Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "obraz świata" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Этнокультурные наименования одежды в русскоязычном художественном тексте Казахстана
    Ethnocultural apparel names in the Russian language art text of Kazachstan
    Autorzy:
    Razbiekowa, Meruert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/523617.pdf
    Data publikacji:
    2018-11-26
    Wydawca:
    Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu
    Tematy:
    nomination
    bilingwizm
    artistic bilingwizm
    national vocabulary
    mentality
    world picture
    nominacja
    bilingwizm artystyczny
    leksyka narodowa
    mentalność
    obraz świata
    Opis:
    Artykuł prezentuje etnokulturowe nazwy ubrań narodu kazachskiego, wyrażone przy pomocy tzn. kazachizmów, czyli słów, które zachowują treściowe i formalne plany języka kazachskiego jako języka źródła w rosyjskojęzycznym tekście artystycznym. Autorka podkreśla się, że kazachskie ubrania zawierają w sobie sens symboliczny. Uzycie kazachskich słów w tego rodzaju tekstach jest nośnikiem kulturowej tożsamości narodu kazachskiego, jego dawnych tradycji, świata pracy. Symbolika elementów ubrania kazachskiego polega na tym, że one wskazują na społeczny status człowieka, jego rodową przynależność, poziom materialny. Artykuł jest zbudowany na podstawie analizy tłumaczenia na język rosyjski tekstu powieści słynnego kazachskiego pisarza I. Esinberlina Koczownicy. Dla wygody analizy materiału artykuł wprowadza pojęciowy aparat pozwalający przeanalizować takie dominujące pojęcia, jak bilingwizm, bilingwizm artystyczny, literacka dwujęzyczność, pisarz bilingwa, kazachizm. Dokładnie są prezentowane przez autora artykułu różne sposoby wprowadzenia nazw etnokul-turowych do rosyjskojęzycznego tekstu artystycznego, które wa-runkują się miarą ich znaczności w rosyjskim systemie językowym. Słowa kluczowe: nominacja, bilingwizm, bilingwizm artystyczny, leksyka narodowa, mentalność, obraz świata
    The article considers ethnocultural names of Kazakh people’s clothes and their use in Russian literary texts. It also explains the names of clothes. Peculiarities of translation from Kazakh into Russian are discussed in the article in terms of artistic bilingualism, types of artistic bilingualism, literary bilingualism. The cultural originality of Kazakh people is explained by the names of clothes: ancient traditions, labour activity, social status, family affiliation. The article analyzes the translation or well-known Kazakh writer I. Esenberlins novel Nomads into the Russian language. The author of the article introduces various ways of introducing namings into Russian literary text which are quite significant in Russian-speaking system.
    Źródło:
    humanistica 21; 2018, 2; 189-208
    2544-1345
    Pojawia się w:
    humanistica 21
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Семантическое пространство ключевого слова-репрезентанта концепта «вода» в русском языке (синонимия)
    Semantic relations of a superordinate word in the concept of ≪water≫ in the Russian language (synonymia)
    Relacje semantyczne nadrzędnego wyrazu konceptu «woda» w języku rosyjskim (synonimia)
    Autorzy:
    Chomko, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2118471.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    językoznawstwo kognitywne
    językowy obraz świata
    koncept
    synonimia
    cognitive linguistics
    a linguistic image of the world
    a concept
    synonymia
    Opis:
    Artykuł prezentuje fragment językowego obrazu świata, a mianowicie koncept «woda». Przedmiotem zainteresowania są relacje zachodzące między wyrazem nazywającym koncept i jego synonimami. Układ znaczeń leksemów oraz związana z tym typowa łączliwość składają się na charakterystyczny dla danego języka sposób klasyfikowania świata. Analizowany ciąg synonimiczny składa się z dwóch leksemów – вода i влага. Jak wykazały badania, synonimy вода i влага mogą być używane wymiennie tylko wtedy, gdy nazywają niewielką ilość cieczy (капля воды «влаги»), gdy mówi się o niszczącym działaniu cieczy (Специальный крем защищает обувь от воды «влаги») oraz gdy są częścią wyrazów złożonych (водо- «влаго-» непроницаемый, водо- «влаго-» отталкивающий).
    The article presents a fragment of the linguistic image of the world, i.e. the concept of «water». The author is interested in the relations occurring between the word naming a concept and its synonyms. The system of lexemes meanings and a typical cohesion connected with it compose a manner of classifying the world characteristic for a specific language. The analyzed synonymic sequence is composed of two lexemes: вода and влага. The research revealed that synonyms вода and влага can be used interchangeably only when they name a small amount of liquid (капля воды «влаги»), (капля воды «влаги»), describe a destructive operation of a liquid (Специальный крем защищает обувь от воды «влаги»), or when they constitute a part of compound words (водо- «влаго-» непроницаемый, водо- «влаго-» отталкивающий).
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2013, 13; 39-48
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obyčnye i strannye časti tela u Latyšej (k koncepcii čeloveka v tradicionnoj kul’ture)
    ORDINARY AND STRANGE BODY PARTS OF THE LATVIANS. A CONTRIBUTION TO THE CONCEPTION OF MAN IN TRADITIONAL CULTURE
    Autorzy:
    Ryžakova, Svetlana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611420.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    obraz ludzkiego ciała
    łotewska świadomość ludowa
    łotewski tradycyjny obraz świata
    the image of the human body
    Latvian folk awareness
    traditional Latvian worldview
    Opis:
    Wychodząc z założenia, że obraz ludzkiego ciała wykazuje uwarunkowania kulturowe, autorka rozpatruje specyficzną jego konstrukcję w łotewskiej świadomości ludowej. W kulturze tej rodzenie człowieka jest traktowane jako jego „zbieranie” przez rodziców z rozproszonych elementów. W ciele człowieka wyróżniane są tzw. „końcówki”, mające szczególnie duże znaczenie jako punkty kontaktu człowieka ze światem zewnętrznym. W ludowej kulturze Łotyszy są to: oczy, ręce, a także palce i paznokcie. W sensie symbolicznym i w znaczeniach rytualnych mają one zdolność reprezentowania całego człowieka. W łotewskim tradycyjnym obrazie świata ciało ludzkie jest całością niestabilną, w znacznym stopniu iluzoryczną. Stąd możliwość traktowania pieśni jako swoistej części ciała: jako „końcówki” kontaktowej, dziedziczonej po przodkach, stale obecnej i pełniącej rolę narzędzia, niezbędnego człowiekowi do normalnego, pełnego życia.
    The assumption that the conception of the human body is culturally determined serves as the basis for considerations of the conception in Latvian folk awareness. In Latvian folk culture, giving birth to a child is treated as ‘collecting’ the child’s parts by the parents. The human body is said to have the so called ‘endings’ of particular importance as points of contact of a person with the outside world: these are eyes, hands, fingers and fingernails. In the symbolic sense and in rituals they can represent the whole person. In the traditional Latvian worldview, the human body is an unstable and largely illusory entity. Hence a song can be treated as a peculiar body part: a contact-type ‘ending’, inherited after one’s ancestors, an ever-present tool indispensable in normal full life.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2001, 13; 197-214
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Образ мазура в славянской фольклорной языковой картине мира (на материале текстов польского, украинского и частично русского и белорусского фольклора)
    Mazurs creation in Slavic folk linguistic view (on the basis of Polish, Ukrainian and partly Russian and Belarusian folklore materials)
    Autorzy:
    Ławrynow, Daria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171629.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    linguistic stereotypes
    linguistic worldview
    ethnic stereotypes
    folklore
    traditional world-model
    stereotypy językowe
    językowy obraz świata
    stereotypy etniczne
    folklor
    światopogląd tradycyjny
    Opis:
    The main thesis put forward in this article is the question of folk linguistic view of Mazur in the examples of Polish, Ukrainian, Belarusian and Russian folklore. The question are analyzed on the basis of folklore materials: anectodes, traditional oral folk stories, adages and fairy tales. The research method is based on Bartminski’s and J. Matskevichsconcept of linguistic worldview. Linguistic worldview is understood as a kind of interpretation of reality and group of ideas reflected in language. Folklore is understood as reflection of popular worldview, system of beliefs and ethnic stereotypes. This article focus on a reconstruction of Mazurs linguistic creation, and also try to define his role in Slavic folk linguistic view.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2021, 16; 117-126
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Образ женщины в русских устойчивых сравнениях
    The image of a woman in Russian phraseological comparisons
    Obraz kobiety w rosyjskich porównaniach frazeologicznych
    Autorzy:
    Muszyńska-Wolny, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1896723.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    frazeologia
    porównanie frazeologiczne
    językowy obraz świata
    obraz kobiety w języku rosyjskim
    phraseology
    phraseological comparisons
    natural language metaphysics
    the image of a woman in Russian
    Opis:
    Analiza porównań frazeologicznych, które łączy wspólnota obiektu porównania, pozwala wyjawić cechy, będące dla nosicieli danego języka – członków danego środowiska kulturowego – w takim stopniu typowymi, że obiekty te stają się wręcz symbolami danych cech. Obiekt porównania jest więc swego rodzaju wzorcowym nosicielem cechy stanowiącej tertium comparationis subiektu i obiektu porównania. W niniejszym artykule obiekt porównania jest wyrażony leksemem, w którego znaczeniu zawarty jest sem ‘osoba płci żeńskiej’. Cechy wyrażone w tertium comparationis pozwalają sprawdzić, jak Rosjanie postrzegają kobietę, jak ją oceniają i jak traktują, a także jakie stereotypy dotyczące kobiet znajdują odbicie w języku rosyjskim.
    The standard of comparison in a phraseological comparison is an exemplary carrier of the tertium comparationis. The analysis of such phraseological comparisons, which are united by the commonality of the standard of comparison, makes it possible to identify those features that, for native speakers of this language, members of a given cultural environment, are so typical that it even becomes a symbol of this feature. In this article, the standard of comparison is ‘woman’. Her features expressed in tertium comparationis allow us to check how Russians see a woman, how she is evaluated, how they treat her and what stereotypes about women are reflected in the Russian language.
    Źródło:
    Linguodidactica; 2020, 24; 185-200
    1731-6332
    Pojawia się w:
    Linguodidactica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Мовна картина світу в діахронії та історична лексикографія: кілька точок перетину
    Językowy obraz świata w diachronii i leksykografia historyczna: kilka punktów stycznych
    The Linguistic Picture of the World in Diachrony and Historical Lexicography: Several Crossing Points
    Autorzy:
    Bahniuk, Natalia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1831391.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-26
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    językowy obraz świata
    historyczna kognitywistyka
    historyczna leksykografia
    leksykon epoki
    linguistic picture of the world
    historical cognitive linguistics
    historical lexicography
    lexicon of the epoch
    Opis:
    W artykule zostały przedstawione teoretyczne problemy rekonstrukcji językowego obrazu świata i ich związki z praktycznymi aspektami leksykografii historycznej. Autorka koncentruje uwagę przede wszystkim na okresie XVI wieku i I połowy XVII wieku, którego leksykograficzne opracowanie powstaje w lwowskim ośrodku naukowym, w Zakładzie Języka Ukraińskiego Instytutu Ukrainistyki  im. I. Krypjakewycza Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Badanie językowego obrazu świata Ukraińców w diachronii umożliwi zidentyfikowanie specyfiki światopoglądu oraz głównych pojęć mentalności narodowej; uwydatni zjawisko synkretyzmu semantycznego i wyznaczy modele rozwoju znaczeń leksykalnych; pozwoli prześledzić, w jaki sposób w języku odzwierciedla się ewolucja postrzegania czasu, przestrzeni, wartości itp. Wszystko to przyczyni się do uzyskania pełnego i miarodajnego opisu leksykograficznego słownictwa określonego okresu historycznego.
    The article considers the theoretical basis of reconstruction of the linguistic picture of the world in their connection with the practical aspects of historical lexicography. The author focuses on the period of the 16th – first half of the 17th century, the lexicographic processing of which continues in Lviv scientific center – Ukrainian Language Department, Ivan Krypiakevych Institute of Ukrainian Studies National Academy of Science of Ukraine. The study of the linguistic picture of the world of Ukrainians in diachrony will make it possible to identify the peculiarities of worldview, the main conceptual forms of national mentality; emphasizes the phenomenon of semantic syncretism and outlines models of development of lexical meanings; will make it possible to trace how the evolution of perception of time, space, values, etc. Was reflected in language. The combination of these factors will contribute to a complete and high-quality lexicographic description of the lexicon of a particular historical period.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2020, 68; 7-30
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Языковое сознание русского народа на примере фразеологизмов с компонентами ‘жизнь’ и ‘жить’: идеографический анализ
    Świadomość językowa Rosjan na przykładzie frazeologizmów z komponentami ‘жизнь’ i ‘жить’: analiza ideograficzna
    The linguistic consciousness of Russians as exemplified by phraseological units with the components ‘жизнь’ and ‘жить’: an ideographic analysis
    Autorzy:
    Bezuglaya, Anastasia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2197239.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-28
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    фразеология
    фразеологическая картина мира
    русская языковая картина мира
    компонент ‘жизнь’
    фразеосемантические группы
    культурно маркированные языковые единицы
    phraseology
    phraseological depiction of the world
    Russian linguistic picture of the world
    component ‘жизнь’
    phraseosemantic groups
    culturally marked lexical units
    frazeologia
    frazeologiczny obraz świata
    rosyjski językowy obraz świata
    komponent
    ‘жизнь’
    grupy frazeosemantyczne
    kulturowo markowane jednostki językowe
    Opis:
    Для культуры и ментальности любого народа одной из важнейших является тема жизни и смерти. Целью статьи является реконструкция и представление фрагмента языковой картины мира россиян на примере фразеологизмов с компонентами ‘жизнь’, ‘жить’. В ходе анализа были отмечены фразеосемантические группы, которые являются ключом к постижению русской аксиосферы, системы и иерархии ценностей представителей русской лингвокультуры. Объектом исследования являются фразеологические единицы в широком понимании, отобранные методом сплошной выборки из 15 лексикографических источников. Представленный в статье корпус фразеологических оборотов содержит 136 единиц.
    The subject of life and death is significant for the culture and mentality of any nation. The aim of this article is to reconstruct representations of the linguistic image of the Russian world using examples from the Russian language which are united by the idea of “life”. The group of phraseological units with the components ‘жизнь’ / ‘life’ and ‘жить’ / ‘to live’ is determined and the phraseosemantic groups united by the above-mentioned components are defined in the article. The group of phraseological units with these components is represented by 136 units, which are selected from 15 lexicographic sources.
    Dla kultury i mentalności każdego narodu temat życia i śmierci jest jednym z najważniejszych. Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja oraz przedstawienie fragmentu językowego obrazu świata Rosjan na przykładzie frazeologizmów z komponentami ‘жизнь’ / ‘życie’ i ‘жить’ / ‘żyć’. W trakcie analizy materiału zostały wyróżnione grupy frazeosemantyczne, które reprezentują świadomość językową nosicieli języka rosyjskiego oraz odzwierciadlają aksjosferę lingwokultury rosyjskiej. Przedmiotem badania są jednostki frazeologiczne wyekscerpowane z 15 źródeł leksykograficznych. Przedstawiony w artykule korpus frazeologizmów zawiera 136 jednostek.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2018, 12; 123-132
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mnogoznačnost’ i sinonimija slova ljubit’
    ON THE NUMEROUS MEANINGS AND SYNONYMY OF THE RUSSIAN LYUBIT’ ‘TO LOVE’
    Autorzy:
    Apresjan, Jurij D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611557.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Tolstoy
    Linguistic Worldview
    the integrity of linguistic description
    synonyms
    the verb lyubit’
    the verb obozhat’
    Tołstoj
    językowy obraz świata
    integralność lingwistycznego opisu
    synonimy
    czasownik ljubit’
    czasownik obožat’
    Opis:
    Dwie programowe i teoretyczno-metodologiczne cechy postawy badawczej N.I. Tołstoja bliskie są autorowi artykułu: idea ścisłej więzi między językiem a widzeniem świata, tj. pojęcie językowego obrazu świata oraz postulat integralności lingwistycznego opisu obiektu. Oba one legły u podstaw Nowego objaśniającego słownika synonimów języka rosyjskiego opracowanego przy udziale autora. Artykuł jest swoistym portretem rosyjskich czasowników ljubit’ i obožat’ w ich wzajemnym synonimicznym powiązaniu. Czasownik ljubit’ ma trzy znaczenia, którym odpowiadają użycia, takie jak: (1) Ona ljubit’ drugogo; (2) Sestry Cvetaevy lubili svoj dom v Taruse; (3) On ljubit’ davat’ interv’ju. W odróżnieniu od niego, czasownik obožat’, pomimo zdolności do występowania w analogicznych kontekstach semantycznych i syntaktycznych, nie da się rozczłonkować na odrębne znaczenia. Teza ta następnie zostaje potwierdzona obserwacją szeregu właściwości obu wyrazów: cech semantycznych, morfologicznych, ich możliwości derywacyjnych oraz syntaktycznych, włączając w to zdolność do pełnienia funkcji wskaźnika rematu. Analiza wykazuje, że ten szereg właściwości realizuje się różnie w każdym z trzech znaczeń czasownika ljubit’, czego nie stwierdza się w przypadku czasownika obožat’. W szczególności, nie jest możliwe użycie go w zdaniach przeczących (*On ne obožal slušat’ muzyku) i pytających (*Vy ego obožaete?).
    Two programmatic and theoretic-methodological features of N. I. Tolstoy’s research attitude are continued by the author of the present article: (1) the idea of a close link between language and perception of the world, i.e. of a linguistic worldview, and (2) the postulate of the linguistic integrity of an object. Both of these constitute the basis of a new dictionary of Russian synonyms, coedited by the abovementioned author. The article presents a picture of Russian verbs lyubit’ and obozhat’ in their mutual synonymic bond. Lyubit’ has three meanings and three parallel usages: (1) Ona lyubit’ drugovo ‘She loves someone else’; (2) Sestry Tsvetaevy lubili svoy dom v Taruse ‘Tsvetaeva’s sisters liked their house in Tarus’; and (3) On lyubil davat’ interv’yu ‘He liked to give interviews’. Although obozhat’ can also appear in analogical semantic and syntactic contexts, it cannot be split into separate meanings. The observation is corroborated by a number of properties of the two words: their semantic, morphological, derivational and syntactic features, including the ability to function as indicators of the rheme. The abilities are realized differently in each of the three meanings of lyubit’, which for obozhat’ is not the case. In particular, it is impossible to use the latter in negatives (*On ne obozhal slushat’ muzyku ‘He didn’t love/adore to listen to the music’) or interrogatives (* Vy evo obozhayete? ‘Do you-PL love/adore him?’).
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 77-95
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Образы национальных характеров и юмористические персонажи балканских народов Южной Славии сквозь призму их стереотипного отображения в современных анекдотах
    Obrazy charakterów narodowych i humorystyczne postacie bałkańskich ludów Południowej Slawii przez pryzmat ich stereotypowego wizerunku we współczesnych anegdotach
    Images of national characters and humorous characters of the Balkan peoples of South Slavia through the prism of their stereotypical reflection in modern anecdotes
    Autorzy:
    Savchenko, Alexandr
    Khmelevskiy, Mikhail
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127841.pdf
    Data publikacji:
    2022-02-03
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    анекдот
    национальные стереотипы
    картина мира
    сербы
    хорваты
    боснийцы
    черногорцы
    образ
    символ
    национальный характер
    anegdota
    stereotypy narodowe
    obraz świata
    Serbowie
    Chorwaci
    Bośniacy
    Czarnogórcy
    obraz
    symbol
    charakter narodowy
    anecdote
    national stereotypes
    view of the world
    Serbs
    Croats
    Bosnians
    Montenegrins
    image
    national character
    Opis:
    Предлагаемая статья посвящена рассмотрению одной из малых форм фольклора – анекдоту и более конкретно – этноанекдоту как способу отражения национальной специфики, национального колорита, форме выражения наиболее характерных особенностей менталитета и образа жизни определенного народа, нации, социальной группы. На примере текстов наиболее типичных и распространенных на славянских Балканах текстов анекдотов представлены наиболее типичные, характерные для представителей т.н. «сербохорватского языкового континуума» национально-специфические качества, отражаемые в подобных этноанекдотах, еще одной особенностью которых является то, что нередко национальные (авто)стереотипы объединены в собирательном образе (образах) – герое (или героях), наиболее ярко и во всей совокупности аккумулирующих и представляющих основные стереотипы, характерные для данной нации. Выводится заключение о том, что этноанекдоты, как особая тематическая разновидность анекдота, помимо прочего, содержат важную экстралингвистическую информацию и способны стать объективным источником для этнолингвистической и культурологической характеристики определенной страны и населяющих ее жителей.
    Artykuł poświęcony jest analizie jednej z małych form folkloru – anegdoty, a dokładniej etnoanekdoty jako sposobu odzwierciedlenia narodowej specyfiki, narodowego kolorytu, formy wyrażenia najbardziej charakterystycznych cech mentalności i stylu życia określonego ludu, nacji, grupy społecznej. Na przykładzie najbardziej typowych i rozpowszechnionych na słowiańskich Bałkanach tekstów anegdot przedstawiono najbardziej charakterystyczne dla przedstawicieli serbochorwackiego kontinuum językowego narodowo-specyficzne cechy, odzwierciedlone w tego rodzaju etnoanegdotach. Ich dodatkową cechą jest to, że często narodowe (auto)stereotypy są połączone we wspólnym obrazie (obrazach) – bohatera (lub bohaterów) najbardziej wyraziście i w całości skupiającym i reprezentującym główne stereotypy charakterystyczne dla danego narodu. Przeprowadzona analiza pozwala wnioskować, że etnoanegdota, jako szczególna odmiana tematyczna anegdoty, zawiera między innymi ważne informacje ekstralingwistyczne i może stać się obiektywnym źródłem etnolingwistycznej i kulturoznawczej charakterystyki danego kraju i zamieszkujących go mieszkańców.
    This article reviews one of the small forms of folklore – anecdote and, more specifically, ethno-anecdote (ethnic joke) as a way of reflecting national specifics, national colour, a form of expression of the most characteristic features of the mentality and way of life of a certain people, nation, social group. Based on texts of anecdotes that are most typical and widespread in the area of the Slavic Balkans, the characteristics of representatives of the so-called “Serbo-Croatian dialect continuum” are explored. Nationalspecific qualities reflected in ethnic jokes and stereotypes are discussed. It is concluded that ethnic jokes, as a special thematic kind of anecdote, contain, among other things, important extralinguistic information and can become an objective source when studying the ethnolinguistic and culturological characteristics of a particular country and its inhabitants.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2021, 15; 241-257
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sovremennyj russkij istoričeskij mif i sposoby еgо vosproizvedenija
    THE CONTEMPORARY RUSSIAN HISTORICAL MYTH AND ITS MANIFESTATIONS
    Autorzy:
    Levkievskaja, Elena E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611330.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Russian historical myth
    Soviet myth
    pro-Western myth
    monarchic myth
    ‘naïve’ image of the world
    national identity
    zapadnichestvo [westernism]
    rosyjski mit historyczny
    mit sowiecki
    mit prozachodni
    mit monarchistyczny
    „naiwny” obraz świata
    tożsamość narodowa
    zapadniczestwo
    Opis:
    Współczesny rosyjski mit historyczny i sposoby jego uobecniania – pod takim tytułem autorka rozprawy omawia modele ideologiczne, jakie funkcjonują w obiegu masowym we współczesnej Rosji współtworząc „naiwny” obraz świata, w którym odbija się społeczna samoświadomość. Obiegowe mity historyczne nie tylko porządkują i objaśniają świat i pomagają przeżyć w sytuacjach krytycznych, ale przede wszystkim budują narodową tożsamość, służą potwierdzaniu własnej wartości i odróżnianiu się od innych, obcych. Przyjmują często charakter agresywny, służą terrorowi, jak w okresie stalinowskim mity o zaostrzaniu się walki klasowej, obraz wroga-kułaka czy mit światowej rewolucji. Mity kreowane odgórnie i służące interesom władzy mają szansę zaistnieć w wymiarze społecznym tylko za zgodą samego społeczeństwa. Zaistniał np. obraz Gagarina jako narodowego bohatera, ale już próba wykreowania Walentyny Tierieszkowej, pierwszej kosmonautki, na podobną bohaterkę skończyła się fiaskiem, desakralizacją i wręcz ośmieszeniem. Mity historyczne operują pojęciem „złotego wieku”. Współcześnie w obiegu społecznym funkcjonują w Rosji trzy mity historyczne o różnym zasięgu: sowiecki, prozachodni i monarchistyczny. Dwa pierwsze stanowią parę powiązaną zasadą „lustrzanego odbicia”, opartą na pojęciu postępu i systemie binarnych opozycji. Wedle mitu sowieckiego, złoty wiek przypadał na czasy Związku Radzieckiego, potężnego supermocarstwa zdolnego obronić się przed wrogiem z zewnątrz i zabezpieczyć porządek od wewnątrz, zapewnić bezpieczeństwo socjalne prostym ludziom, tworzącego postępowy system przeciwstawiający się zgniłemu systemowi zachodniemu. Mit ten ma wciąż wielu zwolenników. Wyznawcy koncepcji prozachodniej (określonej tradycyjnie jako zapadniczestwo) rosyjski „złoty wiek” lokują w przyszłości, realną Rosję uważają za głuchą prowincję cywilizacji zachodniej lub amerykańskiej, postęp historyczny Rosji ma polegać na zbliżaniu się do zachodniego wzorca.
    The article discusses commonly entertained ideological models in contemporary Russia, which constitute the “naive” worldview reflecting Russian social self-awareness. Generally known historical myths not only explain the world, organize our understanding of it and help survive in critical situations, but above all build national identity, confirm one’s self-esteem and differentiate “us” from ”them”. They frequently assume an aggressive character and reinforce planned terror, cf. the myths of class struggle or world revolution, or the image of a hostile kułak (a rich peasant) in the Stalinist period. Myths imposed from above and designed to serve the interests of the authorities can only spread on a socially significant scale through social consent. For example, the image of Gagarin as a national hero was a success but the attempt to create a similar image of a first woman astronaut Valentina Tereshkova ended in total failure or even ridicule. Historical myths are based on the idea of a “golden age”. In Russia, there currently exist three generally approved myths: Soviet, pro-Western and monarchic. The first two constitute a pair linked by a principle of a mirror image, based on the idea of progress and a system of binary oppositions. According to the Soviet myth, the “golden ago” were the times of the Soviet Union, a superpower able to defend itself, insure law and order within its boundaries, provide social stability for its citizens and create a dynamically developing system opposed to the “rotten” West. The myth is still quite popular. Supporters of the pro-Western idea (commonly called zapadnichestvo) expect the “golden age” to come in the future, Russia being a mere province of the Western or American civilization. The historical progress would consist in approaching the Western ideal. The third ideological model makes references to the so called “Russian idea” (russkaya idea), whose beginnings date back to the 16th c. teaching of the monk Filofey on Moscow as the “Third Rome”, to the idea of the uniqueness of the Russian culture and history (Dostoyevsky), to the programme of gaining “self-awareness” (initiated by Lamansky in 1892), and directly to the ideas of "Young Russians” (mladorossy) of the 1920’s, for whom the "golden age” were the times before the revolution. The central event of the 20th c. Russian history is in this model the assassination of the tsar, who represented the unity of political and religious power. A recent manifestation of the myth is the book Rossiya pered vtorym prishestviyem, published in 1998. It presents various arguments, from biblical to contemporary, in offering a revived variety of the idea of Moscow as the Third Rome, with all significant elements of the myth: ethnocentricity, sacralization of the national history, dualism of good and evil (where Orthodox Russia is good and non-Orthodox West is evil), or religious justification of the monarchic idea. Important elements of the myth are the concept of guilt and penance, understood collectively rather than individually. Although the monarchic myth aspires to being Orthodox, it is very far from the real spirit of the Orthodox Church and its principles. It presents the faith in the tsar and monarchy instead of the faith in Christ, the idea of collective action in place of individual action and responsibility, it identifies the Orthodox Church with the monarchy and excludes from it those who do not share monarchic views. Currently, the monarchic model is functioning mainly as an oral tradition, but more and more frequently it finds its way to various writings, by which it is apparently gains esteem. The tsar, presented as a martyr and redeemer of the sins committed by the Russian nation, is portrayed as a cult superhero.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 97-120
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Динамика лексики русского языка: тенденции моделирования оценочной семантики
    Dynamika leksyki języka rosyjskiego: tendencje w modelowaniu semantyki oceniającej
    Dynamics of Russian vocabulary: trends in modelling evaluative semantics
    Autorzy:
    Kosmeda, Tetyana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20311748.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    аксиологическая языковая картина мира
    лексико-семантические процессы
    неологизация
    оценочная лексика и семантика
    тенденции развития
    aksjologiczno-językowy obraz świata
    procesy leksykalno-semantyczne
    neologizacja
    słownictwo i semantyka wartościująca
    trendy rozwojowe
    axiological language picture of the world
    lexico-semantic processes
    neologization
    evaluative vocabulary and semantics
    development trends
    Opis:
    The article analyzes the trends in the development of the vocabulary of the Russian language at the beginning of the 21st century, reflected in the dictionary of neologisms, which illustrates the changes in the axiological linguistic picture of the world of Russians, in particular, we trace an intensive rethinking of the meanings of words that contain political idiologems or mythologems, an expansion of the fund of words and meanings with evaluative semantics due to global processes of jargonization, criminalization, vulgarization, falsification (verbalization of untruth), feminization, intensification of a sign or action, verbalization of non-verbals, the actualization of precedence and creativity (active modelling of the language game).
    В статье проанализированы тенденции развития лексики русского языка начала ХХІ века, отраженные в словаре неологизмов, что иллюстрирует изменения аксиологической языковой картины мира россиян, в частности прослеживаем интенсивное переосмысление значений слов, заключающих в себе политические идиологемы или мифологемы, расширение фонда слов и значений с оценочной семантикой за счет глобальных процессов жаргонизации, криминализации, вульгаризации, фальсификации (вербализация неправды), феминизации, интенсификации, вербализации невербалики, актуализации прецедентности и креативности (активное моделирование языковой игры).
    Artykuł analizuje kierunki rozwoju słownictwa języka rosyjskiego na początku XXI wieku, odzwierciedlone w słowniku neologizmów, który ilustruje zmiany w aksjologicznym obrazie językowym świata Rosjan, w szczególności obserwujemy intensywne przemyślenie znaczeń słów zawierających polityczne idiologemy lub mitologemy, poszerzenie zasobu słów i znaczeń o semantykę wartościującą w wyniku globalnych procesów żargonizacji, kryminalizacji, wulgaryzacji, falsyfikacji (werbalizacji nieprawdy), feminizacja, intensyfikacja, werbalizacja niewerbaliki, aktualizacja precedentnosti i kreatywności (aktywne modelowanie gry językowej).
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2023, 1 (181); 162-179
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fol’klornyj mir v alfavitnom porjadke
    THE WORLD OF FOLKLORE IN ALPHABETICAL ORDER
    Autorzy:
    Chrolenko, Aleksandr T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611246.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    the dictionary of the language of folklore
    folklore genres
    perennial plants
    folkloristic worldview
    spiritual culture of Russian people
    Nikita Tolstoy
    Svetlana Tolstoy
    Jerzy Bartmiński
    Serafima Nikitina
    Khrolenko
    słownik języka folkloru
    gatunki folkloru
    byliny
    folklorystyczny obraz świata
    kultura duchowa Rosjan
    Nikita Tołstoj
    Swietłana Tołstojowa
    Chrolenko
    Opis:
    W ostatnich dziesięcioleciach mijającego stulecia świat ogarnął niespotykany dotąd boom słownikowy. W Rosji i w innych krajach ukazały się liczne pozycje, w tym tak osobliwe, jak słownik żargonu więziennego czy wulgaryzmów, brakowało jednak słownika języka folkloru. Autor artykułu Świat folkloru w porządku alfabetycznym z satysfakcją odnotowuje fakt podjęcia prac nad trzema słownikami języka folkloru rosyjskiego i jednego – folkloru polskiego. Dwa z nich, a mianowicie słownik opracowany w Moskwie pod kierunkiem Nikity i Swietłany Tołstojów oraz w Lublinie pod kierunkiem Jerzego Bartmińskiego, mają charakter etnolingwistyczny. Dwa inne – przygotowywany w Moskwie pod kierunkiem Serafimy Nikitiny oraz w Kursku pod kierunkiem A.T. Chrolenki – mają charakter lingwofolklorystyczny. Słownik opracowywany w Kursku jest słownikiem typowo lingwistycznym, uwzględnia wyłącznie dane występujące w tekstach folkloru. W haśle słownikowym ujęte są wszystkie związki opisywanego leksemu. Hasło składa się z następujących części: (1) identyfikacyjnej, (2) paradygmatycznej, (3) syntagmatycznej, (4) paradygmatyczno-syntagmatycznej, (5) słowotwórczej, (6) funkcjonalnej, (7) informacyjnej. Dla ilustracji autor przytacza kilka haseł słownikowych: reka, zelenyj, promolvit’, vpolsvista. Zakłada się, że ta sama metoda opisu zostanie zastosowana do języka bylin, pieśni lirycznych i pozostałych gatunków folkloru. Z czasem nastąpi połączenie słowników języka poszczególnych gatunków folkloru w jedną całość. W pierwszej kolejności zostanie opracowany słownik języka bylin rosyjskich. Analizie poddane zostaną wyłącznie wyrazy autosemantyczne, pominięte zaimki, które nie posiadają określonej specyfiki folklorystycznej i nie mają większej wartości dla poznania folklorystycznego obrazu świata. Kurski słownik lingwofolklorystyczny będzie źródłem wiedzy nie tylko o języku, ale także o kulturze duchowej Rosjan.
    The recent decades have witnessed extraordinary proliferation of lexicographic work. Numerous publications have appeared both in Russia and elsewhere, sonic of them rather peculiar, such as dictionaries of prison slang or obscene expressions. Although so far there has been no dictionary of the language of folklore, three projects on the language of Russian folklore and one on Polish folklore are currently under way. Of these, two are ethnolinguistic and two linguistic-folkloristic in nature. The former category includes dictionaries compiled in Moscow under the supervision of Nikita and Svetlana Tolstoy and the one compiled in Lublin under the supervision of Jerzy Bartmiński. To the latter category belong those complied in Moscow under the supervision of Serafima Nikitina and in Kursk under the supervision of A. T. Khrolenko. The latter of these is a typically linguistic enterprise, it only records data from texts of folklore. A dictionary entry, which contains all collocations of a particular lexeme, consists of the following parts: (1) identificational, (2) paradigmatic, (3) syntagmatic, (4) paradigmatic-syntagmatic, (5) word-formational, (6) functional, (7) informational. A few entries serve as exemplification: ręka, zelenyy, promolvit’, vpolsvista. An assumption is made that the same descriptive method will be utilized for the language of perennial plants, the first category to be characterized, and for that of lyric songs and other genres of folklore. With time, the dictionaries of the language of different folklore genres will be combined into one whole. Only autosemantic words will be taken into account. Pronouns will be excluded for their lack of folkloristic specification and little value for arriving at a folkloristic worldview. The linguistic-folkloristic dictionary from Kursk will provide information not only about language but also about the spiritual culture of the Russians.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 121-138
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Языковая картина мира при обучении польскому языку как иностранному
    A Linguistic Picture of the World in Teaching Polish as a Foreign Language
    Językowy obraz świata w nauczaniu języka polskiego jako obcego
    Autorzy:
    Duda, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886578.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    językowy obraz świata
    język a myślenie
    nauczanie leksyki
    realia i nazwy abstrakcyjne w nauczaniu języka obcego
    nauczanie języka polskiego jako obcego
    linguistic picture of the world
    language vs. thinking
    teaching lexis
    realities and abstract names in the teaching of a foreign language
    teaching Polish as a foreign language
    Opis:
    Odbity w języku, jego strukturze, leksyce i użyciu (uzusie) obraz otaczającej mówiących rzeczywistości – jak najkrócej można zdefiniować językowy obraz świata (JOŚ) – pełni bardzo ważną rolę w każdym akcie komunikacji. Nie można o nim zapominać również w trakcie uczenia się i nauczania języka obcego. Jest on bowiem źródłem licznych błędów, szczególnie leksykalnych. Autor artykułu pokazuje to na przykładach z literatury przedmiotu oraz z własnej praktyki dydaktycznej. Językoznawcom obserwacja procesu przyswajania języka obcego, błędów popełnianych przez uczących się i nauczycieli, może natomiast wiele powiedzieć nie tylko o językowym obrazie świata w poznawanym języku, lecz także – przez kontrast – w języku ojczystym badacza.
    The picture of the reality surrounding us reflected in the language, its structure, lexis and usage – as the linguistic picture of the world may be defined in the shortest way – plays a very important role in any act of communication. It may not be forgotten also in the course of learning and teaching a foreign language. This is because it is the source of numerous mistakes, especially lexical ones. The author of the article shows this on examples taken from the literature of the subject as well as from his own didactic work. Observing the process of acquisition of a foreign language, and of the mistakes made by both learners and teachers, may tell linguists a lot not only about the linguistic picture of the world in the language being learned, but – through contrast – in the researcher’s mother tongue.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 10; 33-43
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies