Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polska XVI w." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 21
Tytuł:
Mit o kandydaturze sir Philipa Sidneya (1545-1586) do tronu Rzeczypospolitej i okoliczności jego wizyty w Polsce
The myth of Sir Philip Sidney (1554–1586) as a candidate to the Polish throne and the circumstances of his visit to Poland
Autorzy:
Prinke, Rafał T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/510272.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN
Tematy:
SIDNEY PHILIP (1554–1586)
Polska XVI w.
Opis:
Sir Philip Sidney was one of the most important gures in Elizabethan England. An outstanding poet, courtier, diplomat and knight, he has been a subject of research for many generations of scholars. Some authors state that Sidney received a proposal to become a candidate for the Polish elective throne but refused because the Queen did not agree. is story can be traced back to a short biography of him written by Robert Naunton in ca. 1630, but the ultimate source was the elegy on the death of Sidney written by Robert Dowe. Addressed to an anonymous “Polish friend”, it proposed Sidney could have become a great king, had he not been killed in battle. It was clearly a poetic metaphor rather than a statement of fact. Nevertheless, a number of scholars still believe that Sidney was approached with the proposal by Olbracht Łaski when he visited London and was received with unprecedented splendour by Elizabeth I. Even though the reasons for Łaski’s visit are still unclear, there are many arguments against such a hypothesis. Nevertheless, Sidney was greatly interested in the Polish political system (as can be gleaned from his correspondence) and eventually visited Cracow in 1574, at the invitation of Marcin Leśniowolski. e last part of the paper is an attempt at identifying the house in which Sidney stayed and it is argued that it must have been the same house in which John Dee later intended to stay (probably on Sidney’s advice), but changed his mind. e house belonged to one Pernus, whose rst name was not recorded by Dee. A detailed analysis of several members of that patrician family shows that it must have been Paweł Pernus, who studied at Heidelberg and later held high civic o ces in Cracow. He owned several houses, but it seems that the most probable identi cation of the one in which Sidney stayed is the house at Floriańska 11, which was also occasionally visited by Edward Kelley during his and John Dee’s later stay in Cracow.
Źródło:
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2016, 33; 87-114
0551-3790
Pojawia się w:
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drobna szlachta w Królestwie Polskim w drugiej połowie XVI wieku i jej znaczenie społeczno-gospodarcze
Autorzy:
Boroda, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603112.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historia Polski XVI w.
szlachta polska XVI w.
historia społeczna
historia gospodarcza
struktura majątkowa szlachty
drobna szlachta
history of sixteenth-century Poland
sixteenth-century Polish nobility
social history
economic history
Opis:
W artykule omówiono zagadnienie znaczenia drobnej szlachty w strukturach społecznych i ekonomicznych stanu szlacheckiego wczesnonowożytnego Królestwa Polskiego. Przeprowadzono analizę danych statystycznych dotyczących liczby zarejestrowanych majątków szlacheckich, opodatkowanego areału ziemi w uprawie własnej i kmiecej oraz potencjalnego areału folwarcznego, uzyskanych z rejestrów podatkowych pięciu województw: krakowskiego, poznańskiego, kaliskiego, łęczyckiego i płockiego. Petty nobility in the Polish Kingdom in the second half of the sixteenth century and its socio-economic importanceThe article deals with the importance of petty nobility within the social and economic structures of the noble estate in the early modern Polish Kingdom. It presents an analysis of statistical data on the number of registered noble estates, taxable land area in own cultivation and that of peasants, and a possible manor area, obtained from tax registers of five provinces (voivodeships): of Cracow, Poznań, Kalisz, Łęczyca, and Płock.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2017, 78
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz życia zakonnego w pismach polemistów kalwińskich w Rzeczypospolitej w XVI-XVII w.
The Picture of the Monastic Life in the Letters of the Calvinist Polemists in Poland in 16 th and 17 th Century
Autorzy:
Wodziński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1532339.pdf
Data publikacji:
2021-03-06
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
reformatory evangelism
history of Poland in the 16th and 17th century
polemical religious essays in the 16th and 17th century
Polish history of the Reformation
Calvinist literature, Poland
Ewangelicyzm reformowany historia Polska XVI – XVII w.
polemika wyznaniowa XVI- XVII w.
reformacja
historia polska
literatura kalwińska Polska
Opis:
W prezentowanym artykule został przedstawiony temat stosunku kalwinistów polskich wobec katolickich zgromadzeń zakonnych w XVI oraz pierwszej połowie XVII wieku. Spośród wielu przedstawicieli konfesji helweckiej w Rzeczypospolitej wybrano trzech autorów, którzy zarówno w obszerny jak również wnikliwy sposób powzięli w swoich dziełach ten temat. Zgromadzenia zakonne były niewątpliwie obiektem zainteresowania ze strony protestantów polskich. Jak wykazano, znali oni również procedurę kanoniczną dotyczącą powoływania zakonów do życia w Kościele. Krytyka, zarówno fundamentalnych kwestii teologicznych jak również społecznych, związanych z funkcjonowaniem zakonów, utrzymana była najczęściej w ostrym tonie, nie pozbawionym jednak mocnych argumentów teologicznych.
The relationship between Polish Calvinists and Catholic religious congregations in the 16th  and the first half of the 17th century was featured in this article. And among many representatives of Helvetic Confession in the Commonwealth three authors were chosen, who broached this subject in their pieces of work both in a comprehensive and insightful way. Religious congregations were unquestionably a matter of interest from Polish Calvinists. It was proved that they also knew the canonical process by which new congregations were approved in the Church. Both fundamental theological and social issues, which were associated with congregations and the way they were run, came usually under heavy criticism but not deprived of valid theological arguments.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2020, 46; 151-165
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
XVI-, XVII- i XVIII-wieczne pamiętniki i diariusze polskiej szlachty jako świadectwo mentalności i stanu świadomości artystycznej.
Autorzy:
Wyrzykowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560090.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
Tematy:
XVI, XVII, XVIII wiek w Polsce
polska szlachta
peregrynacja
Źródło:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2007, 2(4); 40-55
1896-4133
Pojawia się w:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sekret pierwszej polskiej książki kucharskiej w świetle XVI-wiecznej edukacji kobiet
The secret of the first Polish cook book, in the context of the education of women in the 16th century
Autorzy:
Świerczek, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459640.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
pierwsza polska książka kucharska, edukacja kobiet, kuchnia polska w XVI wieku, kultura staropolska, kuchmistrzostwo
first Polish cookbook, education of women, Polish cuisine in the sixteenth century, Old-Polish culture, Cookbook
Opis:
Methodology. The basic method of research work was the synthesis, the analysis of available scientific materials, helped to draw detailed conclusions of the study. The results and the findings. Studies have shown that mainly dealt with education of the boys. Noble families gave money for that their descendants have gained proper manners and knowledge by acquiring the necessary skills for future political activity. Descriptions associated with raising children only mention that the girls were prepared for the future role of the lady of the house. Education of women in the sixteenth century is the subject rarely undertaken in Polish literature. Examination of the problem in the context of the first Polish cookbook is undoubtedly an important part of learning about Polish culture. Education of women in the sixteenth century is a topic which has been written rarely in Polish literature because only boys were learning. At the turn of the fifteenth / sixteenth century a new ideological current was developed in Poland. Along with changes in cultural and mental coming from the royal court a change in many areas including education and the Polish kitchen. In the light of the available studies in history, women already used cookbooks, what is more, written in Polish.
Cel badań. Celem badania było opisanie kulinarnej edukacji kobiet w XVI-wiecznej Rzeczpospolitej oraz znalezienie odpowiedzi na pytania: Kto mógł posiadać książkę kucharską? Czy przygotowywano kobiety do prac w kuchni? Dla kogo było przeznaczone Kuchmistrzostwo? Jaki miało ono związek z edukacją kobiet? Metoda badań. Podstawową metodą badawczą zastosowaną w pracy była synteza, a także analiza dostępnych materiałów naukowych, które pozwoliły na próbę sformułowania szczegółowych wniosków z przeprowadzonych badań. Wyniki i wnioski. Badania wykazały, że zajmowano się głównie wychowaniem chłopców. Rodziny szlacheckie łożyły pieniądze na to, by ich potomkowie zdobyli odpowiednią ogładę oraz wiedzę nabywając niezbędne umiejętności do późniejszej działalności politycznej. Opisy związane z wychowaniem dzieci jedynie wspominają, że dziewczęta były przygotowywane do roli przyszłej pani domu. Na podstawie dostępnych opracowań historycznych wiemy już, że kobiety miały wówczas do dyspozycji książki kucharskie, co więcej były to prace napisane w języku polskim. Być może był to wynik rozwijającego się w Polsce na przełomie XV/XVI wieku humanizmu. Edukacja kobiet w XVI wieku jest tematem rzadko podejmowanym w polskiej literaturze. Rozpatrywanie problemu w kontekście pierwszej polskiej książki kucharskiej jest niewątpliwie ważnym elementem poznawania polskiej kultury.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2017, 7; 159-169
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktury demograficzne i etniczne miast prywatnych w Koronie w XVI–XVIII wieku. Uwagi wstępne
Autorzy:
Kuklo, Cezary
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/949931.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
demografia
skład etniczny
miasta prywatne
urbanizacja
Korona Polska
XVI–XVIII w.
Opis:
Artykuł podsumowuje dotychczasowe badania poświęcone poznaniu struktur demograficznych i etnicznych miast prywatnych w poszczególnych dzielnicach Korony Polskiej funkcjonujących w XVI–XVIII w. Jego treść ukazuje zarówno tempo samego procesu zakładania nowych miast przez zamożną szlachtę i duchowieństwo na przestrzeni omawianych trzech stuleci, jak i ich wkład w powiększanie sieci miejskiej kraju. Istotną część rozważań stanowią fragmenty dotyczące struktury etnicznej mieszkańców miast prywatnych. Obok wspomnianych obserwacji istotne wydaje się zaakcentowanie przez autora roli samych właścicieli szlacheckich i duchownych miast prywatnych w działaniach na rzecz rozwoju ich potencjału ludnościowego, a także w kreowaniu w nich opieki medycznej i społecznej.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2016, 77
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozmowa Polaka z Włochem Łukasza Górnickiego. Przyczynek do historii edycji
Rozmowa Polaka z Włochem (A Discussion between a Pole and an Italian) – on the history of editions
Autorzy:
Siess-Krzyszkowski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927666.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Łukasz Górnicki - Polish literature of the 16th century - Old Polish bibliography - Franz Schnellboltz - 17th century books printed in Toruń Słowa kluczowe
Łukasz Górnicki - literatura polska XVI w.
- bibliografia staropolska - Franciszek Schnellboltz - druki toruńskie XVII w.
Łukasz Górnicki – Polish literature of the 16th century – Old Polish bibliography – Franz Schnellboltz – 17th century books printed in Toruń
Opis:
Rozmowa Polaka z Włochem (A Discussion between a Pole and an Italian) is one of the most important political works by Łukasz Górnicki. Written at the end of the 16th century, it was repeatedly reprinted from the 17th century until today. It is also a widely known example of Polish literary plagiatrism: in 1616 Rozmowa was published by Jędrzej Suski as his own work. For a long time Suski edition was considered to be identical with the anonymous version of Rozmowa published sine anno and sine loco, but in 2008 Anna Sitkowa described the actual plagiatrized version with the dedication letter signed by Suski himself. Moreover, typographical analyses of the anonymous version of Rozmowa indicate that it was in fact printed in 1630s, and thus it is not a first, but a third edition of the work. Determining the correct order of editions has significant consequences regarding textual history and criticism.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2021, 15, 4; 451-460
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia polskiej artylerii według Konstantego Górskiego
History of Polish field artillery according to Konstanty Górski
Autorzy:
Świętochowski, N.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/347248.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
Tematy:
artyleria
historia
Polska
XVI-XVIII w.
Górski Konstanty
artillery
history
Polska
16th-18th century
Opis:
Zasadniczym celem niniejszego opracowania jest naświetlenie najważniejszych faktów dotyczących rozwoju i wykorzystania artylerii polskiej w okresie pierwszej Rzeczypospolitej na podstawie pracy XIX wiecznego badacza i historyka amatora, Konstantego Górskiego, pod tytułem "Historia artylerii polskiej". Intencją autora jest przybliżenie sylwetki oraz dorobku naukowego Konstantego Górskiego, twórcy dzieł historycznych, traktujących o piechocie, jeździe i artylerii polskiej w okresie pierwszej Rzeczypospolitej. Pomimo, iż jego prace przyczyniły się do wzbogacenia wiedzy we wspomnianej tematyce oraz stały się podstawą rozwoju współczesnej historii wojskowości polskiej, pozostaje on nadal postacią nieznaną, nawet wśród oficerów i podchorążych Wojska Polskiego.
The author presents the history of the Polish field artillery on the basis of the work of Konstanty Górski. Górski was a historian living in the 19th century. He served in the Russian army as an infantry officer and having retired he commenced to work on the Polish military history. Owing to his writings, many important historical sources connected with infantry, cavalry and artillery were preserved. His last work, "The History of Polish Artillery", tells us about the introduction, development and employment of field artillery in Poland. The history starts in the 14th century and ends in 1792. Since there were no sources, Górski did not write about artillery in the last Polish war of 1794. Konstanty Górski is almost unknown and the author’s intention is to introduce him and his work to the military community, especially to field rtillery military students. The article can be used to support lessons on military history.
Źródło:
Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki; 2010, 1; 38-46
1731-8157
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Latyfundium Tęczyńskich w XVII wieku. Dobra i właściciele
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050923.pdf
Data publikacji:
2021-12-03
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Tęczyńscy herbu Topór
dobra ziemskie Tęczyńskich w XVII w.
latyfundia magnackie
genealogia
magnateria polska przełomu XVI i XVII w.
dzieje Rzeczypospolitej w XVI i XVII w.
Tęczyńskis of the Topór coat of arms
Tęczyńskis’ landed estates in the seventeenth century
magnate latifundia
genealogy
Polish magnates at the turn of the seventeenth century
history of the Commonwealth in the sixteenth and seventeenth centuries
Opis:
Tęczyńscy herbu Topór od XIV do XVII w. należeli do ścisłej elity możnowładczej a następnie magnackiej Królestwa Polskiego, później Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Dziejom tego rodu poświęcono bardzo dużo miejsca w polskiej literaturze historycznej. Stosunkowo niewiele pisano jednak o należących do Tęczyńskich majątkach. Wydawać by się mogło, że zarówno genealogia tej rodziny, jak i dzieje należącego do niej latyfundium nie kryją już żadnych tajemnic. Badania podjęte przez autora przeczą jednak temu mniemaniu. W prezentowanym tu artykule, przy okazji przedstawiania dziejów latyfundium rodziny Tęczyńskich w XVII w. dokonano kilku istotnych korekt i uzupełnień dotyczących stosunków rodzinnych i dziejów życia przedstawicieli dwóch ostatnich pokoleń tej możnej i zasłużonej dla kraju rodziny.
From the fourteenth to the seventeenth century, the Tęczyński family of the Topór coat of arms belonged to belonged to the magnate power elite in the Kingdom of Poland and later in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Much space has been devoted to the history of this family in Polish historical literature. Relatively little has been written, however, about the estates belonging to the Tęczynskis. It might appear that the story of this family holds no mysteries. The author’s research demonstrates that there are. This article explores the history of the Tęczyński latifundium in the seventeenth century, and makes some significant corrections and additions to the family relations and history of the last two generations of this powerful family, which played a significant role in its time.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2021, 128, 3; 697-741
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ fundacji papieskich na polską architekturę początku XVI wieku. Watykański kontekst mauzoleum prymasa Jana Łaskiego
Influence of Papal Foundations on Polish Architecture in Early 16th Century. The Vatican Context of the Mausoleum of Primate Jan Łaski
Autorzy:
Gryglewski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791411.pdf
Data publikacji:
2020-12-22
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia architektury
sztuka polska
architektura sakralna XVI w.
renesans
history of architecture
Polish art
church architecture 16th century
Renaissance
Opis:
Przedmiotem omówienia jest kaplica św. Stanisława, wzniesiona w pobliżu katedry gnieźnieńskiej z inicjatywy prymasa Jana Łaskiego między 1518 a 1523 r. (rozebrana w końcu XVIII w.). Fundacja tego centralnego, wolnostojącego mauzoleum zajmuje ważne miejsce w historii początków sztuki renesansowej w Polsce. Jej realizacja przebiegała równolegle z budową kaplicy – mauzoleum króla Zygmunta Starego na Wawelu. Arcybiskup Jan Łaski był zaangażowany w sprowadzenie do Polski Bartłomieja Berrecciego – projektanta królewskiej kaplicy, być może zaangażowanego również w projekcie gnieźnieńskim. Niewątpliwie wpływ na fundację Łaskiego miał jego pobyt w Rzymie w latach 1513-1515. Arcybiskup otrzymał wtedy zgodę na zebranie ziemi z rzymskiej nekropolii Campo Santo i prawo uświęcenia nią cmentarza przy katedrze w Gnieźnie. Z koncepcją mauzoleum wiązała się też zamówiona na Węgrzech w pracowni Jana Florentczyka płyta nagrobna. Na podstawie zachowanej linii fundamentów można wyróżnić wiele istotnych cech tej budowli. Dysponowała ona układem centralnym. Trzon miał formę cylindra, najprawdopodobniej przesklepionego kopułą. Trzy półkoliste apsydy tworzyły czytelny trichonchos. Od południa znajdowało się wejście do kaplicy. Nie mniej istotna był lokalizacja mauzoleum, usytuowanego między katedrą a kolegiatą św. Jerzego. Na tej samej osi znajdowała się pierwotna lokalizacja grobu św. Wojciecha. Podjęte w Gnieźnie rozwiązania mogły mieć źródła w rzymskim ośrodku artystycznym. Tkwią one w szeregu projektów i koncepcji pojawiających się wokół fundacji Juliusza II, renowacji bazyliki św. Piotra i koncepcji mauzoleum papieskiego. Miały one związek z twórczością Donato Bramantego i Giuliana da Sangallo. Watykańskie projekty architektoniczne były formułowane w kontekście wyjątkowego, historycznego znaczenia miejsca pochówku św. Piotra. Podobny, starożytny kontekst pojawiał się w Gnieźnie, miejscu związanym z początkami chrześcijaństwa w Polsce.
The analysis is devoted to the St. Stanislaus chapel erected near Gniezno Cathedral on the initiative of Primate Jan Łaski between 1518 and 1523 (pulled down in the late 18th century). Foundation of this central, free-standing mausoleum plays an important role in the history of the beginnings of Renaissance art in Poland. Its realisation took place simultaneously with construction of the chapel: the mausoleum of King Sigismund I the Old at Wawel. Archbishop Jan Łaski was involved in bringing to Poland Bartolommeo Berrecci, a designer of the royal chapel, who perhaps also participated in preparing the Gniezno design. Undoubtedly, the Łaski foundation was influenced by his stay in Rome in 1513-1515, when the Archbishop was permitted to take some soil from the Roman necropolis of Campo Samo and use it to sanctify the cemetery at Gniezno Cathedral. The concept of the mausoleum was also connected with the tombstones ordered in Hungary in Giovanni Fiorentino studio. On the basis of the preserved line of foundations, we can distinguish a number of important features of the building. It had a central layout. The core part took the form of a cylinder, most probably vaulted by the dome. Three semi-circular apses formed a elear triconch. From the south there was an entrance to the chapel. No less important was location of the mausoleum, situated between the cathedral and St George’s a collegiate church. On the same axis was the original location of the tomb of St. Adalbert. The solutions applied in Gniezno may have had their sources in a Roman art centre. They were used in a sedes of projects and concepts appearing around the Julius II foundation, renovation of St. Peter’s Basilica and the concept of the papai mausoleum. They were related to the work of Donato Bramante and Giuliano da Sangallo. The Vatican architectural designs were formulated in the context of unique historical signifi of St. Peter’s burial place. A similar, ancient context appeared in Gniezno, a place associated with the beginnings of Christianity in Poland.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 4 Special Issue; 109-138
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z kasztelu do obozu wojennego. Konno, zbrojnie i z dobrze zaopatrzonym wozem
From the castle to the war camp. Horseback, armed and well stocked
Autorzy:
Szymczak, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/688659.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Polska
wieki XIII–XVI
rycerz w podróży
koń bojowy
wóz zaopatrzeniowy
namiot
Polska
13th–14th centuries
knight on the journey
horse battle
supply car
tent
Opis:
Mobilization of the army in the Middle Ages was slow and its assembly lasted several weeks. Time to prepare for a war expedition is usually a period of four weeks, time to grazing horses. The meaning of war horses and the care given to their owners by the ruler is to include them in the edict of Emperor Frederick I Barbarossa about peace in the state of 1152. A similar record is found in the statutes of King Casimirus Magnus from the mid-14th century. Such high interest in horses was due to the fact that „The horse, as everyone knows, is the most important part of the knight”. The battle horse is dextrarius, which is guided by a squire during a loose journey at the right, so that he is rested at all times at the disposal of the knight. Depending on their financial capacity, knights and nobles sat on both large and large ambulances and inroads, often covered by various armor and medium-sized horses. On the other hand, while carrying luggage while carrying the summarius, the knight mounted a sturdy horse roncin. The knights and nobles on the road put on some light armor: a chainmail, patches or a breastplate. His head protected the open and less tired chaplain. The helmets were used as helm of closed knights only when they entered the fight. Protective armor and spear weapons: copies and spears were on the accompanying wagon. During the journey, a traditional sword or stance was replaced by a handy cord, cleaver or saber, but at the waist there was always a pugnat or dagger. With the announcement of the general expedition the knight should set out on her with a threewheeled food cart for four weeks. In the price list of 1538 we find four types of cars, but only the fourth is a special car for the fierce (currus stipendiariorum). His complete equipment consisted of a basket with scales, hoops, iron wheels and a cover, that is, a canvas cover of the car. Such a car cost 5 florins. Medieval travelers were stopping for meals or for nights usually in taverns or inns. The more fortunate they tried to use usually the hospitality of the monasteries on their way. In the cities they could sleep in the burger homes for a reasonable fee. But during the war expedition, as well as on the hunt, it was necessary to stay even in the hut. But the king, the nobles and the wealthier gentry lived in tents. During the Middle Ages, mainly two types of conical tents were used. These were tents on a circular plan, with a small surface and the second larger – with a base in the shape of a rectangle or oval. According to the statute of the guilds of Bydgoszcz tailors from 1533, the smaller tentoriumbellicum needed 112 cubits (about 64 m) of material. On the other side of the tent, 146 cubits (about 83.2 m) of material was needed. Hetman Jan Tarnowski in his Consilium rationis bellicae warns against fire in the tents and determines their place of stay in a war camp, where the second stage of soldier’s life will take place.
W średniowieczu mobilizacja wojska przebiegała powoli, a jego zgromadzenie trwało kilka tygodni. Czas na przygotowanie się na wyprawę wojenną to zazwyczaj cztery tygodnie, czas na wypas koni. Wyrazem znaczenia koni bojowych i troski okazywanej ich właścicielom przez panującego jest uwzględnienie ich w edykcie cesarza Fryderyka I Barbarossy o pokoju w państwie z 1152 r. Podobny zapis znajdujemy w statutach Kazimierza Wielkiego z połowy XIV w. Tak duże zainteresowanie końmi wynikało z tego, że „koń, jak wszyscy wiedzą, jest najważniejszą częścią rycerza”. Koń bojowy to dextrarius, czyli prowadzony przez giermka podczas podróży luzem po prawicy, aby wypoczęty był w każdej chwili do dyspozycji rycerza. W zależności od swoich możliwości finansowych rycerze i szlachta dosiadali zarówno dorodnych i rosłych ambulatorów i inochodników, często okrytych różną zbroją, jak i koni średniej wielkości. Natomiast podczas podróży bagaże dźwigał juczny summarius, rycerz zaś dosiadał krzepkiego konia roncina. Rycerstwo i szlachta na drogę zakładali lekką zbroję: kolczugę, płaty lub sam napierśnik. Głowę chronił otwarty i mniej męczący kapalin. Przyłbicę jako hełm zamknięty rycerze wykorzystywali dopiero z chwilą wejścia do walki. Uzbrojenie ochronne oraz broń drzewcowa: kopie i włócznie znajdowały się na towarzyszącym im wozie. Podczas podróży tradycyjny miecz lub koncerz zastępował poręczniejszy kord, tasak lub szabla, ale przy pasie był zawsze puginał lub sztylet. Wraz z ogłoszeniem wyprawy powszechnej rycerz powinien wyruszyć na nią z trzykonnym wozem z żywnością na cztery tygodnie. W cenniku z 1538 r. znajdujemy cztery rodzaje wozów, ale tylko ostatni z nich to wóz specjalny dla zaciężnych (currus stipendiariorum). Jego całkowite wyposażenie stanowiły: kosz z wagami, orczykami, okutymi żelazem kołami i poklatem, tj. płóciennym przykryciem wozu. Taki wóz kosztował 5 florenów. Średniowieczni podróżni zatrzymywali się na posiłek lub na nocleg zazwyczaj w karczmach lub w gospodach. Możniejsi starali się korzystać zazwyczaj z gościnności klasztorów znajdujących się na ich drodze. W miastach mogli nocować w domach mieszczan za odpowiednią opłatą. Ale podczas wyprawy wojennej, a także na polowaniu, trzeba było nocować nawet w szałasie. Jednak król, dostojnicy i zamożniejsza szlachta mieszkała w namiotach. W okresie średniowiecza używano głównie dwóch rodzajów namiotów o kształcie stożkowym. Były to namioty na planie koła, o małej powierzchni i drugie obszerniejsze – o podstawie w kształcie prostokąta lub owalu. Według statutu cechu krawców bydgoskich z 1533 r. na mniejszy tentorium bellicum potrzeba było 112 łokci (ok. 64 m) materiału. Natomiast na namiot większy potrzeba było 146 łokci (ok. 83,2 m) materiału. Hetman Jan Tarnowski w swym Consilium rationis bellicae przestrzega przed pożarem w namiotach i określa miejsca ich postoju w obozie wojennym, gdzie nastąpi drugi etap życia żołnierskiego.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2017, 99; 57-81
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwsze polsko-francuskie rendez-vous kultur. Polski epizod Henryka Walezego
The First Polish-French Rendez-Vous of Cultures. Henry III of France's (Henri de Valois') Polish Episode
Autorzy:
Półćwiartek-Dremierre, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882466.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
dialog kultur
Henryk Walezy
Desportes
Kochanowski
Ballet des Polonais
antyk w renesansie
poezja w renesansie
XVI wiek
Polska
Francja
dialog of cultures
Henry III of France
antiquity in the Renaissance
16th century
Polska
France
Opis:
Złożona gra polityczna, różnice w rozwoju myśli politycznej, społecznej, estetycznej, odmienne obyczaje, a także częstokroć przepaść językowa, wszystko sprzysięża się w latach 1573-1574 przeciw polsko-francuskiemu dialogowi w sferze kultury. Artykuł analizuje okazje ku wzajemnemu poznaniu za czasów polskiego epizodu Henryka Walezego: wizytę polskiego poselstwa w Paryżu latem 1573 r. oraz, zamykajacą okres henrykowski, poetycką wymianę pomiędzy Philippem Desportesem a Polakami, w tym Janem Kochanowskim. Wymiana ta, do niedawna nazywana niepodzielnie „pojedynkiem”, okazuje się w przypadku Adieu à la Pologne i Gallo crocitanti ἀμοιβή zawiązaniem rzeczywistego, choć efemerycznego, dialogu ponad polityczną i codzienną rzeczywistością, na poziomie sztuki.
A complex political game, differences in the level of development of the political, social and esthetic thought, different customs, and also frequently a language gap - all these conspired against the Polish-French dialog in the sphere of culture in the years 1573-1574. The article analyzes the opportunities for both parties to get to know each other during the Polish episode of Henri de Valois: a visit by the Polish group of envoys to Paris in the summer of 1573, and a poetical exchange between Philipp Desportes and Poles, including Jan Kochanowski, that closed the Henri period. The exchange, up till the recent times called univocally a “duel”, turns out to be, in the case of Adieu à la Pologne and Gallo crocitanti ἀμοιβή the starting of a real, albeit ephemeral dialog beyond the political and everyday reality, one on the level of the art.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 205-223
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rodzina i majątek Stefana (zm. 1629) i Marcjanny z Daniłowiczów (zm. 1646) Koniecpolskich. Studium z dziejów przecławskiej linii rodu Koniecpolskich herbu Pobóg
The Family and Property of Stefan (d. 1629) and Marcjanna Koniecpolski née Daniłowicz (d. 1646). A Study of the History of Przecław Line of the Koniecpolski Family, Pobóg Coat of Arms
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050685.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Koniecpolski family
Pobóg coat of arms
Przecław
Stefan Koniecpolski
Marcjanna Daniłowiczówna
Polish nobility
history of the Polish-Lithuanian Commonwealth
genealogy
Koniecpolscy herbu Pobóg
szlachta polska
dzieje Rzeczypospolitej w XVI i XVII w.
genealogia
Opis:
Artykuł poświęcony jest dziejom przecławskiej gałęzi rodziny Koniecpolskich h. Pobóg w XVI i XVII w. Jej protoplastą był kasztelan rozpierski Mikołaj Przedbór Koniecpolski (zm. 1586). Jednym z jego synów był Andrzej, kasztelan połaniecki. Dzięki małżeństwu z Anną, córką Stefana Ligęzy wszedł on w posiadanie miasta Przecławia. Jego synem był pułkownik Stefan Koniecpolski (zm. 1629), kolejny dziedzic na Przecławiu. W artykule przedstawiono jego działalność na scenie politycznej, dokonania w służbie wojskowej, jak również nieudane zabiegi o rękę Teofili Tarłówny. Skorygowano również kilka informacji dotyczących jego małżeństwa z Marcjanną Daniłowiczówną. Przedstawiono najbliższych krewnych obojga małżonków. Omówiono także stan posiadania Stefana i Marcjanny Koniecpolskich. Sporo uwagi poświęcono również trzem synom Stefana i Marcjanny, Andrzejowi, Aleksandrowi i Stanisławowi, którzy w 1647 r. podzielili duże, ale mocno zadłużone, dobra ziemskie po rodzicach. Dwaj starsi bracia zmarli w młodym wieku bezpotomnie. Najmłodszy syn Stefana i Marcjanny Koniecpolskich – Stanisław, który skupił w swoich rękach prawa do całego rodowego majątku, okazał się człowiekiem nieodpowiedzialnym i lekkomyślnym. Wyzbył się większości swoich dóbr, w tym rodowego Przecławia, a za bigamię został skazany na infamię. Dopiero w 1670 r. udało mu się zakończyć spór sądowy z rodziną jednej z byłych żon i odzyskać dobre imię. Stanisław Koniecpolski zmarł po 1670 r. Jego jedyny syn Leonard Józefat nie odegrał już żadnej roli w dziejach Rzeczypospolitej. Nie są znane nawet daty jego urodzin i śmierci. Zmarł on bezpotomnie jako ostatni męski reprezentant przecławskiej gałęzi rodziny Koniecpolskich.
The article is dedicated to the history of the Przecław branch of the Koniecpolski family, Pobóg coat of arms in the 16th and 17th centuries. Its progenitor was the Rozprza castellan, Mikołaj Przedbór (d. 1586). One of his sons was Andrzej, the castellan of Połaniec. Thanks to his marriage to Anna, the daughter of Stefan Ligęza, he came into the possession of the town Przecław. His son was Colonel Ste fan Koniecpolski (d. 1629), another heir in Przecław. The article presents the latter’s activities on the political scene and his achievements in military service, as well as his unsuccessful attempts to marry Teofila Tarłówna. Some information about his marriage to Marcjanna Daniłowiczówna is corrected in this article, while it also presents the closest relatives of both spouses. The ownership status of Stefan and Marcjanna Koniecpolski is also discussed here. Much attention in this article is also paid to the three sons of Stefan and Marcjanna, namely Andrzej, Aleksander and Stanisław, who in 1647 divided among themselves the large, but heavily in debted estates of their parents. Two older brothers died at young age without issue. The youngest son Stanisław, who concentrated the rights to the entire family estate in his hands, turned out to be an irresponsible and reckless man. He lost most of his possessions, including his family’s property Przecław, and was sentenced to infamy for bigamy. It was only in 1670 that he managed to end the court dispute with the family of one of his former wives and regain his good name. Stanisław Koniecpolski died after 1670. His only son (from third marriage), played no significant role in the history of Polish-Lithuanian Commonwealth. Even the dates of his birth and death remain unknown. He died childless as the last male representative of the Przecław branch of the Koniecpolski family.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2023, 22, 1; 49-78
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litwa i Litwini jako integralna część Rzeczypospolitej w polskiej świadomości epoki nowożytnej (XVI–XVII w.)
Lithuania and the Lithuanians as an Integral Part of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the Awareness of the Poles of the Modern Era (XVI–XVII Centuries)
Autorzy:
Świderska-Włodarczyk, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/901742.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
Litwa
Korona Polska
Rzeczpospolita Obojga Narodów
świadomość XVI–XVII w.
Lithuania
the Crown of Poland
the Polish-Lithuanian Commonwealth
the awareness of the 16th–17th centuries
Opis:
W XVI i XVII w. Litwa i Litwini zajmowali istotne miejsce w staropolskiej świadomości. Świadczą o tym opinie ówczesnych intelektualistów. To oni w głównej mierze zabierali głos na poziomie teoretycznym. Te opinie pozostawały w zgodzie z opiniami szlacheckimi, choć cechowały się większym praktycyzmem i lakonicznością. Każda z nich potwierdzała tezę o podmiotowym wizerunku Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego mieszkańców. Na kształt tego wizerunku składały się oceny o charakterze etnogenicznym, dynastycznym, politycznym, ustrojowym, patriotycznym, religijnym i kulturowym. Wszystkie one, mimo nieznacznych różnic, w zasadniczym kształcie pozostawały spójne i pozytywnie wartościowały obecność Litwy i jej mieszkańców w strukturze państwa. Pamiętano bowiem, że symbioza Korony i Litwy stanowiła warunek wartości nadrzędnej – potęgi Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
In the 16th and 17th centuries Lithuania and the Lithuanians played an important role in the Old Polish awareness. This is evidenced by the opinions of the intellectuals of that time. They mainly expressed their opnion at the theoretical level. These opinions were in line with the opinions of the nobility, although they were more practical and laconic. Each of them confi rmed the thesis about the subjective image of the Grand Duchy of Lithuania and its inhabitants. The shape of this image was of ethnogenic, dynastic, political, patriotic, religious and cultural character. All of them, in spite of slight differences, basicly remained coherent, and positively evaluated the presence of Lithuania and its inhabitants in the structure of the state. It was remembered thow, that the symbiosis of the Crown and Lithuania was a condition of the supreme nature – namely the power of the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Społeczeństwo i Polityka; 2019, 3(60); 63-74
1733-8050
Pojawia się w:
Społeczeństwo i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Old Polish Military Education in the Context of Nobility Axiology. Jan Ryś, Żołnierska paideia. Wychowanie i szkolenie wojskowe w Polsce XVI–XVII wieku, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2019, pp. 752
Staropolska edukacja wojskowa w kontekście szlacheckiej aksjologii. Jan Ryś, Żołnierska paideia. Wychowanie i szkolenie wojskowe w Polsce XVI–XVII wieku, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2019, ss. 752.
Autorzy:
Świderska-Włodarczyk, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1374002.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish nobility
military education and upbringing
noble axiology in the 16th and 17th centuries
polska szlachta
wychowanie i edukacja wojskowa
szlachecka aksjologia w XVI i XVII wieku
Opis:
Monografia Jana Rysia z wielu względów zasługuje na uwagę. Przesądzają o tym odniesienia do licznych źródeł, interdyscyplinarna narracja, a co za tym idzie wielowątkowy dyskurs, uwzględniający dotychczasowe ustalenia, uzupełnione o autorskie novum. Dzięki tym zabiegom do rąk czytelników trafiła publikacja komplementarna, panoramiczna, uwzględniająca szeroką perspektywę badawczą, a przy tym oparta na logicznym wywodzie, co w ostatecznym rozrachunku przełożyło się na pracę spójną treściowo i mocno osadzoną w realiach epoki. Tego rodzaju prace, w przeciwieństwie do tych o wąskim spectrum badawczym, mają tę zaletę, że inspirują do naukowej dyskusji. W przypadku Żołnierskiej paidei za kontrowersyjną, acz dość popularną w literaturze przedmiotu, należy uznać opinię o stopniowej dewaluacji morale żołnierskiego, zwłaszcza w XVII w., na rzecz szlacheckiej prywaty i koniunkturalizmu. Tymczasem, jak zaświadczają źródła z epoki, taki pogląd nie znajduje potwierdzenia w staropolskich standardach. Nie tylko w stosunkowo spokojnym XVI stuleciu, ale także w naznaczonym licznymi wojnami XVII w., trudno szukać choćby cienia akceptacji dla lekceważenia obowiązujących norm. Nie oznacza to, że w nieustannym ogniu walk skutkującym masowymi stratami i bankructwami, takie odstępstwa się nie zdarzały. Nigdy jednak nie przekładały się na obniżenie rangi obowiązujących standardów, które na mocy długiego trwania długo jeszcze wyznaczały azymut szlacheckiej aksjologii.
The monograph by Jan Ryś deserves recognition owing to a number of reasons. It is due to the references to numerous sources, interdisciplinary narration, and therefore, the wide-ranging discourse that includes previous findings, which are complemented by the authorial novum. Thanks to the undertaken measures, the reader is granted a complementary, comprehensive publication, inclusive towards a broad research perspective, at the same time based on a consistent argumentation, which ultimately resulted in a coherent, firmly established in the atmosphere of the epoch, work. Texts of this kind, as opposed to those of a narrow scope of interest, are particularly valuable as they inspire scientific discussions. In the case of Żołnierska paideia one should consider an opinion, popular, though controversial as it is presented in the literature on the subject, that for the benefit of self-interest and opportunism of nobles the soldier’s morale has undergone gradual devaluation. Meanwhile, as it is proven by the sources of the period, the viewpoint does not find its confirmation in the old-Polish standards. Not only in the relatively peaceful 16th century, but also in the scarred by the constant wars 17th century, it is difficult to find even a hint of acknowledgement towards the negligence of the current norms. The deviations did occur in the heat of battle, which caused massive losses and bankruptcies. They did not lead, however, to the depreciation of the then principles, which for a long time have set a course of the noble axiology.
Źródło:
Res Historica; 2020, 49; 591-601
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 21

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies