Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Pisuliński, Jan" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Koncepcje federacyjne w II Rzeczypospolitej
    Федеративные концепции во Второй Речи Посполитой
    Autorzy:
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031365.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    federacja
    II Rzeczpospolita
    Józef Piłsudski
    Litwa
    Białoruś
    Ukraina
    federation
    Second Polish Republic
    Piłsudski
    Lithuania
    Belarus
    Ukraine
    Opis:
    Artykuł przedstawia koncepcje federacyjne powstałe w okresie II Rzeczypospolitej, ich założenia, cele i zasady oraz ich uzasadnienie. Krótko omawia środowiska polityczne, które je formowały. Dominowały środowiska lewicowe, szczególnie aktywni na tym polu byli socjaliści. Odwoływali się do tradycji jagiellońskiej i Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Forsowali ideę federacji trialistycznej składającej się z Polski, Litwy i Białorusi. Rzadziej dołączano do niej Ukrainę i inne państwa bałtyckie, Łotwę i Estonię. Koncepcje federacyjne po traktacie ryskim w 1921 r. wysuwano już tylko sporadycznie.
    The article presents federation concepts formulated in the Second Polish Republic, their origins, goals, principles, and justification. It briefly discusses the political circles in which they were thought out. Left-wing groups predominated, with socialists being particularly active in this field. Their authors referred to the Jagiellonian tradition and the Polish-Lithuanian Commonwealth, and promoted the idea of a trialist federation consisting of Poland, Lithuania, and Belarus. Less frequently, the concepts included Ukraine and other Baltic states, such as Latvia and Estonia. After the Riga Treaty of 1921, federation concepts were defined only sporadically.
    В 1917–1921 годах в Польше имели дело с множеством федеративных концепций. Большинство из них было создано кругами Бельведерского лагеря, связанными с Юзефом Пилсудским, но и другими кругами, включая некоторых консерваторов. Федеративные идеи формировались в основном в журналистике, а также артикулировались на форуме Учредительного сейма. Они являлись ответом на растущее национальное самосознание литовцев, белорусов и украинцев на территориях, где поляки были значительным и экономически доминирующим меньшинством. Обычно они предполагали создание федеративного государства, состоящего из трех частей: Польши, Литвы и Белоруссии. Были также предложения о большем числе составных частей, национально однородных регионов – т.н. кантональное решение. Вопреки устоявшемуся в историографии мнению, большинство проектов такой федерации не включали в нее Украину. Возникали также идеи более широкого союза наций от Финляндии до Черного моря. Хотели создать сильное государство, способное противостоять угрозе со стороны Германии и России. Однако федеративные идеи не нашли поддержки в польском обществе, которое выступало за прямое присоединение восточных территорий к польскому государству. Также среди белорусов, литовцев и украинцев хватало сторонников федеративных решений, ибо они опасались польского господства. Рижский мирный договор положил конец федеративным планам, разделив белорусские и литовские земли между Польшей и Советской Россией.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2021, 56, 2; 99-121
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    [Recenzja] Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Wydawnictwo „von Borowiecky”, Warszawa 2000, t. 1–2, ss. 1433
    Autorzy:
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477467.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2002, 2; 322-327
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polityka władz wobec społeczności ukraińskiej w latach 1944–1956
    Policy of Polish authorities concerning Ukrainian community in 1944–1956
    Autorzy:
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477626.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Opis:
    The article presents stages of policy of Polish authorities concerning 600–700 000 members of Ukrainian minority inhabiting areas in the South-East Poland. In the discussed period that policy was undergoing a large transformation. When communists gained power in Poland they had no elaborated way of behavior. At first it was believed that the problem would solve itself after the agreement with USRR of 9 September 1944 on people exchange. However, vast majority of Ukrainians did not wish to leave their land, thus a compulsory displacement was carried out using the army, often in a brutal way. As not all Ukrainians were deported that time, in spring of 1947 large military force with militia and security service carried out „Vistula action” (Akcja „Wisła”), which officially was to do away with the armed underground of Ukrainian OUN (Organization of Ukrainian Nationalists)-UPA (Ukrainian Insurgent Army) forces. In such a way the rest of Ukrainians (about 150 000) were displaced to farms left by the Germans in northern and western Poland with no right to come back. Thus all the Ukrainian community was made responsible for actions of the underground. Almost 4000 people suspected of collaboration with the underground were placed in the Central Work Camp in Jaworzno, were they were brutally questioned. When „Vistula action” was completed, repressions against the Ukrainian community were softened and most of the people put in Jaworzno were set free. However, Ukrainians still had no chance to cultivate their religious and national traditions. Their further displacement into Soviet Ukraine was considered, but these plans were not realized. Actions of the authorities after 1950 shows gradual acceptance of a constant presence of Ukrainian community of 200 000 people and a growing awareness of their needs. Consequently, the policy considering minorities was evolving, so that material situation of the Ukrainians began to improve. Cultivating traditions within the frames of few cultural organizations and teaching in their own language was allowed, although still on the limited scale in totalitarian system. The culmination of this process were changes of 1956. The previous behavior of the authorities was criticized, issuing an own newspaper and setting up an organization to represent the interests of the minority was allowed. These changes led to equaling the situation of Ukrainian and Polish people. However, the most important postulate of Ukrainian community, that is allowing the majority of Ukrainians displaced within „Vistula action” to come back to their old farms, has not been realized.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2004, 2(6); 161-184
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Komendant swoim zbrojnym czynem wyciągnął wóz polski z tego błota, w którym on tonął coraz bardziej”. Listy Tadeusza Hołówki do Stanisława Łosia z lat 1926–1927
    Autorzy:
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608512.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 1
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Akcja „Wisła” i jej fałszywy obraz
    Operation „Wisła” and its False Image
    Die Aktion „Wisła” und ihre falsche Darstellung
    Autorzy:
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32902399.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-25
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    akcja „Wisła”
    Wojsko Polskie
    deportacja
    Ukraińcy
    Instytut Pamięci Narodowej
    Operation „Wisła”
    Polish Army
    deportation
    Ukrainians
    Institute of National Remembrance
    Aktion „Wisła”
    Polnische Armee
    Deportation
    Ukrainer
    Institut des Nationalen Gedenkens
    Opis:
    Na podstawie decyzji Biura Politycznego Komitetu Centralnego PPR z 29 marca 1947 r. 20 kwietnia Grupa Operacyjna „Wisła”, składająca się z 4 dywizji WP, dywizji Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i innych formacji, rozpoczęła akcję „Wisła”, trwającą do końca lipca tegoż roku. Celem akcji była likwidacja podziemia ukraińskiego. W jej ramach deportowano osoby narodowości ukraińskiej i rodziny mieszane z terenów południowo-wschodniej Polski na tereny poniemieckie na zachodzie i północy Polski. Zdaniem autora tekstu przesiedlenie to spełniało znamiona czystki etnicznej i było zbrodnią komunistyczną. Nie można jej usprawiedliwiać koniecznością ochrony tej ludności przed zagrożeniem ze strony podziemia ukraińskiego, gdyż przesiedleniem nie objęto miejscowej ludności polskiej. Ponadto deportację przeprowadzono również na terenach, gdzie podziemie ukraińskie nie operowało. Z tych powodów postanowienie prokuratury IPN o umorzeniu śledztwa w tej sprawie nie jest zasadne.
    Based on the decision dated 29 March 1947, by the Political Bureau of the Central Committee of the Polish Workers’ Party, Operational Group „Vistula”, consisting of 4 Polish Army divisions, a Internal Security Corps (Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego) division and other formations, commenced Operation „Wisła” („Vistula”) on 20 April, which lasted until the end of July 1947. The aim of the action was to liquidate the Ukrainian underground. As part of the operation, people of Ukrainian nationality and mixed families were deported from south-eastern Poland to former German areas in the west and north of Poland. According to the author of the text, this resettlement constituted ethnic cleansing and was a communist crime. The reasoning behind this viewpoint is that there was no justification to protect the population from the threat of the Ukrainian underground because the resettlements did not cover the local Polish population. Moreover, deportations were also carried out in areas where the Ukrainian underground did not operate. For these reasons, the decision of the Institute of National Remembrance prosecutor’s office to discontinue the investigation into this matter is not justified.
    Auf der Grundlage des Beschlusses des Politbüros des Zentralkomitees der Polnischen Arbeiterpartei vom 29. März 1947 startete am 20. April die Operative Gruppe „Wisła” („Weichsel”) die aus 4 Divisionen der polnischen Armee, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego-Division und anderen Verbänden bestand. Sie dauerte bis Ende Juli desselben Jahres an. Ziel der Operation war es, den ukrainischen Untergrund zu liquidieren. Im Rahmen dieser Operation wurden Menschen ukrainischer Nationalität und gemischte Familien aus Südostpolen in die postdeutschen Gebiete im Westen und Norden Polens deportiert. Nach Ansicht des Verfassers des Textes erfüllte diese Umsiedlung die Kriterien einer ethnischen Säuberung und war ein kommunistisches Verbrechen. Sie lässt sich nicht mit der Notwendigkeit rechtfertigen, diese Bevölkerung vor der Bedrohung durch den ukrainischen Untergrund zu schützen, da die lokale polnische Bevölkerung von der Umsiedlung nicht betroffen war. Außerdem wurde die Deportation auch in Gebieten durchgeführt, in denen der ukrainische Untergrund nicht aktiv war. Aus diesen Gründen ist die Entscheidung der Staatsanwaltschaft des IPN, die Ermittlungen in diesem Fall einzustellen, nicht gerechtfertigt.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2024, XXV(LXXVI), 1(287); 222-256
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konflikt polsko-ukraiński w powiecie przemyskim zimą i wiosną 1945 roku i udział w nim grupy Romana Kisiela „Sępa”
    A Polish-Ukrainian conflict in the Przemysl district in winter and spring of 1945. The contribution to the conflict of the Roman (“Sęp”) Kisiel’s group
    Autorzy:
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477343.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Opis:
    The article discusses hitherto little-known events of a Polish–Ukrainian conflict in the north-western part of the Przemysl district (between Dynow and Przemysl) during the first months of 1945. The conflict was embittered by murders which had been committed on individual Poles in the beginning of 1945. In turn, over thirty assaults on Ukrainian people took place from February till June that year. Attacks on: Skopow village on the 27th of March (61 were killed), Brzuska on 11th of April (187 victims), Bachow (95 victims) and Malkowice (at least 116 were killed) rank among the biggest ones. At the time of other attacks amid those killed were Greek Catholic priests and the members of their households. Partly, those murders were committed to pressurize local Ukrainians into emigrating to the Soviet Ukraine within the framework of the contemporary population displacement. Both the police and the Security Service failed to ascertain and capture the perpetrators. The assaults on the Ukrainian population stopped in June 1945, probably as a result of an agreement between the underground independence movement and representatives of the local OUN–UPA structures. It is impossible to establish who committed the murders of the local Ukrainians. After having analyzed the available documents (Polish and Ukrainian), reports of the suspects who were questioned by SB officers and witness accounts and also the course of events, the author came to a conclusion that at least some of those attacks were carried out by groups of the Polish underground movement under command of Roman “Sęp” Kisiel, who during the occupation was a commandant of BCh in the Przemysl district. In autumn 1944 on the basis of his former subordinates from local posts of BCh, part of whom worked in the police, he created the People Security Service in order to protect the Polish locals. It is hard to asses the exact numbers of this organization but in July 1945 1746 people revealed themselves as its members to the chief of the WUBP in Rzeszow. The SB officers ascribed to Kisiel’s groups twelve raids that caused the deaths of over 500 people. Nevertheless he was not brought to account for that. The responsibility for some of those attacks is probably held by minor Polish robber bands or neighbouring units of the underground movement.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2005, 2(8); 109-123
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polacy pomagający Ukraińcom na ziemiach dzisiejszej Polski w latach 1945–1947
    Poles Assisting Ukrainians on Contemporary Polish Territories between 1945–1947
    Autorzy:
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/478408.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Opis:
    The article is an attempt to present briefly the extent and variety of forms of help that Ukrainians being resettled from southeastern territories of Poland into the USSR (the Ukrainian Soviet Socialist Republic) between 1944–1946 as well as during the Operation Wisła campaign in 1947 were provided with by Polish people. First of all, they were assisted by Poles in obtaining new identity cards confirming Polish nationality and also they were helped in changing the Orthodox or the Greek-Catholic Church membership into the Roman-Catholic which automatically exempted them from the relocation duty and what is more, they were not required to register for resettlement list. Polish people interceded with the authorities on behalf of the particular Ukrainian individuals who were supposed to have gone to the USRR, guaranteeing for their loyal attitude towards Poland and Polish nation during the war. According to the author’s approximate estimates, as a result of those actions, over a dozen thousands of families avoided the repatriation. When the compulsory resettlement in the USRR, starting from September 1945, was being conducted by the army, [not only did Poles offer their houses as a shelter for Ukrainians but they also interceded with commanders of the resettlement troops and committees or even paid bribes to set them free.] there were Poles who offered their homes as a shelter for Ukrainians, what is more, they interceded with commanders of the resettlement troops and committees or even paid bribes to set Ukrainian people free. Thanks to the agreement reached in 1945 (between Ukrainian Insurgent Army [UPA] and a Polish underground anti-communist organization Wolność i Niezawisłość WiN [Freedom and Independence]), in the spring of 1946, WiN members from the county of Hrubieszów provided many Ukrainian families with help hiding them among Poles of the neighbouring county of Chełm. Another important matter to be mentioned is that during the military resettlement campaign carried out in border counties of Lesko, Lubaczów, Nowy Sącz and Sanok, many public appearances of particular starosts as well as of members of local national councils (especially in counties of Sanok and Lubaczów) were being made to prevent Ukrainians and Lemkos – the most – from being relocated. Whenever those interventions failed another forms of help were used like: assistance in obtaining Polish identity cards or attempts of gaining new Ukrainian professionals considered to be indispensable for local economy. Similar efforts were being made a year later during Operation Wisła campaign, but in that case, the effects were weaker because of the fact that the authorities in Warsaw decided to expel all Ukrainians even those considered by the local administration to be loyal towards Poland as well as those of mixed families.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2010, 1(15); 283-297
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Epilog akcji „Wisła”. Likwidacja zbrojnego podziemia ukraińskiego w Polsce
    The Epilogue of Operation Vistula. The Liquidation of Ukrainian Military Underground in Poland
    Autorzy:
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477986.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów
    Ukraińska Powstańcza Armia
    akcja „Wisła”
    Organisation of Ukrainian Nationalists
    Ukrainian Insurgent Army
    Operation Vistula
    Opis:
    Artykuł przedstawia syntetycznie działania wojska, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i aparatu bezpieczeństwa przeciwko podziemiu po zakończeniu akcji „Wisła”. Jego celem jest ukazanie, w jaki sposób próbowano zniszczyć pozostałości sił UPA i OUN oraz jakie przyniosło to rezultaty. Omówione zostały również przeprowadzone wówczas wysiedlenia resztek ludności ukraińskiej z woj. lubelskiego. Jeszcze przed zakończeniem akcji „Wisła” powołano dwie grupy operacyjne, liczące ogółem około 10 tys. żołnierzy. Ich zadanie ułatwiła przeprowadzona jesienią 1947 r. przez kierownictwo podziemia ukraińskiego w Polsce demobilizacja partyzantów. Większość odeszła na Ukrainę, by kontynuować walkę, część próbowała się przedrzeć do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech. Działania wojska i KBW nie przyniosły większych wyników. Największym sukcesem było wytropienie i okrążenie bunkra, gdzie ukrywał się krajowy kierownik OUN Jarosław Staruch „Stiah”, który popełnił samobójstwo. W listopadzie 1947 r., kiedy w końcu dowiedziano się o demobilizacji partyzantki ukraińskiej, rozwiązano grupy operacyjne, przekazując zwalczanie ostatnich partyzantów ukraińskich lokalnym jednostkom KBW i milicji.
    The article synthetically presents the actions of the military, the Internal Security Corps and the security apparatus against the underground after the end of Operation Vistula. It aims to show the attempts to destroy the remainder of the UPA and OUN forces and the ensuing results. The displacements of the remaining Ukrainian population from the province of Lublin are also discussed. Even before the end of Operation Vistula, two operational groups were formed, numbering about 10,000 soldiers in total. Their task was facilitated by the demobilisation of partisans carried out in the autumn of 1947 by the command of the Ukrainian underground in Poland. The majority returned to Ukraine to continue fighting, while some tried to get through to the American zone of occupation in Germany. The actions of the military and the Internal Security Corps did not yield significant results. The biggest success was tracking down and surrounding the bunker in which the national OUN commander Jarosław Staruch “Stiah” was hiding, who later committed suicide. In November 1947, when the demobilisation of Ukrainian partisans was discovered, the operational groups were disbanded; combating the last Ukrainian partisans was entrusted to the local units of militia and the Internal Security Corps.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2019, 34; 256-276
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Artur Seelieb (1878-1958) jako publicysta i popularyzator ukraińskiej kultury
    Artur Seelieb (1878–1958) as a publicist and popularizer of Ukrainian culture
    Autorzy:
    Kulesza, Nadija
    Stępień, Stanisław
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1573590.pdf
    Data publikacji:
    2020-12
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Galicja
    ukraińska prasa obcojęzyczna
    Artur Seelieb
    Galicia
    Ukrainian foreign-language press
    Opis:
    Artykuł ma na celu uzupełnienie biografii Artura Seelieba - polskiego pedagoga, tłumacza, redaktora i działacza społecznego - o fakty z jego działalności w prasie ukraińskiej. Urodzony w Galicji Wschodniej, przepojony miłością do swojej ojczyzny i narodu ukraińskiego, wśród którego dorastał, Artur Seelieb część swojego życia poświęcił propagowaniu kwestii ukraińskiej w Europie, zwłaszcza w krajach niemieckojęzycznych i francuskojęzycznych. W latach studenckich Seelieb był wydawcą i redaktorem ukraińskich socjalistycznych gazet młodzieżowych w Galicji. Podczas pobytu w Szwajcarii włączył się w tłumaczenie i publikację w języku niemieckim dzieł Tarasa Szewczenki oraz zaznajomienie Polonii szwajcarskiej z twórczością Iwana Franki. Jego nieocenionym wkładem w prasę ukraińską był magazyn „La Revue Ukrainienne”, który redagował w 1915 r. W celu promocji kwestii ukraińskiej w krajach Ententy w czasopiśmie zamieszczano artykuły o tematyce społeczno-politycznej, krajoznawczej, literackiej i naukowej, a także analityczne recenzje publikacji z prasy europejskiej, materiałów bibliograficznych, zapowiedzi czasopism ukraińskich i książek w językach obcych. Po raz pierwszy opublikowano na jego łamach w języku francuskim opowiadanie Wasyla Stefanyka Weczirnia hodyna (przetłumaczona przez A. Seelieba).
    The purpose of this article is to complement the biography of Artur Seelieb – Polish educator, translator, editor and social activist – by adding facts about his activities in the Ukrainian press. Born in Eastern Galicia, full of love for his country and the Ukrainian people whom he grew up with, Artur Seelieb spent a part of his life propagating the Ukrainian issues in Europe, especially in German- and French-speaking countries. In his university years A. Seelieb was an editor of the Ukrainian socialist newspapers for adolescents in Galicia. During his stay in Switzerland, he took part in translating and publishing the works of Taras Szewczenko in German and introducing the Polish people living in Switzerland to the works of Iwan Franko. His invaluable contribution to the Ukrainian press was the magazine ‘La Revue Ukrainienne’, which he edited in 1915. In order to promote the Ukrainian issues in the countries comprising Entente, the magazine published articles of the socio-political nature, local history, literary and scientific criticism, as well as analytical reviews of publications in the European press, bibliographical materials and announcements of Ukrainian magazines and books in foreign languages. The first story published in the magazine was a short story of Wasyl Stefanyk ‘Godzina wieczorna’, published in French (translated by A. Seelieb).
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2020, 32; 179-191
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z „Sokiłem” w tle. Powstanie i rozwój ukraińskich organizacji gimnastyczno-pożarniczych „Sicz” (1900-1914)
    With ‘Sokil’ in the background. The founding and the development of the Ukrainian gymnastic and firefighting organization ‘Sicz’ (1900–1914)
    Autorzy:
    Śmiechowski, Krzysztof
    Pisuliński, Jan
    Stępien, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1573989.pdf
    Data publikacji:
    2020-12
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    ukraińskie towarzystwo gimnastyczno-pożarnicze „sicz”
    sicz
    sokił
    ukraińskie
    towarzystwo sportowe
    trylowski
    główny komitet siczowy
    ukraiński związek
    siczowy
    ukrainian gymnastic and firefighting organization ‘sicz’
    sokil
    ukrainian sport
    association
    central sicz committee
    ukrainian sicz union
    Opis:
    Z końcem lat siedemdziesiątych XIX w., wraz z autonomią Galicji i uzyskaniem przez mniejszości narodowe szeregu ustępstw ze strony monarchii austriackiej, nastąpił wyraźny wzrost ich narodowej świadomości. Możliwym wówczas stało się zakładanie organizacji i towarzystw. Skorzystali z tego także i galicyjscy Ukraińcy, którzy zaczęli – głównie z inicjatywy „Proswity” – zakładać własne oświatowe, kulturalne i gospodarcze instytucje, a także towarzystwa sportowe, czego doskonałym przykładem był „Sokił”. Jednakże trzy lata od jego powstania tarcia wewnętrzne w tym towarzystwie spowodowały zastój jego działalności i groźbę rozwiązania. Ten chwilowy paraliż i powstałą w tym obszarze lukę sprawnie wypełniła organizacja założona przez radykała Kyryła Trylowśkiego. Było nią Towarzystwo Gimnastyczno-Pożarnicze „Sicz”, które w stosunkowo krótkim czasie, z pojedynczej komórki, rozwinęło się w sprawnie działający związek, zrzeszający do wybuchu wojny, na terenie Galicji, ponad 800 filii. „Sicz” zaczęła opanowywać przestrzeń powstałą po niepewnym i niestabilnym w tamtym czasie „Sokile”, stając się tym samym alternatywą dla tych, którzy w rozwój „Sokiła” zdążyli już zwątpić. Tym, co miało przyciągać w szeregi młodej organizacji zwolenników i odróżniać nowo powstałą inicjatywę od opartego na specyfice słowiańskiej „Sokiła”, był stricte narodowy fundament „Siczy” i jej ukierunkowanie na wiejskie masy z zamiarem ich połączenia pod szyldem jednej, wielkiej, gimnastyczno- przeciwpożarowej organizacji. Jak czas pokazał, popularność „Siczy” wynika nie z tego, że była ona zrzeszeniem pożarniczo-gimnastycznym, lecz przede wszystkim – prężną instytucją krzewiącą historię, kulturę i tradycje narodowe. Zarówno ruch sokilski, jak i siczowy, działając obok siebie przez kilkanaście lat, z niewielkich, pojedynczych towarzystw rozrosły się w sprawne i szeroko rozgałęzione organizacje, stanowiąc na początku XX w. dwa najpotężniejsze ogniska ukraińskiego ruchu gimnastycznego i przeciwpożarowego. Obie centrale, choć niechętne wzajemnie, przez całe lata przenikały się dość wyraźnie, popularyzując sprawę tożsamości i odrodzenia narodowego i kształtując we właściwy sobie sposób ukraińskie społeczeństwo. Rywalizując, każda z nich aspirowała do tego, by na gruncie fizycznego odrodzenia zostać przewodnią siłą narodu. Kiedy obie organizacje stanowiły już liczącą się siłę, a ich idea została dostatecznie wypromowana, „sokilsko-siczowemu dziełu” brakowało jedynie konsolidacji, gdyż obu centralom wróżono świetlaną przyszłość, ale pod jednym sztandarem. Jednakże z powodu zbyt dużych różnic: politycznych, kulturowo-historycznych, metodycznych, religijnych czy nawet kwestii ambicjonalnych dzielących oba stowarzyszenia – do takowej konsolidacji nigdy nie doszło.
    With the end of the 1970s, Galicia region was granted an autonomy. At the same time, the Austro-Hungarian monarchy granted the national minorities several concessions which allowed them to become more aware of their national identity. These concessions made the founding of organizations and associations possible. Ukrainians living in Galicia used this opportunity – thanks mainly to the initiative of ‘Proswita’ – to found their own educational, cultural and economic institutions, as well as sport associations, an example of which is ‘Sokił’. Frictions in the ‘Sokił’ association, only three years after its founding, halted its development and put the association in danger of dissolution. This temporary paralysis and loophole in the area was filled by an organization founded by a radical Kirył Trylowski. It was: Gymnastic and Firefighting Association ‘Sicz’, which in a relatively short time grew from its singular association into a finely functioning union gathering under its banner until the outbreak of war, in Galicia region, 800 branches. ‘Sicz’ took over the space left after the unstable and unreliable ‘Sokił’, at the same time becoming an alternative for those who did not trust in the future development of ‘Sokił’. The one thing that attracted followers into the newly-founded ‘Sicz’ and distinguishing it from ‘Sokił’ which prided itself in Slavonic specifics, was the strictly national foundation of ‘Sicz’ and its focus on gathering the people from villages under one banner of gymnastic and firefighting organization. As the passage of time showed, the popularity of ‘Sicz’ was not due to it being a gymnastic and firefighting association, but due to the history, culture and national traditions that it firmly promoted. Both the ‘Sokił’ and ‘Sicz’ movements which functioned alongside each other for a dozen of years, grew from the small, singular associations into finely functioning sprawling organizations that at the beginning od the 20th century were the two most important gatherings of the Ukrainian gymnastic and firefighting movement. Both headquarters, although quite reluctant towards each other, intertwined, popularizing the national identity and national rebirth, and at the same time moulding the Ukrainian society into what they wanted. Although they rivaled, both organizations aspired to become, on the grounds of physical rebirth, the leading force of the nation. When both organizations became quite numerous and their idea sufficiently promoted, the Sokił-Sicz cause lacked only the consolidation, because both headquarters had been foretold to have stellar futures if only they unite under one banner. However, due to differences too large to overcome: political, culturalhistorical, methodical, religious and even differing ambitions of the two associations – such a consolidation did not happen.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2020, 32; 75-95
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ideologiczny fundament ukraińskiego Towarzystwa „Sokił” (1894-1914) cz. II: Ewolucja sokilskiego munduru.
    Ideological foundation of Ukrainian Association Sokił (1894–1914), part 2: Evolution of the Sokił uniform.
    Autorzy:
    Śmiechowski, Krzysztof
    Stępień, Stanisław
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2232980.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Ukraińskie towarzystwo gimnastyczno-pożarnicze „Sokił”
    Sokił
    ukraińskie towarzystwo
    sportowe
    ideologiczny fundament ukraińskiego towarzystwa „Sokił”
    sokilskie
    mundury
    sokilskie odznaki
    sokilskie wyróżniki
    strój organizacyjny ukraińskiego
    Sokoła
    ukraińskie mundury sokole
    Ukrainian sports and firefighting association "Sokił”
    Ukrainian sport association
    ideological foundation of Ukrainian association "Sokił”
    Sokił uniforms
    Sokił emblems
    Sokił distinctions
    organization uniform of Ukrainian Sokił
    Ukrainian Sokił
    uniforms
    Opis:
    Od chwili powstania, w roku 1894, ukraińskie towarzystwo gimnastyczne „Sokił” starało się realizować główny cel statutowy, jakim było propagowanie kultury fizycznej, zdrowego stylu życia, wyrabianie tężyzny fizycznej i wartości moralnych. Prowadząc przy tym szeroko zakrojoną, wielokierunkową działalność manifestującą patriotyzm i promocję rodzimych tradycji, nie zapominano w nim również o ukrytych głębiej celach niepodległościowych. Jednocząc własne filie wokół ukraińskiej idei narodowej, „Sokił” z czasem, w sposób autonomiczny, stał się „strażnikiem” procesu narodowo-wychowawczego. Umacnianiu narodowej świadomości miał służyć między innymi, opracowany z dbałością, fundament ustrojowy towarzystwa, na który składały się: statut, prawa, obowiązki członków, ceremoniał, regulaminy, ale również i sztandar, hymn, odznaczenia, hierarchiczne wyróżniki, a nade wszystko jeden z najbardziej rzucających się w oczy atrybutów, mający w sposób jednoznaczny kojarzyć się zarówno z ruchem sokolim jak i z samym towarzystwem – organizacyjny strój. Strojowi, wyznaczono nie tylko rolę wizytówki towarzystwa, mającej podkreślać przynależność do jednej formacji, ale swego rodzaju pomostu, łączącego i zrównującego wszystkie warstwy narodu, świadome słusznej pracy i walki za podstawowe idee sokolstwa. Pełniąc funkcję estetyczną i propagandową mundur stał się wyznacznikiem organizacyjnej solidarności, a jego posiadanie zaliczano w zakres obowiązków członków towarzystwa. Ale zanim sokilski mundur zyskał swój ostateczny wygląd, przeszedł szereg zmian, o czym stanowi niniejsze opracowanie. Jest ono jedną z części poświęconych mało znanemu i pomijanemu w piśmiennictwie, fragmentowi działalności towarzystwa - wspomnianemu ideologicznemu fundamentowi, którego strój był istotnym elementem.
    Ever since its founding in 1894, the Ukrainian sport association Sokił tried to propagate physical fitness, healthy lifestyle, gaining muscles and upholding moral principles in accordance with its statutory goal. While the association promoted patriotism and national traditions, it did not forget about its deeply rooted independence goals. By unifying its branches around the Ukrainian nationalism, Sokił, in due course, became the guardian responsible for the nation’s education process. To strengthen the nationalistic awareness, the association used its statute, laws, member duties, ceremonials, bylaws but also the banner, anthem, emblems, hierarchical emblems and distinctions, and above all, the Sokił uniform. Aside from being eye-catching, the uniform was supposed to symbolize the movement and the association itself. It was the flagship that emphasized belonging to the organization and a bridge that connected all social spheres of society which followed the Sokił spirit of honest labor and fighting for its ideals. By serving an esthetic and propagandist function, the uniform became the indicator of organizational solidarity and as such its ownership became part of the member duties.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2022, Tom XXXIV; 62-77
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dzieje Ukrainy w myśli historycznej Osypa Nazaruka
    History of Ukraine in the historical thought of Osip Nazaruk (1883–1940)
    Autorzy:
    Kolano, Rafał
    Pezda, Janusz
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233598.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Osyp Nazaruk
    myśl historyczna
    historia historiografii
    biografistyka
    Osip Nazaruk
    Historical Thought
    History of Historiography
    Biographical Studies.
    Opis:
    W artykule scharakteryzowano myśl historyczną Osypa Nazaruka (1883–1940), ze szczególnym uwzględnieniem jego zapatrywań na dzieje Ukrainy. Ukazano, jak wyobrażana była historia Ukrainy w pismach ukraińskiego polityka, uczestnika ukraińskiej irredenty w latach 1914–1921, który był historykiem nie z zawodu, a jedynie z zamiłowania. W związku z tym nie starano się doszukiwać oryginalnych pomysłów czy ustaleń w jego tekstach, lecz raczej pokazać, czy lub do jakiego stopnia jego poglądy historyczne były odzwierciedleniem nastrojów panujących w okresie 1914–1939 wśród polityków ukraińskich, należących do ukraińskiego ruchu niepodległościowego w Galicji, a potem w Polsce. Analizowano głównie jego broszury publicystyczne, jakkolwiek nacisk badawczy położono na jego pracę Istorija Ukrajiny – pozostającą do tej pory w rękopisie, a używaną jako skrypt do prowadzonych w latach 1915–1919 wykładów dla ukraińskich żołnierzy. Jego myśl historyczna cechowała się rozpatrywaniem biegu wydarzeń historycznych z perspektywy ukraińskiej, prezentyzmem, przyznawaniem prymatu roli wybitnych jednostek w historii, faworyzowaniem dziejów politycznych. W jego późniejszych, dojrzałych pismach powstałych po 1925 r. wybrzmiewała wiara w ingerencję Opatrzności w dzieje ludzkości. Częściej niż poprzednio wypowiadał się w nich na tematy historiozoficzne, poddawał ocenie historiografię ukraińską, szczególnie autorów syntez dziejów Ukrainy, z myślą o napisaniu, a potem o zainspirowaniu kogoś do napisania jej nowatorskiej wersji.
    The aim of this article is to present historical thought of Osip Nazaruk, particularly his views on the history of Ukraine. It has been depicted, how he, as a politician and a participant of the Ukrainian national revolution in 1914–1921 imagined the history of Ukraine. The motifs of the history of Ukraine often run through his numerous political pamphlets. His most interesting piece is an otherwise unpublished booktitled “Istoriya Ukrayini” (The History of Ukraine), which was a kind of a coursebook for the Ukrainian soldiers in Austro-Hungarian Army in World War I. To begin with,he was not a professional historian, but an amateur with a passion. Therefore, in the article, it is rather necessary to show if, or, to what degree, his historical thoughts were the reflection of the political sentiment amongst the Ukrainian politicians in 1914–1939. Therefore, an analysis of the complete political works of Nazaruk has been conducted, with the focus on his historical textbook about the history of Ukraine.In his writings, Nazaruk mostly wrote about the history of his homeland, but from time to time he expressed his reflections on the philosophy of history and Ukrainian historiography, especially on authors who collated and reconstructed the Ukrainian history. A conclusion can be drawn that he favored the political history more than any other disciplines of history (social history, economic history etc.), focusing most intently on the fate of outstanding individuals in the history of Ukraine. All hishistorical thoughts were characterized with Ukraine in mind, with lingering presentism,and faith that Providence intervenes in human history. This last thought was present in his later, mature works, written after approximately 1925.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2021, Tom XXX; 147-169
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ideologiczny fundament ukraińskiego Towarzystwa „Sokił” (1894–1914) cz. I: Cel, obowiązki, „przykazania”
    Ideological Foundation of the Ukrainian Society “Sokił”(1894–1914), part I Purpose, Duties, Commandments
    Autorzy:
    Śmiechowski, Krzysztof
    Stępień, Stanisław
    Pisuliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233599.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Sokił
    Sicz
    sokilskie normy
    sokilskie przykazania
    ukraińskie towarzystwo gimnastyczno-pożarnicze "Sokił"
    ukraińskie towarzystwo sportowe
    ideologiczny fundament ukraińskiego towarzystwa "Sokił"
    Ukrainian gymnastic and firefighting organization „Falcon”
    „Sokil”
    Ukrainian
    Sport Association
    Sportywno-Ruchankowe Towarystwo Sokil u Lwowi
    Opis:
    Powstałe w roku 1894 Ukraińskie Towarzystwo Gimnastyczno-Pożarnicze „Sokił” [Sokół] nie od razu zdobyło taką popularność, na jakiej zależało liderom organizacji. Początkowo zyskało uznanie jedynie w kręgach akademickich. Dopiero wtedy, gdy w pierwszej dekadzie XX w. rozwój organizacyjny nabrał szczególnej dynamiki, obejmując swoim zasięgiem znaczne obszary Galicji i pokonując przy tym wyboistą drogę wewnętrznego kształtowania – udało się trafić z przesłaniem do najniższych warstw społeczeństwa, budując oczekiwany autorytet. Czas pokazał, że popularność „Sokiła” wynikała nie tyle z faktu, że była to organizacja gimnastyczno-pożarnicza, ale przede wszystkim z tego, że Towarzystwo wyrosło na prężną instytucję ukraińskiego życia narodowego. Pod szyldem gimnastyki i pożarnictwa ukraiński „Sokił” rozpoczął szeroko zakrojoną, wielokierunkową działalność manifestującą patriotyzm i tradycje narodowe oraz skrywającą ukryte głębiej cele niepodległościowe. Z założenia, od chwili powstania, „Sokił” miał być organizacją hołdującą zasadom demokratycznym, Towarzystwem opartym na statucie, z Walnym Zgromadzeniem jako władzą najwyższą. O ile jednak statutowi, który w trakcie rozwoju organizacyjnego ulegał kilkakrotnym modyfikacjom, poświęcono należne miejsce w publikacjach dotyczących powstania i rozwoju Towarzystwa, to we wszelkich dotychczasowych opracowaniach dotyczących „Sokiła” w sposób marginalny traktowano aspekt ustrojowy i ideologiczny, w którym mieszczą się służące doktrynalnemu umacnianiu organizacji i wypracowane na jej użytek: prawa, normy, regulaminy, obowiązki, zasady członkowskie, ceremoniały, sokilskie umundurowanie, sztandar, hymn, hierarchiczne wyróżniki, organizacyjne odznaki czy hasła propagandowe. Wraz z rozwojem organizacji i powstawaniem jej kolejnych filii, lwowska centrala „Sokił-Bat’ko” opracowywała szereg tego rodzaju wzorcowych dokumentów, tak by były one wspólne i typowe dla nowych ogniw Towarzystwa, gwarantując jednocześnie wszystkim gniazdom, rozsianym po całej Galicji, jednolity ustrój wewnętrzny. Ich redagowanie powierzono specjalnym komisjom. I choć sokilskie filie różniły się stopniem rozbudowania struktury organizacyjnej, to – dzięki wypracowanym teoretycznym podstawom – ustrojowo wykazywały jednorodność i integralność. Dlatego w prezentacji cyklu artykułów dotyczących historii tego ukraińskiego Towarzystwa za stosowne uznano wyeksponowanie tego, mało znanego i pomijanego, aspektu jego działalności, co niewątpliwie stanowić może dopełnienie opracowanego tematu. Jednakże, ze względu na obfitość materiału, przedstawienie go w jednym artykule przekraczałoby wyznaczone periodykiem ramy objętościowe, stąd naturalnym był jego podział na kilka części, a pierwsza z nich to: Cel, obowiązki, „przykazania”.
    Founded in 1894, the Ukrainian Gymnastic-Firefighting Society “Sokił” [Falcon]did not immediately gain the popularity that the organization’s leaders wanted. Initially, the society gained recognition only in the academic circles. Only when the organizational development gained particular momentum in the first decade of the 20thcentury, covering large areas of Galicia and overcoming the bumpy road of internal formation – was it possible to reach the lowest strata of society with its message, and thus gaining the expected authority. The time has shown that the popularity of Sokił resulted not so much from the fact that it was a gymnastics and firefighting organization, but primarily because it grew into a thriving institution of Ukrainian national life. Under the banner of gymnastics and firefighting, the Ukrainian Sokił began a wide-ranging, multidirectiona lactivity that manifested patriotism and national traditions and concealed deeper goals of national independence.From the very beginning, the Ukrainian Gymnastic Society Sokił was supposed to be a democratic organization. It was based on a statute, with the general assembly as the highest authority. However, while the statute, which underwent several modifications in the course of organizational development, was given its due place in the publications on the founding and development of the society, all the studies on Sokił, so far, have not devoted their full attention to the systemic and ideological aspect of the society. These aspects served as a doctrinal strengthening of the developed: laws,norms, regulations, duties, membership rules, ceremonials, Sokił uniform, banner,anthem, hierarchical distinctions, organizational badges and propaganda slogans. As the organization developed and subsequent branches emerged, the Lviv headquarters of Sokił-Batko developed a number of template documents, so that their values would be the same and could be shared with the new societies, which also guaranteed a uniform internal structure to all nests scattered throughout Galicia. The drafting of the documents was entrusted to special committees. And although the Sokił branches differed in the degree to which their organizational structure was developed, thanks to the same theoretical foundations, from a structural point of view they showed homogeneity and integrity.Therefore, in the presentation of a series of articles on the history of this Ukrainian society, it was deemed appropriate to highlight this little-known and overlooked fragment of the society’s activity, which undoubtedly, in some way, complements the overall research subject. However, due to the abundance of material, presenting itin one part would have exceeded the periodical’s set volume, so it was only natural to divide it and present it in several parts, and the part: Purpose, Duties, Commandments is the first of them.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2021, Tom XXX; 171-182
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies