Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "muzeum," wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
PRZEŁOMY. PROPOZYCJA INNEGO MUZEUM HISTORYCZNEGO
UPHEAVALS. SUGGESTION FOR A NEW HISTORICAL MUSEUM
Autorzy:
Piotr, Kosiewski,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/432899.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Centrum Dialogu Przełomy
muzeum historyczne
muzeum narracyjne
sztuka współczesna w muzeum historycznym
upamiętnienie Grudnia’70
Opis:
The Dialogue Centre Upheavals (later CDP or Upheavals) in Szczecin, which opened in January 2016, may be an example of the dilemmas faced today by the creators of historical narrative museums. Devoted to the fate of Szczecin in the period 1939–1989, it is intended to construct the inhabitants’ identity and at the same time tell the history of this city in a broader Polish perspective. It is also supposed to commemorate the victims of the December’70 protests. Building the CDP re-defined the character of this part of the city and introduced a new urban order. The design of the building managed to blend the idea of a public square and city buildings. However, the creators of the permanent exhibition at Upheavals departed from the scenographic solutions which dominate Polish art museums. Instead, they chose modern art to be an integral part of it, a solution which is a novelty in historical museology. Works by among others Hubert Czerepok, Robert Kiśmirowski and Kobasa Laksy complement the exhibition, and also illustrate or comment upon the past.
Na przykładzie otwartego w styczniu 2016 r. szczecińskiego Centrum Dialogu Przełomy (dalej CDP lub Przełomy) można pokazać dylematy, przed jakimi stają dzisiaj twórcy historycznych muzeów narracyjnych. Poświecone dziejom Szczecina w latach 1939–1989 CDP ma budować poczucie tożsamości mieszkańców, a jednocześnie pokazać historię tego miasta w ogólnopolskiej perspektywie. Ma także upamiętniać ofiary Grudnia’70. Budowa gmachu CDP na nowo zdefiniowała charakter tej części miasta i wprowadziła nowy, urbanistyczny ład. W projekcie budynku udało się połączyć w jednym idee placu publicznego i miejskiej zabudowy. Natomiast twórcy wystawy stałej Przełomów odeszli od scenograficznych rozwiązań dominujących w polskich muzeach sztuki. Jej integralną częścią stała się – co jest nowością w muzealnictwie historycznym – sztuka współczesna. Prace, m.in. Huberta Czerepoka, Roberta Kuśmirowskiego i Kobasa Laksy dopełniają ekspozycję, ilustrują przeszłość lub są do niej komentarzem.
Źródło:
Muzealnictwo; 2016, 57; 228-235
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W MUZEUM WSZYSTKO WOLNO, CZYLI PIĘĆ ZMYSŁÓW PARTYCYPACJI
ANYTHING GOES MUSEUM, OR THE FIVE SENSES OF PARTICIPATION
Autorzy:
Anna, Knapek,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/432879.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Muzeum Narodowe w Warszawie
edukacja
wystawa czasowa
w muzeum wszystko wolno
projekt partycypacyjny
Opis:
Usually an exhibition takes several years to be created. The curator responsible for it carries out queries and research, thanks to which the topic presented to the guests is presented in a broad historical and cultural context. The exhibition “Anything Goes Museum”, curated by children and organised by the National Museum in Warsaw, was created within six months. The topics chosen by the young curators (aged between 6 and 14 ) are universal questions about the definition of fear, the relationships between people and the world of nature, heroism, and the changes that the world constantly undergoes. The curators prepared this exhibition in an emotional way – it was an entirely novel approach to what an exhibition should look like. This experience allowed both the museum staff and the young curators to get to know each other better and look at each other from a different perspective than usual. This museum and educational experiment is a participatory project which fully empowered the children, who represent the most significant group of museum visitors.
Zazwyczaj wystawa powstaje kilka lat. Przygotowujący ją kurator prowadzi kwerendy i badania naukowe, dzięki którym prezentowany muzealnym gościom temat można poznać w szerokim kontekście historycznym i kulturowym. Przygotowana przez dzieci wystawa „W Muzeum wszystko wolno” w Muzeum Narodowym w Warszawie powstawała ponad pół roku. Poruszone przez młodych kuratorów (6–14 lat) tematy mają charakter pytań uniwersalnych o to czym jest lęk, jakie relacje łączą ludzi ze światem natury, o bohaterstwo czy też zmiany jakim ciągle podlega świat. Przez kuratorów muzealnych wystawa została przygotowana emocjonalnie – było to spotkanie z zupełnie nowym podejściem do tego jak powinna wyglądać ekspozycja. Doświadczenie pozwoliło zarówno pracownikom muzeum jak i młodym kuratorom poznać się i spojrzeć na siebie z zupełnie innej niż zazwyczaj perspektywy. Ten muzealno-edukacyjny eksperyment to projekt partycypacyjny, który całkowicie oddał moc sprawczą w ręce osób stanowiących największą część muzealnych gości, czyli dzieci.
Źródło:
Muzealnictwo; 2016, 57; 139-148
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
RIJKSMUSEUM W AMSTERDAMIE. HISTORYZM A (ANTY) MULTIMEDIALNOŚĆ
RIJKSMUSEUM IN AMSTERDAM. HISTORICISM AND (ANTI)MULTIMEDIALITY
Autorzy:
Antoni, Ziemba,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/433674.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
muzeum digitalne
muzeum multimedialne
Opis:
The article analyses the exhibiting principles of the modernised Rijksmuseum in Amsterdam (2003–2013), and constitutes a polemic and critical view of them and the way they have been implemented. The main assumption was ‘‘a return to the roots’’, to the patriotic and historical concept of the first Rijksmuseum by Pierre Cuypers (designed in 1863, built in 1876–1885); this ‘‘new-old’’ museum is supposed to be a continuation of this idea which has been adapted to contemporary needs and the museum’s principles. In the idea of ‘‘a return to the roots’’ one may observe a new and apologetic approach to 19th-century historicism and patriotism, de facto nationalism. The new Rijksmuseum is being promoted as a museum of national history, understood as praise for the Netherlands and the Dutch. In reality, from the very beginning it combined the profile of a historical museum with that of a museum of art. However, this ideology contradicts everything that happened between the first Rijksmuseum and the New Rijksmuseum – a long process of modernising society, transforming a national into a civic paradigm, of cosmopolitanisation and globalisation. In this context the New Rijksmuseum is a product of Dutch right-wing cultural politics, of a purely political world-view. It proclaims the desire to construct the history of a nation in which art is to play a key role, as an illustration to historical tendencies, but also as an essential element of the Dutch mentality, of ‘‘Dutchness’’ in general, and the painting of the Dutch Golden Age, the times of Rembrandt and Vermeer in particular. It is a return to the historiosophic way of thinking from the 19th and the beginning of the 20th century, that both Rembrandt and the lesser masters are materialised forms of the ‘‘Dutch soul’’ or the soul of Dutchness. Vision and Mission, documents by the Rijksmuseum, impose a historical narrative, understood as a story about the history and art of the Dutch nation, on the exhibition. The ‘‘aspects’’ of European or Asian art are relegated to second place. This story is not supposed to tell the bright and dark sides of its history, but clearly to emphasise the ‘‘nation’s glory’’, a glorification of the ‘‘national’’ history. Dutch history and art are separated from that of Europe and conceptually kept apart from Asian civilisation; the history of East Indian colonisation is isolated from the history of the Netherlands and the history of the Netherlands from the history of Asia. Regrettably, this is in line with the traditional, colonial and post-colonial discourse which deprived ‘‘aboriginal’’, ‘‘native’’, ‘‘primitive’’ etc. civilisations of their history, leaving them exclusively with the aesthetic quality of their artefacts. The thread of colonial expansion is present only in side galleries; the New Rijksmuseum is therefore a symptom of iconic colonial imperialism. This is additionally deepened by the distinctiveness of the collection exhibited in a separate building, the Asian Pavilion, where the exhibition does not reveal the fact that the collection is mainly the result of colonisation in the area of Indonesia and attempts at the economic colonisation of Indochina, China and Japan.
Artykuł omawia założenia ekspozycyjne zmodernizowanego Rijksmuseum w Amsterdmie (2003–2013). Stanowi głos polemiczny i krytyczny wobec tych założeń i sposobu ich realizacji. Najważniejszym założeniem był „powrót do źródeł” – do patriotyczno-historycznej koncepcji pierwszego Rijksmuseum autorstwa Pierre’a Cuypersa (proj. 1863, bud. 1876–1885); „nowe-stare” muzeum ma być jej kontynuacją dostosowaną do współczesnych potrzeb i założeń muzealniczych. W haśle „powrotu do historii” obserwujemy nowe, apologetyczne podejście do XIX-wiecznego historyzmu i patriotyzmu, a właściwie nacjonalizmu. Nowe Rijksmuseum ogłasza się muzeum historii narodowej jako chwały Niderlandów i Niderlandczyków (Holendrów). Rzeczywiście od początku łączyło ono w sobie profile muzeum historycznego i muzeum sztuki. Jednak ideologia ta neguje to wszystko, co stało się pomiędzy pierwszym Rijksmuseum a Nowym Rijksmuseum – długi i głęboki proces modernizacji społeczeństwa, przekształcenia paradygmatu narodowego na obywatelski, kosmopolityzacji i globalizacji. W tym kontekście Nowe Rijksmuseum jest wytworem holenderskiej prawicowej polityki kulturalnej, tworem stricte polityczno-światopoglądowym. Proklamuje dążenie do skonstruowania historii narodu, w której sztuka odgrywać ma jedną z kluczowanych ról, jako ilustracja tendencji historycznych, ale również podstawowy element holenderskiej tożsamości, „holenderskości” w ogóle. Zwłaszcza malarstwo Złotego Wieku, czasów Rembrandta i Vermeera. To powrót myślenia historiozoficznego z XIX i pocz. XX w. o tym, że zarówno Rembrandt, jak i mali mistrzowie są upostaciowieniem „holenderskiej duszy”, czy raczej duszy holenderskości. Dokumenty Rijksmuseum Wizja i Misja narzucają ekspozycji narrację historyczną, rozumianą jako opowieść o dziejach nacji holenderskiej, jej historii i jej sztuki. Dopiero drugie miejsce zajmują „aspekty” europejskiej i azjatyckiej sztuki. Treścią tej opowieści nie jest historia w jej „blaskach i cieniach”, ale wyraźnie akcentowana „gloria narodu”, gloryfikacja historii „narodowej”. Historia i sztuka Holendrów zostaje odseparowana od europejskiej a także oddzielona pojęciowo od cywilizacji azjatyckiej – dzieje kolonizacji wschodnioindyjskiej zostają wydzielone z historii Niderlandów, a historia Holandii z dziejów Azji. I zgodne jest to, niestety, z tradycyjnym, kolonialnym i pokolonialnym dyskursem, który cywilizacjom „pierwotnym”, „tubylczym”, „prymitywnym” (etc.) odmawiał historii, pozostawiając im tylko estetyczną jakość artefaktów. Wątek ekspansji kolonialnej pojawia się tylko w ekspozycji w bocznych gabinetach – Nowe Rijksmuseum jest zatem symptomem kulturowego imperializmu kolonialnego. Pogłębia to jeszcze odrębność ważnej kolekcji wystawionej w osobnym budynku – Pawilonie Azjatyckim, w którym ekspozycja nie ujawnia tego, że jego zbiory są w głównej mierze wynikiem kolonizacji w rejonie Indonezji i prób ekonomicznej kolonizacji Indochin, Chin i Japonii.
Źródło:
Muzealnictwo; 2016, 57; 249-276
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
KOLEKCJA ROMSKA ZWANA AMARO MUZEUM
THE ROMA COLLECTION KNOWN AS THE AMARO MUSEUM
Autorzy:
Natalia, Gancarz,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/433040.pdf
Data publikacji:
2017-09-03
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Muzeum Cygańskie
Muzeum Romskie
Tarnów
Cyganie
Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów
„Studia Romologica”
Gypsy Museum
Roma Museum
Gypsies
International Roma Caravan Memorial
“Studia Romologica”
Opis:
The first significant exhibition devoted to Roma/ Gypsy history and culture was organised in the Regional Museum in Tarnów in 1979. After its success, collections connected with the history of this ethnic group were initiated. The Ethnographic Museum in Tarnów (the branch of the Regional Museum) opened a permanent exhibition entitled “Gypsies. History and culture” as the first permanent museum exhibition devoted to Roma matters in 1990. The Gypsy collections of the museum amount to almost 1000 exhibits; moreover, it gathers professional photographic, cinematographic and phonographic documentation and archives, and it runs a specialised library. Based on this permanent Roma exhibition and collections, the museum in Tarnów organises numerous cultural and educational projects, as well as those that promote Roma culture and history. The International Roma Caravan Memorial is a regular event which has been organised since 1996. It is a project which consists in a kind of a reconstruction of a Gypsy wandering caravan, during which the participants visit places connected with Roma martyrdom during the Second World War in Małopolska. In addition, the museum publishes a scientific annual entitled “Studia Romologica”.
W 1979 r. w Muzeum Okręgowym w Tarnowie została zorganizowana pierwsza w Polsce znacząca wystawa poświęcona historii i kulturze Cyganów/Romów. Po jej sukcesie zainicjowano akcję gromadzenia zbiorów związanych z dziejami i historią tej grupy etnicznej. W 1990 r. w Muzeum Etnograficznym w Tarnowie (oddział Muzeum Okręgowego) otwarto stałą wystawę „Cyganie. Historia i kultura”, jako pierwszą na świecie stałą ekspozycję muzealną o tematyce romskiej. Zbiory cyganologiczne muzeum liczą obecnie blisko 1000 eksponatów, ponadto gromadzi się tu fachową dokumentację fotograficzną, filmową i fonograficzną, archiwalia oraz specjalistyczną bibliotekę. Na bazie stałej wystawy romskiej i zbiorów tarnowskie muzeum organizuje wiele projektów o charakterze kulturalnym, edukacyjnym i promującym kulturę i dzieje Romów. Cyklicznym wydarzeniem, realizowanym od 1996 r. jest Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów – projekt, który stanowi rekonstrukcję cygańskiego wędrownego taboru, podczas którego uczestnicy odwiedzają w trakcie swoistej pielgrzymki miejsca związane z martyrologią Romów w czasie II wojny światowej na terenie Małopolski. Muzeum wydaje także rocznik naukowy „Studia Romologica”.
Źródło:
Muzealnictwo; 2017, 58; 268-276
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
WŁODZIMIERZ PIWKOWSKI (1932–2016)
Autorzy:
Anna, Czerwińska-Walczak,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/432780.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Włodzimierz Piwkowski (1932–2016)
kurator
dyrektor
Muzeum w Nieborowie i Arkadii
Muzeum Narodowe w Warszawie
Łazienki Królewskie
Radziwiłłowie
Opis:
Włodzimierz Piwkowski, a great friend of the Museum in Nieborów and Arkadia and an outstanding historian of art passed away on 18 July 2016. He was connected with the National Museum in Warsaw to which he devoted 40 years of his professional and scientific activity, among others by cooperating on the rebuilding and conservation of its branches: the Royal Łazienki, the Królikarnia and the Museum in Nieborów and Arkadia. As a long-term and meritorious curator and director of the Museum in Nieborów and Arkadia, which he ran in 1970– 1994, he contributed greatly to its flourishing by giving his heart and devoting his most significant publications. His initiatives and activity contributed to the palace and garden complex in Nieborów and Arkadia becoming the institution whose functions and role exceed standards of residential museums’ activity. He was a life supporter of the Museum in Nieborów. Even no longer being formally obliged, he cooperated on numerous projects until their execution: e.g. he was present at the ceremony of unveiling of the reconstructed Sepulchre on the Poplar Island in Arkadia on the occasion of the Museum’s 70th anniversary. His scientific achievements were impressive. It is thanks to them that the residence in Nieborów is currently one of the best preserved and studied ones in Poland. His most important publications include monumental monographs of Nieborów Nieborów. Mazowiecka rezydencja Radziwiłłów (2005) and Arkadia Arkadia Heleny Radziwiłłowej. Studium historyczne (1998). Włodzimierz Piwkowski was a noble, hard-working and commonly admired and respected person. He did not fear novelties or changes. He observed the changing world with trust and confidence. This legendary curator of Nieborów will stay in our hearts forever.
18 lipca 2016 r. zmarł w Warszawie Włodzimierz Piwkowski, wielki przyjaciel Nieborowa i Arkadii, znakomity historyk sztuki związany z Muzeum Narodowym w Warszawie, któremu poświęcił 40 lat swojej działalności zawodowej i naukowej, współpracując przy odbudowie i konserwacji jego oddziałów: Łazienek Królewskich, Królikarni oraz Nieborowa i Arkadii. Jako wieloletni, zasłużony kurator i dyrektor Muzeum w Nieborowie i Arkadii, kierując nim w latach 1970–1994, przyczynił się do rozkwitu muzeum. Na zawsze oddał mu serce i dedykował najważniejsze publikacje. Jego inicjatywy i aktywność sprawiły, że zespół pałacowo ogrodowy w Nieborowie i Arkadii stał się instytucją, której funkcje i rola wykraczały poza standardy definiujące działalność muzeów rezydencjonalnych. Do końca życia był oddany sprawom Nieborowa. Wielu zapoczątkowanym projektom – nie będąc już nawet zobowiązanym formalnie – towarzyszył do momentu realizacji, czego przykładem jest jego zeszłoroczna obecność przy odsłonięciu, z okazji obchodów 70-lecia muzeum, odbudowanego Grobowca na Wyspie Topolowej w Arkadii. Pozostawił imponujący dorobek naukowy, dzięki któremu Nieborów jest obecnie jedną z najlepiej zachowanych i opracowanych rezydencji w Polsce. Najważniejsze publikacje kuratora Piwkowskiego to monumentalne monografie Nieborowa Nieborów. Mazowiecka rezydencja Radziwiłłów (2005) i Arkadii Arkadia Heleny Radziwiłłowej. Studium historyczne (1998). Włodzimierz Piwkowski był człowiekiem szlachetnym i prawym, niezwykle pracowitym, powszechnie cenionym i szanowanym. Nie bał się nowości i zmian, z ufnością i nadzieją patrzył na zmieniający się świat. Legendarny kurator Nieborowa na zawsze pozostanie w naszych sercach.
Źródło:
Muzealnictwo; 2016, 57; 277-279
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ŚWIĘTE MUZEUM PANCASILA. MUZEUM MARTYROLOGICZNE BUDUJĄCE TOŻSAMOŚĆ NARODU INDONEZYJSKIEGO
PANCASILA SAKTI MUSEUM. A MARTYROLOGICAL MUSEUM WHICH CONSTRUCTS THE IDENTITY OF THE INDONESIANS
Autorzy:
Marta, Głąb, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/432908.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Indonezja
Pancasila
muzeum martyrologiczne
tożsamość narodowa
pamięć zbiorowa
ofiara
Indonesia
martyrological museum
national identity
collective memory
victim
Opis:
Pancasila refers to the five rules which constitute the philosophical basis for the functioning of the “imagined nation” of Indonesia, announced on 1 June 1945 by Sukarno, the first president of Indonesia. From the very beginning, Pancasila aroused great emotions and was subjected to various interpretations. The ways in which it was understood as the fundaments of the state also varied many times from 1945. One thing beyond any doubt is that Pancasila has shaped Indonesian society, even though it has repeatedly been redefined and its significance questioned. The Pancasila Sakti Museum holds a particularly important place in the history of Indonesia and the memory of the inhabitants of this multi-ethnic, multi-cultural and multilingual archipelago. It is the best-known museum complex from the rule of General Suharto (1965–1998) for whom the state’s identity, culture, tradition and art became one of the most important elements of politics. For him the museum became the ideological foundation of the Orde Baru or New Order, as the time of his reign is referred to. To this day, it is a place of commemoration in the meaning of a lieu de mémoire. It is also a traumatic place marked by the martyrs’ death of seven generals in 1965. In the way it is constructed, it resembles a sanctuary where the deceased generals are “victims” as understood by Durkheim, who appear as instances sanctifying torment and fighting purposes. The article reveals the circumstances of the museum’s founding, the history of its development, and above all its significance in establishing the state’s identity for the Indonesian people.
Pancasila to pięć zasad, stanowiących filozoficzną podstawę funkcjonowania Indonezji, „narodu wyobrażonego”, ogłoszonych 1 czerwca 1945 r. przez pierwszego prezydenta Indonezji, Sukarno. Od samego początku Pancasila budziła wielkie emocje, była poddawana przeróżnym interpretacjom, także sposoby jej rozumienia jako fundamentu państwa zmieniały się wielokrotnie od 1945 roku. I choć była nieraz poddawana redefinicjom, a jej znaczenie kwestionowane, to jedno nie budzi wątpliwości – fakt, że to Pancasila ukształtowała społeczeństwo indonezyjskie. Museum Pancasila Sakti to miejsce szczególne w historii Indonezji i pamięci mieszkańców tego wieloetnicznego, wielokulturowego i wielojęzycznego archipelagu. To najbardziej rozpoznawalny kompleks muzealny z czasów reżimu generała Suharto (1965–1998), dla którego jednym z ważnych elementów polityki w tym czasie stała się tożsamość państwowa, kultura, tradycja i sztuka. To muzeum stało się dla niego ideowym fundamentem Orde Baru – Nowego Ładu, jak nazywa się czas trwania jego rządów. Do dziś stanowi miejsce upamiętnienia w znaczeniu lieu de mémoire. To także miejsce traumatyczne, naznaczone męczeńską śmiercią siedmiu generałów w 1965 roku. W swojej konstrukcji przypomina sanktuarium, a zabici generałowie stanowią „ofiary” w znaczeniu Durkheimowskim, które jawią się jako instancja uświęcająca mękę lub cele walki. Artykuł przybliża okoliczności powstania muzeum, historię jego rozwoju, a przede wszystkim znaczenie, jakie miało dla budowy tożsamości narodowej Indonezyjczyków.
Źródło:
Muzealnictwo; 2017, 58; 188-194
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
MARIUSZ HERMANSDORFER (1940–2018)
Autorzy:
Mirosław, Ratajczak,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/433292.pdf
Data publikacji:
2018-10-07
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Mariusz Hermansdorfer (1940–2018)
Muzeum Śląskie we Wrocławiu
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
miesięcznik „Odra”
dyrektor
krytyk sztuki
kurator wystaw
sztuka współczesna
Opis:
18 sierpnia br. zmarł we Wrocławiu Mariusz Hermansdorfer (1940–2018), dyrektor wrocławskiego Muzeum Narodowego w latach 1983–2013, kustosz działu sztuki współczesnej tegoż muzeum od 1972 r., krytyk, kurator wystaw, jedna z najważniejszych postaci dla polskiej kultury w minionym półwieczu. Urodził się we Lwowie, studiował historię sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim. Będąc jeszcze na studiach rozpoczął pracę w Muzeum Śląskim (od 1970 r. – Narodowym). W 1967 r. przeszedł do organizującego się wówczas Muzeum Sztuki Aktualnej – oddziału Muzeum Miasta Wrocław. Współpracował tam z Jerzym Ludwińskim, także przy pamiętnym Sympozjum Plastycznym Wrocław’70 oraz z prowadzoną przez Ludwińskiego Galerią pod Moną Lisą. W roku 1972 powrócił do Muzeum Narodowego i został kustoszem działu sztuki współczesnej, kierując nim aż do przejścia na emeryturę w 2013 roku. Stworzył tam niemal od podstaw jedną z najwybitniejszych kolekcji polskiej sztuki współczesnej w kraju, dysponującą bogatymi zespołami prac takich artystów, jak m.in. Magdalena Abakanowicz, Tadeusz Brzozowski, Edward Dwurnik, Józef Gielniak, Władysław Hasior, Józef Hałas, Maria Jarema, Jerzy Kalina, Tadeusz Kantor, Jan Lebenstein, Natalia LL, Jerzy Nowosielski, Jerzy Rosołowicz, Jonasz Stern, Jan Tarasin i wielu innych. Silną dominantą tej kolekcji byli twórcy spod znaku metafory i ekspresji. Od połowy lat 70. był kuratorem działów polskich na międzynarodowych pokazach sztuki – w Cagnes-sur-Mer, São Paulo i New Delhi. Organizował wystawy prac z muzealnej kolekcji w Niemczech, Wielkiej Brytanii, w Stanach Zjednoczonych i Holandii. Jako krytyk publikował głównie na łamach miesięcznika „Odra”, był także od 1990 r. członkiem jego Rady Redakcyjnej. Teksty Mariusza Hermansdorfera znajdują się także w katalogach i wydawnictwach naukowych Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Źródło:
Muzealnictwo; 2018, 59; 219-222
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
PO JUBILEUSZU 90-LECIA MUZEUM W RADOMIU
AFTER THE 90TH ANNIVERSARY OF THE MUSEUM IN RADOM
Autorzy:
Mieczysław, Szewczuk,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/433187.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
jubilee
MUSEUM
Radom
jubileusz
muzeum
Jacek Malczewski
Jan Wiśniewski
Opis:
In 2013, the Jacek Malczewski Museum in Radom celebrated its 90th anniversary. On this occasion a special exhibition was organised, and a catalogue of works by the museum’s patron, Jacek Malczewski, (52 paintings, 64 drawings and poems) was published. The anniversary exhibition, modelled after its 19th-century predecessors, presented collections from many departments: archaeology, history, old and amateur art, and nature, as well as from the branch of the Museum of Modern Art. The anniversary was an opportunity to recall the museum’s history and to honour the deserving individuals. It also provided the possibility to discuss the role of a museum in a big city (of 220,000 inhabitants) with a long history, which used to be an industrial city and a provincial capital for a certain time, in which there are no longer many industrial plants and which is again a district town. In the 19th century Radom could already boast two serious private collections: of paintings, gathered by the pharmacist Karol Hoppen (1798-1849) and of numismatics, created by Teofil Rewoliński (1821-1899), a doctor in the Radom Governorate.The beginnings of Radom’s museum date back to 1909 when Father Jan Wiśniewski (1876-1943), a regional historian, collector and patriot, made his private collections available to the public as the Museum of Polish Geography Society. In 1913, when he was leaving Radom, he donated a part of his collection to the branch of the Polish Geography Society in Radom. The museum was opened in 1923. During the Nazi occupation, Stanisław Trzebiński, painter and creator of ethnographic collections, carried out an inventory under the supervision of the Gestapo in the museum which was closed to the public. Having completed his works, he was arrested in 1942 and deported to Auschwitz, where he died in 1943. In 1945, the City Museum on Nowotki Street was created; in 1964 it was renamed the District Museum, and in 1975 it was transformed into the Regional Museum. Since 1991, the museum has been housed at the former building of the Piarist Order at Radom’s marketplace. In 1993, it was named after the greatest painter born in Radom, Jacek Malczewski. Since 1999, the museum has been called the Jacek Malczewski Museum. The city of Radom bought the first two paintings from the artist in the 1920s, in accordance with a Resolution of the City Council of 30th June 1925, to honour 50 years of his work. Each person managing the museum in the last half-century has bought at least one important painting by Malczewski. The first significant work, Poisoned Well with Chimera (1905), was bought in 1960 by Anna Apanowicz (1915-2010) who was the first to start creating Radom’s gallery of paintings. Afterwards, subsequent directors bought outstanding works by Malczewski; Tomasz Palacz in 1977 bought Poisoned Well with Self-Portrait (1916), Janusz Pulnar bought Self-Portrait with Muse (1908) in 1986, and Adam Zieliński bought Allegorical Scene with Portrait of Sisters (1921) in 2010. Zofia Katarzyna Posiadała, who worked at the museum between 1976 and 2011, created collections for the longest period of time. She chose the works to be bought and she gained the confidence of the painter’s grandson, Krzysztof, and his wife, Krystyna, who donated works from their family archives and paintings to the museum. The museum presents paintings by Jacek Malczewski and a Gallery of 19th- and 20th-century Polish Paintings as permanent exhibitions, as well as archaeological and natural exhibitions, but there is still no exhibition devoted to the history of Radom. The museum organises many temporary exhibitions from different fields, of which the most important are those related to art and history. For example, a very important event was the 2010 exhibition celebrating 650 years of the Parish Church in Radom. Another exhibition was ‘Jacek and Rafał Malczewski’ organised in 2011 which presented also the high value of his son Rafał’s paintings. The collection of paintings by Jacek Malczewski is a significant element of city’s promotion as tourists come to visit Radom drawn by his paintings. The museums offer an opportunity for tourists to visit Radom.
W 2013 r. Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu obchodziło jubileusz 90-lecia. Z tej okazji zorganizowano wystawę jubileuszową i wydano katalog dzieł patrona muzeum, Jacka Malczewskiego (52 obrazy, 64 rysunki oraz wiersze). Wystawa jubileuszowa – wzorowana na XIX-wiecznych – prezentowała w największej klasycystycznej sali zbiory wielu działów: archeologii, historii, sztuki dawnej i nieprofesjonalnej, przyrody, a także oddziału Muzeum Sztuki Współczesnej. Jubileusz był okazją, by przypomnieć historię muzeum i wskazać osoby zasłużone. A także zastanowić się, jaką rolę może odegrać muzeum w dużym mieście (220 tys. mieszkańców), o długiej historii, kiedyś przemysłowym i przez pewien czas wojewódzkim, w którym nie ma już wielu zakładów przemysłowych – i znów jest miastem powiatowym. Już w XIX w. istniały w Radomiu dwie poważne prywatne kolekcje: malarstwa, zgromadzona przez aptekarza, Karola Hoppena (1798-1849); numizmatów, stworzona przez Teofila Rewolińskiego (1821-1899), lekarza guberni radomskiej. Początki muzeum w Radomiu to rok 1909, kiedy ksiądz Jan Wiśniewski (1876-1943), historyk regionalista, kolekcjoner, patriota, udostępnił zwiedzającym swoje prywatne zbiory pamiątek jako Muzeum Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. W 1913, wyjeżdżając z Radomia, część zbiorów podarował radomskiemu oddziałowi Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Muzeum otwarto w 1923 r. W czasie okupacji w zamkniętym dla publiczności muzeum malarz i twórca zbiorów etnograficznych, Stanisław Trzebiński, prowadził (pod nadzorem gestapo) prace inwentaryzacyjne, a po ich zakończeniu został w 1942 r. aresztowany i wywieziony do Auschwitz (gdzie zmarł w 1943 r.). W 1945 r. powstało Muzeum Miejskie przy ul. Nowotki; w 1964 zostało przemianowane na Muzeum Regionalne, a w 1975 przekształcone w Muzeum Okręgowe. Od 1991 r. główną siedzibą muzeum jest gmach dawnego kolegium pijarów w Rynku. W 1993 r. otrzymało imię największego z artystów urodzonych w Radomiu, Jacka Malczewskiego. Od 1999 r. nazywa się Muzeum im. Jacka Malczewskiego. Pierwsze dwa obrazy zakupił Radom od artysty w latach 20. XX w., zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej z 30.06.1925 r., by uczcić 50-lecie jego pracy twórczej. Każda z osób kierujących muzeum w ostatnim półwieczu zakupiła przynajmniej jeden ważny obraz Malczewskiego. Pierwsze ważne dzieło zakupiła w 1960 r. Anna Apanowicz (1915-2010) Zatrutą studnię z chimerą (z 1905 r.); jako pierwsza zaczęła tworzyć w Radomiu galerię malarstwa. Potem kupowali znakomite dzieła Malczewskiego kolejni dyrektorzy: Tomasz Palacz w 1977 Zatrutą studnię z autoportretem (z 1916), Janusz Pulnar w 1986 Autoportret z Muzą (1908), a Adam Zieleziński w 2010 Scenę alegoryczną z portretem sióstr (z 1921 r.). Najdłużej tworzyła te zbiory Zofia Katarzyna Posiadała – w muzeum pracowała w latach 1976-2011. Wybierała prace do zakupu, ale zdobyła też zaufanie wnuka malarza, Krzysztofa i jego żony Krystyny, którzy podarowali muzeum archiwum rodzinne i obrazy. Muzeum prezentuje jako wystawy stałe malarstwo Jacka Malczewskiego i galerię malarstwa polskiego XIX i XX wieku, a także wystawy archeologiczne i przyrodnicze, ale wciąż nie ma stałej wystawy poświęconej historii Radomia. Organizuje wiele wystaw zmiennych, ze wszystkich dziedzin, najważniejsze są wystawy sztuki i z zakresu historii. Ważnym wydarzeniem była np. wystawa (w 2010 r.), zorganizowana z okazji 650-lecia kościoła farnego w Radomiu. A wśród wystaw sztuki – „Jacek i Rafał Malczewscy” (w 2011 r.), która pokazywała także wysoką rangę malarstwa syna, Rafała. Kolekcja obrazów Jacka Malczewskiego to ważny punkt w programie promocji miasta i to jego obrazy decydują o tym, że przyjeżdżają do Radomia turyści. Muzea stwarzają szansę, by Radom był miastem odwiedzanym przez turystów.
Źródło:
Muzealnictwo; 2015, 56; 77-86
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
JERZY JASIUK 1932–2016
Autorzy:
Piotr, Mady,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/432758.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Jerzy Jasiuk (1932–2016)
Muzeum Techniki w Warszawie
Dyrektor Muzeum Techniki
stowarzyszenia naukowo-techniczne
Museum of Technology in Warsaw
Director of Museum of Technology
scientific and technical associations
Opis:
Jerzy Jasiuk graduated from the Warsaw University of Technology. He was professionally connected with the Museum of Technology in Warsaw from 1956. From 1972 to 2013 he held the post of its director. His whole life was devoted to technical museology; he engaged in the popularisation of knowledge and the collective care of relics. He sat on the scientific boards of numerous museums and held social functions in many associations connected with the protection of monuments. He was also an active and valued activist in scientific and technical associations. He was always involved in the difficult dialogue about technical museology. He dreamt about founding a National Museum of Technology in Poland.
Jerzy Jasiuk, absolwent Politechniki Warszawskiej, od 1956 r. związany zawodowo z warszawskim Muzeum Techniki NOT, w latach 1972–2013 pełnił funkcję dyrektora tego muzeum Całe swoje życie związał z muzealnictwem technicznym równolegle angażując się w popularyzację wiedzy i społeczną opiekę nad zabytkami. Był członkiem rad naukowych wielu muzeów, pełnił funkcje społeczne w wielu stowarzyszeniach związanych z ochroną zabytków, był też aktywnym i cenionym działaczem stowarzyszeń naukowo-technicznych. Zawsze angażował się w trudny dialog dotyczący muzealnictwa technicznego. Marzył o powołaniu w Polsce Narodowego Muzeum Techniki.
Źródło:
Muzealnictwo; 2017, 58; 99-101
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Old and New Questions on the Soundscape, Musical Heritage and Musical Instruments. The Museo del paesaggio sonoro of Riva presso Chieri
Autorzy:
Ghirardini, Cristina
Raschieri, Guido
Meandri, Ilario
Bevilacqua, Giorgio
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468504.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Kulturoznawstwa. Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego
Tematy:
audiosfera muzeum
muzeum instrumentów
pejzaż dźwiękowy
audiosfera
Opis:
Taking into consideration the experience of the Museo del Paesaggio Sonoro in Riva presso Chieri (Turin, Italy), this article deals with the role of sound and music in a cultural environment, considering both the process of changing of traditional music and the issues of folk revival, in order to improve a sustaina- ble and non-nationalistic sense of belonging to a place and to raise awareness of the relevance of sound in human and non-human life. It also deals with the opportunity to join the existing digital networks of museums of musical in- struments, without affecting the museum’s distinctive features and those of the musical instruments it hosts.
Źródło:
Audiosfera. Koncepcje – Badania – Praktyki; 2016, 1(3); 7-40
2450-4467
Pojawia się w:
Audiosfera. Koncepcje – Badania – Praktyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potencjalność relacji. Choreografia w muzeum
Potentialities of relationships. Choreography in the Museum
Autorzy:
Słoboda, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/424291.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
Tematy:
choreografia, relacyjność, praktyka, dyspozytyw, wystawa, muzeum, ciało, performatyka, taniec, ruch, afekt, choreography, relations, practice, dispositif, exhibition, museum, body, performativity, dance, movement, affect
Opis:
Experiments in the field of dance in the second half of the 20th century resulted in an expansion of the notion of choreography. Nowadays choreography, as a cluster of various practices developing on the verge of the arts, does not to have to be understood exclusively as composing the movement of bodies or the notation of dance. Choreographic tools are being used to produce relationships between heterogeneous elements in structures organising time and space as well as to inquire into their dynamics and intensities. Choreography enables us to think critically about corporeality, subjectivity, performativity and the conditions of art production. It can be understood as a sensual analysis on the intersection of what is intimate, social, political and aesthetic. This text revolves around the notion of choreography as a social and artistic practice in the realm of museum strategies and exhibition making. The exhibition Frames of Reference. Choreography in the Museum curated by Katarzyna Słoboda and Mateusz Szymanówka focused on choreographic practices and the presentation modes of performative actions in collaboration with a group of Polish choreographers (Alex Baczyński-Jenkins, Przemek Kamiński, Ramona Nagabczyńska, Anna Nowicka, Magdalena Ptasznik, Agata Siniarska, Iza Szostak, Kasia Wolińska, Marta Ziółek). The artists were invited to temporarily use the first floor of the Museum Sztuki on Więckowskiego Street in Lodz as a space for rehearsals and research. During their stay in the museum, during regular opening hours, they returned to concepts and strategies present in their previous works, looking for ways to open up their practice to visitors. In the second half of April they moved out from the exhibition space, leaving behind scores, objects, documents and situations to be experienced by the museum visitors until the closing date of the exhibition.
Źródło:
Sztuka i Dokumentacja; 2016, 14; 144-150
2080-413X
Pojawia się w:
Sztuka i Dokumentacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
NOWE OBLICZE MUZEUM MIEJSKIEGO W ŻORACH. HISTORIA I KOLEKCJA
THE NEW ASPECT OF THE MUNICIPAL MUSEUM IN ŻORY. HISTORY AND COLLECTION
Autorzy:
Lucjan, Buchalik,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/433478.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
region
Afryka
etnografia
kolekcja
eksponat
siedziba muzeum
Africa
ethnography
collection
exhibit
museum premises
Opis:
Two attempts were made to found the Museum in Żory, each time when the anniversary of the town’s founding was being celebrated. The Municipal Cultural Centre then organised exhibitions devoted to the town’s history. Since the interest in celebrations dropped off once they were finished, the museum was never founded. In 1999 the concept was changed, and African culture started to predominate. The interest in such an exhibition was huge, and thus the Municipal Museum was founded in December 2000. It has two branches, one devoted to the history and culture of the region, and one devoted to non-European cultures. At the beginning, museum professionals were aware of the fact that the museum’s existence depended on social acceptance. It was decided to focus on animation activities, which effectively attracted a lot of visitors. At the same time, both the regional and West African collections were created. Since the museum was founded quite recently, the majority of the collection is made up of objects from the 2nd half of the 20th century and the beginning of the 21st century. Having its own premises was a serious problem for the museum. After many years of struggle, an agreement was concluded with the Katowice Special Economic Zone (KSSE) to add a wing to the historical Haering villa from 1908 which it owned. In autumn 2014 the construction work finished and the museum gained its own premises. The museum presents two permanent exhibitions: "Our identity" and "The Polish way of learning about the world". The former presents the history and culture of the region and town, from their beginnings until today. The latter is devoted to research carried out by Polish scientists in various parts of the globe. The museum acquires objects mainly through its own field work, as well as from collections gathered by Polish scientists during their research. Purchasing historical and expensive objects at antique shops and markets is rare.
Muzeum w Żorach próbowano powołać dwukrotnie, za każdym razem przy okazji obchodzonych jubileuszy założenia miasta. W Miejskim Ośrodku Kultury organizowano wtedy wystawy poświęcone historii miasta. Po zakończonych uroczystościach zainteresowanie tematem malało, w konsekwencji nie powołano muzeum. W 1999 r. nastąpiła zmiana koncepcji, tematem dominującym stały się kultury Afryki. Zainteresowanie wystawą o tej tematyce było duże w skutek czego w grudniu 2000 r. powołano do życia Muzeum Miejskie. Posiada ono dwa działy: Historii i Kultury Regionu oraz Kultur Pozaeuropejskich. Rozpoczynając działalność muzealnicy zdawali sobie sprawę, że istnienie muzeum zależne jest od akceptacji społecznej. Postawiono na działania animacyjne, które rzeczywiście przyciągnęły sporą rzeszę zwiedzających. Jednocześnie gromadzono zbiory, tak z regionu jak i z Afryki Zachodniej. Ze względu na to, że muzeum powstało stosunkowo niedawno, większość kolekcji stanowią obiekty z 2. poł. XX oraz pocz. XXI wieku. Poważnym problemem było posiadanie własnej siedziby. Po wielu latach starań zawarto porozumienie z Katowicką Specjalną Strefą Ekonomiczną (KSSE) o dobudowie skrzydła do będącej jej własnością zabytkowej willi Haeringa z 1908. Wiosną 2014 r. zakończono prace budowlane, muzeum uzyskało swoją siedzibę. Muzeum prezentuje dwie wystawy stałe: „Nasza Tożsamość” i „Polskie Poznawanie Świata”. Ta pierwsza mówi o historii, kulturze regionu i miasta, od czasów jego powstania aż po dzień dzisiejszy. Druga prezentuje badania polskich naukowców w różnych częściach świata. Muzeum pozyskuje eksponaty głównie w trakcie prowadzonych własnych prac terenowych oraz ze zbiorów zgromadzonych przez polskich naukowców podczas ich badań. Rzadkością są zakupy historycznych, drogich obiektów w antykwariatach bądź na giełdach.
Źródło:
Muzealnictwo; 2017, 58; 214-220
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
DZIEDZICTWO OPOWIEŚCI Z DYMKIEM. PLANY I REALNE SZANSE UTWORZENIA W POLSCE MUZEUM KOMIKSU
Autorzy:
Paweł, Panic,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/433088.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Opis:
Sztuka komiksu ma na świecie ugruntowaną pozycję. Już dawno przestała być utożsamiana z infantylnymi opowieś- ciami dla dzieci, a stała się pełnoprawnym medium wyrazu artystycznego. Mając świadomość, że film i komiks zyskały na popularności i zaczęły się dynamicznie rozwijać w podobnym okresie przełomu XIX i XX w., wydaje się jednak, że nobilitacja komiksu nastąpiła dosyć późno. Od powieści graficznych Willa Eisnera, przez Mausa Arta Spiegelmana, aż po głośne dzieła Marjane Satrapi – komiksy poruszające tematykę społeczną i polityczną przebijają się do masowej świadomości. W Polsce ten stan rzeczy doskonale obrazuje fakt, że recenzje opowieści obrazkowych stanowią stały element prasowych rubryk kulturalnych.
Źródło:
Muzealnictwo; 2016, 57; 59-68
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
NOWY TOM Z SERII ZBIORY MUZEUM NARODOWEGO W GDAŃSKU. KOLEKCJA JACOBA KABRUNA
Autorzy:
M, Rudzińska, Wanda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/433265.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Opis:
The article reviews the catalogue of prints by Daniel Chodowiecki (1726–1801) from the collection of Jacob Kabrun (1759–1814), a merchant, diplomat and bibliophile from Gdańsk, which he offered as a bequest to his home town. This comprehensive and richly illustrated publication by Kalina Zabuska is the second part of a catalogue comprising prints by the German school from the end of the 15th century to the beginning of the 19th century, from this collection which survived in the collections of the National Museum in Gdańsk. The volume presents 858 verified works by Chodowiecki which have been meticulously analysed with regard to the latest state of research. The author presents the artist’s achievement through his personal life, and brings us closer to the historical period of his activity. Chodowiecki was born in Gdańsk and worked in Berlin. He was also an outstanding watercolour painter, a popular illustrator and the author of 2000 prints. The works from Kabrun’s collection reveal a representative selection of the artist’s achievement and draw special attention to the variety of subjects of his illustrations which accompanied scientific works, editions of novels, as well as diverse periodical and occasional publications. The catalogue entries include extensive comments which refer to the literary plotlines or historical events which are being illustrated, which makes it easier to understand Chodowiecki’s prints for the contemporary viewer. The author presents Jacob Kabrun and emphasises his merits as the creator of the artistically valuable collection of European-school prints which formed the nucleus of the collections in Gdańsk. Moreover, the review points out that the collections of prints in Polish museums and libraries have to a large extent been created thanks to such donations, and that they house exquisite representative sets of prints by the most eminent artists of European prints in all periods. They deserve to be popularised further by the organisation of temporary exhibitions.
Źródło:
Muzealnictwo; 2016, 57; 99-102
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies