Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "LICHOCKA, Halina" wg kryterium: Autor


Wyświetlanie 1-4 z 4
Tytuł:
Akademia Umiejętności (1872–1918) i jej czescy członkowie
The Academy of Arts and Sciences in Krakow (1872–1918) and its Czech members
Autorzy:
LICHOCKA, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520436.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
Akademia Umiejętności
Polska Akademia Umiejętności
czescy uczeni
Towarzystwo Naukowe Krakowskie
Królewskie Czeskie Towarzystwo Naukowe
Czeska Akademia Umiejętności
Academy of Arts and Sciences
Polish Academy of Arts and Sciences
Czech humanists
Czech scientists
Krakow Learned Society
Royal Czech Society of Sciences
Czech Academy of Sciences and Arts
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie wpływu, jaki słowianofilstwo czeskie wywierało na kształtowanie się składu osobowego Akademii Umiejętności w Krakowie. Obejmuje on okres, kiedy odrodzony naród czeski poszukiwał wspólnoty z innymi narodami słowiańskimim i to przede wszystkim było czynnikiem sprawczym wzmożonego zainteresowania czeskich uczonych filologiami słowiańskimi, własną historią oraz historią Europy Środkowo- wschodniej, naukami społecznymi, prawnymi itd. Z analizy sprawozdań z działalności Akademii Umiejętności w Krakowie od początku jej funkcjonowania (1872) aż do przekształcenia w Polską Akademię Umiejętności (1919) wynika, że ten rozkwit ukierunkowanej wspólnotowo czeskiej humanistyki spotkał się z pozytywnym oddźwiękiem ze strony krakowskiego środowiska naukowego. Jednym z dowodów na to jest fakt, iż czescy humaniści tworzyli najliczniejszą grupę wśrod wszystkich cudzoziemskich członków Akademii w Krakowie. Pismo cesarza Franciszka Jozefa I z dnia 2 maja 1871 roku, adresowane do ministra wyznań i oświaty Josefa Jirečka, było formalnym początkiem organizowania w Krakowie Akademii Umiejętności. Na jej protektora cesarz wyznaczył arcyksięcia Karola Ludwika. Członkami Akademii byli uczeni ze wszystkich ziem polskich i Polacy na emigracji. Fundusze pochodziły z dotacji państwowej oraz od prywatnych sponsorow. Akademia prowadziła dużą działalność wydawniczą. Akademia miała trzy wydziały: I. Filologiczny, II. Historyczno‑Filozoficzny, III. Matematyczno‑Przyrodniczy. W ich skład wchodzili członkowie krajowi i zagraniczni. Wśród tych drugich liczną grupę stanowili czescy uczeni. Członkami Wydziału I byli: Josef Jireček – filolog, etnograf, historyk; Vaclav Štulc – ksiądz katolicki, pisarz, poeta, tłumacz; Jan Gebauer – twórca nowej gramatyki czeskiej; Zikmund Winter – historyk; Jan Kvičala – filolog klasyczny, pedagog i polityk; Vaclav Vondrak – slawista. Do Wydziału II należeli: František Palacky – historyk, polityk; Antonin Randa – historyk; Vaclav Vladivoj Tomek – historyk, pedagog, polityk; Jaroslav Goll – historyk, poeta; Karel Kadlec – prawnik, historyk prawa, tłumacz; Emil Ott – prawnik; Jaromir Čelakovsky – prawnik, polityk. W skład Wydziału III wchodzili: Karl von Rokitansky – anatomopatolog; Bohuslav Brauner – chemik; František Vejdovsky – zoolog.
The article shows that the Czech humanists formed the largest group among the foreign members of the Academy of Arts and Sciences in Krakow. It is mainly based on the reports of the activities of the Academy. The Academy of Arts and Sciences in Krakow was established by transforming the Krakow Learned Society. The Statute of the newly founded Academy was approved by a decision of the Emperor Franz Joseph I on February 16, 1872. The Emperor nominated his brother Archduke Karl Ludwig as the Academy’s Protector. The Academy was assigned to take charge of research matters related to different fields of science: philology (mainly Polish and other Slavic languages); history of literature; history of art; philosophical; political and legal sciences; history and archaeology; mathematical sciences, life sciences, Earth sciences and medical sciences. In order to make it possible for the Academy to manage so many research topics, it was divided into three classes: a philological class, a historico‑philosophical class, and a class for mathematics and natural sciences. Each class was allowed to establish its own commissions dealing with different branches of science. The first members of the Academy were chosen from among the members of the Krakow Learned Society. It was a 12‑person group including only local members, approved by the Emperor. It was also them who elected the first President of the Academy, Jozef Majer, and the Secretary General, Jozef Szujski, from this group. By the end of 1872, the organization of the Academy of Arts and Sciences in Krakow was completed. It had its administration, management and three classes that were managed by the respective directors and secretaries. It also had three commissions, taken over from the Krakow Learned Society, namely: the Physiographic Commission, the Bibliographic Commission and the Linguistic Commission. At that time, the Academy had only a total of 24 active members who had the right to elect non‑ resident and foreign members. Each election had to be approved by the Emperor. The first public plenary session of the Academy was held in May 1873. After the speeches had been delivered, a list of candidates for new members of the Academy was read out. There were five people on the list, three of which were Czech: Josef Jireček, František Palacky and Karl Rokitansky. The second on the list was – since February 18, 1860 – a correspondent member of the Krakow Learned Society, already dissolved at the time. They were approved by the Emperor Franz Joseph in his rescript of July 7, 1873. Josef Jireček (1825–1888) became a member of the Philological Class. He was an expert on Czech literature, an ethnographer and a historian. František Palacky (1798–1876) became a member of the Historico‑Philosophical Class. The third person from this group, Karl Rokitansky (1804–1878), became a member of the Class for Mathematics and Natural Sciences. The mere fact that the first foreigners were elected as members of the Academy was a perfect example of the criteria according to which the Academy selected its active members. From among the humanists, it accepted those researchers whose research had been linked to Polish matters and issues. That is why until the end of World War I, the Czech representatives of social sciences were the biggest group among the foreign members of the Academy. As for the members of the Class for Mathematics and Natural Sciences, the Academy invited scientists enjoying exceptional recognition in the world. These criteria were binding throughout the following years. The Academy elected two other humanists as its members during the session held on October 31, 1877 and these were Vaclav Svatopluk Štulc (1814–1887) and Antonin Randa (1834–1914). Vaclav Svatopluk Štulc became a member of the Philological Class and Antonin Randa became a member of the Historico‑Philosophical Class. The next Czech scholar who became a member of the Academy of Arts and Scientists in Krakow was Vaclav Vladivoj Tomek (1818–1905). It was the Historico‑Philosophical Class that elected him, which happened on May 2, 1881. On May 14, 1888, the Krakow Academy again elected a Czech scholar as its active member. This time it was Jan Gebauer (1838–1907), who was to replace Vaclav Štulc, who had died a few months earlier. Further Czech members of the Krakow Academy were elected at the session on December 4, 1899. This time it was again humanists who became the new members: Zikmund Winter (1846–1912), Emil Ott (1845–1924) and Jaroslav Goll (1846–1929). Two years later, on November 29, 1901, Jan Kvičala (1834–1908) and Jaromir Čelakovsky (1846–1914) were elected as members of the Krakow Academy. Kvičala became a member of the Philological Class and Čelakovsky – a corresponding member of the Historical‑Philosophical Class. The next member of the Krakow Academy was František Vejdovsky (1849–1939) elected by the Class for Mathematics and Natural Sciences. Six years later, a chemist, Bohuslav Brauner (1855–1935), became a member of the same Class. The last Czech scientists who had been elected as members of the Academy of Arts and Sciences in Krakow before the end of the World War I were two humanists: Karel Kadlec (1865–1928) and Vaclav Vondrak (1859–1925). The founding of the Czech Royal Academy of Sciences in Prague in 1890 strengthened the cooperation between Czech and Polish scientists and humanists.
Źródło:
Prace Komisji Historii Nauki PAU; 2015, 14; 37-62
1731-6715
Pojawia się w:
Prace Komisji Historii Nauki PAU
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chemia Jędrzeja Śniadeckiego
The chemistry of Jędrzej Śniadecki
Autorzy:
Lichocka, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171593.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Jędrzej Śniadecki
podręcznik chemii
Antoine Lavoisier
Antoine François Fourcroy
Justus Liebig
kwasy
spalanie
pierwiastki
pierwiastki promieniste
cieplik
Wilno
Uniwersytet Wileński
nomenklatura chemiczna
powinowactwo
west (vestium)
ruten
chemistry textbook
acid
combustion
chemical elements
radial elements
caloric
Vilnius
Vilnius University
chemical terminology
affinity
vestium
ruthenium
Opis:
In Poland, Jędrzej Śniadecki was a continuator and one of the promoters of the French school of chemistry, initiated by the works of Antoine Lavoisier. Śniadecki came into contact with the foundations of this school, which included a new definition of the chemical elements, the principle of mass conservation and the oxygen theory of combustion, while still studying at the university in Kraków. His later studies at European universities and his knowledge of the most recent literature ultimately channelled his views on chemistry. This was reflected in Śniadecki’s academic publications, in particular in his textbook: Początki chemii: stosownie do teraźniejszego tey umiejętności stanu dla pożytku uczniów i słuchaczów ułożony y za wzór lekcyi akademickich służyć mające (The Beginnings of Chemistry: Composed in Accordance with the Current State of This Skill for the Benefit of Students and Auditors to Be Used as a Model for Academic Classes) Vilnius, 1800. It was the first original chemistry textbook in the Polish language. The author used his own chemical terminology, modelled after the new French terminology. The Polish systemic chemical terminology, which conveyed information about the type and composition of a given substance, had been introduced by Śniadecki three years earlier, during his lectures at Vilnius University. The names proposed by Śniadecki caught on and were used in Poland for several decades. Jędrzej Śniadecki’s original contribution to global science was his theory that explained the phenomenon of life and the interdependencies between matter in the animate and inanimate world. This theory, published in the years 1804–1811, in Warsaw in three parts, was translated into German and French. The Polish edition was entitled Jędrzeja Śniadeckiego medycyny doktora Teoria jestestw organicznych ( Theory of Organic Beings by Jędrzej Śniadecki, Medical Doctor). The first part was of great significance for the development of organic chemistry. When this work is compared with later publications by Justus Liebig, it can be shown that Śniadecki’s views had an impact on the writings of this German scholar.
Źródło:
Opuscula Musealia; 2019, 26; 21-34
0239-9989
2084-3852
Pojawia się w:
Opuscula Musealia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Westium and Ruthenium against the background of the history of chemistry
Autorzy:
Lichocka, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783309.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
Jędrzej Śniadecki, Vilnius University, crude platinum, platinum metals, Vestium, Ruthenium
Jędrzej Śniadecki, Uniwersytet Wileński, surowa platyna, platynowce, west, Vestium, ruten, Ruthenium
Opis:
Is the chemical element Vestium discovered by Jędrzej Śniadecki the same as the Ruthenium? The dispute on this subject has been going on for more than one hundred years. At present, this dispute over recognition of the priority of discovery is very difficult to resolve. However, from the point of view of the history of chemistry, another aspect is more important in all this. In this context, it turns out that Jędrzej Śniadecki was the first researcher who tried to prove the existence of the sixth platinum metal. Time showed that Śniadecki was right. The confirmation of this was the subsequent separation of the metallic ruthenium by Karl Ernst Claus.
Trwający już ponad sto lat spór o to, czy odkryty przez Jędrzeja Śniadeckiego, a nieuznany przez jemu współczesnych pierwiastek Vestium jest odpowiednikiem rutenu, wydaje się dziś bardzo trudny do rozstrzygnięcia. Sam ten spór, który w istocie rzeczy sprowadza się do ustalenia pierwszeństwa odkrycia, nabiera w świetle historii chemii – a zwłaszcza historii badań surowej platyny – zupełnie innego znaczenia. W tym kontekście okazuje się bowiem, że Jędrzej Śniadecki był pierwszym uczonym, który starał się udowodnić istnienie szóstego platynowca. Czas pokazał, że miał rację. Późniejsze wyodrębnienie metalicznego rutenu przez Karla Ernsta Clausa tylko tę rację potwierdziło.
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z historii chemii i organizacji nauki w Królestwie Czech pod panowaniem Franciszka Józefa I (Soňa Štrbáňová, „Bohuslav Raýman – vědec, vlastenec a Evropan”)
Autorzy:
Lichocka, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1396349.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Źródło:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki; 2020, 29, 1; 201-203
1509-0957
Pojawia się w:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-4 z 4

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies