Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Enlightenment philosophy" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 36
Tytuł:
“The Things We Are”: Alasdair Gray’s Poor Things and the Science of Man
Autorzy:
Berndt, Katrin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/888812.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Alasdair Gray
Scottish Enlightenment philosophy
postmodern narrative
metahistorical novel
Opis:
The aim of this article is to examine the influence of Scottish Enlightenment philosophy on Alasdair Gray’s novel Poor Things (1992) with a particular focus on its references to the natural and life sciences. The essay argues that the novel allegorizes two central themes of the eighteenth-century Science of Man: it stresses the social nature of human beings, and it aims for a comprehensive portrayal of human nature whose different aspects are depicted in explicit connection with one another. The article shows that Gray employs the emancipatory framework of Scottish Enlightenment philosophy in order to communicate an idealistic belief in the possibility of gradual improvement of society.
Źródło:
Anglica. An International Journal of English Studies; 2016, 25/1; 125-140
0860-5734
Pojawia się w:
Anglica. An International Journal of English Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Key to Enlightenment: John Toland’s “Clidophorus” and His Grand Theory of the Esoteric and Exoteric Doctrines
Autorzy:
Stępień, Maciej B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1635322.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ezoteryka zachodnia
John Toland
wolnomularstwo
filozofia oświeceniowa
iluminizm
Western esotericism
freemasonry
Enlightenment philosophy
illuminism
Opis:
Klucz do oświecenia: „Clidophorus” Johna Tolanda i jego wielka teoria doktryn ezoterycznych i egzoterycznych  „Clidophorus” (albo „Klejdoforos”, z gr. κλειδόφορος „Niosący Klucz”) to traktat Johna Tolanda dotyczący dziejów filozofii podzielonej na „ezoteryczną” i „egzoteryczną”, napisany w 1720 r. Jego autor argumentował na rzecz tezy, że całe dziedzictwo starożytnej filozofii, we wszystkich kręgach kulturowych, nie jest niczym innym, jak tylko fasadą, celowo wzniesioną przez starożytnych filozofów, aby chronić i ukryć ich głębszą, „ezoteryczną” doktrynę przed wzrokiem gawiedzi. Autor „Klejdoforosa” tym samym podrywał wiarygodność wszystkiego, co stanowiło znane wówczas dziedzictwo filozofii— kwestionował całą filozoficzną tradycję. To jednak, w jaki sposób pojmował on podział na „ezoteryczną” i „egzoteryczną” filozofię, zrobiło w XVIII stuleciu zawrotną karierę, zwłaszcza w lożach wolnomularskich. Jest on więc także, najprawdopodobniej, głównym odpowiedzialnym za zmianę sposobu myślenia, dzięki której w drugiej połowie XVIII wieku spotykamy w źródłach historycznych nieużywane wcześniej neologizmy: rzeczowniki „ezoteryka” i „ezoteryzm” (l’esoterisme, Esoterismus). „Klejdoforos” to zatem również znaczący wkład Tolanda w wykształcenie dwojakiego charakteru epoki oświecenia: z jednej strony racjonalnego, świeckiego, reformatorskiego i stawiającego na edukację, a z drugiej—idącego ślepo za każdą obietnicą, pochodzącą od każdego szarlatana, jeśli tylko zacznie on mówić o wtajemniczeniu w arkana prawdy „ezoterycznej”— a więc prawdy ukrytej i zastrzeżonej dla nielicznych.
“Clidophorus” (from Gr. κλειδόφορος “The Bearer of the Key”) was John Toland’s treatise (1720) on the history of exoteric and esoteric philosophy. He extensively argued in support of the thesis that the entire philosophical heritage of ancient philosophers of all cultures was but a façade purposely devised by them to protect and hide a deeper, ‘esoteric doctrine’ from the general public. The author of “Clidophorus,” while undermining validity of the then known philosophical heritage, has totally won over the 18th-century standard understanding of that which is ‘esoteric’ and ‘exoteric’, especially within the Masonic movement. He also likely influenced the emergence of the related nouns (esotericism, l’esoterisme, Esoterismus). “Clidophorus” is Toland’s outstanding contribution to the two-fold profile, clearly visible in the general climate of opinion of the Enlightenment era: one rational, progressive, lay, reformist, and highly educated, the other completely entranced by every charlatan’s promise of initiation into supposedly ancient, esoteric truth.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2020, 11, 2; 91-103
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Fourfold Route to Empirical Enlightenment: Experimental Philosophy’s Adolescence and the Changing Body of Work
Autorzy:
Barnard, Robert
Ulatowski, Joseph
Weinberg, Jonathan M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2142985.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
Tematy:
metaphilosophy
experimental philosophy
methodology
history of analytic philosophy
empirical philosophy
ordinary language philosophy
Arne Næss
J. L. Austin
Opis:
The time has come to consider whether experimental philosophy’s (“x-phi”) early arguments, debates, and conceptual frameworks, that may have worn well in its early days, fit with the diverse range of projects undertaken by experimental philosophers. Our aim is to propose a novel taxonomy for x-phi that identifies four paths from empirical findings to philosophical consequences, which we call the “fourfold route.” We show how this taxonomy can be fruitfully applied even at what one might have taken to be the furthest edges of possible applications of x-phi in metaphysics and formal philosophy. Ultimately, the fourfold route helps us understand a different kind of empirical fact: the development of x-phi itself.
Źródło:
Filozofia Nauki; 2021, 29, 2; 77-113
1230-6894
2657-5868
Pojawia się w:
Filozofia Nauki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Muscovian Letters of Francesco Locatelli (1735), or the illusory modernisation of Russia’s legal and political system during the reign of Peter the Great and his successors
Autorzy:
Mosakowski, Marek
Ślęzak, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638343.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Locatelli, Enlightenment, Russia, philosophy, law, politics, reforms
Opis:
In the 18th century thinkers of the French Enlightenment discover Russia, whose institutional reforms replace their traditional utopian topics. The myths of Peter the Great and of Catherine II as Minerva of the North are created. Russia also becomes a peculiar laboratory of Enlightenment incarnate. Francesco Locatelli, the author of the Muscovian Letters, who between 1733 and 1735 spent two years in Russian prisons, attempts to deconstruct these myths. His book, which enjoyed an immense popularity in Europe, is an accusation of arbitrariness and inhumanity of the Russian regime.
Źródło:
Romanica Cracoviensia; 2015, 15, 3
2084-3917
Pojawia się w:
Romanica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Total helplessness: A critical reconstruction of the concept of enlightenment in the philosophy of Uppaluri Gopala Krishnamurti
Autorzy:
Trochonowicz, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/51360276.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
Tematy:
Uppaluri Gopala Krishnamurti
Jiddu Krishnamurti
Theosophical Society
enlightenment
Opis:
This paper provides a critical analysis and reconstruction of the concept of enlightenment in the thought of the Indian philosopher Uppaluri Gopala Krishnamurti (1918–2007). The importance and significance of Krishnamurti’s philosophy lies in the fact that he was one of the few Eastern thinkers to engage in a critical discussion with the traditional concept of enlightenment, while offering his alternative views on the subject. Over the centuries, the notion of enlightenment has significantly changed its meaning, becoming increasingly mythologised, just as the figure of the enlightened being has been deified. The title character sheds new light on the concept of enlightenment, pointing in the direction of a systematic rejection of the traditionally religious superstructure that had clung to it over time. The analysed views constitute a rendering of this religious phenomenon from the perspective of the naturalistic paradigm, pointing to its physiological aspect. Thus, from the point of view of the history of Eastern philosophy, his ideas have a strongly innovative character and their introduction to philosophical discourse may significantly change our understanding of the startling concept of enlightenment.
Źródło:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2022, 12, 2; 579-591
2083-6635
2084-1043
Pojawia się w:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia „negatywna” Jana Pawła II
Autorzy:
Kupś, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2134316.pdf
Data publikacji:
2020-10-12
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Religioznawcze
Tematy:
John Paul II
criticism
Descartes
philosophy of Enlightenment
philosophy of consciousness
Opis:
The characterization of Karol Wojtyła’s philosophical position most often points to two dominant trends: thomism and phenomenology. However, it is not so obvious whether the philosophical standpoint of Pope John Paul II can be characterized in the same way. Therefore, it is not surprising that the official statements of John Paul II (encyclicals and books from the pontificate period) more often criticize and reject than affirm certain philosophical trends. This strategy – reminiscent in many respects of the way the social teaching of the Church is formulated – gives grounds for distinguishing the ‘negative’ philosophy of John Paul II. It consists of what from the beginning Wojtyła referred to as the ‘philosophy of consciousness’ and what with time, as Pope, he also connected with the criticism of socio-political systems which originated from Descartes and the philosophy of Enlightenment.
Źródło:
Przegląd Religioznawczy; 2020, 2/276; 37-52
1230-4379
Pojawia się w:
Przegląd Religioznawczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświeceniowa wizja nauki w ujęciu Józefa Sołtykowicza, jako przykład refleksji filozoficznej z kręgu Towarzystwa Naukowego Krakowskiego
Autorzy:
Psica, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/429268.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Cracow Science Society (CSS)
Enlightenment period philosophy
critics of J.J. Rousseau
science and faith
protection of science
, critics of J.J. Rousseau
Opis:
The article concentrates on the analysis of the Enlightenment periods vision of science by Josef Sołtykowicz. His theories are examples of philosophical reflection of the Cracow Science Society. The starting point was the outline of the political and scientific situation from the second part of the XVII century to the first part of the XIX century also referring to the author’s biography.The main part of the article is the analysis of two Dissertations by Sołtykowicz published by the Cracow Science Society their yearly publication, in 1818 and 1820.The following points were taken into account: The roots of the society’s activities, the relationship between science and faith, popularizing knowledge, criticism of Rousseau and anthropological analysis of the roots, of the negative view of knowledge. These theories are worth analysing, unfortunately so far the philosophical thought of the members of CSS, has not encouraged work on them as they deserved. At the same time we can expect that the work of the scientists from the CSS significantly impacted on the progress of the philosophical reflection in Cracow, and also the wider picture of modern polish scientific culture.
Źródło:
Semina Scientiarum; 2018, 17
1644-3365
Pojawia się w:
Semina Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
OSIEMNASTOWIECZNA IDEA RELIGII NATURALNEJ I JEJ WSPÓŁCZESNE FORMY
THE 18TH CENTURY IDEA OF NATURAL RELIGION AND ITS CONTEMPORARY FORMS
Autorzy:
Chlewicki, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/418701.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Akademia Marynarki Wojennej. Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych
Tematy:
natural religion
philosophy of religion
philosophy of enlightenment
human rights
Kant
Opis:
The natural religion was of great importance and popular with thinkers, philosophers and writers in the 18th century. According to the message of this idea a religion was treated in moral terms and it was believed that there are moral rules common among all people, and God is a Moral Lawgiver or a symbol of sanctity of these rules. In spite of the fact that the notion of natural religion does not exist today its forms can still be found in European awareness. But as the most important heritage of the 18th century idea of natural religion can be regarded nowadays our Western belief in human rights and their universality. In our value system these rights are supreme and „sacred”. It can be said that they are our new religion modeled on the natural religion and as its continuity.
Źródło:
Colloquium; 2015, 7, 3; 7-18
2081-3813
2658-0365
Pojawia się w:
Colloquium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O tym, jak dawna myśl może żyć współcześnie, czyli refleksje na kanwie Słownika krytyki utopii czasów Oświecenia
How an old thought can live on today – reflections on the Dictionary of criticism of the Enlightenment’s utopias
Autorzy:
Kuźmicz, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621492.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
filozofia, krytycyzm, utopia, Oświecenie
philosophy, criticism, utopia, Enlightenment
Opis:
Today the importance of the Age of Enlightenment is undeniable. The cult of Reason and Nature not only contributed to the development of culture and science, but also to the development of the state, law and society. According to the Dictionnaire critique de l’utopie au temps des Lumières (Critical Dictionary of Utopia in the Age of Enligh- tenment), XVIII century utopian thought may carry influence in the present era. This monumental tome, published in Geneva in 2017, is written in French and has more than 1400 pages. It is the product of the joint-effort of more than 50 scholars from different countries, all gathered round the dictionary’s creator and editor, Professor Bronislav Baczko (1924–2016). In 2011, Baczko received the Balzan Prize for his studies on the works of J.J. Rousseau and Enlightenment. The dictionary is his crowning achievement and serves as a fitting tribute to his lifetime contribution to philosophy. It contains some 54 terms concerning the Enlightenment’s utopia, each having been the subject of critical analysis research. The issues addressed in the dictionary may be of interest if, not value, to specialist from a wide variety of disciplines including lawyers. In this latter respect the dictionary discusses such legal expressions as: the legislation, the law, the state, the police, crime and punishment, human rights and war and peace. The interdisciplinary nature of the dictionary is not its sole attribute. This is one of the latest studies on Utopia and the Age of Enlightenment, and the message Baczco’s delivers is both humanistic and universal.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2017, 16, 2; 229-243
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozoficzne dziedzictwo oświecenia a zrównoważony rozwój
The philosophical legacy of the enlightenment and sustainabledevelopment
Autorzy:
Papuziński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/326647.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
filozofia oświecenia
filozofia zrównoważonego rozwoju
philosophy of Enlightenment
philosophy of sustainable development
Opis:
W artykule podjęto problem teoretycznej ważności filozoficznych przesłanek koncepcji zrównoważonego rozwoju w kontekście współczesnej krytyki oświecenia. Punktem wyjścia jest silna teza znana z literatury przedmiotu: koncepcja zrównoważonego rozwoju to współczesna wersja oświeceniowej filozofii politycznej. W wyniku przeprowadzanych analiz osłabiono moc tej tezy. Stwierdzono, że filozofia zrównoważonego rozwoju została zbudowana na bazie niektórych aspektów oświeceniowych przesłanek, które są istotne ze względu na możliwość rozwiązania aktualnych problemów cywilizacyjnych.
In this article the problem of the theoretical importance of philosophical premises of sustainable development in the context of contemporary criticism of the Enlightenment was taken into consideration. A starting point is a strong thesis known from source literature: the sustainable development concept is a contemporary version of the Enlightenment political philosophy. As a result of the carried out analyses the power of this thesis was weaken. It was stated that sustainable development philosophy was based on some aspects of the Enlightenment premises which are essential for possibility of solving current problems of civilization.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2017, 112; 309-320
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emocjonalistyczna koncepcja społeczeństwa w filozofii szkockiego oświecenia na przykładzie Bernarda Mandeville’a
The Concept of Emotionalism in Society in the Philosophy of Scottish Enlightenment according to Bernard Mandeville
Autorzy:
Chaberek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2147431.pdf
Data publikacji:
2020-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
społeczeństwo
oświecenie
cnota
wada
kultura
natura
society
Enlightenment
vice
virtue
culture
nature
Opis:
Artykuł omawia koncepcję społeczeństwa szkockiego filozofa oświecenia Bernarda Mandeville’a. W pierwszej części znajduje się tło filozoficzno-historyczne, w którym należy umieścić filozofa. W drugiej części omówione są jego poglądy na społeczeństwo na podstawie eseju "O naturze społeczności" będącego komentarzem do najbardziej znanego poematu filozofa – "Bajki o pszczołach". Mandeville uważa, że podstawową siłą prowadzącą do dobrobytu jest nie cnota, lecz wada, ponieważ za każdą cnotą stoi ukryta wada. W końcowej części znajduje się ocena koncepcji Mandeville’a z punktu widzenia antropologii chrześcijańskiej.
This paper presents the social doctrine of the Scottish philosopher of Enlightenment, Bernard Mandeville. In the first part the philosophical milieu of Mandeville’s time is presented and the persons of science who influenced him the most. The second part summarizes his views on society. The basic source is his essay "A Search into the Nature of Society". This work was added as a prosaic explanation to his most recognizable poem "The Fable of the Bees". Mandeville claims that the basic driving force of progress is not human virtue but vice, because every virtue is driven by a hidden vice. In the conclusion it is explained why hisconcept is not compatible with the Christian anthropology
Źródło:
Studia Elbląskie; 2020, 21; 455-464
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia zrównoważonego rozwoju : preliminaria
Philosophy of Sustainable Development : Preliminaries
Autorzy:
Gawor, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371132.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
idea zrównoważonego rozwoju
filozofia oświecenia
filozofia założenia
metafizyka
epistemologia
antropologia filozoficzna
historiozofia
wartości
sustainable development idea
philosophy of enlightenment
philosophical assumptions
metaphysics
epistemology
philosophical anthropology
philosophy of history
values
Opis:
Artykuł jest próbą przedstawienia zasadniczych filozoficznych tez, które implicite lub explicite znajdują się u podstaw idei zrównoważonego rozwoju. Obok zasygnalizowanych założeń metafizycznych, epistemologicznych, historiozoficznych oraz antropologicznych, uwaga szczególnie została zwrócona na aksjologiczną podbudowę zrównoważonego rozwoju. W zakończeniu omawiana koncepcja została ukazana jako współczesna wersja oświeceniowej optymistycznej filozofii społecznej.
The article is an attempt to present principal philosophical theses which implicite or explicite are the basis of sustainable development idea. Among assumptions concerning metaphysics, epistemology, philosophy of history and anthropology, also axiological foundation of sustainable development is highlighted. In the final part discussed idea is presented as modern version of Enlightenment's optimistic social philosophy.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2010, 5, 2; 69-76
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od "Theophrastus Redivivus" do Du Maraisa. Źródła laickości w podziemnej filozofii radykalnego Oświecenia we Francji
From 'Theophrastus Redivivus' to Du Marais. Origin of Secularization in the Underground Philosophy of Radical Enlightenment in France
Autorzy:
Budzanowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1844539.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
manuscrits philosophiques clandestins
philosophie clandestine
libertynizm
francuskie oświecenie radykalne
laickość
libertinism
French Radical Enlightenment
secularism
Opis:
Artykuł przedstawia źródła koncepcji antyreligijnych we francuskiej literaturze filozoficznej radykalnego oświecenia podążając za symbolicznymi, tajnymi manuskryptami m.in: Theophrastus Redivivus, Le Militaire philosophe, Lettre d’Hypocrate à Damagatte, La vie de Mahomed, Le traite sur les trois imposteurs, La Moysade oraz Le Philosophe, by ukazać radykalizm podejścia do religii i wiary mało znanych francuskich libertynów, przedstawicieli tzw. philosophie clandestin: Fontenelle’a, Malebranche’a, Yves de Vallone’a, Delaube’a, R. Challe’a, H. de Boulanvilliers, Du Maraisa. Okrycia dotyczące francuskich podziemnych manuskryptów filozoficznych budzą zainteresowanie badaczy zmieniając ideowy obraz Oświecenia. Okazuje się bowiem, jak niebagatelny i do tej pory nierozpoznany wkład, wnieśli ci undergroundowi myśliciele, zakresem i radykalizmem swoich koncepcji, w nieodległą epokę encyklopedyzmu i rewolucji 1789. Libertyńskie teorie zrodzone w reakcji na monarchiczny i klerykalny absolutyzm kryją kontekstualną, antysystemową wyrazistość polityczną. Tajni filozofowie traktując religię jako ludzki zamysł służący podporządkowaniu społeczeństwa politycznym partykularyzmom, wywiedli swoje przekonania z poszukiwań zrozumienia całej ludzkiej religijności lub z potrzeb artykułowania uniwersalności religii naturalnej. Nawiązując do podziemnego impulsu antyreligijnego, ich ideowi kontynuatorzy - osiemnastowieczni akademicy i encyklopedyści, nie sformułowali koncepcji przyznania szerokiej tolerancji religijnej lecz wykreowali teorie, które w kolejnym stuleciu stały się historią konfliktu dwóch wizji Francji prowadząc do usunięcie religijności ze sfery publicznej (laïcité). W artykule opisano formującą się koncepcję laickości w radykalnym, podziemnym ruchu oświeceniowym nawiązując do odłożonych w czasie konsekwencji tego zjawiska, gdy postrzegana jako politycznie niebezpieczna idea ta powróciła do politycznych debat dopiero w drugiej połowie XIX wieku będąc historią konfliktu dwóch wizji państwa, by ostatecznie na mocy ustawy 1905r. stać się la loi fondatrice republikańskiej Francji konstytuując świecką postawę francuskiego społeczeństwa porewolucyjnego i model rozdziału instytucji publicznych od kościołów, w którym państwo nie ingeruje w religię obywatela, a kościoły w funkcjonowanie państwa.
The article describes the sources of anti-religious conceptions in French philosophical literature of Radical Enlightenment, based on secret symbolic manuscripts: Theophrastus Redivivus, Le Militaire philosophe, Lettre d'Hypocrate à Damagatte, La vie de Mahomed, Le traite sur les trois imposteurs, La Moysade and Le Philosophe, and aims to explore the radical approach to religion and faith of the following little-known French libertine thinkers, who were representatives of the so-called philosophie clandestine: B. Fontenelle, N. Malebranche, Y. de Vallone, Delaube, R. Challe, H. de Boulainvilliers. Discoveries related to French underground philosophical manuscripts attract the interest of researchers, changing the ideological picture of the Enlightenment. As it appears, underground thinkers – through the scope and radicalism of their ideas – made a so far unrecognized contribution to the not-so-distant age of encyclopaedism and the French Revolution. The libertine theories born in reaction to monarchical and clerical absolutism conceal contextual political and anti-Christian explicitness. Therefore, analyses of the approach to religion and faith expressed in underground philosophical texts allow us to classify them as anti-systemic. Undoubtedly, a great number of observations and recommendations of the secret philosophers was related to the search for understanding the entirety of human religiosity or to the need to articulate the universality of natural religion. However, French ideological continuators of the underground amateur philosophers, including eighteenth-century academics and encyclopaedists who referred to the underground anti-religious impulse, did not postulate introducing broadly-understood religious tolerance; on the contrary, they formulated theories that enabled the gradual removal of religiosity from the public sphere (laïcité). The article presents the idea of secularism in the radical underground Enlightenment movement and refers to the delayed consequences of said phenomenon, when this idea, considered politically dangerous, reappeared in political debates in the second half of the 19th century, and eventually became la loi fondatrice of the republican France under the 1905 law.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2021, 4(29); 18-32
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pluralistyczny model prawdy
The pluralistic model of truth
Autorzy:
Skakuj, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2144017.pdf
Data publikacji:
2021-02-04
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
prawda
pluralistyczna teologia religii
filozofia oświecenia
pragmatyzm
fenomenologia religii
relatywizm
absolutność
obiektywizm
ortodoksja
ortopraksja
J. Hick
P. F. Knitter
truth
the pluralistic theology of religions
the Philosophy of the Enlightenment
pragmatism
the phenomenology of religion
relativism
absoluteness
objectivism
orthodoxy
orthopraxis
Opis:
On the grounds of the analysis made by the author of the elaboration one can notice a strong tendency to the relativisation of truth performing in the context of the pluralist theology of religion. Representatives of the aforementioned trend want to question the objective character of truth. Such actions are aimed at leading to the statement that all religions are equally exceptional. To clearly understand the theses of pluralists, philosophical foundations of the pluralist theology of religion have been depicted. It must be stated that pluralists use philosophical notions selectively and instrumentally, which makes it possible to reach desirable conclusions. The contestation of the absolute and objective character of truth has serious consequences and exerts an influence upon the understanding of interreligious dialogue. The problem of resignation from one's own religious identity appears. Defending themselves against such an accusation, pluralists introduce the concept of orthopraxis as the criterion of truth. Consequently, the determinant of truth is its ability to realize itself in the proper demeanour. Views presented in the pluralist theology of religion constitute a serious reproach to Christian truth as well as biblical truth.
Źródło:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2013, 5; 177-200
2080-8534
Pojawia się w:
Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Moses Mendelssohn a judaizm i kultura żydowska
Moses Mendelssohn to Judaism and Jewish Culture
Autorzy:
Pilarczyk, Krzysztof
Dublański, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558513.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Moses Mendelssohn
oświecenie
judaizm
Żydzi
Biblia
filozofia niemiecka
Enlightenment
Judaism
Jews
the Bible
German philosophy
Opis:
Druga połowa XVIII wieku przyniosła istotną zmianę w dziejach Żydów i ich religii – judaizmu. Nowe elity żydowskie, pod wpływem europejskich prądów oświeceniowych, zaczęły kwestionować paradygmaty żydowskiego życia religijnego i społecznego, eksponując takie wartości jak: tolerancja, równouprawnienie i wolność religijna. Dążono do obywatelskiego zrównania praw Żydów oraz odrzucenia tradycji ukształtowanej przez judaizm rabiniczny. Do głosu doszły także nurty racjonalistyczne. Tendencje te dały początek nowej kulturze żydowskiej zwanej haskalą, która w początkowej fazie znalazła swe centrum w Berlinie, a za jej prekursora i lidera uznano Mosesa Mendelssohna, wybitnego ilozofa żydowskiego doby oświecenia okresu „pre-Kantowskiego”, zwanego „żydowskim Sokratesem”. Na jego stosunek do judaizmu i kultury żydowskiej miała wpływ (1) zdobyta w młodości formacja religijna i intelektualna, (2) presja otoczenia domagającego się zmiany modelu kształcenia językowego Żydów i wewnętrzna tego potrzeba, (3) chęć dążenia do zachowania żydowskiej tożsamości religijnej przez reinterpretację tradycji za pomocą narzędzi ilozoii oświeceniowej. Autorzy artykułu opisują te trzy czynniki, charakteryzując w ten sposób początkową fazę haskali żydowskiej.
The second half of the eighteenth century brought a significant change in the history of the Jews and their religion – Judaism. The new Jewish elite, influenced by European currents of the Enlightenment, began to question the paradigms of Jewish religious and social life, exposing values such as tolerance, equality and religious freedom. They sought to equate civil rights of Jews and rejection of tradition shaped by rabbinic Judaism. They came to the fore as the rationalist currents. These trends have given rise to a new culture called the Jewish Haskalah, which in the initial phase found its center in Berlin, and for its forerunner and leader was Moses Mendelssohn, the famous Jewish philosopher of the Enlightenment period “pre-Kantian” called “Jewish Socrates.” On his relationship to Judaism and Jewish culture have an impact: (1) acquired in his youth, religious formation and intellectual, (2) peer pressure, demanding a paradigm shift in education language of the Jews and the inner of this need, (3) the desire to strive to maintain a Jewish religious identity through reinterpretation tradition of using tools Enlightenment philosophy. The authors of article describe these three factors, characterizing thus the initial phase of the Jewish Haskalah.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2016, 38; 75-87
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 36

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies