Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "realizm naukowy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Filozoficzny realizm między naturą a zdrowym rozsądkiem, część II
    Philosophical realism between nature and common sense (part II)
    Autorzy:
    Caro, Mario De
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/470740.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    realizm
    realizm naukowy
    pluralizm
    realism
    scientific realism
    pluralism
    Opis:
    In a companion article to this one, published in the previous issue of this journal, I discussed the renaissance of philosophical realism, focusing particularly on the different versions of common-sense realism. In this article, I will instead discuss scientific realism and another, intermediate version of realism (which is pluralistic both in ontology and epistemology) that, in my view, incorporates the best elements of common sense realism and scientific realism while avoiding their shortcomings.
    W pierwszej części tego artykułu, opublikowanej w poprzednim numerze tego czasopisma, omawiałem renesans filozoficznego realizmu, skupiając się głównie na różnych wersjach zdroworozsądkowego realizmu. W tym artykule omówię realizm naukowy i inną, pośrednią wersję realizmu (pluralistyczną pod względem ontologicznym i epistemologicznym). Moim zdaniem ta wersja realizmu jest w stanie uwzględnić najlepsze elementy realizmu zdroworozsądkowego i naukowego, a jednocześnie uniknąć ich wad.
    Źródło:
    Studia Ecologiae et Bioethicae; 2018, 16, 1; 5-14
    1733-1218
    Pojawia się w:
    Studia Ecologiae et Bioethicae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konwencjonalizm a realizm: Poincaré i Duhem wobec statusu poznawczego nauk przyrodniczych
    Autorzy:
    Kotowski, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2105759.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    H. Poincaré
    P. Duhem
    realizm naukowy
    antyrealizm
    instrumentalizm
    Opis:
    W pierwszej połowie XX wieku przyjęło się upatrywać w poglądach H. Poincarégo i P. Duhema przykładów antyrealistycznego stanowiska odnośnie do nauki i jej teorii. Etykietka ta przylgnęła do tych autorów tak mocno, że coraz częstszym dzisiaj głosom tych, którzy sprzeciwiają się takiemu szufladkowaniu ich filozofii, trudno jest przebić się do głównego nurtu dyskusji filozoficznych. W artykule wskazuję, że odczytywanie poglądów obu francuskich autorów jako antyrealistycznych nie znajduje potwierdzenia w ich własnych wypowiedziach. Przeciwnie, ich prace dostarczają mocnych świadectw na rzecz upatrywania w nich prekursorów współczesnych wyrafinowanych stanowisk realistycznych.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 3; 103-118
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Relacje między następującymi po sobie teoriami a sposoby odpowiedzi realizmu naukowego na zarzut pesymistycznej indukcji
    The Relationships Between Successive Theories and Ways of Responding to the Pessimistic Induction Argument
    Autorzy:
    Buczkowska, Janina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098329.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    realizm naukowy
    realizm strukturalny
    zmiana teorii
    aproksymacyjna prawdziwość teorii
    ciągłość teorii
    scientific realism
    structural realism
    theory change in science
    approximate truthfulness
    theoretical continuity
    Opis:
    Artykuł nawiązuje do dyskusji wokół uzgodnienia realizmu naukowego z argumentem pesymistycznej indukcji (PI) i jest próbą jej rozwinięcia. Przedstawia propozycję dodatkowej argumentacji na rzecz realizmu naukowego, odwołującą się do pominiętej w realizmie strukturalnym i semirealizmie relacji korespondencji między następującymi po sobie teoriami. Pokazuje, że choć sposób argumentowania przyjęty w dotychczasowej dyskusji, opierający się na strategii divide et impera, trafnie odnosi się do przypadków zmiany teorii podobnych, do zastąpienia teorii optycznej Fresnela teorią elektromagnetyczną światła, to nie jest odpowiedni dla przypadków zmiany teorii, w których poprzedniczka i następczyni pozostają w relacji korespondencji. Rozwiązanie Worralla pomija istotne przesłanki, jakie z tej relacji wynikają dla rozumienia ciągłości teoretycznej. Uwzględnienie specyficznej różnicy zakresu zjawisk w następujących po sobie teoriach, które łączy relacja korespondencji, pozwoliło wskazać inny rodzaj ciągłości między teoriami i sformułować dodatkowe uzasadnienie dla realistycznego stanowiska wobec tego typu zmiany teorii. Wykazano, że w przypadku relacji korespondencji aproksymacyjna prawdziwość teorii i jej ciągłość mają inny charakter niż przyjmowany w strategii divide et impera, gdyż opierają się na innej relacji między następującymi po sobie teoriami. Odwołanie się do ograniczonego zakresu poprzedniczki i jej „lokalnego” względem następczyni charakteru pozwoliło uniknąć niektórych zarzutów, wysuwanych przeciwko argumentom na rzecz realizmu naukowego, odwołujących się do relacji korespondencji. W świetle przeprowadzonych rozważań teza, że zmiana dojrzałych teorii, odnoszących sukces, przeczy ich aproksymacyjnej prawdziwości, nie znajduje właściwego odniesienia do przypadków zmiany teorii, w wyniku której poprzedniczkę i następczynię łączy relacja korespondencji. Przedstawiona argumentacja uchyla zarzut PI w stosunku do tego rodzaju zmiany teorii i nie narzuca niektórych ograniczeń realizmu naukowego wynikających z realizmu strukturalnego. --------------- Zgłoszono: 24/03/2021. Zrecenzowano: 18/06/2021. Zaakceptowano do publikacji: 05/07/2021.
    This paper considers and aims to advance the discussion on the reconciliation of scientific realism with the pessimistic induction argument. It presents a novel argument in favour of scientific realism based on the correspondence relationship between successive theories, which has been overlooked in the debates on structural realism and semirealism. Firstly, the paper argues that the traditional arguments for scientific realism , based on the divide et impera strategy, correctly refer to cases of theory change similar to the replacement of Fresnel’s optical theory with the electromagnetic theory of light. However, it is argued that such arguments do not apply to cases of theory change in which successive theories remain in a correspondence relation. Worrall’s solution does not take into account the important implications that follow from this relation for an understanding of theoretical continuity despite theory change. Taking into account the different scope of phenomena in successive theories, linked by a correspondence relationship, enables us to indicate a different type of continuity between theories and to formulate additional justification for a realist position concerning this type of theory change. Secondly, it is argued that a correspondence relationship between successive theories admits an understanding of approximate truthfulness and the continuity between theories different from the divide et impera strategy. By appealing to the limited scope of the theory that is replaced and its “local” correctness according to its successor, it is possible to avoid some of the objections raised against the traditional arguments in favour of scientific realism based on the correspondence relationship. In the light of this justification, the thesis that successful mature theories turn out to be false as a result of theory change does not apply to cases of theory change in which successive theories are linked by a correspondence relation. Our argument overrules PI’s objection to this kind of theory change and does not impose limitations on scientific realism resulting from structural realism.  --------------- Received: 24/03/2021. Reviewed: 18/06/2021. Accepted: 05/07/2021.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2021, 57, 2; 5-34
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Realizm naukowy wobec zmiany teorii w nauce
    Scientific realism and theory change in science
    Autorzy:
    Buczkowska, Janina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1927037.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    realizm naukowy
    realizm konwergentny
    realizm strukturalny
    semirealizm
    aproksymacyjna prawda
    strategia divide et impera
    scientific realism
    convergent realism
    structural realism
    semirealism
    approximate truth
    divide et impera strategy
    Opis:
    Ważnym elementem współczesnej dyskusji pomiędzy realizmem i antyrealizmem naukowym jest próba nadania realistycznej interpretacji historycznemu faktowi zmiany teorii w nauce. Fakt ten według L. Laudana podważa nie tylko najważniejszy argument na rzecz realizmu naukowego, ale i najważniejsze tezy tego stanowiska. Argumentem kwestionowanym przez Laudana jest twierdzenie H. Putnama, że ogromny sukces nauki w przewidywaniu zjawisk i rozwijaniu nowych technologii świadczy przynajmniej o aproksymacyjnej prawdziwości teorii naukowych. Laudan wykazuje jednak fakty z historii nauki, gdy odnoszące sukces teorie okazywały się z biegiem czasu fałszywe. Powiązany z tym argument przeciwko realizmowi, zwany pesymistyczną indukcją (PI), głosi, iż skoro przeszłe teorie, które odniosły sukces, okazywały się fałszywe z perspektywy nowszych, to także obecne odnoszące sukces teorie mogą okazać się w przyszłości fałszywe. Podważa to tezę odnośnie związku sukcesu teorii z jej aproksymacyjną prawdziwością. Ważnym wyzwaniem dla realizmu naukowego staje się zatem uzgodnienie jego tez z faktem zmiany teorii w nauce. Najbardziej znaczących rozwiązań tego problemu dostarcza realizm strukturalny zaproponowany przez J. Worralla i semirealizm A. Chakrawarttiego. Oba stanowiska przyjmują tę samą strategię obrony realizmu, zwaną divide et impera, uznającą, że nie całe teorie, lecz tylko ich fragmenty bezpośrednio związane z sukcesem spełniają tezy realizmu. Realizm naukowy w tych sformułowaniach zostaje w znacznym stopniu ograniczony i osłabiony. Celem artykułu jest przedstawienie tych rozwiązań i pokazanie z jednej strony realistycznych odpowiedzi na argument PI, jakich dostarczają te stanowiska, z drugiej ograniczeń, jakie z nich wynikają dla realizmu naukowego. Osłabiona wersja realizmu, jaką one proponują, również nie jest wolna od istotnych trudności, na jakie musi odpowiedzieć zarówno realizm strukturalny, jak i semirealizm. Identyfikacja tych trudności może stanowić wskazówkę dla dalszego rozwoju stanowiska realistycznego. -------------- Zgłoszono: 05/02/2020. Zrecenzowano: 11/03/2020. Zaakceptowano do publikacji: 24/03/2020
    An important part of the contemporary dispute between scientific realism and anti-realism is an attempt to give a realistic interpretation to the historical facts of the theory change in science. According to L. Laudan, this fact undermines not only the most important argument for scientific realism but also the most important theses of this position. The argument contested by Laudan is the H. Putnam’s claim that the huge success of science in predicting novel phenomena and developing new technologies proves at least the approximate truth of scientific theories. Laudan, however, shows facts from the history of science when successful theories have turned out to be false over time. A related argument against realism called Pessimistic Induction (PI). According to PI, since previous theories that had been successful turned out to be false from the perspective of newer ones, also current successful theories may turn out to be false in the future. This undermines the thesis that the predictive success of a theory is related to its approximate truthfulness. Therefore, an important challenge for scientific realism is to reconcile its theses with the facts of theory change in science. The most significant solutions to this problem are provided by structural realism proposed by J. Worrall and semirealism by A. Chakrawartty. Both positions adopt the same strategy of defending realism known as divide et impera, stating that not all theories, but only parts of them that are directly related to success, meet the theses of realism. Scientific realism in these formulations is largely limited and weakened. The aim of the article is to present these solutions and show, on the one hand, realistic answers to the PI argument provided by these positions, and on the other hand, the limitations that result from them for scientific realism. The weakened version of realism they propose is also not free from significant difficulties to which both structural realism and semirealism must respond. The identification of these difficulties may be helpful for the further development of the realistic position. -------------- Received: 05/02/2020. Reviewed: 11/03/2020. Accepted: 24/03/2020
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 3; 5-30
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem statusu poznawczego wytworów współczesnej nauki
    Проблема познавательного статуса плодов современной науки
    The Problem of Cognitive Status of the Products of Contemporary Science
    Autorzy:
    Sikora, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/497805.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
    Tematy:
    научный реализм
    научный антиреализм
    теория
    эксперимент
    представительство
    современная наука
    realizm naukowy
    antyrealizm naukowy
    teoria
    eksperyment
    reprezentacja
    nauka współczesna
    scientific realism
    scientific antirealism
    theory
    experiment
    representation
    modern science
    Opis:
    Статья представляет позиции современной философии науки, в которых проблема познавательного статуса плодов современной науки составляет главную ось спора о научном реализме. Автор анализирует ключевые аргументы научных реалистов и научных антиреалистов. В заключении статьи автор формулирует тезис, что самый удачный ответ на вопрос о познавательном статусе плодов современной науки дает позиция, которая является синтезом метафизического реализма, эпистемологического антиреализма и семантического антиреализма.
    The article discusses the positions in contemporary philosophy of science that recognize the problem of a cognitive status of modern science’s “products” as defining the core axis for an ongoing dispute over scientific realism. The author analyzes key arguments of scientific realists and antirealists. In the conclusion the author claims that as regards the cognitive status of scientific output in contemporary science, the most accurate answer has been provided by a position representing a synthesis of metaphysical realism, epistemological antirealism and semantical antirealism.
    Źródło:
    ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich; 2015, 15; 97-111
    1642-1248
    Pojawia się w:
    ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pitagorejczycy, albo pochwała metafizyki
    The Pythagoreans, or an Apologia for Metaphysics
    Autorzy:
    Gołosz, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/41202585.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    Pythagoreans
    metaphysics
    science
    scientific realism
    philosophy of science
    basic metaphysics
    interpretative metaphysics
    pitagorejczycy
    metafizyka
    realizm naukowy
    filozofia nauki
    bazowa metafizyka
    interpretacyjna metafizyka
    Opis:
    Artykuł ten stara się pokazać, iż podstawową zasadą metafizyczną pitagorejczyków było przekonanie o harmonii i porządku świata, które miały się najpierw przejawiać w jego strukturze arytmetycznej, zastąpionej następnie po odkryciu wielkości niewspółmiernych (czyli liczb niewymiernych, jak je nazywamy obecnie) strukturą geometryczną. Na przykładzie metafizyki i nauki pitagorejskiej artykuł pokazuje wzajemne związki pomiędzy metafizyką i nauką. Dowodzi z jednej strony niezbędności tej pierwszej dla tej drugiej, dla której pełni rolę przewodnika, z drugiej zaś pokazuje, w jaki sposób poszukiwania naukowe mogą nas zmuszać do modyfikacji wyjściowej metafizyki wówczas, kiedy ta jest nietrafna i nie sprawdza się w badaniach naukowych. Artykuł ten stara się też wykazać na przykładzie pitagorejczyków niezbędność realistycznego podejścia do poznania, czyli konieczność wyjścia poza to, co jest dane w zjawiskach.
    This paper attempts to demonstrate that the conviction about the harmony and order of the world was a fundamental metaphysical principle of the Pythagoreans. This harmony and order were primarily sought in the structures of arithmetics, yet following the discovery of incommensurable magnitudes (irrational numbers, as we now call them), the Pythagoreans began to see geometrical structure as a fundamental part of the world. On the example of the Pythagoreans’ metaphysics and science, the paper shows the mutual relations between metaphysics and science. It demonstrates—on the one hand—the necessity of the first as a guide for the latter, and—on the other—how our scientific research can change its basic metaphysical principles when these are found to be inappropriate. The paper also tries to show the need for a realistic approach in our scientific research by means of the same example of the Pythagoreans, that is, the need to discern something which is below the surface appearance.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2021, 9; 251-276
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Realizm strukturalny a problem reprezentacji w nauce w kontekście sporu o realizm naukowy
    Structural realism and the problem of representation in science in the context of the dispute over scientific realism
    Autorzy:
    Buczkowska, Janina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1926941.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    realizm naukowy
    realizm strukturalny
    semirealizm
    reprezentacja rzeczywistości w nauce
    model teorii
    dane modelu
    struktura teorii naukowej
    scientific realism
    structural realism
    semi-realism
    representation in science
    model of theory
    data model
    structure of scientific theory
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest ukazanie realizmu strukturalnego jako stanowiska realistycznego w dyskusji, prowadzonej wokół realizmu naukowego – jego wybranych zalet i słabości. Realizm strukturalny jest odpowiedzią na wyzwanie, jakie realizmowi naukowemu stawiają historyczne fakty zmiany teorii w nauce. Nawiązuje on do semantycznego ujęcia teorii naukowych i wypracowanego w tym podejściu aparatu pojęciowego. Zgodnie z realizmem strukturalnym to, co zostaje zachowane z dojrzałych teorii naukowych po zmianie teorii, to ich sformułowania matematyczne, będące abstrakcyjnymi modelami teorii. Są one aproksymacyjnie prawdziwe, gdyż reprezentują realne struktury rzeczywistości w sposób wolny od ontologicznej interpretacji, narzuconej przez język teorii. Realizm strukturalny i nawiązujący do niego semirealizm, który rozszerza niezmienniczość dojrzałych teorii na własności detekcyjne obiektów fizycznych, bronią tezy realizmu naukowego w kwestii aproksymacyjnej prawdziwości teorii naukowych, interpretując realistycznie zmiany teorii naukowych. Pozostawiają jednak na boku istotny dla realizmu problem reprezentowania rzeczywistości w teoriach naukowych. Oba wspomniane stanowiska, nawiązując do modelowego ujęcia teorii naukowych, przyjmują, że reprezentacja jest izomorfizmem struktur matematycznego modelu teorii i rzeczywistości. Takie rozumienie reprezentacji jest zbyt wąskie, nie uwzględnia, że struktura zjawisk nie jest jednoznacznie określona. Strukturę tę dla teorii zastępuje matematyczny model danych, który odzwierciedla zjawiska przedstawione jako związki własności określonych przez teorię. Realistyczna interpretacja modelu danych stanowi dla realizmu strukturalnego konieczne uzupełnienie, aby spełniał on naczelną tezę realizmu, głoszącą, że nauka poznaje świat taki, jaki jest niezależnie od teorii. Stanowi to podstawę, aby broniona w realizmie strukturalnym aproksymacyjna prawdziwość teorii naukowych miała ugruntowane uzasadnienie. Wskazanie potrzeby rozszerzenia realizmu strukturalnego i semirealizmu o odpowiednią dla nich koncepcję reprezentacji jest tezą tej pracy. W artykule zostały przedstawione podstawowe elementy współczesnej dyskusji wokół realizmu naukowego oraz stanowiska realizmu strukturalnego i semirealizmu jako uzgodnienie realizmu naukowego z faktem radykalnej zmiany teorii. Następnie zostały ukazane konsekwencje, jakie dla realizmu strukturalnego wynikają z semantycznego (modelowego) ujęcia teorii naukowych i związanego z tym pojęcia reprezentacji jako izomorfizmu struktur. Ostatni fragment został poświęcony wskazaniu, że aby spełnić postulaty realizmu naukowego zarówno realizm strukturalny, jak i semirealizm powinny być uzupełnione o interpretację reprezentacji rzeczywistości w modelu danych w duchu realizmu naukowego. -------------- Zgłoszono: 17/09/2020. Zrecenzowano: 12/10/2020. Zaakceptowano do publikacji: 09/11/2020
    The aim of this article is to present structural realism as a realistic position in the discussion around scientific realism – its selected advantages and weaknesses. Structural realism is a response to the challenge that the historical facts theory change in science pose to scientific realism. It refers to the semantic approach to scientific theories and the conceptual apparatus developed in this approach. According to structural realism, what is preserved from mature theories when a theory is changed are their mathematical formulations, which are abstract models of the theory. They are approximately true because they represent the structures of reality in a way that is free from the ontological interpretation imposed by the language of the theory. Structural realism and the semi-realism related to objects, defend the theses of scientific realism in the matter of the approximate truth of scientific theories by realistically interpreting changes in scientific theories. However, they leave aside the problem of representing reality in scientific theories, which is essential for realism. Both of the above-mentioned positions, by referring to the model-theoretic approach to scientific theories assume that a representation is simply an isomorphism of the structure of the mathematical model of a theory and the structure of reality. Such understanding of a representation is too narrow: it does not take into account that the structure of phenomena is not clearly defined. In a theory, a real phenomenon is replaced by a data model, a mathematical structure that reflects the phenomena represented as relationships of the properties defined by the theory. A realistic interpretation of the data model is a necessary supplement to structural realism in order for it to satisfy the main thesis of realism that the reality which scientific theories describe is largely independent of theoretical commitments. This is the basis for defending the thesis about the approximate truth of the theory defended by structural realism. The aim of this paper is to motivate the need to extend structural realism and semi-realism with a richer and more adequate concept of representation. This article presents the basic elements of the contemporary discussion around scientific realism and the positions of structural realism and semi-realism as the reconciliation of scientific realism with the historical facts of theory change. Next, it highlights the consequences for structural realism resulting from the semantic (model theoretic) approach to scientific theories and the related notion of representation as an isomorphism of structures. The final section is devoted to arguing that in order to meet the postulates of scientific realism, structural realism and semi-realism should be supplemented with an explanation of the representation of reality in the data model in accordance with scientific realism. -------------- Received: 17/09/2020. Reviewed: 12/10/2020. Accepted: 09/11/2020 it, which extends the invariance of mature theories to the detection properties of physical
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 4; 153-178
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    NATURALIZM METODOLOGICZNY – KONIECZNY WARUNEK NAUKOWOŚCI?
    METHODOLOGICAL NATURALISM — A NECESSARY CONDITION OF SCIENCE?
    Autorzy:
    Sagan, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488529.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    naturalizm metodologiczny
    teoria inteligentnego projektu
    opozycja naturalizm–nadnaturalizm
    opozycja naturalizm–artyficjalizm
    naukowe wykrywanie projektu
    realizm naukowy
    metodologiczny neutralizm
    methodological naturalism
    intelligent design theory
    naturalism—supernaturalism opposition
    naturalism—artificialism opposition
    scientific detection of design
    scientific realism
    methodological neutralism
    Opis:
    Due to the success of Darwinian theory of evolution, with its methodological presuppositions, modern science is dominated by the principle of methodological naturalism, according to which only explanations invoking natural causes are acceptable in science. Supernatural or — in a broader sense — non-natural explanations, such as creationism or so-called intelligent design theory, are regarded as unscientific. The article analyzes the following questions: 1) Is it possible — contrary to methodological naturalism — to detect scientifically the marks of the activity of intelligent beings, both natural and supernatural, in bio-logical and cosmic processes and structures? 2) What are the implications of methodological naturalism for science defined realistically, that is understood as a search for truth about the world of nature? 3) If one accepts that the inner-scientific per-missibility of concepts contradicting the principle of methodological naturalism is justified, would it be tantamount to the absolute exclusion of methodological naturalism as a principle directing the scientific inquiry?
    Za sprawą sukcesu darwinowskiej teorii ewolucji, wraz z jej metodologicznymi założeniami, we współczesnej nauce powszechnie zapanowała zasada naturalizmu metodologicznego, zgodnie z którą w wyjaśnieniach naukowych wolno powoływać się wyłącznie na przyczyny przyrodnicze. Wyjaśnienia nadnaturalistyczne czy też – w szerszym sensie – nienaturalistyczne, takie jak kreacjonizm czy tzw. teoria inteligentnego projektu, uznawane są za nienaukowe. W artykule analizowane są następujące zagadnienia: 1) Czy – wbrew naturalizmowi metodologicznemu – w procesach i strukturach biologicznych i kosmicznych możliwe jest naukowe wykrywanie śladów aktywności istot inteligentnych, zarówno naturalnych, jak i nadnaturalnych? 2) Jakie konsekwencje niesie naturalizm metodologiczny dla nauki definiowanej w sposób realistyczny, czyli rozumianej jako poszukiwanie prawdy o świecie przyrody? 3) Czy jeśli uzna się, że dopuszczenie w naukach przyrodniczych koncepcji sprzeniewierzających się zasadzie naturalizmu metodologicznego jest uzasadnione, będzie to równoznaczne z absolutnym wykluczeniem naturalizmu metodologicznego jako zasady kierującej dociekaniami naukowymi?
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2013, 61, 1; 73-91
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przedmiot, teoria i metodologia nauki o stosunkach międzynarodowych
    The Subject, Theory and Methodology of the Science of International Relations
    Autorzy:
    Haliżak, Edward
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2091780.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-25
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
    Tematy:
    obszar badawczy nauki o stosunkach międzynarodowych
    Bierzanek Remigiusz
    Ehrlich Ludwik
    realizm
    neoliberalizm instytucjonalny
    międzynarodowość
    pozytywizm
    postpozytywizm
    analiza polityki zagranicznej
    poziomy analizy
    teorie stosunków międzynarodowych
    historiografia nauki o stosunkach międzynarodowych
    realizm naukowy
    research area of International Relations
    realism
    institutional neoliberalism
    internationality
    positivism
    postpositivism
    analysis of the foreign policy
    levels of analysis
    theories of international relations
    historiography of International Relations
    scientific realism
    Opis:
    Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o teoretyczno-metodologiczną tożsamość nauki o stosunkach międzynarodowych. Nawiązuje ono do pytania postawionego przez wybitnego badacza stosunków międzynarodowych Mortona Kaplana w 1961 r.: czy stosunki międzynarodowe są dyscypliną naukową? Dyskusja na ten temat w Polsce i w świecie rozpoczęła się po drugiej wojnie światowej. Ludwig Ehrlich w 1947 r. pisał, że „nauka o stosunkach międzynarodowych zajmuje się tą najszerszą stroną współżycia ludzi, którą jest współżycie całej ludzkości, »współżycie narodów«”, a Remigiusz Bierzanek w 1971 r. utrzymywał, że ,,dyscyplina naukowa stosunki międzynarodowe powstała nie z podziału istniejącej dotychczas szerszej dyscypliny, ale w sposób syntetyczny”. Był więc pierwszym badaczem w Polsce, który wskazał na wielo- i interdyscyplinarny charakter tej nauki. Artykuł opiera się na założeniu mówiącym, że na podstawie kryteriów ontologicznych, epistemologicznych i metodologicznych można zidentyfikować cechy dyscyplinarności nauki o stosunkach międzynarodowych. W wymiarze ontologicznym kategorie ,,suwerenności” i ,,międzynarodowości” oraz wydzielenie poziomów analizy umożliwia określenie przedmiotu i zakresu badań nauki o stosunkach międzynarodowych, która w wymiarze epistemologicznym charakteryzuje się posiadaniem własnych teorii i bogatej tradycji teoretyzowania. Nauka o stosunkach międzynarodowych charakteryzuje się specyficzną, przystosowaną do przedmiotu badania metodologią. Nauka o stosunkach międzynarodowych ma również własną historię i historiografię – to ważne kryteria sprzyjające kształtowaniu się tożsamości dyscypliny i samoświadomości teoretyczno-metodologicznej uczonych prowadzących działalność badawczą w tej dziedzinie.
    The purpose of this article is to seek an answer to the question about the theoretical and methodological identity of the science of international relations. The discussion on this topic started in Poland and in the world after World War II. In 1947, Ludwik Ehrlich wrote that the science of international relations deals with the broadest kind of the coexistence of people – the coexistence of the entire mankind, the ‘coexistence of nations’. Remigiusz Bierzanek, in turn, wrote in 1971 that the scientific discipline of international relations had emerged in a synthetic manner rather than as a result of the division of any pre-existing broader discipline. Thus, he was the first scholar in Poland to point out the multi- and interdisciplinary character of this discipline. The article is based on the assumption that the attributes of the disciplinary character of the science of international relations can be identified on the basis of ontological, epistemological and methodological criteria. In the ontological perspective, the categories of ‘sovereignty’ and ‘internationality’ as well as dis tinguishing the levels of analysis make it possible to define the subject and scope of research of international relations. In the epistemological perspective, it is characterised by having its own theories and a rich tradition of theorizing. The science of international relations has its own specific methodology adjusted to the subject of research. It also has its own history and historiography, which are important for furthering the development of the discipline’s identity and the theoretical and methodological self-awareness of the scholars conducting research in this discipline.
    Źródło:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations; 2015, 51, 1; 11-34
    0209-0961
    Pojawia się w:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies