- Tytuł:
- The Akathist Hymn to the Blessed Virgin Mary and Polish Marian Songs in Context of Performative Practices in Litany Tradition
- Autorzy:
- Jakóbczyk-Gola, Aleksandra
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1802277.pdf
- Data publikacji:
- 2019-10-24
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
Akatyst; pieśń maryjna; litania; ikona; pamięć
Akhatist; Marian song; litany; icon; memory - Opis:
-
Akatyst ku czci Bogurodzicy i polskie pieśni maryjne w kontekście praktyk performatywnych w tradycji litanijnej
Przedmiotem artykułu jest Akatyst ku czci Bogurodzicy, który, wraz z towarzyszącą mu ikoną, stanowił jeden z istotnych składników maryjnego kultu prawosławnego, oddziałując również poza granice prawosławia, między innymi na ziemie polskie. Celem tekstu nie jest opracowanie monografii tego zjawiska, a, koncentrując się na rozpoznaniu jego złożonej charakterystyki medialnej, badanie różnych form wykonań i zwrócenie szczególnej uwagi na aspekt performatywności. Charakterystyka ta ma za zadanie wydobycie złożonych funkcji, jakie pełnił Akatyst, służąc celom pamięci – również mającej charakter niejednorodny, różnie się realizującej i pełniącej odmienne role. Analiza włącza w zakres zainteresowań wybrane pola badawcze – historię literatury, religii, kultury ujętej w perspektywie przemian mediów słowa a także historię sztuki.
Druga część artykułu pokazuje analogiczne zjawiska w polskiej pieśni maryjnej i tropi jej związki z Akatystem ku czci Bogurodzicy. W sposób szczegółowy poddana została opracowaniu pieśń O przenasławniejsza panno czysta… Struktura ikony akatystowej znalazła zaś odzwierciedlenie w gotyckich małopolskich nastawach ołtarzowych, w których umieszczone centralnie wyobrażenie Matki Boskiej w typie Madonny Piekarskiej otoczone było innymi przedstawieniami.
Kluczowym pojęciem dla artykułu staje się tradycja litanijna rozumiana tu szeroko – od określonych formuł językowych, przez strategię komunikacji, kwestie uobecniania, formuły mnemoniczne, aż po idee relacji przestrzennych, ruch i wykonanie – performance. Konkluzją tekstu jest próba zdefiniowania wieloaspektowości tego zjawiska, ze szczególnym zwróceniem uwagi na dynamikę tej tradycji, potrzebę działania i przywoływania za pomocą pamięci.
The article analyses Akatyst ku czci Bogurodzicy [Akathist to the Mother of God], which, together with the accompanying icon, was one of the important components of the Marian Orthodox cult, whose influence went beyond the Orthodox Church, affecting among others also Polish lands. The aim of the article is not to develop a monograph on this phenomenon, but, focusing on the recognition of its complex media characteristics, to study various forms of its performance and to pay special attention to the performativity aspect. The purpose of this characterization is to bring out the complex functions that the Akathist performed, serving the purposes of memory – having also a heterogeneous character, realised in various ways and playing different roles. The analysis encompasses selected research fields – history of literature, religion and culture from the perspective of changes in the media of words, as well as art history. The second part of the article shows analogous phenomena in the Polish Marian song and traces its relations to the Akhatist to the Mother of God. In particular, the analysis focuses on the song O przenasławniejsza panno czysta... The structure of the akhatist icon was reflected in the Gothic altar stands in Lesser Poland, in which the image of the Virgin Mary of the type of Madonna Piekarska was centrally placed, surrounded by other representations. The key concept for the article is the litany tradition, which is understood here broadly, i.e. including specific language formulas, the communication strategy, issues of presence, mnemonic formulas, the ideas of spatial relations, movement and performance. In conclusion, the article attempts to define the multi-aspectual character of this phenomenon, with particular focus on the dynamics of this tradition, the need to act and recall using memory. - Źródło:
-
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 1; 145-162
0035-7707 - Pojawia się w:
- Roczniki Humanistyczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł