Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "folk beliefs" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Bóstwo czarnej ospy w Japonii okresu Tokugawa jako element wierzeń ludowych i sintoistycznych
    The Smallpox Deity in the Folklore and Shinto Beliefs of Tokugawa Japan
    Autorzy:
    Patela, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/578065.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
    Tematy:
    smallpox deity
    Japanese folk beliefs
    Shintō
    Tokugawa period
    Opis:
    No illness had a larger impact on the lives of Japanese people in the early modern period than smallpox. Present in Japan since at least the 8th century, in the Tokugawa period smallpox became an inherent part of everyday life. In the face of insufficient medical knowledge, people turned to religion to save their families, which led to the birth of smallpox deity – hōsōgami, a bringer of illness but also a powerful protector. This paper explores the historical origins and discusses major characteristics of the smallpox deity in Tokugawa Japan as an element of folk beliefs and Shintō belief system, drawing on a popular folk tale – the tale of Sasara Sanpachi, and historical sources related to the cult of smallpox deity in the Shintō shrines of Sumiyoshi Daimyōjin and Sagi Daimyōjin.
    Źródło:
    Przegląd Orientalistyczny; 2015, 1-2; 109-120
    0033-2283
    Pojawia się w:
    Przegląd Orientalistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Swojscy obcy
    Autorzy:
    Kalniuk, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2028535.pdf
    Data publikacji:
    2022-02-21
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    ethnic identity
    folk beliefs
    the other
    tożsamość etniczna
    opozycja swój-obcy
    wierzenia ludowe
    Opis:
    Recenzja: Olga Zadurska, Naznaczeni od Pana Boga. Obcy wśród swoich na wsi polskiej XIX i początku XX wieku, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2021.
    Review: Olga Zadurska, Naznaczeni od Pana Boga. Obcy wśród swoich na wsi polskiej XIX i początku XX wieku, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2021.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2022, 4; 123-126
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obrazy eschatologiczne w ludowych pieśniach pogrzebowych w Opoczyńskiem
    Eschatological images in folk funeral songs in the Opoczno region
    Autorzy:
    Kupisiński SVD, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/667177.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    śmierć
    dusza
    niebo
    czyściec
    piekło
    wierzenia ludowe
    death
    soul
    heaven
    purgatory
    hell
    folk beliefs
    Opis:
    The article was based on the ethnographic field research on funeral rites in the Opoczno Region conducted by the author, and the literature of the subject. The elaboration presents visions of heaven, purgatory and hell described in funeral songs. Songs do not only depict the state of a soul in heaven (joy and eternal happiness with God), but they also present soul’s vision in purgatory (a period of purification and preparation for entering heaven accompanied by suffering), and in hell (a place of despair, sadness and condemnation for eternity, freely chosen by a soul not wanting to convert and ask God for mercy). Singing funerary songs at funeral ceremonies were meant not only to accompany the deceased “on the final path of life” and escort him or her to “the other world”, but they also became an opportunity for the participants to reflect on their own death and possibly correct their own actions to avoid eternal damnation.
    Źródło:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2018, 18; 200-211
    1506-5790
    2353-9860
    Pojawia się w:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sabat czarownic jako figura demonizująca noc
    The Sabbath of witches as a figure demonizing the night
    Autorzy:
    Toboła-Feliks, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2054764.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-29
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    wierzenia ludowe
    czarownica
    sabat
    noc
    teachings about culture and religion
    folk beliefs
    witch
    Sabbath
    night
    Opis:
    Zloty czarownic, znane jako sabaty, stanowią konstrukt znaczeniowy obejmujący kompleks wyimaginowanych zachowań o znamionach rytualno-magicznych. Kojarzone z nimi kobiety – rzekome czarownice – miały wyzbywać się wszelkich ograniczeń, którym podporządkowani byli inni śmiertelnicy w swej codziennej egzystencji. Wizja destrukturalizacji świata następującej na „łysych górach” musiała budzić lęk, potęgowany dodatkowo przez poczucie dezorientacji towarzyszące nocy. Niepewność wywoływana przez błądzenie w ciemności, w zestawieniu z brakiem taksonomicznych reguł czarcich biesiad oraz z bezkrytyczną wiarą w tego rodzaju spotkania sprawiły, iż kategoria nocy została na trwale połączona z figurą czarownicy.
    The meeting of witches known as the “witches’ Sabbath” is a semantic construct that denotes a set of imaginary ritual and magical actions. The female participants of these meetings – known as witches – were believed to free themselves from all the constraints of mundane mortal existence. Visions of the world losing its structure during a “devil’s feast” on top of the “bald mountain” was bound to inspire fear, a reaction further intensified by the sense of a person losing one’s bearings in the dark of the night. The night became a category perpetually combined with the figure of the witch for at least the following reasons: diminished self-confidence brought on by a person’s wandering in the dark; lack of a set of rules that governed such meetings; uncritical belief in the reality of these meetings.
    Čarodějnické shromáždění známé jako Sabbaths jsou konstruktem významu, který zahrnuje komplex imaginárního rituálně magického chování. Ženy, které se do nich zapletly - údajné čarodějnice - se měly zbavit všech omezení, kterým byli ostatní smrtelníci v jejich každodenní existenci podřízeni. Vize destrukturizace světa v Baldových horách musela vzbuzovat strach, který ještě zhoršil pocit dezorientace doprovázející noc. Konečně, nejistota způsobená putováním ve tmě, v kombinaci s nedostatkem taxonomických pravidel čarodějnických hodů, učinila kategorii noci trvale v kombinaci s postavou čarodějnice.
    Źródło:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2021, 21, 1; 1-19
    1506-5790
    2353-9860
    Pojawia się w:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Synkretyzm religijny w powieści „Dziurdziowie” Elizy Orzeszkowej
    Religious syncretism in the novel “Dziurdziowie” by Eliza Orzeszkowa
    Autorzy:
    Matyjasik, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087063.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-23
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    synkretyzm religijny
    religijność ludowa
    wierzenia ludowe
    światopogląd ludowy
    powieść ludowa
    powieść wiejska
    religious syncretism
    folk devotion
    folk beliefs
    folk worldview
    folk novel
    country novel
    Opis:
    W niniejszym artykule autorka dokonuje analizy zjawiska synkretyzmu religijnego występującego w powieści Dziurdziowie Elizy Orzeszkowej. Przedmiotem jej rozważań są zatem relacje zachodzące między reliktami dawnych wierzeń słowiańskich a religią chrześcijańską na terenie XIX-wiecznej wsi białoruskiej. Owo zagadnienie autorka omawia, opierając się na wybranych przykładach zaczerpniętych z literatury podmiotu, stanowiących podstawę do scharakteryzowania sfery obyczajowo-obrzędowej ludności wiejskiej. Na podstawie zebranych materiałów autorka wysuwa kolejno wnioski na temat istoty ludowego światopoglądu, nierozerwalnie związanego z kwestią szeroko pojmowanej religijności ludowej.
    This article presents the aspects of religious syncretism in the novel “Dziurdziowie” by Eliza Orzeszkowa. The author identifies the connection between the relics of old Slavic beliefs and Christian religion in the 19th century Belarusian countryside. The analysis is based on various examples which describe ritual sphere and social customs of the rural people. The author draws conclusions and presents the essence of folk worldview in relation to folk devotion in a broad sense.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2021, 16; 76-85
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zaraza nadchodzi i odchodzi – myślenie o chorobach epidemicznych utrwalone w języku
    The Plague Comes and Goes: Thinking about Epidemic Diseases as Recorded in Language
    Autorzy:
    Marczewska, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929054.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    etnolingwistyka
    językowy obraz zarazy
    medycyna ludowa
    magia
    polskie wierzenia ludowe
    ethnolinguistics
    linguistic image of plague
    folk medicine
    magic
    Polish folk beliefs
    Opis:
    W artykule przedstawiono wybrane aspekty językowego obrazu zarazy (przede wszystkim nazwy i ich etymologię, przyczyny choroby, wyobrażenia/postacie, środki zaradcze). Autorka bazuje głównie na materiałach związanych z polską kulturą ludową, odwołując się jednak do kontekstów współczesnych, by pokazać pewną trwałość sądów dotyczących chorób epidemicznych. Przyjmuje pojęcie językowo-kulturowy obraz świata rozumiane jako potoczna interpretacja rzeczywistości, która daje się wyeksplikować przede wszystkim z danych werbalnych, ale także niewerbalnych utrwalonych w spetryfikowanych tekstach kultury. W rozważaniach odwołuje się do tzw. definicji kognitywnej. Bazę materiałową przedstawianej analizy, zgodnie z koncepcją Jerzego Bartmińskiego, tworzą dane leksykalne i tekstowe: nazwy (potwierdzające „perspektywę oglądu rzeczywistości”), informacje przekazywane przez podstawę onomazjologiczną, ujawnione w toku dociekań etymologiczno-słowotwórczych (tzw. „wewnętrzna forma słowa”), znaczenia podawane w definicjach w słownikach języka polskiego i słownikach gwarowych, derywaty słowotwórcze, rozszerzenia metaforyczne, frazeologizmy, utarte kolokacje (frazemy), przysłowia, formuły lecznicze itd. W polskiej kulturze ludowej zarazę wyobrażano sobie jako żywą istotę (kobietę), która mogła się przemieszczać (przychodzić i odchodzić), przychodzić do wsi, rozmawiać z ludźmi, uśmiercać ich lub ocalać wybranych. Te wyobrażenia zarazy sprawiły, że chłop starał się w odpowiedni sposób zabezpieczyć przestrzeń i za pomocą różnych zabiegów magicznych stworzyć strefę bezpieczną dla siebie i swojej wspólnoty.
    In this article, I present selected aspects of the linguistic image of the plague (I am especially interested in names and their etymology, the causes of the disease, images of the plague, and remedies). I mainly rely on materials related to Polish folk culture, but I also mention some contemporary contexts to show a certain durability of beliefs related to the plague. I use the notion of a linguistic and cultural image of the world understood as a colloquial interpretation of reality that can be explicated not only using verbal data, but also with non-verbal data preserved in petrified texts of culture. In my considerations, I refer to the so-called cognitive definition. The material basis of the analysis presented (in line with Jerzy Bartmiński’s assumptions) consists of lexical and textual data: names (confirming the “perspective of reality”), information transmitted on an onomasiological basis, revealed in the etymological and word-formation analysis, meanings given in the definitions in Polish and dialectal dictionaries, word-formation derivatives, metaphorical extensions, phraseologisms, collocations (phrases), metaphors, proverbs, healing formulas, etc. In Polish folk culture, the plague was imagined as a living creature (woman) who could roam the land (come and go), come to the village, talk to people, put them to death, or save the ones she chose to live. These images of the plague made peasants try to secure their space and to create a safe zone for themselves and their community by means of various magical procedures.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6 Special Issue; 117-139
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Desakralizacja folkloru − jej przejawy muzyczne i kulturowe
    Autorzy:
    Dadak-Kozicka, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/668993.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    folklore
    folk culture
    folk songs
    folk beliefs
    hermeneutics of folklore
    mythologization of folklore
    folklor
    kultura ludowa
    pieśni ludowe
    wierzenia ludowe
    hermeneutyka folkloru
    mitologizacja folkloru
    Opis:
    The religious dimension of traditional culture – crucial to the understanding of the rituals which form a commentary on the cycle of the life of nature (annual rituals) and the life of humankind (family rituals) – is of particular importance, but it is also difficult to research. The ethnologists who documented folklore were sensitive to this aspect of culture (i.e. the suprasensory life) even as early as the eighteenth century, but they did not know how to document it correctly, and imposed their own ideas – e.g., deistic ones – on the mentality and the imagination of the rustic population as revealed in their art. Incomplete (i.e., concerned with selected aspects of culture and art) and not very accurate documentation (searching for folklore’s original versions, e.g., the brothers Grimm) resulted in the creation of standards of fairytales or songs which make reading their content and interpreting their form correctly more difficult today. Yet in folklore the content, the form and the function were organically bound together. This rather inadequate documentation encouraged erroneous interpretations, and even the mythologising of folklore in later periods, Documentation was shaped to fit in with the assumptions and ideas of the researchers, thus falsifying, in particular, the unique character of folk symbolism and poetics, the distinctiveness of folk thinking. In fact, it was not until the nineteenth century that Oskar Kolberg created reasonably full and reliable documentation of folk art – viewed in the context of traditional culture and nature – in his monumental work Lud, jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce [People, their customs, way of life, speech, legends, proverbs, rituals, magic, games, songs, music and dances] (1856–1890 – 33 volumes). Ritual folklore, still quite active at that time, reveals both the multifunctionality of forms (associated with the musical and poetic styles), as well as the hierarchical order of functions and values – from the religious, through ethical, aesthetic, cognitive and socialising ones, to the ludic function.At the same time ritual folklore reveals a tendency towards an increasingly prominent emphasis on the ludic function, at the expense of functions concerned with belief, religion and philosophy. This can be seen in the gradual disappearance of archaic ritual chants with original tonal-melodic patterns, slow tempos and a-metric structure. These chants were a manifestation of a contemplative-reflective attitude towards the world and towards life, regarded as sacred. In the twentieth century, harvest chants represented a relic of this attitude. The unique nature of rustic culture expressed in these chants was investigated by E. JagiełłoŁysiowa (Elementy stylów życia ludności wiejskiej [Elements of lifestyles of the rural population], 1978). She emphasised the changes taking place in the attitudes of peasants towards nature, and in particular towards the nourishing Mother Earth and work on the land; these were losing the religious dimension in favour of an economic approach towards all work, while the ritual celebrations were gradually becoming predominantly a form of entertainment. Replacing the ritual chants with ditties, frequently of a lewd character (at one time these forms complemented each other), is a symptom of the changes – the disappearance of the contemplative-reflective attitude to the life of nature and humankind, the loss of the sacral dimension. The archaic style of chanting thus disappears as well.
    The religious dimension of traditional culture – crucial to the understanding of the rituals which form a commentary on the cycle of the life of nature (annual rituals) and the life of humankind (family rituals) – is of particular importance, but it is also difficult to research. The ethnologists who documented folklore were sensitive to this aspect of culture (i.e. the suprasensory life) even as early as the eighteenth century, but they did not know how to document it correctly, and imposed their own ideas – e.g., deistic ones – on the mentality and the imagination of the rustic population as revealed in their art. Incomplete (i.e., concerned with selected aspects of culture and art) and not very accurate documentation (searching for folklore’s original versions, e.g., the brothers Grimm) resulted in the creation of standards of fairytales or songs which make reading their content and interpreting their form correctly more difficult today. Yet in folklore the content, the form and the function were organically bound together. This rather inadequate documentation encouraged erroneous interpretations, and even the mythologising of folklore in later periods, Documentation was shaped to fit in with the assumptions and ideas of the researchers, thus falsifying, in particular, the unique character of folk symbolism and poetics, the distinctiveness of folk thinking. In fact, it was not until the nineteenth century that Oskar Kolberg created reasonably full and reliable documentation of folk art – viewed in the context of traditional culture and nature – in his monumental work Lud, jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce [People, their customs, way of life, speech, legends, proverbs, rituals, magic, games, songs, music and dances] (1856–1890 – 33 volumes). Ritual folklore, still quite active at that time, reveals both the multifunctionality of forms (associated with the musical and poetic styles), as well as the hierarchical order of functions and values – from the religious, through ethical, aesthetic, cognitive and socialising ones, to the ludic function.At the same time ritual folklore reveals a tendency towards an increasingly prominent emphasis on the ludic function, at the expense of functions concerned with belief, religion and philosophy. This can be seen in the gradual disappearance of archaic ritual chants with original tonal-melodic patterns, slow tempos and a-metric structure. These chants were a manifestation of a contemplative-reflective attitude towards the world and towards life, regarded as sacred. In the twentieth century, harvest chants represented a relic of this attitude. The unique nature of rustic culture expressed in these chants was investigated by E. JagiełłoŁysiowa (Elementy stylów życia ludności wiejskiej [Elements of lifestyles of the rural population], 1978). She emphasised the changes taking place in the attitudes of peasants towards nature, and in particular towards the nourishing Mother Earth and work on the land; these were losing the religious dimension in favour of an economic approach towards all work, while the ritual celebrations were gradually becoming predominantly a form of entertainment. Replacing the ritual chants with ditties, frequently of a lewd character (at one time these forms complemented each other), is a symptom of the changes – the disappearance of the contemplative-reflective attitude to the life of nature and humankind, the loss of the sacral dimension. The archaic style of chanting thus disappears as well.
    Źródło:
    Pro Musica Sacra; 2013, 11
    2083-4039
    Pojawia się w:
    Pro Musica Sacra
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kosmogoniczne źródła muzyki w kontekście autoklasyfikacji tradycyjnych instrumentów muzycznych Hucułów. Nowa perspektywa analizy
    Cosmogonic sources of music in the context of the self- classification of traditional Hutsul musical instruments. A new perspective of analysis
    Autorzy:
    Cząstka-Kłapyta, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/18104661.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    tradition
    musical instruments
    sound
    cosmogony
    classification
    magic
    folk beliefs
    myth
    tradycja
    instrumenty muzyczne
    dźwięk, kosmogonia
    klasyfikacja
    magia
    wierzenia ludowe
    mit
    Opis:
    W tradycji huculskiej instrumenty muzyczne dzielą się na dwie kategorie: boże i diabelskie. Podział ten stanowi punkt wyjścia do wielopłaszczyznowej analizy źródeł i wytworów muzyki ludowej. Refleksje badawcze dotyczą próby zrekonstruowania pierwotnego zamysłu konstrukcyjnego twórcy instrumentu, uzasadnienia wyboru odpowiedniego tworzywa instrumentu i sposobu wykorzystania jego właściwości brzmieniowych. Kluczowe dla rozważań jest dokładne prześledzenie tych jakości w różnych kontekstach wykonawczych w związku z archaicznym światopoglądem wierzeniowym, który odwołuje się do kosmogonii (mitu), czyli relacji łączących człowieka z naturą (makrokosmosem) i z jego uświadomionym umuzycznionym mikrokosmosem. W artykule podjęta została próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób te relacje odzwierciedlają się w formie, materii, jakościach dźwiękowych, wykonawstwie muzycznym obu grup instrumentów.
    The Hutsul tradition divides musical instruments into two categories: the divine and the devilish ones. This classification serves as a starting point for a multifaceted analysis of the sources and products of traditional music. The analysis concerns various factors, including an attempt to reconstruct the original design idea of the instrument’s creator, the choice of material for the instrument, and the way in which its sound properties are used. Of key importance to these considerations is a thorough analysis of these qualities in various performance contexts, in relation to the archaic belief worldview that refers to cosmogony (myth), i.e. the relationship between man and nature (macrocosm) and with his conscious musicalized microcosm. The article addresses the issue of how these relationships are reflected in the form, matter, sound qualities, and the musical performance of both groups of instruments.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Etnograficzne; 2023, 62; 217-236
    2450-5544
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Etnograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcje duszy i zaświatów w obrzędach pogrzebowych i zaduszkowych
    The Concepts of the Soul and the Other-World in Polish Funeral and all Souls’ Day Rites
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2038090.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tradycja ludowa
    zwyczaje
    obrzędy
    wierzenia
    pamięć o zmarłych
    duchy przodków
    funeral
    folk tradition
    customs
    rituals and folk beliefs
    memory of the dead
    spirits of the ancestors
    Opis:
    Artykuł podejmuje kwestię wizji duszy w wyobraźni ludowej podczas obrzędów pogrzebowych i zaduszkowych w Polsce. Zagadnienie zostało opracowane na podstawie etnograficznych badań terenowych nad obrzędowością pogrzebową i zaduszkową, przeprowadzonych przez autora w Opoczyńskiem i Radomskiem w latach 1995-2005, odwołano się także do literatury etnologicznej opisującej podejmowane zagadnienia w innych regionach Polski. Opracowanie składa się z trzech paragrafów: pierwszy przedstawia wyobrażenia o duszy w wierzeniach ludowych, drugi umieranie i obrzędy pogrzebowe, w trzecim zaprezentowano pamięć o zmarłych w obrzędowości dorocznej. Mieszkańcy Polski to w większości katolicy. Wierzą oni, że dusza ludzka jest nieśmiertelna. Dla nich śmierć nie jest końcem życia, ale jego kontynuacją, tylko w innej rzeczywistości. W świadomości ludowej zaraz po śmierci człowieka jego dusza staje przed Bogiem Sędzią na tzw. sąd szczegółowy. Zgodnie z wyrokiem owego sądu dusza może znaleźć się w czyśćcu, niebie lub piekle. Wszystkie obrzędy ludowe i czuwanie modlitewne przy zmarłym podporządkowane są jednemu celowi: aby pomóc duszy zmarłego przejść przez próg śmierci i osiągnąć stan szczęśliwości w niebie. Pamięć o zmarłym trwa przez cały rok. Widoczne jest to w dorocznej obrzędowości ludowej, gdzie zaprasza się dusze zmarłych na uroczystości rodzinne, przygotowując dla nich ulubione potrawy i zachowując względem nich określone przez tradycję kanony postępowania. Obecnie daje się dowody pamięci o duszach poprzez nawiedzanie mogił zmarłych celem przyozdobienia ich kwiatami i zapalenia na nich zniczy, oznaczających światłość świata. Dusze zmarłych poleca się pamięci modlitewnej zarówno prywatnie przez poszczególne osoby, jak i wspólnotowo, zamawiając w ich intencji Msze św., aby pomóc im osiągnąć stan szczęśliwości w niebie.
    The article discussed the issue of the soul in the folk imagination during mortuary and funeral rituals in Poland. The topic has been developed based on both ethnographic field research of funeral and All Souls’ Day rituals conducted by the author in Radom and Opoczno regions in years 1995-2005, and the relevant literature. The article consists of three paragraphs: the first discusses beliefs about the soul in folk beliefs, the second – death and funeral rites, and the third focuses on remembering the dead in the annual rites. Most Polish people are Catholics, and they believe that the human soul is immortal. For them, death is not the end of life, but its continuation in a different reality. In the popular consciousness just after the death of a man, his soul appears before God the Judge for the so-called Particular Judgement. Depending on the judgment of the court, the soul can be send to the purgatory, heaven or hell. All folk rituals and prayer vigil at the dead are subordinated to this goal: to help the soul of the deceased to pass through the threshold of death and achieve a state of happiness in heaven. The memory of the dead continues throughout the year. This is evident in the annual folk rituals, where the souls of the dead are invited to family celebrations, their favorite food is prepared and people’s behavior towards them is defined by traditional canons of conduct. Nowadays evidence of the memory about the souls is given through the visits to the graves of dead, in order to decorate them with flowers and light the votive candles, signifying the light of the world. The souls of the dead are remembered in private and community prayers. Masses are also ordered in their intention to help souls in purgatory to attain a state of eternal happiness in heaven.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2016, 63, 9; 143-161
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Baba, żaba i krowa, czyli rozważania o tym, jak dawne są ludowe wierzenia o żabie wysysającej mleko krowie
    An old woman, a frog and a cow, or reflections on the centuries’ long beliefs about milk-sucking amphibians or reptiles
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2103000.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Albanian
    Anatolian
    animals
    cow-suckers
    etymology
    frogs
    Honorata Skoczylas- Stawska
    Indo-European culture
    Latin
    lizards
    Polish folk beliefs
    Slavic languages
    snakes
    toads
    vocabulary
    Opis:
    The aim of this paper is to demonstrate the archaic status of the Polish folk beliefs about certain amphibians (frogs, toads) and reptiles (snakes, lizards, salamanders) believed to have sucked milk from cows. Some Polish peasants were even convinced that milk cows loved suckers (esp. snakes, frogs) more than their calves. There are many folk tales where a witch or a mythical creature assumes the form of a armful animal to suck cow’s milk. The author demonstrates that the oldest part of these beliefs can be traced to the Proto-Indo-European cultural heritage. In fact, some Indo-European languages have preserved a clear indication of animal cow-suckers in their vocabulary, e.g. Ukr. молокосúс m. ‘lizard, salamander’ (literally ‘milk-sucker’); Lith. žaltỹs, žalktỹs m. ‘a not-venomous snake, esp. the grass snake, the slow worm’, Latv. zalktis, zaltis m. ‘snake’, Latg. zalkts m. ‘the grass snake’ (< PIE. *ĝolh2ktii̯os adj. ‘delighting in milk’ < PIE. *ĝl̥h2kt- n. ‘milk’); OInd. gōdhā́- f. ‘a big lizard’ (< PIE. *gu̯h3eu̯-dheh1- f. ‘a cow-sucker’, cf. PIE. *gu̯h3eu̯s f. ‘cow’ and *dheh1- ‘to suck’); Lat. būfō m. ‘a toad’ (< PIE. *gu̯h3eu̯-dhh1-ōn- m. ‘a cowsucker’); Alb. thithëlopë, also blloçkëlopë f. ‘common toad’ (literally ‘sucking/ chewing cows’); Hitt. akuu̯akuu̯aš c. ‘a toad’ (literally ‘sucking cows’, cf. Hitt. aku- ‘to drink’). It is assumed that the Indo-European beliefs were associated with breeding of cattle and were an attempt at a rational (or not) explanation of the alleged cause of poor lactation or cows’ milk loss. It is likely that the ailing animal was perceived as possessed by a demonic character, although the association of an animal with a witch or a devil was made relatively late and probably under the influence of beliefs from Western Europe.
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2020, 77/1; 135-153
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Procesy i egzekucje „żywych trupów” przed sądami miejskimi i wiejskimi w XVI–XVIII wieku – przyczynek do wierzeń w magia posthuma na Śląsku
    Trials and executions of the “living dead” before municipal and rural courts in the 16th to 18th century as a contribution to the beliefs in magia posthuma in Silesia
    Autorzy:
    Wojtucki, Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/697556.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski
    Tematy:
    vampire
    magia posthuma
    witchcraf
    suicide
    folk beliefs
    death
    Silesia
    Moravia
    16th–18th century
    the early modern period
    gallows
    places of execution
    executioner
    punishment
    decapitation
    exhumation
    poltergeist
    spirit
    Opis:
    There are references reaching back to the Middle Ages, regarding the fear of the “undead” or “living dead” who would rise from their graves in a local cemetery to haunt and harm the community. The fear of the “undead” was extremely strong, and the entailing hysteria often affected entire communities. In the 16th to the 18th century, in Silesia, effective forms of coping with the harmful deceased were developed. Analysing the preserved source material, we are able to determine that the basic actions involved finding the grave of the “undead” in the cemetery, exhuming the corpse and destroying it. However, this did not always mean the total annihilation of the poor man’s corpse. The trial and execution of the corpse of a person suspected of the harmful activity against the living took place observing almost the same rules as in the case of the living. Apart from the authorities, who usually commissioned local jurors to handle the situation, opinions and advice were also sought from the clergy as well as gravediggers and executioners. The last were considered to be experts of sorts and were often called upon to see corpses of the suspected dead. In the analysed cases of posthumous magic (magia posthuma) in Silesia, we deal with two directions of handling the corpse accused of a harmful posthumous activity. In both cases, the main decision was made to remove such corpses from the cemetery’s area. Costs of the trial and execution of the “undead” were considerable. They included expenses incurred due to rather frequent court hearings at which sometimes dozens of witnesses were heard, payments to expert witnesses, payments to guards watching graves, costs of legal instructions, services of gravediggers who would dig up suspicious graves, and, finally, the remuneration of executioners and their people. In the second half of the 18th century, despite relevant decrees issued by supreme authorities, trials and executions of the dead were not completely abandoned.
    Źródło:
    Opolskie Studia Administracyjno-Prawne; 2018, 16, 4 (1); 77-92
    2658-1922
    Pojawia się w:
    Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Święto Matki Boskiej Gromnicznej w religijności ludowej
    Feast of Our Lady of Candles in Folk Religiosity
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040467.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Ofiarowanie Pańskie
    Święto Matki Boskiej Gromnicznej
    świeca woskowa zwana gromnicą
    religijność ludowa
    pobożność ludowa
    zwyczaje
    obrzędy i wierzenia ludowe
    tradycja ludowa
    wróżby
    praktyki magiczne
    Presentation of the Lord
    Feast of Our Lady of Candles
    “Gromnica”
    folk piety
    customs
    rituals and folk beliefs
    folk tradition
    divination
    magical practices
    Opis:
    Święto Matki Boskiej Gromnicznej to późniejsza nazwa powstałego w IV wieku święta Ofiarowania Pańskiego. Początkowo obchody święta posiadały chrystologiczny akcent, ale z upływem czasu nabrały charakteru maryjnego (obecnie w liturgii powrócono do pierwotnej nazwy). W polskiej religijności ludowej funkcjonowała nazwa Matki Boskiej Gromnicznej ze względu na święcenie w Kościele świec zwanych gromnicami. Pod wpływem nauki Kościoła dawne zwyczaje i obrzędy ludowe zmieniły swą treść i znaczenie. Tak było z symboliką światła i świecy.Po nadaniu mu chrześcijańskich interpretacji płonąca świeca symbolizuje światłość wiekuistą, jaką dla każdego wierzącego człowieka stanowi Chrystus. W życiu mieszkańców wsi gromnica posiadała wielkie znaczenie i była wykorzystywana do różnych praktyk. Wręczano ją do ręki umierającemu, aby Maryja bezpiecznie i w świetle Chrystusa przeprowadziła go na „tamten świat”. Po przyjściu z kościoła znaczono kopcącym się płomieniem z gromnicy znak krzyża na futrynach okien i drzwi wejściowych do domu, aby Bóg strzegł domostwa i chronił przed złymi mocami. Zapalano ją i stawiano w oknie lub na stole podczas burzy, aby uchronić dom i gospodarstwo przed uderzeniem pioruna i „odwrócić” burzę. Nie były to czynności magiczne, jak zachowanie to kwalifikują niektórzy etnologowie, gdyż w tym czasie przez wstawiennictwo Maryi zanoszono modlitwę do Boga (odmawiano modlitwę „Pod Twoją obronę”, modlono się na różańcu). Gromnicę wykorzystywano też do przepowiadania praktyk medycznych, meteorologicznych (patrząc jak się pali podczas nabożeństwa czy w drodze do domu). Według wierzeń ludowych posiadała swą moc, gdyż została w kościele poświęcona przez kapłana. Do czasów współczesnych niewiele pozostało z dawnych ludowych zwyczajów związanych z gromnicą. W niektórych tylko rodzinach daje się ją umierającemu, czy kreśli znak krzyża na futrynach okien i drzwi. Jedynie jej wygląd i płonący płomień przypomina wierzącemu sakrament chrztu świętego oraz Chrystusa – Światłość wiekuistą.
    The Feast of Our Lady of Candles is the later name for the Feast of Presentation of the Lord, founded in the fourth century. Initially, the celebration had a Christological accent, but with time it acquired features of Marian feast (now in the liturgy the original name is in force). In Polish folk religiosity the name Our Lady of the Thunder Candle has functioned, as people came to church to have their candles called “gromnica” (the Thunder Candle) blessed. Under the influence of the Church's teaching, ancient folk customs and rituals have changed their content and meaning. So it was with the symbolism of light and candle. After giving it a Christian interpretation burning candle symbolizes the eternal light, which is Christ for every Christian. In the life of the villagers gromnica had great significance and was used for various practices. It was handed to a dying person to be safely accompanied by Mary to the “other world” and in the light of Christ. After coming back from church, sign of the cross was marked with a smoky flame of gromnica at the frames of windows and the front door of the house to ensure God's protection from evil spirits. Gromnica was lit and placed in a window or on a table during storm to protect the house and farm from thunder-light and “avert” storm. This was not a magical act, as some ethnologists asserted, but a form of folk piety through the intercession of Mary (People prayed Rosary and “Beneath Thy Protection”).Gromnica was also used for medical and meteorological practices; by observing the flame during the church service or on the way home people were making predications. According to the folk beliefs, candle had its power, because it was blessed in the church by the priest. Nowadays very little is left of the ancient folk customs associated with the Thunder Candle. Only in some families the custom of handing gromnica to the dying person or marking sign of the cross on the frames of the door and windows is still practiced. However, the candle as such and its burning flame reminds the faithful about Baptism and Christ – the eternal Light.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 9; 191-210
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Adwentowi święci: Katarzyna i Andrzej w tradycji ludowej
    Advent Saints: Catherine and Andrew in Folk Tradition
    Autorzy:
    Kupisiński, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143917.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    etnograficzne badania terenowe
    wróżby matrymonialne
    istoty nadnaturalne
    duchy przodków
    zwyczaje i wierzenia ludowe
    religijność ludowa
    tradycja ludowa
    ethnographic fieldwork
    matrimonial predictions
    supernatural beings
    ancestors' spirits
    folk customs and beliefs
    folk religiosity
    folk tradition
    Opis:
    The aim of the paper is to present Saint Catharine of Alexandria and Saint Andrew in the context of country-folk religiosity and traditions. Memorials of these two Saints in the liturgy of the Roman Catholic Church fall at the end of liturgical year and the beginning of Advent. The Feasts of these two Saints also became the focal point of pre-Christian folk customs and beliefs pertaining mostly to matrimonial fortune-telling along with some magical accents. The vigil of the Feast of Saint Andrew was devoted to matrimonial predictions of young girls, whereas, the vigil of Saint Catharine's Feast Day was related to the same for young men. The author used ethnographic data gathered during field work conducted in the Opoczno region in the years 1990-1993, and in the Opoczno and Radom regions of Poland in the years 1995-2005. The first section contains a short biography of Saint Catharine, further broadened by description of her role in county-folk customs and traditions. In the second section, Saint Andrew was introduced in similar manner. The Feasts of these two Saints are interwoven with a wealth of folk beliefs in supernatural beings both good and malicious, which are believed to dwell on earth and affect human life. Under the influence of Christianity these two Saints have been drawn into the circle of folk beliefs, with some reference to pre-Christian cults. In present day Polish folk culture not much is left of those old beliefs and customs, and Saint Catharine and Saint Andrew are merely perceived as Patron Saints of pre-marital chastity and specific professions. The example set by these and other Saints is relevant to the lives of the contemporary faithful thought, since it shows how one can boldly follow Christ and preach the Gospel.
    Źródło:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2010, 2; 137-152
    2080-8534
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Święci Katarzyna i Andrzej w religijności i tradycji ludowej regionu tomaszowskiego
    Saints Catherine and Andrew in the Religious Folk Tradition of the Tomaszów Region
    Autorzy:
    Nowak, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143995.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    etnograficzne badania terenowe
    św. Katarzyna
    św. Andrzej
    obrzędy i wierzenia ludowe
    wróżby
    religijność ludowa
    kult zmarłych
    ethnographic field studies
    St. Catherine
    St. Andrew
    folk rituals and beliefs
    predictions
    folk religiosity
    cult of the dead
    Opis:
    The source basis of the present article is provided by the results of ethnographic field studies conducted by the author in 64 localities near Tomaszów Lubelski. In totally, in the period of six years (1995-2001), the author collected information from 314 respondents, with whom he carried out 346 interviews. In addition, 14 collective interviews were made, in which 8 to 14 persons participated. The area of Tomaszów marks the beginning of the point of contact between the Polish and Ukrainian cultures, which is why 30 Ukrainian respondents took part. The subject of the present paper is the description and analysis of former and contemporary folk rituals and beliefs connected with the liturgical reminiscences of saints Catherine and Andrew made in the light of phenomenological and comparative methods. Folk religiousness is simpler than academic theology and Christian liturgy; it permeates the needs of man, filling time and space, objects and actions. In folk rituals, certain magical and religious elements appeared and are interwoven, which comprise the cultural signs of life according to the pagan calendar. The saints, who take care of certain areas of life, strongly influence the imagination, giving a feeling of closeness and strengthening the faith of folk people. Beliefs concerning saints appear in private prayers, songs, proverbs, statements and legends. The cult of saints influences family life and peer groups, being the main themes at social meetings. Associated with the dates of Saints Catherine and Andrew are organized marital ceremonies, which create an atmosphere of joy and the country village’s social ties. The specific games of the men and women were to reveal future passions such as: priority in entering into marriage relationships and finding one’s spouse, even determining a certain person. Older people also associated St. Andrew’s feast day with activities concerning weather forecasting.
    Źródło:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2012, 4; 259-280
    2080-8534
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mikrotoponimy jako sposób kreowania ludowych miejsc kulturowych – podejście antropologii lingwistycznej
    Autorzy:
    Dudziak, Arkadiusz
    Paiunena, Marina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678834.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    : linguistic anthropology
    creation of cultural places
    microtoponyms
    language of folklore
    folk tales
    ethnic tales of beliefs
    ethnic tales of memories
    Opis:
    Microtoponyms as a way of creating folk cultural places – the approach of linguistic anthropologyThe paper deals with selected issues of linguistic anthropology with the purpose to examine a few theoretical assumptions of its methodology, taking into account Keith H. Basso’s study on the creation of cultural places as a result of linguistic activity. The research is based on the empirical material obtained from Polish native speakers, namely, folk tales of the residents of the Augustów County. Mikrotoponimy jako sposób kreowania ludowych miejsc kulturowych – podejście antropologii lingwistycznejTematyka artykułu dotyczy wybranych zagadnień antropologii lingwistycznej. Celem opracowania jest rekonesans głównych założeń metodologicznych antropologii języka z uwzględnieniem badań Keitha H. Basso z zakresu „tworzenia miejsc kulturowych” w rezultacie działalności językowej. Jako materiał empiryczny wykorzystano wypowiedzi polskich natywnych użytkowników języka – opowieści etniczne mieszkańców powiatu augustowskiego.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies