- Tytuł:
- Przezwiska mieszkańców Lewkowa Starego i okolic w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie motywowane imieniem i nazwiskiem nosiciela oraz innych osób
- Autorzy:
- Sajewicz, Michał
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/625079.pdf
- Data publikacji:
- 2017
- Wydawca:
- Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Tematy:
-
Białystok region, Lewkowo Stare and its vicinity, nicknames of inhabitants, name-derived nicknames, surname-derived nicknames
Przezwiska
Lewkowo Stare, Białostocczyzna, przezwiska odimienne
przezwiska odnazwiskowe
Беласточчына, Ляўкова Старое і наваколле, мянушкі жыхароў
мянушкі, утвораныя ад імёнаў
мянушкі, утвораныя ад прозвішчаў - Opis:
-
The article seeks to describe the nicknames of the inhabitants of Lewkowo Stare and its surrounding area in the Hajnówka district (Białystok region) motivated by the name and surname of the holder and other persons. The analysis of the collected material shows that nicknames motivated by the holder’s name and surname are comparatively rarely reported (7% and 10%, respectively). The largest group among the studied names are nicknames referring to the names and surnames of other persons. Predominant in this group are nicknames motivated by the names and surnames of the closest family (ca 20%), while the nicknames derived from the names and surnames of strangers are less numerous (ca 14%). The vast majority of the analyzed nicknames express the speaker’s ironic-jocular attitude towards the nickname holder In contrast, nicknames with a clearly pejorative overtone are rare. The nicknames found in the studied Belarusian dialects of the surrounding area of Lewkowo Stare in the Białystok region differ in respect of the range of their occurrence and frequency of use. Some of them are known all over the investigated area, others are confined to a narrow group of persons, usually the closest neighbors, families, related persons, pupils in the same schools, or to work establishments. The study of nicknames in dialectal micro-systems serves to explain the processes and mechanisms of derivation and functioning of this type of anthroponyms It can also be helpful in establishing the origin of surnames and determining interrelationships between individual anthroponyms as well personal and common names. This type of studies also helps determine the condition of preservation of the investigated dialects and the directions of changes that take place in them.
Аўтар артыкула характарызуе мянушкі жыхароў Ляўкова Старога і суседніх вёсак у гайнаўскім павеце на Беласточчыне, вытворныя ад ўласных імёнаў уладальніка, а таксама іншых асоб. Аналіз сабранага матэрыялу паказаў, што адносна рэдка выступаюць мянушкі, утвораныя ад імя і прозвішча ўладальніка (адпаведна 7% і 10%). Найбольш шматлікую групу ў даследаванай лексіцы складаюць мянушкі, вытворныя ад імя і прозвішча іншых асоб. У межах гэтай групы пераважаюць мянушкі, матываваныя імем і прозвішчам блізкіх сваякоў (каля 20%), не шмат менш занатавана мянушак, матываваных імем і прозвішчам чужых людзей (каля 14%). Пераважная большасць аналізаваных назваў адзначаецца іранічна-жартаўлівай афарбоў кай адносінаў асобы, якая гаворыць, да ўладальніка мянушкі. Толькі ў асобных выпадках назвы выражаюць негатыўныя адносіны. Мянушкі, якія ўдалося запісаць у даследаваных беларускіх гаворках Ляўкова Старэго і суседніх вёсак на Беласточчыне, адрозніваюцца арэалам распаўсюджання і частотнасцю Адны з іх вядомыя на ўсёй тэрыторыі даследавання, іншыя функцыянуюць у вузкай групе асоб, часцей за ўсё – сям’і, сярод сваякоў, блізкіх суседзяў, вучняў адной школы ці членаў пра цоўнага калектыву. Даследаванне мянушак у мікрасістэмах гаворак дазваляе растлумачыць працэсы і меха нізмы ўтварэння і функцыянавання гэтага тыпу антрапонімаў, можа быць карысным і ў тлумачэнні паходжання шматлікіх прозвішчаў, а таксама ў вызначэнні ўзаемнай залежнасці як паміж паасобнымі антрапонімамі, так і паміж уласнымі назвамі і апелятыўнай лексікай. Больш таго, такія даследаванні дапамагаюць апісаць стан захавання гаворак, а таксама вызначыць накірункі зменаў, якія ў іх адбываюцца.
W artykule podjęto próbę opisu przezwisk mieszkańców Lewkowa Starego i okolic w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie motywowanych imieniem i nazwiskiem nosiciela oraz innych osób. Analiza zgromadzonego materiału wykazała, że stosunkowo rzadko są notowane przezwiska motywowane imieniem i nazwiskiem nosiciela (odpowiednio 7% i 10%). Najliczniejszą grupę wśród badanych nazw stanowią przezwiska nawiązujące do imion i nazwisk innych osób. W tej grupie przeważają przezwiska motywowane imionami i nazwiskami członków najbliższej rodziny (ok. 20%), nieco mniej liczne są przezwiska pochodne od imion i nazwisk osób obcych (ok. 14%). Zdecydowana większość poddanych analizie przezwisk wyraża ironiczno-żartobliwy stosunek mówiącego do nosiciela przezwiska. Rzadsze są natomiast nazwy o zabarwieniu wybitnie pejoratywnym. Występujące w badanych gwarach białoruskich okolic Lewkowa Starego na Białostocczyźnie przezwiska różnią się pod względem zasięgu występowania i częstotliwości użycia. Jedne z nich są znane na całym terenie badań, inne ograniczają się do wąskiej grupy osób, najczęściej najbliższych sąsiadów, rodzin, osób spokrewnionych, uczniów tych samych szkół i zakładów pracy. Badanie przezwisk w mikrosystemach gwarowych służy wyjaśnianiu procesów i mechanizmów tworzenia i funkcjonowania tego rodzaju antroponimów. Może być także pomocne w ustalaniu genezy wielu nazwisk oraz określaniu współzależności między poszczególnymi antroponimami, a także nazwami osobowymi i pospolitymi. Tego typu badania pomagają ponadto określić stan zachowania badanych gwar oraz kierunki zachodzących w nich zmian. - Źródło:
-
Studia Białorutenistyczne; 2017, 11
1898-0457 - Pojawia się w:
- Studia Białorutenistyczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł