Temat: serfdom - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Etyczne i ekonomiczne aspekty programu agrarnego Henryka Kamieńskiego
The Ethical and Economic Aspects of Henryk Kamieński’s Agrarian Programme
Autorzy:: Szymański, Zdzisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/964263.pdf
Data publikacji:: 2008-05-15
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: serfdom
agricultural rent
granting land freehold
petty ownership
Opis:: Henryk Kamieński (1813–1866), a philosopher, economist, and theorist of struggle for national independence, idealized petty ownership as the most appropriate form of ownership both in ethical and economic aspects. He analyzed the problem on three levels. In his proposals for a specific solution of the agrarian question, presented in the Warsaw periodicals, Kamieński supported the introduction of agricultural rent paid by peasants and the abolishment of serfdom. Calling serfdom a land usury had an ethical implication. In the protection of the manor over peasants Kamieński sees the desire of manor owners to hold the victims of this usury in their hands. Replacement of serfdom with an agricultural rent was for him the first step in granting landownership to peasants. Kamieński emphasizes that petty ownership is conducive to production growth. He believes that the spread of it is an opportunity for peasants to heighten their national consciousness and a chance of civilized advancement of Polish territories. This line of thinking is clearly evident in his studies published abroad, devoted to the conception of combining a national uprising with granting freehold to peasants. Kamieński also discusses the values of petty ownership in agriculture in his theoretical work Filozofia ekonomii materialnej ludzkiego społeczeństwa [Philosophy of material economics of human society], in which he presents his vision of a system of social justice. For him, petty ownership is a guarantee of respect for human rights, the most effective safeguard of preserving the autonomy of human individual. In this reasoning we could see certain elements of personalism, which brings Kamieński’s standpoint closer to that of Pope John Paul II.
Źródło:: Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym; 2008, 11, 1
1899-2226
2353-4869
Pojawia się w:: Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Ekonomiczne i etyczne cele ziemiańskiego stronnictwa ,,klemensowczyków” w latach czterdziestych XIX wieku
The Economic and Ethical Aims of the Landowning Party of “Klemensowczycy” in the 1840s
Autorzy:: Szymański, Zdzisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/965066.pdf
Data publikacji:: 2015-09
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: organic work
modernization of agriculture
serfdom
rent
Occidentalism
Opis:: The 1840s brought a certain revival both in intellectual life and efforts to modernize agriculture in the Kingdom of Poland. Count Andrzej Zamoyski (1800–1874) played an inspiring role here. In all his properties replaced feudal service by rents. Moreover, even though the villein system was still in place, he was a spokesman for a transition to this more modern form of managing for the totality of the landed gentry. On his initiative, the periodical “Roczniki Gospodarstwa Krajowego” (“Polish Farming Annual”) came out. “Roczniki” brought in representatives of the Kingdom’s landed gentry supporting actions aimed at economic development and the promotion of civilization, soon to be called organic work. Representatives of the landowning party supporting the idea of organic work were popularly called “klemensowczycy”, because of their participation in conventions held in Andrzej Zamoyski’s estate in the village of Klemensów. The leader of the “klemensowczycy” blazed a trail for Poland’s progress of civilization, where he was characterized by Occidentalism, understood as referring to historical experiences of the Western world.
Źródło:: Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym; 2015, 18, 3
1899-2226
2353-4869
Pojawia się w:: Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Podmiotowość chłopstwa staropolskiego
Subjectivity of the Old Polish Peasantry
Autorzy:: Wyżga, Mateusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28765356.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: podmiotowość
chłopstwo
szlachta
gospodarka
rynek lokalny
poddaństwo
pańszczyzna
sąd
subjectivity
peasantry
nobility
economy
local market
serfdom
serfdom duties
court
Opis:: Wciąż powszechna jest opinia o chłopstwie jako o ubezwłasnowolnionym i traktowanym przedmiotowo elemencie systemu folwarczno-pańszczyźnianego, a zarazem brutalnie wykorzystywanej ofierze tego systemu. Celem artykułu jest propozycja analizy położenia chłopstwa wychodząca z założenia o istnieniu podmiotowości tej najliczniejszej grupy społecznej. Podmiotowość ta mogła wynikać m.in. z zapotrzebowania rynku pracy na siłę roboczą, co wymagało od dworów pewnej elastyczności, ale też z chłopskiej aktywności na lokalnym rynku handlowym. Ta aktywność współgrała z przedsiębiorczością i zamożnością niektórych chłopów. W ten też sposób można rozumieć ich występowanie w sądach grodzkich, a także pewną sprawczość i decyzyjność w relacjach z innymi stanami społecznymi Rzeczypospolitej przedrozbiorowej.
There is still a widespread belief that the peasantry was an incapacitated and objectively treated element of the manorial-serf system and, simultaneously, a brutally exploited victim of this system. The article proposes an analysis of the peasantry’s position based on the assumption of the existence of the subjectivity of this most numerous social group. This subjectivity resulted, among other factors, from the labour market’s demand for labour, which required a certain flexibility on the part of the manors, but also from peasant activity in local markets. This activity interacted with the entrepreneurship and wealth of some peasants. This activity made peasant entrepreneurship possible, and even enabled some to become wealthy. In this way, it is also possible to understand their appearance in the municipal courts and their particular prominence and capacity to manage their own affairs in relation with other social estates in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:: Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 4; 771-792
0023-5903
Pojawia się w:: Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Programy naprawy Rzeczypospolitej w czasach saskich Aspekty etyczno‑polityczne i społeczno‑ekonomiczne
The Programme of Repairing the Polish‑Lithuanian Commonwealth in Saxon Times. Ethical, Political as well as Socio‑Economic Aspects
Autorzy:: Szymański, Zdzisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/652862.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: moral science
military auction
serfdom
small population
internal market
Opis:: The first projects to repair the political system of the Polish‑Lithuanian Commonwealth were limited in Saxon times. In the case of Stanisław Konarski, the greatest thinker of those times, the ethical aspect of the state repair programme, which was the reform of Piarist education, was temporarily ahead of the political aspect. The latter was presented only at the end of this time in the work “O skutecznym rad sposobie” (“How to give advice effectively”). The Piarist scholar proposed auctioning off the army and preventing the breaking of parliament sessions by means of the liberum veto principle. Some writers of this period (Stanisław Leszczyński, Stanisław Konarski) had weak and inconsistent proposals to abolish the peasants’ serfdom and their enfranchisement, similar to the statements of later Polish physiocrats on this subject. In the views of the main thinkers of Saxon times, the postulates about the need to develop agriculture, industry and trade were combined with mercantilist topics. These writers were populationists. Stefan Garczyński’s considerations on the role of the internal market, presented in his “Anatomy of the Republic of Poland”, should be specially emphasized.
-
Źródło:: Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym; 2018, 21, 2; 87-100
1899-2226
2353-4869
Pojawia się w:: Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Zmiany systemu rachunkowości w procesie reform włościańskich w XVIII-XIX w.
Changes in the accounting system in the process of reform peasants in the eighteenth and nineteenth centuries
Autorzy:: Turzyński, Mikołaj
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/588010.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
Tematy:: Dzierżawa
Historia rachunkowości
Pańszczyzna
Rachunkowość rolna
Farm accounting
History of accounting
Lease
Serfdom
Opis:: Celem artykułu było zbadanie zmian w systemie rachunkowości, towarzyszących zastępowaniu pańszczyzny umowami dzierżawy w XVIII-XIX w. Na potrzeby badań zastosowano metody: analizę historyczną obejmującą badania empiryczne o charakterze archiwalnym, a także studia literaturowe z dziedziny historii rachunkowości i historii gospodarczej ziem polskich. W wyniku analizy ustalono, że przejście do gospodarki czynszowej spowodowało konieczność wprowadzenia istotnych zmian w systemie rachunkowości majątków ziemskich, dotyczących: 1) sporządzania inwentarzy dóbr przekazywanych w używanie na podstawie umów dzierżawy, 2) przygotowania rejestrów służących ewidencji czynszów dzierżawnych, 3) ujmowania przychodów z tytułu czynszów dzierżawnych (poprzedzane windykacją należności).
The aim of the article was to examine the changes in the accounting system associated with replacing serfdom lease agreements in the eighteenth and nineteenth centuries. For the study methods were used: historical analysis, including empirical studies of archival studies and literature on the history of accounting and economic history of the Polish lands. The analysis found that the transition to a rent economy made it necessary to make significant changes in the accounting system estates, including: 1) drawing up inventories of goods transferred in use under the lease agreements, 2) preparation of records serving records of rents.
Źródło:: Studia Ekonomiczne; 2016, 268; 217-225
2083-8611
Pojawia się w:: Studia Ekonomiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Reforma uwłaszczeniowa we wsi Lednogóra i początki Moraczewa
The enfranchisement reform in Lednogóra village and the origins of Moraczewo
Autorzy:: Linetty, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2044602.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Tematy:: Lednogóra
reforma uwłaszczeniowa
regulacja gruntów
pańszczyzna
chłopi
the enfranchisement reform
land regulation
serfdom
peasants
Opis:: Poniższy artykuł jest poświęcony zagadnieniu realizacji reformy uwłaszczeniowej we wsi Lednogóra. Reforma uwłaszczeniowa, rozpoczęta na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego przez władze pruskie w 1823 roku, miała na celu likwidację reliktów gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej, ukształtowanej jeszcze w średniowieczu. Oznaczało to zniesienie pańszczyzny oraz utworzenie wolnych od powinności wobec dworu średniej wielkości gospodarstw chłopskich, do uprawy których potrzebny był sprzężaj. W Lednogórze realizację postanowień reformy uwłaszczeniowej rozpoczęto na wniosek włościan w 1829/1830 roku. W wyniku trwającej blisko 10 lat procedury sporządzono reces (1839), w świetle którego utworzono 14 gospodarstw wolnych od wszelkich obciążeń ze strony dworu. Jednocześnie powstałe gospodarstwa przeniesiono na nowe grunty i utworzono nową osadę – Moraczewo. Dawne i nowe podziały gruntów zostały udokumentowane na mapie Lednogóry sporządzonej w 1831 roku przez mierniczego Demmlera.
The following article is devoted to the enfranchisement reform conducted in Lednogóra village. The enfranchisement reform, which was begun on the territory of the Grand Duchy of Posen by the Prussian authorities in 1823, aimed at ending the relics of a manorial-serf economy, formed in the Middle Ages. It meant the abolition of serfdom and the creation of medium-sized peasant farms free from obligations to the manor. To cultivate the land on these farms, draught animals were needed. In Lednogóra, the implementation of the reform started at the requests of the peasants in 1830. As a result of the procedure that took nearly 10 years, a “reces” was written (1839), whereby 14 farms were created free of any encumbrances from the manor. At the same time, the established farms were moved to a new land and a new settlement was created – Moraczewo. The old and new land divisions were documented on the map of Lednogóra drawn up by the surveyor Demmler.
Źródło:: Studia Lednickie; 2021, 20; 51-78
0860-7893
2353-7906
Pojawia się w:: Studia Lednickie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Chłopski opór. Od czapkowania do rewolucji
Autorzy:: Wilczyńska, Elwira
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2029063.pdf
Data publikacji:: 2021-12-23
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:: ludowa historia Polski
pańszczyzna
opór społeczny
people’s history of Poland
serfdom
civil resistance
Opis:: Recenzja: Michał Rauszer, Siła podporządkowanych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2021.
Review: Michał Rauszer, Siła podporządkowanych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2021.
Źródło:: Literatura Ludowa; 2021, 3; 93-98
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:: Literatura Ludowa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Konserwatyści galicyjscy w okresie Wiosny Ludów (próba zarysu)
THE GALICIAN CONSERVATISTS’ ACTIVITIES DURING THE SPRINGTIME OF NATIONS (AN OUTLINE OF THE PROBLEM)
Autorzy:: Szlachta, Bogdan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/926009.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: conservatism, the Spring of Nations, Galicia, the history of political doctrines, inroad Galician, independence, serfdom
Opis:: The paper discusses the political scene in the restless period of Springtime of Nations. The author analyses the distinctive features of the conservatives’ policy. Likewise he points to the experience that they obtained at the time. The policy that the conservative delegation of Lvov (composed inter alia of prince Leon Sapieha, Helcel and Maurycy Kraiński) tried to pursue in Vienna relied among others on such postulates as: autonomy of Galicia, rejection of slogans of Polish radicals who demanded that Austria should secure full liberty to Polish territories. Furthermore among their postulates there were: the necessity to punish those who were responsible for the slaughter of the Polish nobles at the time of peasant rising in 1846, replacement of the German officials by the Polish ones, convening the provincial Seym, establishing the Commission elected by the Galician estates with the task of organizing administration, judiciary, public education and provincial army. Finally they postulated the opening of the borders for the emigrants. The experience obtained by the conservatives during the Springtime of Nations had an impact on further policy pursued by the Conservatives. This policy was characterized inter alia by rejection of the federal project with the strong emphasis laid on the community of Slavs. This policy was also characterized by the Conservatives’ engagement in the institutional activities of the partitioning empires, negation of conspiracies, affirmation of legal activities, postulates of righteous solution of peasant question with due regard being made to the traditional paternalism of the nobiliary class.
Źródło:: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2012, 5, 3; 255-263
2084-4115
2084-4131
Pojawia się w:: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: W stronę nowej syntezy historii społecznej? Uwagi nad Ludową historią Polski Adama Leszczyńskiego
Towards a New Synthesis of Social History? Notes on the People’s History of Poland by Adam Leszczyński
Autorzy:: Wyżga, Mateusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2105971.pdf
Data publikacji:: 2022-04-25
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: serfdom
corvée
peasants
burghers
social history
economy
synthesis
poddaństwo
pańszczyzna
chłopi
mieszczaństwo
historia społeczna
gospodarka
synteza
Opis:: Celem artykułu recenzyjnego jest ujęcie popularnej syntezy historycznej Adama Leszczyńskiego pt. Ludowa historia Polski w kontekście zapotrzebowania na nową syntezę historii społecznej. Skupiono się przede wszystkim na partii książki odnoszącej się do okresu przed XIX w. Omówiona została przyjęta przez Autora oś narracji, skoncentrowana na wyzysku mas społecznych przez elity w długim, obejmującym prawie całe pasmo dziejowe Polski, okresie. Zwrócono uwagę na nie dość krytyczne wykorzystanie starszej historiografii, pominięte lub zbyt słabo zaakcentowane różne aspekty życia poddanych, jak również uwzględnienie pewnych istotnych pozycji literatury przedmiotu.
The purpose of this review article is to review Adam Leszczyński’s popular historical synthesis, Ludowa historia Polski (A People’s History of Poland), in the context of the need for a new synthesis of social history. The focus is primarily on the part of the book devoted to the period before the nineteenth century. It discusses the narrative axis adopted by the Author, focused on the exploitation of social masses by elites over a long period, covering almost the entire history of Poland. Attention is drawn to the insufficiently critical use of older historiography and the omission or underemphasis of various aspects of subjects’ lives. Also, the extent to which some important items from the literature on the subject have been included is also discussed.
Źródło:: Kwartalnik Historyczny; 2022, 129, 1; 195-229
0023-5903
Pojawia się w:: Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Bazylianie jako właściciele dóbr klasztornych w drugiej połowie XVIII wieku
Autorzy:: Lorens, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/950008.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: Basilian Fathers
monastery
economic instruction
manor
economy management
serfdom
bazylianie
monaster
instrukcja ekonomiczna
folwark
gospodarka
poddaństwo
Opis:: The Basilian monks, by reason of their ownership of landed estates conferred to them by charters, managed monastic manors. In supervising their subjects and in organising work they followed the guidelines set out in economic instructions, such as an instruction for the procurator, i.e. the Basilian father stewarding a manor at the village of Werchrata in the Bełz Voivodeship, formulated in 1768. The instruction contains rules of the procurator’s conduct towards the owners of neighbouring estates, the domestics, servants and subjects of the monastery, his care for manorial buildings and livestock, for harvest and crops.
Bazylianie z racji posiadania dóbr ziemskich, nadanych im na mocy fundacji, sprawowali zarząd nad folwarkami klasztornymi. W nadzorowaniu poddanych i organizacji pracy kierowali się wytycznymi sformułowanymi w instruktarzach ekonomicznych. Przykładem tego typu dokumentu była instrukcja dla prokuratora, czyli zakonnika zarządzającego gospodarstwem folwarcznym monasteru w Werchracie w województwie bełskim, pochodząca z 1768 r. Sformułowano w niej zasady postępowania prokuratora wobec właścicieli sąsiednich gruntów, czeladzi i poddanych klasztornych, opieki nad budynkami folwarcznymi i inwentarzem żywym oraz troską o zebranie i przechowywanie zbiorów.
Źródło:: Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2018, 79
0080-3634
Pojawia się w:: Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Aron Aleksander Olizarowski i jego sylwetka naukowa w ocenie XIX-wiecznych polskich myślicieli
Aron Aleksander Olizarowski and his Research Profile in the Opinions of the 19th Century Scientists
Autorzy:: Niczyporuk, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/4309346.pdf
Data publikacji:: 2023-04-25
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Aron Aleksander Olizarowski
De politica hominum societate
Tadeusz Czacki
kwestia chłopska
stosunki pańszczyźniane
Peasants’ question
Serfdom
Opis:: Dzieło życia Arona Aleksandra Olizarowskiego De politica hominum societate jest częściowo poświęcone kwestii chłopskiej w Polsce XVII w. Zostało ono dostrzeżone w nauce polskiej w XIX w. Ludwik Alojzy Cappelli niewątpliwie znał to dzieło, gdyż prezentował poglądy w nim zawarte w ramach publicznych posiedzeń naukowych Uniwersytetu Wileńskiego w 1817 r. Również Tadeusz Czacki w pracy O litewskich i polskich prawach kilkakrotnie nawiązał do De politica hominum societate i cytował jego obszerny fragment. Zabiegi Czackiego mogą świadczyć o uznaniu doniosłości poglądów Olizarowskiego w kwestii chłopskiej. Również inni polscy uczeni, tacy jak: Feliks Słotwiński, Piotr Chmielowski czy Joachim Lelewel, nawiązywali do dzieła Olizarowskiego, by pokazać jego oryginalny wkład w próbę zreformowania stosunków pańszczyźnianych.
Aron Aleksander Olizarowski’s opus vitae: De politica hominum societate is partially dedicated to the peasants’ question in Poland in the 17th century. His views were noted in the 19th-century Polish scholarly literature. Aloisio Luigi Capelli must have known Olizarowski’s work, since he presented the views expressed therein at scholarly meetings at the Vilnius University in 1817. Tadeusz Czacki repeatedly mentioned De politica hominum societate in his work entitled O polskich i litewskich prawach [On Polish and Lithuanian laws] and he also cited this work. This fact confirms the importance of Olizarowski’s views on the peasants’ question. Among other scholars, Feliks Słotwiński, Piotr Chmielowski, and Joachim Lelewel also mentioned De politica hominum societate in order to demonstrate Olizarowski’s original views on reforming the serfdom.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2023, 102; 111-119
0208-6069
2450-2782
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Socjologia historyczna a teoria gier. Modelowanie decyzji aktorów społecznych i jego ograniczenia
Historical Sociology and Game Theory. Social actors’ decision modelling and its limitations
Autorzy:: Jarząbek, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/14743456.pdf
Data publikacji:: 2022-12-20
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:: game theory
historical sociology
model
July crisis 1914
serfdom
teoria gier
socjologia historyczna
kryzys lipcowy 1914
pańszczyzna
Opis:: Artykuł stawia sobie za cel analizę możliwości i ograniczeń wykorzystywania w socjologii historycznej teorii gier. Posługuję się wybranymi przykładami takich możliwych zastosowań: iterowanej gry w cykora w przypadku kryzysu lipcowego z 1914 r., który doprowadził do wybuchu I wojny światowej oraz dylematu więźnia o asymetrycznym układzie między graczami dla zrozumienia relacji między chłopem a panem feudalnym w systemie gospodarki pańszczyźnianej. Oba przykłady służą temu, by pokazać przydatność modeli teoriogrowych jako narzędzi pozwalających zrozumieć rzeczywistość przeszłą jako wypadkową ludzkich decyzji, a nie wyłącznie realizację ich intencji. Podkreślam jednocześnie, że samo modelowanie przeszłości to tylko jeden z etapów rozumienia historii, który tak samo jako pozostałe (zbieranie danych, tworzenie narracji) jest działaniem interpretacyjnym zależnym od wiedzy i kompetencji badaczki lub badacza.
The article aims to analyse the opportunities for and limitations in using game theory in historical sociology. Selected examples of such possible applications are used: an iterated game of chicken in the case of the July Crisis of 1914, which led to the outbreak of World War I, and the dilemma of the prisoner, with an asymmetric arrangement between players, for understanding the relations between peasant and feudal lord in the serf economy system. Both examples serve to show the usefulness of game-theory models as tools enabling an understanding of past reality as a consequence of human decisions and not merely the realisation of their intentions. At the same time, the author emphasises that modelling the past in itself is only one of the stages of understanding history, and one that just like the others (collecting data and creating narratives) is an interpretative action dependant on the knowledge and competence of the researcher.
Źródło:: Kultura i Społeczeństwo; 2022, 66, 4; 29-43
2300-195X
Pojawia się w:: Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Budowanie tożsamości chłopów w myśli politycznej i działalności Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast
Construction of the identity of peasants in the political thought and activities of the Polish Peoples Party "Piast"
Autorzy:: Wichmanowski, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/22446455.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: identity
serfdom
empowerment
political thought
people's (peasant`s) movement
peasants
tożsamość
pańszczyzna
uobywatelnienie
myśl polityczna
ruch ludowy
chłopi
Opis:: Tożsamość chłopów kształtowała się przez wieki. Wpływ na nią miały doświadczenia wielu pokoleń, formułowała historia, sytuacja społeczno-gospodarcza i polityczna; zmieniała się pod wpływam warunków, w jakich żyli. Przynależność chłopów do określonej społeczności leżała u podstaw ich wartości i miała istotny wpływ we wszelkich możliwych relacjach. Tożsamość-autentyczność chłopów utrwalała się w długich i osobliwych dziejach, w nader trudnym i swoistym bytowaniu tej warstwy społecznej. Uformowała się w toku wykonywania ciężkiej pracy przez całe stulecia zamkniętej kultury i obyczajowości chłopskiej. System pańszczyźniany trwał 400 lat, 400 lat kształtowała się tożsamość chłopska. Nie należy się dziwić, że mimo zmiany warunków społecznych, wciąż trwali w okowach folwarcznej mentalności. Za niewątpliwą konsekwencję pańszczyzny uznano uformowanie pewnego typu osobowości, który utrzymywał się bardzo długo. Chłopi stanowili dla polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast fundament społeczeństwa i narodu, byli inspiracją dla koncepcji i działań politycznych. W artykule starano się udowodnić, na ile warunki życia chłopów determinowały ich tożsamość i na ile wpływ działalności PSL Piast przyczynił się do jej przemiany.
Over the centuries the identity of the peasants has evolved. It was largely influenced by the experiences of generations, shaped by history, socio-economic and political situation; it changed under the influence of the conditions in which they lived. The peasants' belonging to a specific community constituted the basis of their values and had a significant impact in all possible relationships. Identity – the authenticity of peasants was perpetuated in their long and quaint history, in the very difficult and peculiar existence of this social class. It was shaped in the course of centuries of hard work in closed peasant culture and customs. The serfdom system lasted 400 years, and these 400 years long the peasant identity was shaped. It is not surprising that despite the change in social conditions, they still remained in the shackles of the serfdom determined mentality. The formation of a certain type of personality, which lasted for a very long time, is considered an undoubted consequence of serfdom. Peasants constituted the cornerstone of society and the nation for the politicians of the Polish People's Party "Piast", they were the inspiration for their political concepts and actions. The article attempts to prove to what extent the living conditions of peasants determined their identity and to what extent the impact of activities of PSL Piast contributed to the transformation of their identity.
Źródło:: Polityka i Społeczeństwo; 2023, 21, 1; 297-314
1732-9639
Pojawia się w:: Polityka i Społeczeństwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Reforma uwłaszczeniowa we wsi Sławno
Enfranchisement reform in Sławno village
Autorzy:: Linetty, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2176158.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Tematy:: reforma uwłaszczeniowa
regulacja i separacja gruntów
Sławno
pańszczyzna
krajobraz kulturowy
chłopi
enfranchisement reform
land regulation and separation
Serfdom
Opis:: W poniższym artykule poruszona została problematyka reformy uwłaszczeniowej oraz procesu regulacji i separacji gruntów we wsi Sławno. Reforma uwłaszczeniowa wprowadzona na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego w 1823 roku wraz z towarzyszącymi reformami agrarnymi była jednym z najistotniejszych epizodów w historii wielkopolskiej wsi. W ich wyniku przekształcono nie tylko strukturę własnościową i ustrój społeczno-gospodarczy panujący na wsi, ale także trwałym i głębokim zmianom uległ krajobraz kulturowy. W toku wieloletniej procedury zakończonej porozumieniem (recesem) w 1839 roku utworzono w Sławnie 14 w pełni niezależnych dziedzicznych gospodarstw włościańskich, wolnych od wszelkich służebności wobec dworu.
The following article deals with the problems of the enfranchisement reform and the process of land regulation and separation in the village of Sławno. The enfranchisement reform introduced in the Grand Duchy of Posen in 1823, along with the accompanying agrarian reforms, was one of the most significant episodes in the history of the Wielkopolska countryside. As a result, not only was the ownership structure and socio-economic system of the village transformed, but the cultural landscape was also permanently and profoundly altered. In the course of a multi-year procedure that ended with an agreement (recession) in 1839, 14 fully independent hereditary landowner farms were created in Sławno, free of any easements to the manor.
Źródło:: Studia Lednickie; 2022, 21; 57-82
0860-7893
2353-7906
Pojawia się w:: Studia Lednickie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Między traumą a resentymentem: O pamięci rabacji galicyjskiej i przemocy pańszczyźnianej w dramatach ludowych drugiej połowy XIX wieku
Between Trauma and Resentment: Towards Research on the Galician Peasant Uprising and Serfdom Violence in Folk Dramas of the Second Half of the 19th Century
Autorzy:: Koprowicz, Agata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/34112046.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: folk drama
serfdom
Galician Peasant Uprising
Władysław Ludwik Anczyc
Jan Kanty Galasiewicz
memory
dramat ludowy
pańszczyzna
rabacja galicyjska
pamięć
Opis:: Artykuł dotyczy reprezentacji (nie)pamięci o rewolucji chłopskiej z 1846 roku i przemocy pańszczyźnianej w dramacie ludowym z drugiej połowy XIX wieku. W omawianym przypadku teatr rozumiany jest jako maszyna pamięci klasowej, w szczególności pamięci ziemiańskiej i chłopskiej. Analizie poddano dwa utwory dwóch najpopularniejszych twórców dramatu ludowego tego okresu: Chłopów arystokratów (1849) Władysława Ludwika Anczyca i Wspólne winy (1882) Jana Kantego Galasiewicza. Pierwszy z nich, zazwyczaj czytany jako satyra na realia pouwłaszczeniowej wsi, stanowi dla autorki reakcję na porabacyjną traumę ziemiaństwa i próbę rekonstrukcji stabilnych tożsamości, którymi zachwiało to wydarzenie. Z kolei drugi – Wspólne winy, pisany ręką twórcy chłopskiego pochodzenia, został pokazany jako rozprawa na temat chłopskiego resentymentu związanego z przemocą pańszczyźnianą.
This article discusses the representation of the (absent) memory of the peasant revolution of 1846 and serfdom-related violence in folk drama from the second half of the 19th century. Theatre is understood here as a vehicle of class memory, in particular of the memory of landed gentry and peasants. Two works by two most popular authors of folk drama in this period are analyzed: Chłopi arystokraci (Aristocratic peasants, 1849) by Władysław Ludwik Anczyc and Wspólne winy (Guilty together, 1882) by Jan Kanty Galasiewicz. The former, usually interpreter as a satire on the realities of the countryside after peasant enfranchisement, is read by the author of the article as a reaction to the trauma induced in the landed gentry by the Galician Peasant Uprising and an attempted reconstruction of stable identities that were shaken by this event. The latter, in turn, whose author came from a peasant family, is presented as a treatise on peasant resentment stemming from the violence of serfdom.
Źródło:: Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 71-101
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:: Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "serfdom" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język