- Tytuł:
-
Зародження українського бароко у контексті контрреформаційних впливів у Речі Посполитій середини XVI століття
The origin of the Ukrainian baroque in the context of Contrreformation influences in Rzeczpospolita in the middle of XVI century
Początki baroku ukraińskiego w kontekście wpływów kontrreformacyjnych w Rzeczpospolitej w XVI wieku - Autorzy:
- Mynenko, Jurij
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1048565.pdf
- Data publikacji:
- 2019-11-05
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
- Tematy:
-
бароко
контрреформація
орден єзуїтів
Острозьке літературне коло
barok
kontrreformacja
zakon jezuitów
ostrogskie środowisko literackie
baroque
Kontrreformation
order of jesuits
the Ostrog literary world - Opis:
-
Стаття досліджує питання походження стилю бароко в українській літературі. Наводяться твердження видатних українських медієвістів ХХ століття (Володимир Перетц, Михайло Возняк, Дмитро Чижевський,) і сучасності (Вікторія Назарук, Богдана Криса, Валерій Шевчук). На появу стилю бароко мали вплив як українська народна творчість, так і польське віршування, що з'явилося на українських землях після підпорядкування їх Польщі на Люблінському сеймі 1569 року. Важливе значення для розвитку українського бароко мали контрреформаційні зміни у тодішній Речі Посполитій. Саме 80-ми роками ХVІ століття варто датувати виникнення цього стилю в українській літературі невдовзі після його появи у польському письменстві (Чеслав Гернас). Першим бароковим віршем є геральдична поезія Герасима Смотрицького 1581 року на герб князя Острозького в Острозькій Біблії, що була першим повним виданням Святого Письма українською мовою. У поезії виразно виявляється вплив польських стемматів у тлумаченні символіки герба шляхтича. Ще одним прикладом раннього бароко є Хронологія Андрія Римші, що також була надрукована того ж року в острозькій друкарні. У цих творах поєднується ренесансний (невластивий середньовіччю) зміст і барокова форма.
Niniejszy artykuł stanowi wkład do badań nad proweniencją baroku w literaturze ukraińskiej. Na wstępie Autor przywołuje prace wybitnych XX-wiecznych mediewistów ukraińskich (Wołodymyra Peretsa, Mychajła Wozniaka Dmytra Czyżewskiego), powołuje się także na dokonania młodszego pokolenia badaczy (Wiktoria Nazaruk, Bohdan Kris, Wałerij Szewczuk). Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że na pojawienie się stylu barokowego w literaturze ukraińskiej miały wpływ zarówno ukraińska twórczość ludowa, jak też i poezja polska, która na ziemiach ukraińskich pojawiła się po podporządkowaniu tych ziem jurysdykcji polskiej na mocy postanowień sejmu lubelskiego w 1569 roku. W dalszej części Autor konstatuje, że niebagatelne znaczenie dla rozwoju baroku ukraińskiego miały ruchy kontrreformacyjne w ówczesnej Rzeczpospolitej, zgadzając się przy tym z Czesławem Hernasem, że w przestrzeni kultury ukraińskiej styl barokowy pojawił się już w latach 80. XVI wieku, czyli tuż po zaistnieniu w kulturze polskiej. W artykule podkreślono, że pierwszym ukraińskim utworem barokowym jest wiersz Herasyma Smotryckiego z 1581 roku na herb księcia Ostrogskiego, umieszczony w Biblii Ostrogskiej, będącej pierwszym pełnym ukraińskojęzycznym wydaniem Pisma Świętego. We wspomnianym utworze widać wyraźny wpływ polskich stemmatów na tłumaczenie symboliki herbu ukraińskiego magnata. Kolejnym przykładem wczesnego baroku w literaturze ukraińskiej jest Chronologia Andrzeja Rymszy, która również ukarała się w 1569 roku nakładem drukarni ostrogskiej. Autor podkreśla, że obydwa utwory łączą w sobie renesansową treść i barokową formę.
The article deals with the origin of the Baroque style in Ukrainian literature. The statements of the known Ukrainian middle age literature of the twentieth century (Volodymyr Peretz, Mykhailo Voznyak, Dmytro Chizhevsky) and modernity (Victoria Nazaruk, Bogdan Krysa, Valery Shevchuk) are given. The presence of the Baroque style was influenced both by Ukrainian folk art and Polish poetry which appeared in the Ukraine after its submission to Poland in the Lublin Seim in 1569. Counterreformational changes in the Polish Commonwealth were of a great importance to the development of Ukrainian Baroque. The start of this style in Ukrainian literature dates back to the 80's of the XVI century after the appearance of writing in Poland in the 1550's (Czesław Hernas). The first Baroque poem is the heraldic poetry of Gerasym Smotrytskyi in 1581 placed on the emblem of Prince Ostrozkyi in the Ostroh Bible, which was the first full edition of the Bible in Ukrainian language. The influence of the Polish stithemates in the interpretation of the symbolism of the nobleman's emblem is clearly expressed in poetry. Another example of the early Baroque is the Chronology of Andrii Rymsha, which was also edited in the same year in the Ostroh printing press. These works combine the Renaissance (non-typical medieval) content and baroque form. - Źródło:
-
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2018, 5, 13; 23-32
1733-2249 - Pojawia się w:
- TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł