Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "interpretation of constitution" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Kodowanie wartości prawnych w przepisach Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku. Perspektywa aksjologicznej wykładni prawa
The Coding of Legal Values in Polish Constitution of 1997. The Perspective of the Axiological Interpretation of Law
Autorzy:
Kordela, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787900.pdf
Data publikacji:
2021-09-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
lawmaker’s axiological system
legally-binding values
axiological intepretation of law
interpretation of constitution
Opis:
The derivative theory of interpretation of law assumes the rationality of the lawmaker according to which the lawmaker is guided in their work by a coherent, hierarchical and relatively stable system of values comprising three categories: legally binding, reference values and universal values. In order to adequately reconstruct the legally binding category, the directives of the axiological interpretation are used. Thus, each word and phrase of every text of a normative act, including the Polish Constitution, can be assigned a function of the carrier of legal values provided that they meet the conditions imposed on them by the appropriate interpretation directives.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2021, 28, 1; 57-70
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauka o dobru prawnym i jej rola w badaniu konstytucyjności regulacji prawa karnego
Theory of Legal Good as a Constitutional Control Method of a Criminal Law
Autorzy:
Filipczak, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/596536.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
nauka o dobru prawnym
wykładnia konstytucji
teoria prawa
prawa karne
kontrola konstytucyjności
theory of legal good
interpretation of constitution
theory of law
criminal law
constitutional control
Opis:
W opracowaniu podjęto tematykę zastosowania nauki o dobru prawnym jako narzędzia kontroli zgodności z konstytucją regulacji o charakterze prawnokarnym. Omówiono pojęcie dobra prawnego, które wyznacza zarówno granice zewnętrzne prawa karnego, jak i granice wewnętrzne prawa karnego. Wyjaśniono, że dobro prawne powinno być rozumiane jako wartość społeczna, czyli jak interes. Podjęto również polemikę ze źle rozumianym prawem karnym interesu. Przytoczono nurt tzw. transpozytywnej nauki o dobru prawnym, która wiąże termin dobra prawnego z konstytucją. Z teoretycznego punktu widzenia podniesiono problem tzw. kryterialnej nierozstrzygalności w prawie karnym. Jako konkluzję wskazano, że art. 31 ust. 3 Konstytucji RP powinien być interpretowany w kontekście nauki o dobru prawnym.
The issue of this paper is a using of theory of legal good as a tool for constitutional control in criminal law. It discussed a concept of legal good, which designates both the external borders of the criminal law and internal borders of the criminal law. It was explained that the legal good ought to be understand as social value, which means as interest. It was in dispute over a incorrectly understanding of a interest criminal law. It quoted a transpositive theory of the legal good, which assume a connection between the legal good and Constitution. With regards to theoretical point of view, in this paper was raised a criterion undecidable problem in the criminal law. In conclusion was said that art. 31 passage 3 Constitution RP ought to be interpreted in context of the theory of legal good.
Źródło:
Studia Prawno-Ekonomiczne; 2017, 102; 23-36
0081-6841
Pojawia się w:
Studia Prawno-Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pojęcie odpowiedzialności represyjnej (art. 42 Konstytucji) a prawo łaski Prezydenta RP
The Notion of Repressive Liability (Article 42 of the Constitution) and the Power of Pardon of the President of the Republic of Poland
Autorzy:
Śliwiński, Emil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129836.pdf
Data publikacji:
2022-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
power of pardon
repressive liability
criminal liability
interpretation of the Constitution
prawo łaski
odpowiedzialność represyjna
odpowiedzialność karna
wykładnia Konstytucji
Opis:
The aim of this article is to discover in relation to which sanction it is possible to exercise the right of pardon (art. 139 of the Constitution). Basing on the systemic interpretation of the Constitution, the author argues that the power of pardon is the ‘reverse’ of the notion of repressive liability inferred from art. 42 of the Constitution. Consequently, in relation to all repressive sanctions within the meaning of art. 42 of the Constitution it is allowed to grant a pardon. Therefore it is possible to claim that a power of pardon can be applied to, inter alia, disciplinary penalties, lustration penalties, administrative monetary penalties, tax surcharges and penalties imposed on collective entities. Challenges for the doctrine of law – including possible collisions between exercising power of pardon and other constitutional provisions – are indicated.
Celem artykułu jest zbadanie, w stosunku do jakich sankcji można zastosować prawo łaski (art. 139 Konstytucji RP). Bazując na systemowej wykładni Konstytucji RP, autor stawia tezę, że prawo łaski jest „rewersem” pojęcia odpowiedzialności represyjnej wyprowadzanego z art. 42 Konstytucji RP. W konsekwencji w stosunku do wszystkich sankcji o charakterze represyjnym w rozumieniu art. 42 Konstytucji RP można zastosować prawo łaski. Pozwala to na stwierdzenie, że prawo łaski można stosować do m.in. kar dyscyplinarnych, kar lustracyjnych administracyjnych kar pieniężnych, dodatkowych zobowiązań podatkowych i kar orzekanych wobec podmiotów zbiorowych. Zasygnalizowane zostają wyzwania dla nauki prawa, w tym możliwość kolizji stosowania prawa łaski z innymi przepisami konstytucyjnymi.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 5(69); 115-125
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zakres przedmiotowy immunitetów w świetle pojęcia „odpowiedzialność karna” w Konstytucji RP
The Material Scope of Immunities in the Light of the Notion of “Criminal Liability” in the Constitution of the Republic of Poland
Autorzy:
Śliwiński, Emil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/6645583.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
odpowiedzialność karna
immunitet formalny
immunitet
zakres przedmiotowy immunitetu
wykładnia Konstytucji
immunity
criminal liability
interpretation of the Constitution
formal immunity
material scope of immunity
Opis:
W artykule autor analizuje, czy pojęcie „odpowiedzialność karna” zawarte w przepisach konstytucyjnych dotyczących immunitetu formalnego powinno być rozumiane w ten sam sposób, co tożsame wyrażenie w art. 42 ust. 1 Konstytucji RP. Autor pozytywnie odpowiada na tak postawione pytanie badawcze, powołując się na dyrektywy wykładni językowej (zakaz wykładni synonimicznej i homonimicznej) oraz potrzebę zapewnienia efektywności immunitetu. Alternatywna linia interpretacji – zaprezentowana w wyroku TK P 31/12 i oparta o argument exceptiones non sunt extendendae – zostaje odrzucona. Można zatem wysnuć wniosek, że immunitet formalny chroni przed np. odpowiedzialnością za delikt administracyjny. Autor konstatuje także, że przepisy ustawowe doprecyzowujące immunitet na poziomie konstytucyjnym nie przewidują takich sytuacji.
In the article the author analyses whether the notion of ‘criminal liability’ contained in constitutional provisions relating to formal immunity should be understood in the same way as the identical term in art. 42(1) of the Constitution of the Republic of Poland. The author answers affirmatively to such research question, relying on linguistic directives of interpretation (prohibition of synonymous and homonymous interpretation), as well as the need to safeguard the effectiveness of immunity. Alternative line of interpretation – presented in the judgment of the Constitutional Tribunal P 31/12 and based on exceptiones non sunt extendendae argument – is rejected. From this one can derive a conclusion that formal immunity provides protection against i.a. liability for administrative infractions. The author observes as well that statutory provisions which precise constitutional regulations on immunity do not cover such situations.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 3(73); 169-180
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy Ronald Dworkin może być oryginalistą?
Can Ronald Dworkin be an Originalist?
Autorzy:
Tomza-Tulejska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129867.pdf
Data publikacji:
2022-10-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
originalism
interpretation of the US Constitution
the intentionality of the Founding Fathers
oryginalizm
interpretacja Konstytucji USA
intencjonalizm Ojców Założycieli
Opis:
This study is devoted to an issue that is catching the attention of the current American constitutional debate and concerns the originalism of Ronald Dworkin. A fundamental feature of this debate is the ongoing dispute over what the correct interpretation of the US Constitution is. “Originalism”, which has hitherto been at the forefront of constitutional interpretative methods due to its numerous elaborations, has acquired such many meanings, concerning both the meaning of originalism and original meaning, that it is considered to have deprived itself of the possibility of being a unified theory. Seeking positive solutions to the problem, some American constitutionalists and legal theorists put forward the bold thesis that Dworkin, despite popular opinion, may be an originalist. His originalism, however, has a different meaning than has been presented so far. They call Dworkin’s originalism “new”, more normative, seeing in it a coherent theory of interpretation. The main purpose of this paper is to introduce the notion of American originalism as well as to briefly present the positions that prove that Dworkin can be an originalist.
Niniejsze opracowanie poświęcone jest zagadnieniu, które przykuwa uwagę aktualnej amerykańskiej debaty konstytucyjnej i dotyczy oryginalizmu Ronalda Dworkina. Fundamentalną cechą tej debaty jest ciągły spór o to czym jest prawidłowa interpretacja Konstytucji USA. „Oryginalizm”, który dotąd przodował w konstytucyjnych metodach interpretacji z uwagi na liczne opracowania uzyskał tak dużą ilość znaczeń, dotyczących zarówno znaczenia pojęcia originalism jak i original meaning, iż uważa się, że pozbawił się możliwości bycia jednolitą teorią. Dociekając pozytywnych rozwiązań problemu niektórzy amerykańscy konstytucjonaliści i teoretycy prawa stawiają śmiałą tezę, że Dworkin pomimo obiegowej opinii może być oryginalistą. Oyginalizm jego ma jednak odmienne niż dotychczas prezentowane znaczenie. Oryginalizm Dworkina nazywają „nowym”, bardziej normatywnym, dostrzegając w nim spójną teorię interpretacji. Zasadniczym celem niniejszej pracy jest przybliżenie pojęcia amerykańskiego oryginalizmu jak i zwięzłe zaprezentowanie stanowisk współczesnych amerykańskich badaczy świadczących o tym, że Dworkin może być oryginalistą.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 5(69); 141-153
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykładnia konstytucji jako proces konkretyzacji
Autorzy:
Jakuszewicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524246.pdf
Data publikacji:
2014-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
dynamiczna wykładnia konstytucji
konkretyzacja norm konstytucji
metoda realistyczno-duchowa
metoda topiczna
metoda hermeneutycznej konkretyzacji
teoria konstytucji
dynamic interpretation of the constitution
concretion of the constitutional norms
realistic-scientific method
topic method
method of the hermeneutic concretion
theory of the constitution
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie metod wykładni (konkretyzacji) konstytucji oraz zbadanie ich oddziaływania na normatywny charakter postanowień konstytucji. Punktem wyjścia jest założenie, iż ogólnikowość przepisów konstytucji oraz ich syntetyczne ujęcie sprawia, że klasyczne reguły wykładni stosowane przy interpretacji ustaw zwykłych okazują się niewystarczające dla wykładni konstytucji. Ze względu na swoją otwartą strukturę przepisy konstytucji wymagają nie tylko wykładni eksplikacyjnej, lecz przede wszystkim interpretacji konkretyzującej. Elementy normy, które nie zostały wyraźnie wysłowione w tekście konstytucji, odkrywane są w procesie argumentacji przy uwzględnianiu rzeczywistości społecznej oraz poglądów podmiotu dokonującego wykładni. Proces ten z trudem poddaje się dyrektywom metodologicznym, dlatego w celu zakreślenia granicy swobody interpretatora oraz stworzenia gwarancji obiektywnego charakteru wykładni niezbędne jest odwołanie się do teorii konstytucji w jej tekście.
The article discusses some methods of interpretation of the constitution aimed at concretization of its precepts and analyzes their implications for the normative character of the constitution. The author departs from the assumption that traditional directives of interpretation designed for the interpretation of statutory laws prove insufficient for the construction of constitutional precepts. Due to their general character, synthetic wording and structural openness constitutional provisions require not only an explicatory but also a concretizing construction. The elements of a norm which have not been explicitly expressed in the text of the constitution are discovered in the process of argumentation in which elements of social reality as well as subjective stances of an interpreter play a considerable role. This process can be subjected to methodological directives only with difficulty that is why in order to define the scope of the interpreter’s latitude and to ensure the objective character of the interpretation there is a need to resort to a theory of the constitution enshrined in the text of the constitution.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2014, 1 (17); 73-92
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezpośrednie stosowanie art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Direct application of Article 45 paragraph 1 of the Constitution of the Republic of Poland
Autorzy:
Chmielarz-Grochal, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941054.pdf
Data publikacji:
2016-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucja
bezpośrednie stosowanie konstytucji
wykładnia ustaw w zgodzie z konstytucją
art. 45 ust. 1 Konstytucji
prawo do sądu
constitution
direct application of constitution interpretation of laws in accordance with the constitution Article 45 paragraph 1 of the Constitution
right to a fair trial
Opis:
Problem bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji wiąże się z rolą tego aktu w systemie prawa i praktyce jego stosowania. Przepis art. 45 ust. 1 Konstytucji znajduje zastosowanie w działalności orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego oraz sądów. W postępowaniu sądowokonstytucyjnym przepis ten przyjmowany jest za samoistny wzorzec kontroli konstytucyjności prawa, z kolei sądy najczęściej współstosują go z przepisami ustaw, w tym za pomocą techniki wykładni w zgodzie z Konstytucją. Rezultatem bezpośredniego stosowania art. 45 ust. 1 Konstytucji jest przenoszenie do orzecznictwa zasad i wymagań związanych z konstytucyjnym prawem do sądu (w tym z pojęciem sprawy konstytucyjnej) i wynikającymi z niego gwarancjami.
The problem of direct application of constitutional regulation is related to the role of the Constitution as a legal act in the legal system and the practice of its application. Article 45.1 of the Constitution is applied both by the Constitutional Tribunal and courts. In constitutional proceedings the Article is considered to be a standalone benchmark for establishing if the regulation is in accordance with the Constitution, whereas courts usually apply it jointly with given acts, interpreting them in such a way that leads to be within the Constitution. Direct application of Article 45.1 of the Constitution results in transmission of rules and requirements related to constitutional right to judgement (including a constitutional case) and ensuant guarantees to judicature.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2016, 3 (31); 67-101
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy amerykańska jurysprudencja posiada reguły interpretacji Konstytucji?
Does American jurisprudence have any rules of interpretation of Constitution?
Autorzy:
Tomza, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/927451.pdf
Data publikacji:
2014-06-01
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
jurysprudencja amerykańska
wykładnia prawa
reguły interpretacyjne
konstytucja
American jurisprudence
legal interpretation
rules of interpretation
Constitution
Opis:
The most discussed issue in the theory of law is the problem of its interpretation, and main question in this topic is – how to make a proper interpretation? The American common-law, opposite the European theory of law, seems not to have general rules of interpretation, but only the idea of proper interpretation. Also the methodology of statutory interpretation is some kind of the judge-made law. As Henry M. Hart said „The hard truth of the matter is that American courts have no intelligible, generally accepted, and consistently applied theory of statutory interpretation”. According to this, currently the question focuses on finding the generally rules of interpretation, which should be some kind of canons of the statutory interpretation. This article tries to give the answer to the question: „if American jurisprudence has any rules of interpretation of law?”.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2014, 2(9); 125-133
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Amerykańskie koncepcje interpretacji konstytucji a rodzime teorie: klaryfikacyjna i derywacyjna. Próba porównania
American theories of constitutional interpretation and Polish clarification and derivation concepts. A short comparison
Autorzy:
Boike, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146703.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
legal interpretation
originalism of intent
original meaning
living constitution
wykładnia prawa
oryginalizm
intencjonalizm
Opis:
Autor postawił sobie za cel znalezienie wspólnych elementów amerykańskich koncepcji interpretacji konstytucji oraz polskich opisowo-normatywnych teorii wykładni o charakterze uniwersalnym. Najpierw omówił główne założenia intencjonalizmu, oryginalizmu oraz teorii living constitution (,,żyjącej konstytucji”). Dokonał tego zarówno na podstawie publikacji najbardziej wpływowych przedstawicieli danych kierunków w amerykańskiej jurysprudencji, jak i podając przykłady orzecznictwa Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych. Następnie zarysował zręby teorii klaryfikacyjnej oraz derywacyjnej, dokonując przy tym porównania niektórych założeń z elementami teorii amerykańskich. W rezultacie, pomimo przepastnych różnic dzielących polski i amerykański system prawa, zidentyfikował pewne podobieństwa teorii derywacyjnej z koncepcją living constitution.
The author set himself a goal of finding common elements of American concepts for the interpretation of the constitution and Polish descriptive-normative theories of legal interpretation of universal nature. First, he discussed the main assumptions of intentionalism, originalism and the living constitution theory. He did it on the basis of the publications of the most influential representatives of particular fields of study in the American jurisprudence, as well as giving examples of the case law of the Supreme Court of the United States. Then, he outlined the foundations of the clarification and derivative theory, comparing some assumptions with elements of American theories. As a result, despite the vast differences between the Polish and American legal systems, he identified some similarities between the derivative theory and the concept of living constitution.
Źródło:
Acta Iuris Stetinensis; 2022, 41; 9-19
2083-4373
2545-3181
Pojawia się w:
Acta Iuris Stetinensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezpośrednie stosowanie Konstytucji w orzecznictwie sądowym
Direct application of the Constitution in judicial practice
Autorzy:
Gutowski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692920.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Constitution
lower rank laws
application of the provisions of the Constitution
interpretation in the compliance with the Constitution
Konstytucja
ustawy niższego rzędu
bezpośrednie stosowanie przepisów Konstytucji
norma konstytucyjna
wykładnia prokonstytucyjna
Opis:
This article tackles direct application of the provisions of the Constitution. It examines in detail allegations of the violation of constitutional norms, the question of pro-constitutional interpretation of legal regulations, the application of the provisions of the Constitution in conjunction with the lower rank laws and interpretation in the compliance with the Constitution. It also presents the problem of a possible refusal to apply the provisions on the basis of validation rules. This article is based on the concept presented in a monograph written in cooperation with Professor dr. hab. Piotr Kardas (M. Gutowski, P. Kardas, Interpretation and Application of Law in a Constitution-based Process, Warsaw, 2017). A special attention has been given to some decisions of common courts, extensively discussed in Chapter 7 of this monograph.
Opracowanie odnosi się do problematyki bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji. Artykuł poddaje szczegółowej analizie ocenę zarzutów naruszenia norm konstytucyjnych, zagadnienie prokonstytucyjnej wykładni przepisów prawa, współstosowania przepisów Konstytucji i ustaw niższego rzędu oraz wykładni w zgodzie z Konstytucją. W publikacji przedstawiono także problem ewentualnej odmowy stosowania przepisów na podstawie reguł walidacyjnych. Pozycja ta opiera się na koncepcji przedstawionej w monografii powstałej we współautorstwie z prof. dr. hab. Piotrem Kardasem (M. Gutowski, P. Kardas, Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji, Warszawa 2017). W szczególności przedmiotem rozważań uczyniono część orzeczeń sądów powszechnych, obszernie omówionych w rozdziale 7 tej monografii.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2018, 80, 1; 93-109
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przełamanie rezultatów wykładni językowej zgodnie z zasadą nadrzędności konstytucji
Disregarding the results of linguistic interpretation based on the principle of the supremacy of the Constitution
Autorzy:
Kondej, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692910.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
borders of linguistic interpretation
breaking linguistic borders
hierarchy of the legal system
supremacy of the Constitution
direct application of the Constitution
lex superior derogat legi inferiori
interpretation
granica językowa wykładni
przełamanie granicy językowej
hierarchiczność systemu prawa
nadrzędność konstytucji
bezpośrednie stosowanie konstytucji
wykładnia
Opis:
The article analyses the possibility of adopting a pro-constitutional interpretation of legal provisions, rather than following the conclusions of linguistic interpretation focused on alternative ways of understanding the expressions used by the legislator in the content of provisions. The author argues that the principle of the hierarchy of legal acts and the supremacy of the Constitution – combined with the fact that this basic law implements an axiology in the legal system which is the basis for the functioning of a democratic state ruled by law – entails that when the literal application of a provision would lead to results contrary to constitutional principles or values, the principle lex superior derogat legi inferiori should be applied, which permits stepping outside the borders of linguistic interpretation.
Przedmiotem artykułu jest analiza dopuszczalności przełamania rezultatów wykładni językowej – na podstawie wykładni prokonstytucyjnej  – przez odejście od alternatyw interpretacyjnych wynikających z możliwego sposobu rozumienia wyrażeń użytych przez ustawodawcę w treści przepisu. Autor argumentuje w nim, że zasada hierarchiczności aktów prawnych oraz nadrzędności konstytucji w połączeniu z faktem, że ustawa zasadnicza implementuje do porządku prawnego aksjologię będącą podstawą funkcjonowania ładu demokratycznego państwa prawnego, sprawia, iż w sytuacji, gdy zastosowanie litery przepisu prowadzi do rezultatów sprzecznych z zasadami lub wartościami konstytucyjnymi, zastosowanie znaleźć powinna zasada lex superior derogat legi inferiori, co pozwala na przełamanie granicy językowej interpretacji przepisu.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2019, 81, 3; 39-52
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interpretacja w służbie doktryny. Oryginalizm konstytucyjny w Stanach Zjednoczonych
Autorzy:
Błaszczyk, Cezary
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054202.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
originalism
the Constitution of the United States
constitutionalism
political and legal doctrine
interpretation
oryginalizm
Konstytucja Stanów Zjednoczonych
doktryny polityczno-prawne
interpretacja
Opis:
Problem prawidłowej interpretacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych ma charakter węzłowy i dotyka płaszczyzny filozoficznej, prawnej i politycznej, odnosi się bowiem do zagadnień uniwersalnych, związanych ze studiami nad państwem i prawem. Dla doktryn polityczno-prawnych interesujący jest zwłaszcza ideologiczny (polityczny) aspekt egzegezy ustawy zasadniczej, ponieważ interpretacja z konieczności wiąże się z wyborami dotyczącymi aksjologii. W tym stanie rzeczy szczególnie godny uwagi wydaje się być oryginalizm jako teoria specyficzna dla jurysprudencji amerykańskiej. Odwołuje się on do ścisłej interpretacji Konstytucji. Zakłada, że historyczne rozumienie przepisów lub wąsko pojmowane intencje prawodawcy ustalone w chwili uchwalania relewantnych przepisów wiążą sędziego orzekającego współcześnie. W założeniu pozwala to na neutralną i odideologizowaną egzegezę Konstytucji. Oryginalizm jest też mocnym głosem w sporze o wartość prawa i opowiada się za separacją prawa i polityki. Samo powstrzymywanie się od dynamicznej i kreacyjnej interpretacji ustawy zasadniczej jednak może być – i często jest – niewolne od implikacji politycznych. Decyzja o utrzymaniu dawno ustalonej interpretacji petryfikuje ustrój oraz konstytucyjny katalog praw i wolności, a idea „wierności Konstytucji” wyznacza kierunek aktywności politycznej pozostałych organów i oddziałuje na wyobraźnię polityczną opinii publicznej. Oryginalistyczna interpretacja Konstytucji prowadzi m.in. do obrony prawa do posiadania broni, wolnego rynku i federalizmu oraz do sprzeciwu wobec programów pozytywnej dyskryminacji, powszechnego obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego czy prawa do aborcji. Hołdując tradycyjnemu rozumieniu przepisów, z konieczności wspiera normy i wartości, które wobec przemian społecznych uchodzą dziś za konserwatywne. Stąd też stosowany współcześnie oryginalizm przyjmuje postać aktywizmu sędziowskiego i przypomina doktrynę polityczno-prawną, choć ze względu na swój formalny charakter (broni ustalonego ładu niezależnie od jego treści) doktryną sensu stricto nie jest.
Since the problem of the interpretation of the Constitution of the United States is multifaceted and touches the topics of philosophy, law and politics, it refers to universal issues studied by the discipline of political and legal doctrines. In this context the ideological (political) aspect of the interpretation is perhaps the most important, as interpretation necessarily involves adjudication in axiological choices. In this state of affairs, originalism, a theory specific to American jurisprudence, seems particularly interesting. It refers to the strict interpretation of the Constitution. It assumes that the historical understanding of the text or the legislator’s intentions established at the time when the relevant provisions were adopted bind the courts, especially the Supreme Court conducting the judicial review. This approach is intended to achieve neutral and ideological exegesis of the Constitution. It is a strong voice in the dispute over the value of law and for the separation of law and politics. However, simply refraining from a dynamic and creative interpretation of the Constitution can, and often involves law in politics. The decision to maintain a long-established interpretation petrifies the system and closes the constitutional catalog of rights and freedoms, while the idea of “faithfulness to the Constitution” sets the direction of the political agenda of other powers and influences the political imagination of the public. The originalist interpretation of the Constitution leads, i.a., to defense the right to gun ownership, the free market and federalism, and to oppose positive discrimination programs, universal health insurance obligations or the right to abortion. By adhering to the traditional understanding of regulations, it necessarily supports norms and values that are considered conservative today. Hence, originalism takes the form of judicial activism and resembles the political and legal doctrine, although due to its formal nature (it defends an established order regardless of its content), it is not a doctrine in the strict sense.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius); 2020, 67, 2; 9-36
0458-4317
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyrażenie „godność” – pojęcie godności – godność. O niektórych teoretycznych aspektach ujęcia godności w Konstytucji RP
The Term “Dignity” – the Concept of Dignity – Dignity: On Some Theoretical Aspects of Recognizing Dignity in the Constitution of the Republic of Poland
Autorzy:
Piechowiak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162174.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
godność
semiotyka
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
pojęcie
godności
interpretacja prawa
aksjologia prawa
legal interpretation
dignity
semiotics
concept of dignity
Constitution of
the Polish Republic
axiology of law
Opis:
The study aims at making explicit the three spheres or planes, essential from the point of view of semiotics, on which the discourse regarding dignity takes place, and at clarifying the relations between these planes. The analysis uses the conception of Kazimierz Ajdukiewicz. There are three principal areas in which the discourse on dignity is conducted – the plane of linguistic expressions on which the name “dignity” is used; the plane of meanings on which the notion of dignity is placed; and the plane of objects on which there is dignity itself. There is a relationship of meaning between the different concepts of dignity and the expression “dignity”, a relationship of signification between expression “dignity” and dignity as its referent, and a relationship of apprehension between the concepts of dignity and their referents.
Opracowanie zmierza do uwyraźnienia trzech, zasadniczych z punkty widzenia semiotyki, sfer czy płaszczyzn, na których toczy się dyskurs (raczej – toczą się dyskursy) dotyczące godności, oraz do doprecyzowania relacji zachodzących między tymi płaszczyznami. W analizach wykorzystuje się koncepcję Kazimierza Ajdukiewicza. Można wskazać trzy zasadnicze płaszczyzny, w których ma miejsce dyskurs o godności – płaszczyznę wyrażeń językowych, na której znajduje się nazwa „godność”; płaszczyznę znaczeń, na której znajduje się pojęcie godności; oraz płaszczyznę przedmiotową, na której znajduje się godność. Między wyrażeniem „godność”, a różnymi pojęciami godności zachodzi relacja znaczenia, między wyrażeniami, a ich desygnatami zachodzi relacja oznaczania, a między pojęciami godności, a ich desygnatami relacja ujmowania.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 6(70); 17-34
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spór o wyroki interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego – głos w dyskusji
Dispute over the Interpretative Verdicts of the Constitutional Tribunal – the Standpoint in the Discussion
Autorzy:
Dąbrowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/940856.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
spór
Trybunał Konstytucyjny
Sąd Najwyższy
wyroki interpretacyjne
wykładnia prawa
Konstytucja
koncepcje wykładni prawa
litigation
the Constitutional Tribunal
the Supreme Court
interpretative verdicts
law interpretation
the Constitution
methods of law interpretation
Opis:
Opracowanie składa się z kilku części. W pierwszej autor przedstawia definicję wyroków interpretacyjnych oraz krótką historię sporu toczącego się pomiędzy Trybunałem Konstytucyjnym a Sądem Najwyższym, który dotyczy ww. orzeczeń. Autor nie cytuje i nie omawia argumentów przedstawionych w literaturze przedmiotu. Wskazuje on, że spór koncentruje się wokół trzech zagadnień: dopuszczalności wydawania wyroków interpretacyjnych, ich wiążącej mocy oraz wyroków interpretacyjnych jako podstaw do wznowienia postępowania sądowego i administracyjnego w trybie art. 190 ust. 4 Konstytucji.W drugiej części artykułu autor przedstawia argumenty przemawiające za ograniczeniem liczby wydawanych przez TK wyroków interpretacyjnych. Spowodowane jest to faktem, iż nie posiadają one swoich podstaw prawnych w przepisach ustawy zasadniczej oraz prowadzą do naruszenia zasady niezawisłości sędziów.W ostatniej części autor prezentuje stanowisko dotyczące jednej z genetycznych przy-czyn powstania sporu pomiędzy TK i SN. Uważa on, iż praprzyczyna konfliktu tkwi w różnych koncepcjach wykładni prawa stosowanych przez TK i przez sądy. Trybunał wykorzystuje koncepcję wykładni derywacyjnej natomiast Sąd Najwyższy z zasady koncepcję wykładnia klaryfikacyjnej. Koncepcje te nie są ze sobą spójne, oparte są na innych założeniach i w konsekwencji stanowią jeden z czynników generujących spór.
The article consists of few parts. At the beginning, the author discusses a definition of interpretative verdicts and a history of the dispute between The Supreme Court and the Constitutional Tribunal over this kind of judgments. The author doesn’t present arguments that are described in literature but climes that the dispute concerns three problems: legality of interpretative verdicts, their binding force and interpretative verdicts as a base for reopening proceedings.In the second part, two arguments against delivering interpretative verdicts are for-med. The author claims that the Constitutional Tribunal should limit a number of such judgments because there is no legal ground for interpretative verdicts in the Constitution and because they abridge independence of judges of the Supreme Court and other courts.In the last part of the article, the author describes a genetic cause of the litigation be-tween the Tribunal and courts. It is claimed that the dispute has been generated by dissenions between methods of interpretation of legal acts used by the Tribunal and the Supreme Court. The Tribunal takes advantage of the method of derivation and the Supreme Court usually uses the method of clarification. These methods are in contrary to each other and because of this they are the base of the dispute.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2017, 2 (36); 29-54
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi na temat aksjologicznego wymiaru Konstytucji RP z 1997 r. i jej wykładni w świetle prac Profesora Piotra Winczorka
Remarks About the Axiological Dimension of the Polish Constitution of 1997 and Its Interpretation in the Light of Works of Professor Piotr Winczorek
Autorzy:
Tkacz, Sławomir
Tobor, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050255.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
Piotr Winczorek
teoria prawa
wykładnia prawa
Konstytucja RP
wartości prawne
zasady prawa
theory of law
legal interpretation
Constitution of the Republic of Poland
legal values
legal principles
Opis:
Artykuł stanowi rozszerzoną i uzupełnioną wersję wystąpienia przedstawionego w trakcie konferencji naukowej poświęconej Profesorowi Piotrowi Winczorkowi. Autorzy podjęli próbę rekonstrukcji teoretycznoprawnych poglądów autora w oparciu o jego wypowiedzi. W szczególności przedmiot prowadzonych badań stanowiły kwestie związane z aksjologią Konstytucji RP. W toku rozważań kolejno podjęto zagadnienia koncepcji porządku prawnego w świetle przepisów ustawy zasadniczej, wartości konstytucyjnych, zasad konstytucyjnych oraz źródeł prawa. Interesującym problemem akcentowanym przez P. Winczorka było to, czy ustawa zasadnicza powinna być oszczędna w kwestii manifestowania wartości. Uzupełnienie badań stanowiła analiza problematyki wykładni prawa w pracach P. Winczorka. Przeprowadzone analizy pozwoliły na sformułowanie wniosku ogólnego, że wiele problemów podjętych przez P. Winczorka znajduje odniesienie w aktualnych sporach konstytucyjnych. Dlatego warto sięgnąć do prac tego autora, którego wypowiedzi można traktować jako wykładnię autentyczną Konstytucji RP dokonywaną przez jednego z głównych jej twórców.
This article is an extended and supplemented version of the address given during the scientific conference dedicated to Professor Piotr Winczorek. The authors made an attempt to reconstruct theory-of-law views based on the statements of Piotr Winczorek. The subject of the research was especially issues related to the axiology of the Constitution of the Republic of Poland. In the course of research such issues as the concept of the legal order in the light of constitutional provisions, constitutional values, constitutional principles, and sources of law were taken up. One of the interesting problems emphasized by Piotr Winczorek was whether the basic law should be frugal in terms of manifesting values. The research is supplemented by an analysis of the problems of legal interpretation in the works of Piotr Winczorek. The conducted analyses enable formulating a general conclusion that many problems raised by Piotr Winczorek are referred to in the current constitutional disputes. Therefore, it is worthwhile to refer to the works of Professor Winczorek, whose statements can be treated as an authentic interpretation of the Polish Constitution of 1997.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 1(30); 113-125
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies