnych wyrobów, jak i fakt, iż są pierwszymi naczyniami swoich typów odkrytymi w środkowo- i północnoeuropejskim Barbaricum. <br></br> Szklany puchar na nóżce wzoru Isings 86 (Ryc. 3) wykonany jest w technice swobodnego dmuchania. Bezbarwne szkło, pierwotnie przejrzyste, zmętniało pod wpływem chemicznych procesów glebowych. Krawędź jest wychylona na zewnątrz a niemal cylindryczny korpus zwęża się ku dołowi. Pod wylewem korpus naczynia okala nitka z półprzejrzystego szkła niebieskiego. Główną dekorację stanowi fryz złożony z sześciu białych (nieprzezroczystych) i sześciu niebieskich (półprzezroczystych) aplikowanych aplikacji w kształcie ptaków wodnych, wykonanych ze spłaszczonych szklanych kęsów, ułożonych w ukośnych rzędach (na przemian niebieskich i białych). Ptaki zostały spłaszczone narzędziem o kratkowanej powierzchni. Pod tym fryzem znajduje się rząd czterech ornamentów z falistej nitki – trzech niebieskich i jednego białego. Wysokość naczynia wynosi 22,4 cm, średnica wylewu 9,0 cm, średnica stopki 7,3 cm; naczynie ma pojemność ok. 1,0–1,1 l. Drugie naczynie to butla w kształcie ryby wzoru Isings 95a (Ryc. 4), także wykonana w technice swobodnego dmuchania. Szkło jest jasnozielone, półprzezroczyste, miejscami z liniami małych pęcherzyków powietrza. Ogon ryby, wykonany poprzez spłaszczenie szkła szczypcami lub podobnym narzędziem, jest lekko wygięty ku górze. W okrągłym pyszczku znajduje się otwór; nieznaczny, pierwotny odprysk szkła w tym miejscu jest ‒ poza utratą czubka piątego ząbka płetwy grzbietowej ‒ jedynym uszkodzeniem naczynia. Białe faliste nitki z nieprzezroczystego szkła (trzy po lewej stronie, cztery po prawej) wyobrażają skrzela, z takiego samego szkła sporządzono długą płetwę grzbietową i małe płetwy: piersiową, brzuszną i odbytową, zaś oczy w postaci półkulistych guzków – ze spiralnie wymieszanego niebieskiego szkła przezroczystego i czerwonego nieprzezroczystego. Długość naczynia 22,3 cm, największa szerokość 5,8 cm, wysokość (bez płetw) 6,7 cm, waga 129 g; naczynie ma pojemność ok. 225 ml. <br></br> Oba naczynia zdobione są nakładanymi szklanymi nitkami, należą więc do dużej grupy tzw. snake-thread glass (Germ. Schlangenfadengläser). Na ziemiach polskich grupa ta najczęściej reprezentowana jest przez puchary typu Eggers 189. Przyjmuje się, że technika zdobienia nitkami wężowatymi wywodzi się ze Wschodu, skąd pod koniec II lub na początku III wieku CE zapożyczona została przez rzemieślników szklarskich działających w na Zachodzie. Naczynia szklane z wężowatymi nitkami z (południowo-) wschodniego regionu Morza Śródziemnego są w większości bezbarwne lub zielonkawe, a ich aplikacje nie odbiegają kolorem od szkła bazowego. Druga grupa snake-thread glasses pochodzi z prowincji Germania inferior, gdzie prześledzić można ich ewolucję od naczyń bezbarwnych z takimi samymi nitkami do naczyń bezbarwnych, ale dekorowanych nitkami kolorowymi; często nitki tych naczyń są karbowane. Trzeci zespół naczyń z nitkami wężowatymi tworzą szkła z Panonii (Ryc. 13). Szkło bazowe i aplikacje naczyń tej grupy są często bezbarwne lub zielonkawe, ale zdarzają się też nitki niebieskie i białe. Znaleziska z Panonii datowane są głównie na pierwszą połowę III wieku CE. <br></br> Właśnie w tej ostatniej grupie znaleźć można najlepsze odpowiedniki dla przedstawień ptaków na pucharze z Czarnówka, należącego do tzw. flower and bird group (Ryc. 8); także widoczny na tym naczyniu odcisk w kształcie szachownicy uważany jest za jedną z charakterystycznych cech panońskich szkieł grupy flower and bird. Fragmenty szkieł z bezbarwnymi ptakami z odciskami wzoru tzw. plastra miodu znamy z Carnuntum (Petronell-Carnuntum, Austria), fragmenty z jasnozielonego i białego szkła, w jednym wypadku z niebieskim ptakiem (wszystkie z motywem plastrów miodu) z Intercisa (Dunaújváros, Węgry), a fragment z bezbarwnego szkła z niebieskim, nieprzezroczystym ptakiem o płaskiej powierzchni z Brigetio (Komárom-Szőny, Węgry). Nota bene, właściwie jedynymi panońskimi naczyniami z przedstawieniami ptaków są właśnie puchary. I wreszcie z Panonii znana jest również dekoracja z niebieskich nitek, jak w dolnym fryzie na pucharku z Czarnówka. Przyjąć więc można za najbardziej prawdopodobne panońskie pochodzenie tego pucharka. <br></br> Butla ta jest jednym z najlepiej zachowanych naczyń w kształcie ryby na świecie. Podobne butle, różniące się kształtem i szczegółami, rozsiane są na całym terenie Imperium Rzymskiego, ale tylko jedna jest mniej lub bardziej dokładnie datowana (cmentarzysko przy Luxemburger Straße w Kolonii, grób 60), choć zwarty charakter tego zespołu wcale nie jest pewny. Z Kolonii pochodzą jeszcze dwa naczynia tego typu. W przeciwieństwie do ryby z Czarnówka naczynia kolońskie wykonano jednak w taki sposób, że mogą stać samodzielnie (Ryc. 11). Przyjmuje się, że są one flakonami na perfumy, i najpewniej taka właśnie była pierwotna funkcja naczynia z Czarnówka. Właśnie „ryby” kolońskie są jego najbliższymi stylistycznymi odpowiednikami, najprawdopodobniej więc i ono została wykonane w prowincji Germania inferior, w Kolonii lub w okolicy tego miasta. <br></br> Sądząc po rozmiarach śladów trumny kłodowej, lokalizacji okruchów zębów, składzie inwentarza grobowego oraz identyfikacji przepalonych kości z wypełniska wkopu w jamę grobową jako najpewniej kobiecych, możemy wnioskować, że w grobie z Czarnówka pochowano dziewczynę lub młodą kobietę o wysokim statusie społecznym. Analiza elementów tego inwentarza, przede wszystkim obu zapinek, pozwala na precyzyjne datowanie pochówku, a tym samym obu naczyń szklanych. Srebrna, zdobiona pozłacaną folią srebrną i srebrnym beaded wire zapinka z ma kolankowaty kabłąk, wydatny grzebyk na główce i wysoką pochewkę (Ryc. 6:6). Odpowiada ona typowi Almgren 132, choć z uwagi na jubilerski, jednostkowy charakter wyrobu nie znajduje bezpośrednich analogii morfologicznych. Niemniej z terenu kultury wielbarskiej znamy kilka podobnie bogato zdobionych zapinek tego typu wykonanych ze stopów miedzi bądź – rzadziej – srebra i żelaza (Ryc. 12). Wszystkie pochodzą z zespołów z fazy B2/C1–C1a. Druga zapinka to „zwykła” fibula z wysoką pochewką ze stopu miedzi, najbliższa typom Almgren 193 i 202 (Ryc. 6:7). Podobne zapinki występują na terenie kultury wielbarskiej powszechnie także w fazie B2/C1–C1a. Nie wcześniej niż na tę fazę datować też trzeba paciorki: miniaturowe z pomarańczowego szkła opakowego typu TM53, rurkowate z przeźroczystego szkła bezbarwnego ze spiralnymi nitkami z opakowego szkła białego i czerwonego typu TM304z, mozaikowe typu TM366 i rurkowate o sześciobocznym przekroju z opakowego szkła niebieskiego typu Lind 16, a być może także duże kuliste z przeźroczystego szkła zielonego typu TM13 (Ryc. 7:8). „Czysto” późnorzymski jest wreszcie – na mocy definicji – trójwarstwowy grzebień z poroża (Ryc. 7:9). Pozostałe zabytki nie mają tak dobrych walorów datujących (paciorki szklane i bursztynowe typów TM 182, dwustożkowate grupy TM IV, beczułkowate paciorków bursztynowe typu TM392, gliniane miski typu XbA, pucharki typu XIIIB, wazki typu XIV; Ryc. 5, 7:8) bądź też nie mają ich w ogóle (igła/szpila ze stopu miedzi, przęśliki; Ryc. 7:10.11). Ostatecznie zatem uważamy, że pochówek z obiektu 1793 z Czarnówka można pewnie datować na stadium C1a młodszego okresu wpływów rzymskich, tj. na ostatnie dwie dekady II wieku lub na sam początek III wieku CE. <br></br> Nieliczne okazałe groby z tych czasów odkryte w basenie Morza Bałtyckiego, a zwłaszcza na Pomorzu, wydają się odzwierciedlać wydarzenia czasu wojen markomańskich i bezpośrednio po nich. Wydarzenia związane z tymi wojnami markomańskimi zmieniły w decydujący sposób polityczną topografię Germania magna. Powstały nowe ośrodki bogactwa i władzy, zaczęła się zmieniać struktura osadnicza, rozbudowano ponadregionalne sieci komunikacyjne elit, wyłoniły się nowe ponadplemienne koalicje. Z tych nowych warunków skorzystały m.in. społeczności północnej części Europy Środkowej i południowej Skandynawii, co odzwierciedla wzmożony napływ importów rzymskich na te tereny. Często docierały one z prowincji położonych nad środkowym Dunajem, przy czym starsze kontakty nie uległy zerwaniu, np. z Nadrenią. Oba te kierunki kontaktów zdają się znajdować swój indywidualny wyraz w naczyniach szklanych z obiektu 1793 w Czarnówku na Pomorzu Wschodnim.
    In 2015, two unique Roman glass vessels were discovered in Czarnówko, East Pomerania. The site – a large cemetery of more than 2,000 graves from the Late Pre-Roman Period and the Roman Period – is located on a fluvial terrace of the Łeba River near Lębork, about 25 km from the current Baltic Sea coast (Fig. 1). <br></br> In addition to averagely or poorly furnished cremation and inhumation graves, the site yielded several Wielbark culture features, which can be described as “princely” due to their rich grave goods. One of them is feature 1793 – a grave with an inhumation burial placed in a log coffin. The feature was located directly under a building whose concrete bedplate covered and, ironically, protected the grave itself, even though the uppermost layers of its fill were proba-bly destroyed during construction works. The preserved top level of the grave was uncovered at a depth of about 40−50 cm below the present-day ground level. Oriented along the N-S axis, the burial pit was disturbed by an ancient secondary cut, which almost completely destroyed its central and southern parts. Pottery fragments, a copper-alloy brooch, several glass and amber beads, a clay spindle whorl and a copper-alloy needle/pin fragment, as well as a small cluster of cremated human bones (possibly female) were found in the cut; at the bottom of the pit, a three-layer antler comb and another spindle whorl lay on the edge of a log coffin. The cut was piled with three large boulders and a dozen smaller stones, which may have originally been located in the upper layers of the fill of the grave pit proper (Fig. 2:A–C). <br></br> The two glass vessels – the footed beaker and the fish-shaped bottle – were uncovered in the intact northern part of the grave pit. Two hand-made clay ves-sels were standing nearby, while a silver brooch and several glass and amber beads were lying to the South. Fragments of tooth enamel discovered in situ indicate that the body was oriented with its head to the north (Fig. 2:D). <br></br> The vessels from feature 1793 are exceptional finds, not only because of their quality and the rarity of similar wares, but also due to the fact that they are the first vessels of their type discovered in central and northern European Barbaricum. <br></br> The footed glass beaker of Isings type 86 (Fig. 3) was made using the free-blowing technique. The colourless, originally transparent, glass has hazed as a re-sult of chemical soil processes. The edge is everted, and the nearly cylindrical body tapers downward. The body of the vessel is encircled under the rim by a thread of semi-transparent blue glass. The main decoration is a frieze of six white (opaque) and six blue (semi-transparent) applications in the shape of water birds, made of flattened glass pieces arranged in diagonal rows (blue and white by turns). The birds were flattened using a tool with chequered surface. Under the frieze, there is a row of four ornaments – three blue and one white – of wavy thread. The vessel measures 22.4 cm in height, 9.0 cm in rim diameter and 7.3 cm in foot diameter; it has a capacity of about 1.0−1.1 l. <br></br> The second vessel is a fish-shaped bottle of Isings type 95a (Fig. 4), also made using the free-blowing technique. The glass is light green, translucent, with lines of small air bubbles here and there. The tail of the fish, made by flattening the glass with tongs or a similar tool, is slightly curved upward. Slight primary chipping of the glass near the hole in the round fish mouth is, aside from the missing tip of the fifth tooth of the dorsal fin, the only damage sustained by the vessel. White wavy threads of opaque glass (three on the left, four on the right) represent gills. The same glass was used to make the long dorsal fin and small pectoral, ventral and anal fins, while the eyes in the form of hemispherical knobs were shaped from spirally mixed transparent blue glass and opaque red glass. The length of the vessel is 22.3 cm, the greatest width is 5.8 cm, the height (without fins) is 6.7 cm. The artefact weighs 129 g and has a capacity of about 225 ml. <br></br> Both vessels are decorated with overlayed glass threads, which attributes them to the large group of so-called snake-thread glass (Germ. Schlangenfadengläser). In Poland, this group is most often represented by cups of Eggers type 189. It is assumed that the technique of snake-thread decoration originated in the East, from where it was borrowed in the late 2nd or early 3rd century CE by glassmakers operating in the West. Snake-thread glass vessels from the (south-)eastern Mediterranean region are usually colourless or greenish, with applied elements of the same colour as the base glass. The second group of snake-thread glasses comes from the province of Germania inferior, where they evolved from colourless vessels decorated with likewise colourless threads to colourless vessels adorned with coloured threads; the threads were often notched. The third group of snake-thread vessels consists of glasses from Pannonia (Fig. 13). The base glass and applied decorations of vessels from this group are often colourless or greenish, however, blue and white threads can also occur. Finds from Pannonia are mainly dated to the first half of the 3rd century CE. <br></br> It is this last group that yields the best counterparts of the depictions of birds on the Czarnówko beaker, which belongs to the so-called flower and bird group (Fig. 8). Likewise, the chequerboard-shaped imprint visible on the vessel in question is considered to be one of the characteristic features of Pannonian glassware of the flower and bird group. Fragments of glass with colourless birds with imprints of the so-called honeycomb pattern are known from Carnun-tum (Petronell-Carnuntum, Austria); fragments of light green and white glass, in one case with a blue bird (all with a honeycomb motif), come from Intercisa (Dunaújváros, Hungary), and a fragment of colourless glass with an opaque blue bird with a flat surface was found in Brigetio (Komárom-Szőny, Hungary). Nota bene, beakers are in fact the only Pannonian vessels featuring depictions of birds. Finally, decoration of blue threads, such as the one on the lower frieze of the Czarnówko beaker, is also known from Pannonia. Thus, we can assume that this vessel is most likely of Pannonian provenance. <br></br> The bottle described above is one of the best-preserved fish-shaped vessels in the world. Similar bottles, varying in shape and detail, are scattered through-out the Roman Empire, but only one is more or less accurately dated (from the cemetery by Luxemburger Straße in Cologne, grave 60), although the closed nature of that assemblage is not at all certain. Two more vessels of the same type come from Cologne. Unlike the Czarnówko fish, however, the Cologne ves-sels were made in such a way that they could stand on their own (Fig. 11). It is assumed that they are perfume bottles, and most likely this was also the original function of the Czarnówko vessel. With the Cologne “fish” as its closest stylistic counterparts, the artefact in question was most likely also made in the province of Germania inferior, in or around Cologne. <br></br> Judging by the size of the marks left by the log coffin, the location of the tooth fragments, the composition of the grave goods, and the identification of the cremated bones from the fill of the burial pit as most likely female, we can conclude that a girl or young woman of high social status was buried in the Czar-nówko grave. An analysis of the grave contents, the two brooches in particular, makes it possible to precisely date the burial and thus the two glass vessels. The silver brooch, decorated with gilded silver foil and silver beaded wire, has a knee-shaped bow, a prominent crest on the head and a high catch-plate (Fig. 6:6). It corresponds to Almgren type 132, although, due to its unique nature, this jewellery piece does not find direct morphological analogies. Nevertheless, sever-al similarly richly decorated brooches of this type, made of copper alloys or, less frequently, silver and iron, are known from the Wielbark Culture area (Fig. 12). They all come from assemblages from phase B2/C1−C1a. The second brooch is a “plain” copper-alloy fibula with a high catch-plate, most resembling Almgren types 193 and 202 (Fig. 6:7). Similar brooches are also commonly found in the Wielbark Culture area during phase B2/C1−C1a. The miniature beads of opaque orange glass of type TM53, tubular beads of transparent colourless glass with spiral threads of opaque white and red glass of type TM304z, mosaic beads of type TM366, tubular beads with a hexagonal cross-section of opaque blue glass of type Lind 16 and, possibly, large spherical beads of transparent green glass of type TM13 (Fig. 7:8) should also be dated to the phase in question at the earliest. Finally, the three-layer antler comb (Fig. 7:9) is, by definition, of “purely” late Roman provenance. The remaining artefacts have features of either poor chronological value (glass and amber beads of type TM 182, biconi-cal beads of type TM IV, barrel-shaped amber beads of type TM392, clay bowls of type XbA, beakers of type XIIIB, small vases of type XIV; Fig. 5, 7:8) or no such value at all (copper-alloy needle/pin, spindle whorls; Fig. 7:10.11).Therefore, we ultimately believe that the burial from Czarnówko feature 1793 can be confidently dated to stage C1a of the Late Roman Period, i.e., the last two decades of the 2nd century or the very beginning of the 3rd century CE. The few similarly dated stately graves discovered in the Baltic Sea basin, especially in Pomerania, seem to be a reflection of the events of the Marcomanni wars and the period immediately after them. As a result of these happenings, the political topography of Germania magna underwent a decisive transfor-mation, with the rise of new centres of wealth and power, changes to the settlement structure, expansion of supra-regional elite communication networks and emergence of new supra-tribal coalitions. Among others, these new conditions benefited the communities of northern Central Europe and southern Scandi-navia, as reflected in the increased influx of Roman imports to these areas. The items often arrived from the provinces along the Middle Danube River. At the same time, older contacts, such as with the Rhineland, remained intact. Both these directions of contact seem to find their individual expression in the glass vessels from feature 1793 at Czarnówko, East Pomerania.
    Źródło:
    Wiadomości Archeologiczne; 2022, LXXIII, 73; 131-156
    0043-5082
    Pojawia się w:
    Wiadomości Archeologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies