Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "warsaw pact" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Wizje budowy bezpieczeństwa na kontynencie europejskim w latach 50. XX wieku zawarte w propozycjach rozbrojeniowych oraz w tzw. planach Adama Rapackiego, Selwyna lloyda i Cabota Lodge’a
Visions of Building Safety on the European Continent in the 1950’s Included in the Disarmament Proposals and the So-Called Plans of Adam Rapacki, Selwyn Lloyd and Cabot Lodge
Autorzy:
Będźmirowski, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2140920.pdf
Data publikacji:
2019-12-27
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
Tematy:
bezpieczeństwo militarne
rozbrojenie
Układ Warszawski
NATO
military saferty
disarmament
the Warsaw Pact
Opis:
Praktycznie od zakończenia II wojny światowej, kiedy ugruntował się podział  Europy na państwa Europy Zachodniej i Europy Wschodniej, zarówno jedna, jak i druga strona, starała się przekonać społeczność międzynarodową o słuszności swoich działań na rzecz bezpieczeństwa międzynarodowego. Przy każdej sposobności, przywódcy najważniejszych państw, próbowali pokazać światu, że to oni stoją na straży pokoju międzynarodowego, że tylko oni podejmują działania na rzecz  likwidacji zagrożenia militarnego, szczególnie tego, którego wszyscy się obawiali – wojny atomowej. Kiedy na arenie międzynarodowej, po „złym sojuszu polityczno-militarnym NATO”, pojawiły się kolejne złe „ANZUS, CENTO i SEATO”, a później „dobry sojusz polityczno-militarny – Układ Warszawski”, tym samym rozpoczął się „rozbrojeniowy ping-pong” Na propozycje rozbrojeniową jednej strony, w niedługim czasie pojawiała się propozycja drugiej. Praktycznie ten „ping-pong” funkcjonował do czasu zakończenia dwubiegunowegopodziału świata. Niemniej, początek tej gry miał miejsce w Europie w latach 50. XX wieku. W latach 60., 70. i 80. XX wieku pojawiały się propozycje rozbrojeniowe, które wielokrotnie kończyły się podpisaniem stosownych dokumentów oraz wdrażaniem ich zapisów w życie. Wiele z nich tworzono w większym lub mniejszym oparciu o zapisy zawarte w trzech planach, przedstawionych w tym artykule. Celem artykułu jest przybliżenie propozycji rozbrojeniowych przedstawionych w drugiej połowie lat 50. XX wieku przez przedstawicieli państw-członków: Układu Warszawskiego oraz sojuszu NATO, a były to tzw. plany noszące nazwę ich twórców: Adama Rapackiego, Selwyna Lloyda oraz Cabota Lodge’a. 
As a matter of fact, since the end of the Second World War, when the division of Europe into the states of Western Europe and Eastern Europe had been established, both  sides were trying to convince the international society of the rightness of their actions for the benefit of the international safety. Whenever it was possible, the leaders of the most important countries had been trying to show the world that this is them who guard the international peace and that it is only them who take steps to eliminate military threats, in particular that one that everyone was afraid of – the nuclear war. When after the „bad political and military alliance of NATO”, other bad alliances of „ANZUS, CENTO and SEATO” appeared on the international arena, and then the „good political and military alliance of the Warsaw Pact”, the „disarmament ping pong” started. The reaction to the disarmament proposal of one side was a proposal of the other side. Actually, this ping pong lasted until the end of the bipolar division of the world. Nonetheless, the beginning of this game took place in Europe in the 1950’s. In 1960’s, 1970’s and 1980’s the disarmament proposals often finished with signing appropriate documentsand making their wordings effective. Most of them were to smaller or bigger extent created on the basis of wordings included in the three plans presented herein. The aim of the article is to outline the disarmament proposals put forward in the second half of the 1950’s by the representatives of the member states of the Warsaw Pact and the NATO alliance. They were the plans named after their creators: Adam Rapacki, Selwyn Lloyd and Cabot Lodge. 
Źródło:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2014, 8, 2; 229-250
1896-8848
2450-3436
Pojawia się w:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
KONCEPCJE I PLANY ROZWOJU WOJSK OBRONY TERYTORIALNEJ W POLSCE PO 1945 ROKU
PLANS AND CONCEPTS OF THE TERRITORIAL DEFENCE FORCES DEVELOPMENT IN POLAND AFTER 1945
Autorzy:
Kajetanowicz, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/483903.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim
Tematy:
obrona terytorialna
Polska
Zimna Wojna
Układ Warszawski
NATO
Territorial Defence Forces
Polska
Cold War
Warsaw Pact
Opis:
Utworzenie wojsk obrony terytorialnej w Polsce było w okresie powojennym przedmiotem częstych rozważań i analiz. Wynikało to z wnikliwej oceny sytuacji polityczno-militarnej w świecie i związanych z nią potencjalnych zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa, a także analizy doświadczeń II wojny światowej, podczas której terytoria uczestniczących w niej państw były obiektem licznych ataków ze strony lotnictwa oraz jednostek specjalnych prowadzących działania dywersyjne i organizujących ruch oporu na tyłach przeciwnika. Koncepcje i plany rozwoju tego typu wojsk miały różnorodny charakter i ukierunkowane były głównie na maksymalne zaangażowanie całego społeczeństwa do działań o charakterze obronnym. Ich stopniowa ewolucja związana była głównie z pojawieniem się nowych rodzajów zagrożeń terytorium kraju wynikających z dynamicznego rozwoju środków napadu powietrznego, w tym zwłaszcza broni rakietowo-jądrowej i bojowych samolotów odrzutowych, intensywnej rozbudowy flot wojennych państw sojuszu NATO oraz wojsk specjalnych przygotowywanych do prowadzenia działań na głębokich tyłach przeciwnika. Dodatkowym czynnikiem były doświadczenia z konfliktów lokalnych, jak wojna w Korei, wojny na Bliskim Wschodzie, czy wojna wietnamska, które pokazywały praktyczne zastosowanie nowych metod walki i nowoczesnych technologii wojennych.
Creation of the Territorial Defence Forces in the post-war Poland was a matter of military and political analysis. The need of its implementation was a result of the political-military Cold War era situation and potential threats. World War II had shown how the states may be vulnerable for the aerial attacks, subversion and sabotage. Conceptions and plans of the Territorial Defence Forces development aimed on maximal engagement of whole society into the Polish defence system. Its evolution was related to the new arms and armament (air, rocket, ballistic missiles, subversion special units, etc.) used by NATO countries, and local wars (Korea, Vietnam, Middle East) experiences.
Źródło:
Ante Portas – Studia nad Bezpieczeństwem; 2016, 2(7) Obrona Terytorialna i jej rola we współczesnych systemach bezpieczeństwa; 45-64
2353-6306
Pojawia się w:
Ante Portas – Studia nad Bezpieczeństwem
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktury organizacyjne, uzbrojenie i wyposażenie techniczne Wojska Polskiego w połowie lat 80
Organisational structures, armament and technical equipment of the Polish Army in the mid 80’s
Autorzy:
Wiśniewski, Gaweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/121061.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Towarzystwo Wiedzy Obronnej
Tematy:
struktury organizacyjne
wojsko polskie
procesy modernizacyjne
potencjał bojowy
Warsaw pact
organisational structures
Polish army
modernisation processes
military capability
Opis:
Przez cały okres funkcjonowania w strukturach układu warszawskiego, Wojsko Polskie postrzegane było jako druga silą tej organizacji. Jednocześnie, ograniczenia ekonomiczne sprawiały, że w niektórych dziedzinach było wyraźnie zacofane technologicznie. Z tego powodu, obiektywna ocena wartości bojowej Wojska Polskiego w tym okresie jest mocno utrudniona. W poniższym artykule zebrana i usystematyzowana została wiedza na temat liczebności, organizacji i uzbrojenia Wojska Polskiego w schyłkowym okresie funkcjonowania Układu Warszawskiego.
Throughout the whole period of its membership in the Warsaw pact, the Polish army was perceived as the second strongest one within the organisation. At the same time, due to economical limitations, in some respects it was clearly technologically behind the times. For this reason, objective evaluation of the Polish army’s military capability is rather difficult. In the following article, the author has gathered and structured the knowledge regarding the size, organisation and armament of the Polish army in the late period of the Warsaw pact’s existence.
Źródło:
Wiedza Obronna; 2015, 2-3; 43-61
0209-0031
2658-0829
Pojawia się w:
Wiedza Obronna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezpieczeństwo międzynarodowe w latach 60. XX wieku a próby modyfikacji organów dowodzenia siłami zbrojnymi państw stron Układu Warszawskiego
International Security in the 1960’s and Modification Attempts of National Command Authorities of Armed Forces of Member States of the Warsaw Pact
Autorzy:
Będźmirowski, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2140666.pdf
Data publikacji:
2019-12-01
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
Tematy:
bezpieczeństwo międzynarodowe
organy dowodzenia
siły zbrojne
Układ Warszawski
international security
national command authorities
armed forces
the Warsaw Pact
Opis:
Problem bezpieczeństwa jest niezwykle ważny. Znany psycholog Abraham Harold Maslow, przygotowując tzw. hierarchię potrzeb człowieka, potrzebę bezpieczeństwa umieścił na drugim miejscu, tuż po potrzebach fizjologicznych. Także Roman Kuźniar w sposób jednoznaczny określa pozycję bezpieczeństwa wśród potrzeb człowiek, stwierdzając, że: „Jest ono pierwotną, egzystencjalną potrzebą jednostek, grup społecznych, wreszcie państw”. Natomiast szwajcarski politolog Daniel Frei, wygenerował model wyjaśniania bezpieczeństwa oparty na czterech punktach: 1. stan braku bezpieczeństwa jest wówczas, gdy występuje duże rzeczywiste zagrożenie, a postrzeganie zagrożenia jest prawidłowe; 2. stan obsesji występuje wówczas wtedy, gdy nieznaczne zagrożenie jest postrzegane jako duże; 3. stan fałszywego bezpieczeństwa ma miejsce wówczas, gdy zagrożenie zewnętrzne jest poważne, a postrzegane bywa jako niewielkie; 4. stan bezpieczeństwa występuje wtedy, gdy zagrożenie zewnętrzne jest nieznaczne, a jego postrzeganie prawidłowe. Zaprezentowane definicje dotyczą kwestii tzw. bezpieczeństwa państwa, ale biorąc pod uwagę szersze ujęcie, dotyczące obszaru bezpieczeństwa międzynarodowego, można uznać, że bezpieczeństwo międzynarodowe jest pojęciem szerszym od narodowego (często mówi się o kompilacji co najmniej dwóch bezpieczeństw narodowych), gdyż dotyka problematyki bezpieczeństwa kilku, kilkunastu lub kilkudziesięciu państw, w skali mikro, makro lub globalnej. Bardzo trafną definicję przedstawił Czesław Mojsiewicz: „bezpieczeństwo międzynarodowe – to układ stosunków międzynarodowych zapewniający wspólne bezpieczeństwo państw tworzących system międzynarodowy”. W ciągu dwóch dekad od zakończeniu II wojny światowej co jakiś czas świat był poddawany zawirowaniom polityczno-militarnym, których skutkami były konflikty zbrojne. Niektóre z nich stawały się bardzo niebezpieczne dla świata, gdyż istniało duże prawdopodobieństwo ich eskalacji, a co najgorsze, mogły przerodzić się w konflikt zbrojny z wykorzystaniem broni jądrowej. Dziś, z perspektywy czasu, możemy powiedzieć, że dzięki zaangażowaniu się w pokojowe ich rozwiązanie Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz USA i ZSRR udało się uniknąć najstraszniejszej wojny – wojny nuklearnej. A ona, jak przysłowiowy miecz Damoklesa, wciąż wisiała (niestety wisi) nad światem, od wprowadzenia broni jądrowej do arsenałów przez „głównych graczy” na arenie międzynarodowej – USA i ZSRR, a później Francji i Wielkiej Brytanii. Prezentowany artykuł przedstawia najważniejsze wydarzenia na arenie międzynarodowej w latach 60. XX wieku, które stanowiły zagrożenie dla bezpieczeństwa międzynarodowego oraz uruchomiły dyskusję nad zmianami w systemie dowodzenia Siłami Zbrojnymi Układu Warszawskiego.
The issue of security has been present practically from the very beginning of human existence; it is still current, and will also accompany human development. The renowned psychologist, Abraham Harold Maslow, preparing the so-called “hierarchy of (human) needs”, put the need for security in second place, just after physiological needs. Also Roman Kuźniar unambiguously identifies the issue of security among the human needs, stating that: “It is the primary existential need of individuals, social groups, and – ultimately – countries”. The Swiss political scientist, Daniel Frei, for his part, generated a specific model meant to explain security, based on four points: 1/ state of insecurity is where there is a significant real threat, and perception of the threat is correct; 2/ state of obsession occurs when an insignificant threat is seen as significant, 3/ state of false security occurs when an external threat is serious but is perceived as minor; 4/ state of security exists when an external threat is slight, and its perception is correct. The definitions as presented above apply to the issue of the so-called “state security”, but taking into account the big picture, implying the so-called “area of international security”, it can be concluded that “international security” denotes a concept broader than “national security” (and is often referred to as a compilation of at least two national securities), because it touches the issue of security of several dozen or more countries, on a micro, macro or global scale. A very accurate definition has been provided by Prof. Czeslaw Mojsiewicz: “international security – is a system of international relations that ensures common security of states forming the international system”. From time to time, over the two decades immediately following the end of World War II, the world was subjected to political and military turbulences resulting in armed conflicts or wars. Some of them would pose a grave danger to the world because of high probability of escalation, and the worst is that they could have degenerated into an armed conflict with the use of nuclear weapons. Today, with hindsight, we can say that, thanks to the commitment to a peaceful solution of the United Nations and the US and the USSR, the most terrible war-nuclear war was effectively avoided. And such war, like the proverbial sword of Damocles, has hung (and, unfortunately, is still hanging) over the world since the introduction of the nuclear weapons to the arsenals of the “main players” in the international arena – the US, and the USSR, and later France and Great Britain. This article presents the most important events in the international arena in the 1960s of the twentieth century, which constituted a threat to international security and gave rise to discussions on changes in the system of the command of the Armed Forces of the Warsaw Pact.
Źródło:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2017, 11, 1; 81-104
1896-8848
2450-3436
Pojawia się w:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działania Polski na rzecz modyfikacji dowodzenia siłami zbrojnymi państw stron Układu Warszawskiego
Poland’s efforts to modify the command of the armed forces of the states parties to the Warsaw Pact
Autorzy:
Będźmirowski, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21151024.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geopolityczne
Tematy:
zimna wojna
sojusze polityczno-militarne
bezpieczeństwo w Europie
Układ Warszawski
Polska
Cold War
political-military alliances
security in Europe
Warsaw Pact
Polska
Opis:
Wraz z zakończeniem wojny, nastąpił kres współpracy dotychczasowych sojuszników. Przystąpiono do realizowania podziałów stref wpływów w Europie, zgodnie z ustaleniami konferencji „Wielkiej Trójki”. Państwa Europy Wschodniej zostały włączone w strefę wpływów Związku Radzieckiego. Po drugiej stronie tzw. żelaznej kurtyny, państwa zachodnie doprowadziły do powstania Niemieckiej Republiki Federalnej, która w bardzo krótkim czasie stała się pełnoprawnym uczestnikiem międzynarodowej sceny politycznej, czego potwierdzeniem było włączenie jej do istniejącego już od 1949 roku, sojuszu polityczno-militarnego NATO. W odpowiedzi na to wydarzenie strona radziecka powołała do życia Układ Warszawski, którego celem, jak podkreślano, będzie obrona przed ekspansjonizmem niemieckim. Zgodnie z decyzją Kremla, wszystkie najważniejsze stanowiska w systemie dowodzenia były zarezerwowane dla marszałków, admirałów i generałów Związku Radzieckiego. Strona polska uważała, że „obsadzanie” tych stanowisk powinno być rotacyjne. Byłoby to potwierdzeniem odpowiedzialności wszystkich państw za stan i jakość poziomu gotowości bojowej wydzielonych sił. Niestety strona radziecka nie akceptowała tych propozycji.
With the end of the war, there was an end to cooperation between the existing allies. The division of spheres of influence in Europe, as agreed at the "Big Three" conference, began. The countries of Eastern Europe were incorporated into the sphere of influence of the Soviet Union. On the other side of the Iron Curtain, the Western countries led to the establishment of the German Federal Republic, which soon became a full participant on the international political scene, as was confirmed by its inclusion in the NATO political and military alliance, existing since 1949. In response to this event, the Soviet side established the Warsaw Pact, whose purpose, it was emphasized, would be defense against German expansionism. In accordance with the Kremlin's decision, all major positions in the command system were reserved for marshals, admirals, and generals of the Soviet Union. The Polish side believed that the "filling" of these positions should be rotational. This would confirm the responsibility of all states for the state and quality of the level of combat readiness of the assigned forces. Unfortunately, the Soviet side did not accept these proposals.
Źródło:
Przegląd Geopolityczny; 2022, 40; 134-156
2080-8836
2392-067X
Pojawia się w:
Przegląd Geopolityczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gra wojenna „Marzec 83”, czyli kryzys w Ludowym Wojsku Polskim w latach osiemdziesiątych
Autorzy:
Pałka, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1628421.pdf
Data publikacji:
2021-09-23
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Warsaw Pact
Cold War
Polish People’s Army
operational plans
nuclear weapons
Układ Warszawski
zimna wojna
Ludowe Wojsko Polskie
plany operacyjne
broń jądrowa
Opis:
Artykuł opisuje grę wojenną „Marzec 83”, przeprowadzoną wiosną 1983 r. przez Ludowe Wojsko Polskie. Gra dotyczyła tzw. frontu zewnętrznego (Frontu Nadmorskiego), czyli możliwości bojowych Sił Zbrojnych PRL w kontekście planu operacyjnego. Przeprowadzono ją pod koniec obowiązywania stanu wojennego w Polsce, który mocno wpływał na sytuację LWP. W związku z kryzysem gospodarczym w kraju i jednocześnie szybką rozbudową wojsk NATO analizowano realne możliwości prowadzenia ofensywy polskiej armii przeciwko armiom NATO i zajęcia Danii, północnych Niemiec Zachodnich, Holandii i Belgii.
The article describes a war game code-named ‘March 83’, conducted in the spring of 1983 by the People’s Army of Poland. The game concerned the so-called ‘external front’ (the Seaside Front), i.e. the combat capabilities of the Armed Forces of the Polish People’s Republic in the context of the operational plan. It was conducted at the end of martial law in Poland, which greatly affected the army’s situation. In the face of the economic crisis and the simultaneous rapid expansion of NATO troops, the real possibilities of conducting an offensive of the Polish army against NATO troops and the occupation of Denmark, northern West Germany, the Netherlands, and Belgium were analysed.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2021, 53, 2; 161-186
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Początki i założenia studiów operacyjnych Zachodniego Teatru Działań Wojennych w Siłach Zbrojnych PRL
Beginnings and Objectives of Operational Studies of the Western Theatre of War Operations in the Armed Forces of the Polish People’s Republic
Autorzy:
Jędrysiak, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478267.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
studia operacyjne
Zachodni Teatr Działań Wojennych
ludowe Wojsko Polskie
Układ Warszawski
operational studies
Western Theatre of War Operations
Polish People’s Army
Warsaw Pact
Opis:
Badania dotyczące problematyki operacyjnej w ludowym Wojsku Polskim wciąż są dalekie od kompletności. Wiele ważnych zagadnień pozostaje nieodkrytych, a znane przejawy planowania wojennego są bardzo trudne do osadzenia w odpowiednim kontekście i do interpretacji. Prowadzi to często do formułowania pod adresem badaczy usiłujących zgłębić tę tematykę zarzutów niezrozumienia faktycznego znaczenia badanych dokumentów. Celują w tym byli oficerowie LWP, uczestniczący w całym procesie, mający niejednokrotnie bardzo dobrą orientację w zasobie przechowywanym w wojskowej sieci archiwalnej. Do powstania w 2016 r. Wojskowego Biura Historycznego dostęp do tych akt był bardzo ograniczony i utrudniony. Niniejszy tekst stanowi próbę opisania znaczenia korpusu źródeł dokumentujących od 1958 r. zadanie prowadzenia studiów operacyjnych Zachodniego Teatru Działań Wojennych. Przyczyny i przebieg tego procesu nie zostały dostatecznie wyjaśnione w literaturze tematu, a przybliżenie początków i założeń jest niezbędne do osadzenia zachowanych dokumentów we właściwym kontekście procesu planowania wojennego w Siłach Zbrojnych PRL.
Research on the operational issues of the Polish People’s Army is still far from complete. Many key issues remain obscure and the known elements of war planning are very difficult to match with the relevant context and interpretation. This often leads to accusations being levelled against the researchers working on these topics that they misunderstand the significance of the investigated documents. Former Polish People’s Army officers excel in this regard; they take part in the whole process, often very well-versed in the resources held in the network of military archives. Until the Military Historical Office was created in 2016, access to those files had been restricted and difficult to access. The text represents an attempt to describe the significance of the corpus of sources which are components of the operational studies on the Western Theatre of War Operations conducted since 1958. The causes and the course of that process have not been satisfactorily explained in literature on the subject; presenting the beginnings and objectives of that task is necessary in order to set the preserved documents in the relevant context of war planning in the Armed Forces of the Polish People’s Republic.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2019, 34; 426-455
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformacja systemu logistycznego WP w latach 1989-2012
Autorzy:
Tkaczew, Władysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/121414.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Wiedzy Obronnej
Tematy:
Wojsko Polskie
WP
transformacja
system logistyczny
NATO
Układ Warszawski
Wojskowe Oddziały Gospodarcze
WOG
Polish Army
transformation
logistic system
North Atlantic Treaty Organization
Warsaw Pact
Źródło:
Wiedza Obronna; 2013, 3; 83-101
0209-0031
2658-0829
Pojawia się w:
Wiedza Obronna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaangażowanie Polski w inicjatywy rozbrojeniowe w latach 80. XX wieku – grupa robocza PZPR-SPD i plan Jaruzelskiego
Poland’s Involvement in Disarmament Initiatives in the 1980s: PZPR-SPD Working Group and Jaruzelski’s Plan
Autorzy:
Świder, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/953883.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
Jaruzelski’s plan
PZPR-SPD working group
disarmament
arms control
NATO
Warsaw Pact
plan Jaruzelskiego
grupa robocza PZPR-SPD
rozbrojenie
kontrola zbrojeń
Układ Warszawski
Opis:
In the mid-1980s, Poland, fighting for a return to the international political arena after imposing diplomatic sanctions on it due to the imposition of martial law in 1981, engaged in two disarmament projects. These were works within the PZPR-SPD working group and Jaruzelski’s plan announced in 1987. Both of these initiatives referred to earlier Polish concepts, first of all the Rapacki plan and the Gomułka plan. The initiative to establish a joint working group came from the West German Social Democrats, who saw in it the possibility of breaking the international isolation of Poland, and for the SPD to remain in international circulation. The Jaruzelski plan, harmonizing with the plan of Mikhail Gorbachev, was an expression of the changes taking place under the influence of perestroika in both Poland and the USSR. Consulted with other states of the Warsaw Pact, mainly from the USSR (a delegation of experts from the USSR took active part in its formation) became the basis for other disarmament / peaceful socialist countries.
W połowie lat 80. XX wieku Polska, walcząc o powrót na międzynarodową arenę polityczną po nałożeniu na nią sankcji dyplomatycznych z powodu wprowadzenie stanu wojennego w 1981 r., zaangażowała się w dwa projekty rozbrojeniowe – prace w ramach grupy roboczej PZPR-SPD i plan Jaruzelskiego ogłoszony w 1987 r. Obie inicjatywy nawiązywały do wcześniejszych polskich koncepcji, przede wszystkim planu Rapackiego i planu Gomułki. Inicjatywa powołania wspólnej grupy roboczej wyszła ze strony zachodnioniemieckich socjaldemokratów, którzy widzieli w niej możliwości przełamania izolacji międzynarodowej Polski, a dla SPD szansę pozostania w obiegu międzynarodowym. Natomiast plan Jaruzelskiego harmonizujący z planem Michaiła Gorbaczowa był wyrazem przemian zachodzących pod wpływem pierestrojki zarówno w Polsce, jak i ZSRR. Konsultowany z innymi państwami Układu Warszawskiego, głównie ze Związkiem Radzieckim (delegacja ekspertów z tego kraju brała aktywny udział w jego kształtowaniu), stał się podstawą dla innych inicjatyw rozbrojeniowych/pokojowych państw socjalistycznych.
Źródło:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2019, 1; 257-280
1899-6264
2451-0718
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siły Zbrojne PRL w strukturach wojskowych Układu Warszawskiego
Participation of the Armed Forces of the Polish People’s Republic in the Military Structures of the Warsaw Pact
Die Streitkräfte der Volksrepublik Polen in den militärischen Strukturen des Warschauer Paktes
Autorzy:
Kajetanowicz, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162163.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Siły Zbrojne PRL
Układ Warszawski
struktury wojskowe
Armed Forces of the Polish People’s Republic
Warsaw Pact
military structures
Streitkräfte der Volksrepublik Polen
Warschauer Pakt
Organisationsstrukturen
Opis:
Utworzenie Układu Warszawskiego wiązało się z powołaniem wielu organów o charakterze wojskowym. W początkowym okresie funkcjonowały tylko dwa w postaci Zjednoczonego Dowództwa i Sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych. Nie zapewniały one możliwości większego wpływu na funkcjonowanie sojuszu wszystkim państwom członkowskim. Dopiero w latach siedemdziesiątych, w wyniku nasilenia zimnej wojny, utworzone zostały nowe organy wojskowe o charakterze doradczym jak: Komitet Ministrów Obrony, Rada Wojskowa Dowództwa Zjednoczonych Sił Zbrojnych, Wojskowa Rada Naukowo-Techniczna i Komitet Techniczny Zjednoczonych Sił Zbrojnych. Rozbudowano też Sztab Zjednoczonych Sił Zbrojnych, w którym przewidziano stanowiska dla przedstawicieli wszystkich armii Układu Warszawskiego. Polscy oficerowie nie zajmowali w organach wojskowych kluczowych stanowisk. Próba zmiany tej sytuacji została podjęta dopiero w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, gdy Układ Warszawski chylił się już ku upadkowi.
The creation of the Warsaw Pact involved the establishment of several military bodies. Initially, there were only two such institutions in the form of the United Command and Staff of the United Armed Forces. These bodies did not allow any of the member states to have a greater influence on the functioning of the alliance. It was not until the 1970s, when the Cold War intensified, that new military bodies of an advisory nature were created, such as: the Committee of Ministers of Defense, the Military Council of the United Armed Forces Command, the Military Scientific and Technical Council and the Technical Committee of the United Armed Forces. The Headquarters of the United Armed Forces was also expanded, with posts for representatives of each member of the Pact. Polish officers did not hold key positions in the military command structure. Attempts to rectify this situation were not made until the second half of the 1980s, when the Warsaw Pact was already on the verge of collapse.
Die Gründung des Warschauer Paktes war mit der Schaffung einer Reihe von Einrichtungen militärischer Natur verbunden. In der Anfangszeit gab es mit dem Vereinigten Kommando und dem Stab der Vereinigten Streitkräfte nur zwei solcher Gremien. Diese boten nicht allen Mitgliedstaaten die Möglichkeit, ein größeres Mitspracherecht bei der Funktionsweise des Bündnisses zu haben. Erst in den 1970er Jahren wurden im Zuge der Verschärfung des Kalten Krieges neue militärische Beratungsgremien eingerichtet, wie das Komitee der Verteidigungsminister, der Militärische Rat des Kommandos der Vereinigten Streitkräft e, der Militärische Wissenschafts und Technologierat und der Technische Ausschuss der Vereinigten Streitkräfte. Der Stab der Vereinigten Streitkräfte wurde ebenfalls erweitert und erhielt Posten für Vertreter aller Armeen des Warschauer Paktes. Die polnischen Offi ziere besetzten keine Schlüsselpositionen in den militärischen Gremien. Erst in der zweiten Hälfte der 1980er Jahre, als der Warschauer Pakt bereits auf den Zusammenbruch zusteuerte, wurde ein Versuch unternommen, diese Situation zu ändern.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 4(282); 163-189
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zadania, kierunki rozwoju i potencjał bojowy radzieckiej marynarki wojennej w latach zimnej wojny
Tasks, development and combat potential of Soviet Navy during the Cold War
Autorzy:
Szubrycht, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912564.pdf
Data publikacji:
2021-06-10
Wydawca:
Akademia Marynarki Wojennej. Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych
Tematy:
Soviet Navy
cold war
Warsaw Pact versus NATO
navy development
combat potential
radziecka marynarka wojenna
potencjał bojowy
zimna wojna
rozwój marynarki wojennej
Układ Warszawski versus NATO
Opis:
W artykule przedstawiono poglądy wyższych dowódców radzieckich (adm. Gorszkowa, Kasatonowa i marszałka Sokołowskiego) na kierunki rozwoju, zadania oraz potencjał radzieckiej marynarki wojennej w latach zimnej wojny. Przeprowadzone analizy potwierdzają, że w okresie zimnej wojny w ZSRR o kierunkach rozwoju sił zbrojnych, w tym marynarki wojennej, decydowały przede wszystkim poglądy przywódców politycznych, a nie dowódców wojskowych. W artykule przedstawiono ponadto analizę porównawczą wielkości okrętowej salwy rakietowej i torpedowej państw Układu Warszawskiego i państw NATO, ze szczególnym uwzględnieniem potencjału ZSRR i USA. Ważnym aspektem publikacji jest analiza zmian potencjału ilościowego najważniejszych klas okrętów nawodnych i podwodnych ZSRR w latach 1960–1990. Dane do wykonania analiz potencjałowych pochodzą z roczników Jane's Fighting Ships z lat 1960-1990, które pozwoliły zweryfikować poglądy przedstawiane przez admirałów Gorszkowa i Kasatonowa.
The article presents the views of senior Soviet officers (adm. Gorshkov, Kasatonov, and marshal Sokolowski) on the development, tasks and combat potential of the Soviet Navy during the Cold War. The analysis confirms, that during the Cold War in the USSR, the directions of development of the navy were determined primarily by the views of political leaders, not military commanders. The article presents an analysis of numbers of the ship's missile and torpedo salvo from the Warsaw Pact and NATO countries, with particular emphasis on the potential of the USSR and the USA. An important aspect of the publication is the analysis of the changes in the quantitative combat potential of the Soviet surface and submarines in the years 1960–1990. Data for the performance of potential analyses come from the Jane's Fighting Ships yearbooks from 1960-1990, which allowed to verify the views presented by admirals Gorshkov and Kasatonov.
Źródło:
Colloquium; 2021, 13, 2; 137-153
2081-3813
2658-0365
Pojawia się w:
Colloquium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwarunkowania bezpieczeństwa Polski na przełomie XX i XXI wieku
Determinants of Poland’s Security at the Turn of the 20th and 21st Centuries
Autorzy:
Elak, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/557423.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
security
defense
Warsaw Pact
North Atlantic Alliance
strategic security environment
geopolitical location
security strategy
bezpieczeństwo
obronność
Układ Warszawski
Sojusz Północnoatlantycki
strategiczne środowisko bezpieczeństwa
geopolityczne położenie
strategia bezpieczeństwa
Opis:
Poland – one of the countries of the former communist bloc, and a member of the Warsaw Pact after World War II – has undergone two major states of functioning on the international arena to this day. As a satellite country of the Soviet Union, it built its foundations of security and defence, based on the military and political strength of the Warsaw Pact against Western Europe, the United States, and generally against NATO. The collapse of the Soviet Union and the transformations that took place across Eastern Europe in the early 1980s resulted in a situation in which the country detached itself from the communist system, built its democracy and, as a neutral country, sought membership in NATO and the European Union, the two guarantors of building its own security policy and defence, given Poland’s geopolitical location. The goal of this paper is to familiarize the reader with the ways in which Poland built its national and international security at the turn of the 20th and 21st centuries against the background of the wave of geopolitical changes taking place in Europe. The paper provides an in-depth analysis of Poland’s security environment after 1989, presents the chronology of changes made internationally to join Poland to both NATO and European structures, and the country’s contribution to supporting world peace.
Polska jako jeden z wielu krajów dawnego bloku komunistycznego i członek Układu Warszawskiego przechodziła po II wojnie światowej dwa zasadnicze stany funkcjonowania na arenie międzynarodowej. Po pierwsze, będąc krajem satelitarnym Związku Radzieckiego, swoje fundamenty bezpieczeństwa i obronności budowała w oparciu o siłę militarną i polityczną UW przeciwko krajom Europy Zachodniej i Stanom Zjednoczonym, a więc przeciwko NATO. Po drugie, rozpad ZSRR oraz przemiany polityczno-społeczne i militarne w Europie Wschodniej na początku lat 80. XX w. spowodowały sytuację, w której Polska oderwała się od komunistycznego systemu. Pozwoliło jej to na budowanie demokracji i – jako krajowi neutralnemu – na dążenie do przynależności do NATO (również do Unii Europejskiej) jako gwaranta budowania własnej polityki bezpieczeństwa i obronności. Obecnie w drugiej dekadzie XXI w. Polska, ze względu na swoje niekorzystne geopolityczne położenie w Europie i aspiracje międzynarodowe, wiedzie prym w wywiązywaniu się z zobowiązań sojuszniczych oraz w zwiększaniu nakładów finansowych na modernizację przemysłu i zakupu nowych technologii, w tym na modernizację armii. Celem artykułu jest przedstawienie czytelnikowi, jak Polska budowała swoje bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe na przełomie XX i XXI w., w aspekcie zmian geopolitycznych w Europie. W artykule zawarto dogłębną analizę środowiska bezpieczeństwa Polski po roku 1989, przedstawiono chronologię zmian dokonywanych na arenie międzynarodowej w celu przyłączenia Polski do NATO i struktur europejskich oraz wkład naszego kraju w wspieranie pokoju na świecie.
Źródło:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2020, 2; 33-47
1899-6264
2451-0718
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Generał Zygmunt Duszyński – dowódca polskiego frontu nadmorskiego. Zarys biografii
Autorzy:
Pałka, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689862.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
PRL
Ludowe Wojsko Polskie
biografia
generalicja
Układ Warszawski
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Polish People’s Republic
Polish People’s Army
biography
generals
Warsaw Pact
Polish United Workers’ Party
Opis:
Artykuł jest zarysem biografii Zygmunta Duszyńskiego, wiceministra obrony narodowej i szefa Głównego Inspektoratu Szkolenia z końca lat pięćdziesiątych i początku sześćdziesiątych. Ten przedwojenny oficer rezerwy, w czasie okupacji niemieckiej był bliskim współpracownikiem Mariana Spychalskiego w podziemnej komunistycznej partyzantce (Gwardia Ludowa/Armia Ludowa). W 1947 r. jako jeden z najmłodszych oficerów Ludowego Wojska Polskiego otrzymał szlify generalskie i dowodził dywizją piechoty, walczył z sukcesami z podziemiem niepodległościowym. W czasie czystek stalinowskich odsunięty został na „boczny tor”. Gdy w 1956 r. władzę objął Władysław Gomułka, Duszyńskiego mianowano zastępcą szefa Sztabu Generalnego, a w 1959 r. wiceministrem obrony narodowej, zastępcą Spychalskiego. Był on także członkiem KC PZPR. Duszyński postrzegany był jako wysokiej klasy generał, fachowiec, w przypadku wybuchu III wojny światowej miał zostać dowódcą Frontu Polskiego działającego w ramach Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego w ofensywie przeciwko państwom NATO. W połowie lat sześćdziesiątych odsunięty został od władzy w wyniku rozgrywek w kierownictwie partii i wojska (konflikt pomiędzy „puławianami” i „natolińczykami” oraz „partyzantami”). General Zygmunt Duszyński – the first commander of the Polish Coastal Front. A brief biography The following article provides an outline of the biography of Zygmunt Duszyński, the Deputy Minister of National Defence and the chief of the Main Inspectorate of Training in the late ‘50s and the early ‘60s. This prewar reserve officer during the Nazi occupation served in the underground communist guerrilla (People’s Guard/People’s Army), where he was a close co-operator of Marian Spychalski, which paved him the way to the highest positions in the afterwar army. In 1947 Duszyński – as one of the youngest officers of the People’s Polish Army – became a general; right after the war he was leading an infantry division, he also successfully fought the Polish afterwar anti-communist resistance movement. During the Stalinist purges he was “sidelined”. In the 1956, when Władysław Gomułka took the power, Duszyński became the Deputy Chief of General Staff, then the Deputy Minister of National Defence, he was also a member of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party. He was perceived as a high-class general and a specialist, in the case of World War III he was supposed to lead a Polish Front within the Unified Armed Forces of the Warsaw Pact against NATO. In the mid-1960s, due to the internal political turmoil within the leadership of both the party and the army (a conflict between the party’s fractions called “puławianie”, “natolińczycy” and “partisans”), he was removed from power.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2017, 15
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reminiscencje zimnej wojny. Broń jądrowa w realiach Środkowoeuropejskiego Teatru Działań Wojennych
Cold War Memories. Nuclear Weapons in the Realities of the Central European Theater of War Operations
Reminiszenzen des Kalten Kriegs. Nuklearwaffen in der Realität des mitteleuropäischen Kriegsschauplatzes
Autorzy:
Wątor, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729634.pdf
Data publikacji:
2023-10-24
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
zimna wojna
Układ Warszawski
broń jądrowa
odstraszanie nuklearne
wyścig zbrojeń
Cold War
Warsaw Pact
nuclear weapons
arms race
nuclear deterrent
Kalter Krieg
Warschauer Pakt
Atomwaffen
Wettrüsten
nukleare Abschreckung
Opis:
W przypadku konfliktu zbrojnego pomiędzy armiami Układu Warszawskiego (UW) i NATO rozstrzygające walki rozegrałyby się na obszarze Środkowoeuropejskiego Teatru Działań Wojennych (SE TDW). W okresie zimnej wojny politycy i dowódcy obu bloków wojskowych mieli do dyspozycji broń jądrową. Pytanie, jak bardzo rządzący byli zdeterminowani do podjęcia decyzji o jej użyciu, rzutowało na ówczesne stosunki polityczno-militarne, gospodarcze i społeczne po obu stronach żelaznej kurtyny. W doktrynach wojennych UW dominowała koncepcja zdecydowanych uderzeń na SE TDW w wariancie, który łączył zaskakujące, zmasowane uderzenia rakietowo-jądrowe z natarciem zgrupowań pancerno-zmechanizowanych. Założenia te znalazły odzwierciedlenie w „Planie operacji zaczepnej Frontu Nadmorskiego” (1970). Konsekwencją było szkolenie dowództw i wojsk do działań w warunkach zniszczeń i strat po użyciu broni jądrowej. Istotnym etapem w procesie przygotowań do uderzeń na SE TDW było utworzenie w 1971 r. Zespołu Planowania Jądrowego. Intensywna propaganda często wyolbrzymiała zagrożenie ze strony państw NATO. Wraz z utworzeniem w 1959 r. systemu Obrony Terytorium Kraju zapoczątkowano zakrojone na szeroką skalę działania mające na celu przygotowanie społeczeństwa do „przetrwania” w realiach konfliktu jądrowego.
In the event of an armed conflict between the armies of the Warsaw Pact and NATO, the decisive battles would take place in the Central European Theater of War Operations. During the Cold War, politicians and commanders of both military blocs had nuclear weapons at their disposal. The question of how determined the leaders were to use these weapons impacted political, military, economic and social relations on both sides of the Iron Curtain. The military doctrines of the Warsaw Pact were dominated by the concept of decisive strikes on the Central European Theater of War Operations that combined surprise nuclear strikes on a huge scale with attacks by armored and mechanized groups. These assumptions were reflected in the „Plan of the offensive operation of the Seaside Front” (1970). The aim of which was to train the military commands and their troops so that they could operate in a chaotic post-nuclear landscape. An important stage in the process of preparing for strikes on the Central European Theater of War Operations was the creation in 1971 of the Nuclear Planning Team. Intense propaganda often exaggerated the threat posed by NATO countries. With the creation of the National Territory Defense System in 1959, large-scale activities were initiated to prepare society to „survive” in the realities of a nuclear conflict.
Im Falle eines bewaffneten Konflikts zwischen den Armeen des Warschauer Pakts (weiter: WP) und der NATO würden die entscheidenden Schlachten auf dem mitteleuropäischen Kriegsschauplatz ausgetragen werden. Während des Kalten Krieges verfügten die Politiker und Befehlshaber beider Militärblöcke über Atomwaffen. Die Frage, wie entschlossen die Machthaber über ihren Einsatz entscheiden würden, projizierte die politisch-militärischen, wirtschaftlichen und sozialen Beziehungen auf beiden Seiten des Eisernen Vorhangs in jener Zeit. In den Kriegsdoktrinen des WP dominierte das Konzept der entscheidenden Schläge gegen den mitteleuropäischen Kriegsschauplatz in einer Variante, die überraschende, massenhafte Raketen-Nuklearschläge mit einem Angriff durch gepanzerte-mechanisierte Verbände kombinierte. Diese Annahmen fanden ihren Niederschlag in dem „Plan für offensive Operationen der Seefront” (1970). Die Folge war die Ausbildung von Kommandos und Truppen, um unter den Bedingungen von Zerstörung und Verlust nach dem Einsatz von Atomwaffen zu operieren. Ein wichtiger Schritt bei der Vorbereitung eines Angriffs auf den mitteleuropäischen Kriegsschauplatz war die Einrichtung einer nuklearen Planungseinheit im Jahr 1971. In der intensiven Propaganda wurde die Bedrohung durch die NATO-Länder oft übertrieben dargestellt. Mit der Einrichtung des Nationalen Territorialen Verteidigungssystems im Jahr 1959 wurden umfangreiche Maßnahmen eingeleitet, um die Öffentlichkeit auf das „Überleben” im Falle eines Atomkonflikts vorzubereiten.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV(LXXV), 2(284); 204-232
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z Układu Warszawskiego do NATO – przemiany w polityce bezpieczeństwa Polski w aspekcie Sił Zbrojnych RP
From the Warsaw Pact to NATO – changes in Poland’s national security policy transformation of the Armed Forces
Autorzy:
Tomaszewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1920313.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
Układ Warszawski
NATO
rozpad ZSRR
upadek komunizmu
przemiany polityczne w Polsce
przemiany wojskowe w Polsce
Warsaw Pact
collapse of the USSR
the fall of communism
political changes in Poland
military transformations in Poland
Opis:
Niniejszy artykuł ukazuje historię przemian militarno-politycznych, w jakich wzięła udział Polska od początku drugiej połowy XX w. do 1999 r., w sposób szczególny uwzględniając zagadnienia dotyczące organizacji i funkcjonowania Układu Warszawskiego oraz roli Polski w tym sojuszu wojskowym. W dalszej części artykułu zaprezentowano kryzys gospodarczo-polityczny, który doprowadził do rozpadu obozu socjalistycznego oraz nowy kierunek polityki bezpieczeństwa, jaki obrała Polska po 1989 r. wraz z jej drogą do NATO.
This article presents the history of military and political changes in which Poland took part from the beginning of the second half of the 20th century to 1999. In particular, it focuses on issues related to the organization and functioning of the Warsaw Pact and the role of Poland in this military alliance. The article also describes the economic and political crisis that led to the collapse of the socialist camp, the new direction of the national security policy Poland chose after 1989 and the country's road to NATO membership.
Źródło:
Studia Administracji i Bezpieczeństwa; 2021, 11; 115-127
2543-6961
Pojawia się w:
Studia Administracji i Bezpieczeństwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies