Temat: filozofia praktyczna - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Praktyka życia chrześcijańskiego w „Ojcze nasz” Augusta Cieszkowskiego
The Practice of Christian Life in “Ojcze nasz” by August Cieszkowski
Autorzy:: Kaszyca, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/40237719.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: mesjanizm
filozofia praktyczna
filozofia religii
historiozofia
August Cieszkowski
messianism
practical philosophy
philosophy of religion
historiosophy
Opis:: Niniejsza praca ukazuje etyczno-religijny wymiar traktatu Ojcze nasz autorstwa Augusta Cieszkowskiego. Wpierw rozpatruje praktykę jako podstawowe kryterium przyjęcia bądź odrzucenia wiary — jej wpływu na życie człowieka. Następnie rozwija definicję wiary jako trzech relacji (do Boga; do siebie; do innych) w kontekście pozostawionych przez Cieszkowskiego komentarzy krytycznych odnośnie do stylu życia ówczesnych chrześcijan. Dzięki temu wydobywa religijną motywację filozofii Cieszkowskiego, jego głębokie zatroskanie o realizację chrześcijańskiego pryncypium naśladowania Jezusa w życiu społecznym poprzez czyn.
In the paper I show the ethical and religious dimension of the treatise Ojcze nasz (Eng. Our Father) by August Cieszkowski. First, practice was considered as the basic criterion for accepting or rejecting faith (its impact on human life). Then, the definition of faith was developed as three relationships (to God; to oneself; to others) in the context of Cieszkowski’s critical comments on the lifestyle of Christians of that time. Finally, I bring out the religious motivation of Cieszkowski’s philosophy, his deep concern for the implementation of the Christian principle of following Jesus in life trough social act.
Źródło:: Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2024, 62, 1; 16-37
1689-4286
Pojawia się w:: Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Cele i zadania filozofii przyrody
Autorzy:: Lemańska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2013462.pdf
Data publikacji:: 2006
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: filozofia przyrody
filozofia nauki
filozofia praktyczna
filozofia teoretyczna
philosophy of nature
philosophy of science
practical philosophy
theoretical philosophy
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 322-325
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Szczęście w strukturze normatywności (część I - Normatywność)
Autorzy:: Niemczuk, Andrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/961530.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Normativität
Glück
praktisches Subjekt
praktische Philosophie
normativity
happiness
practical subject
practical philosophy
normatywność
szczęście
podmiot praktyczny
filozofia praktyczna
Opis:: Die vorkantische Ethik war auf einem Schema aufgebaut, dem zufolge der Mensch in der praktischen Tätigkeit das tun sollte, was ihn glücklich macht. Der Streit galt nur der Natur des Glücks und der Natur des Menschen. Das Kantische Hinterfragen der Pflichtbegründung mit Hilfe von Rekurs auf das Glück und die Theorie des naturalistischen Fehlers führten dazu, dass sich gegenwärtige Theorien der Normativität (außer dem Utilitarismus) auf das Prinzip der Trennung der Normativität vom Glück stützen, was eine Verdrängung der Problematik vom Glück aus der praktischen Philosophie zur Folge hat. Der Ausgangspunkt des Artikels ist die Argumentation zugunsten folgender kritischer Behauptungen: (a) ohne Rekurs auf das Glück kann die Normativität weder befriedigend erklärt noch begründet werden; (b) das utilitaristische Konzept des Glücks taugt nicht für die Begründung der Normativität. Den ersten Teil des Artikels bildet der Umriss der Normativitätsstruktur samt dem Vorschlag einer Antwort auf die Frage, warum ich die Normativität respektieren sollte. Der zweite Teil des Artikels stellt ein solches Glückskonzept dar, dass die Normativität nicht ausschließt, sondern eine unerlässliche Begründung für sie bildet. Nach der Identifizierung des Designats des Glücksbegriffs wird sein Kern in Form von Euthymie charakterisiert, die als eine stabile Zufriedenheit mit dem Subjektsein verstanden wird. Das Ganze wird mit einer Argumentation abgeschlossen, die die Komplementarität von Glück und Normativität nachweist.
Pre-Kantian ethics was built on a scheme, according to which a person should do what makes him happy when engaged in practical action. The dispute concerned only the nature of happiness and the nature of man. Kant questioned the justification of human obligation by means of referring to happiness and the theory of naturalistic fallacy. It caused that contemporary normativity theories (apart from utilitarianism only) are based on the principle of separating normativity from happiness, which results in the elimination of the problem of happiness from practical philosophy.The starting point of the article is the argument in favor of the following critical statements: (a) without reference to happiness, normativity cannot be satisfactorily explained or justified; (b) the utilitarian concept of happiness cannot be used to justify normativity. The first part of the article ends with an outline of the normativity structure with a proposal to answer the question: why should I respect normativity?The second part of the article presents such a concept of happiness that does not exclude normativity but serves to justify the necessity of its existence instead.. After identifying the designation of the concept of happiness, its core is characterized in the form of euthymia, understood as stable satisfaction with the fact of being a subject. The paper ends with an argument showing the complementarity of happiness and normativity.
Etyka przedkantowska była zbudowana na schemacie, według którego w działaniu praktycznym człowiek powinien robić to, co go uszczęśliwia. Spór dotyczył tylko natury szczęścia i natury człowieka. Kantowskie zakwestionowanie uzasadnienia powinności za pomocą odwołań do szczęścia oraz teoria błędu naturalistycznego spowodowały, że współczesne teorie normatywności (oprócz jedynie utylitaryzmu) opierają się na zasadzie separacji normatywności od szczęścia, co w konsekwencji prowadzi do wyrugowania problematyki szczęścia z filozofii praktycznej. Punktem wyjścia artykułu jest argumentacja na rzecz następujących twierdzeń krytycznych: (a) bez odwołania do szczęścia normatywność nie może być zadowalająco ani wyjaśniona, ani uzasadniona; (b) utylitarystyczna koncepcja szczęścia nie nadaje się do uzasadnienia normatywności. Pierwszą część artykułu kończy zarys struktury normatywności wraz z propozycją odpowiedzi na pytanie: dlaczego powinienem respektować normatywność? Druga część artykułu prezentuje taką koncepcję szczęścia, która normatywności nie wyklucza, lecz stanowi dla niej niezbędne uzasadnienie. Po zidentyfikowaniu desygnatu pojęcia szczęścia scharakteryzowany zostaje jego rdzeń w postaci eutymii, pojmowanej jako stabilne zadowolenie z faktu bycia podmiotem. Całość jest zakończona argumentacją pokazującą komplementarność szczęścia i normatywności.
Źródło:: Kultura i Wartości; 2020, 29
2299-7806
Pojawia się w:: Kultura i Wartości
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Szczęście w strukturze normatywności (część II - Szczęście)
Autorzy:: Niemczuk, Andrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2056711.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Normativität
Glück
praktisches Subjekt
praktische Philosophie
normativity
happiness
practical subject
practical philosophy
normatywność
szczęście
podmiot praktyczny
filozofia praktyczna
Opis:: Etyka przedkantowska była zbudowana na schemacie, według którego w działaniu praktycznym człowiek powinien robić to, co go uszczęśliwia. Spór dotyczył tylko natury szczęścia i natury człowieka. Kantowskie zakwestionowanie uzasadnienia powinności za pomocą odwołań do szczęścia oraz teoria błędu naturalistycznego spowodowały, że współczesne teorie normatywności (oprócz jedynie utylitaryzmu) opierają się na zasadzie separacji normatywności od szczęścia, co w konsekwencji prowadzi do wyrugowania problematyki szczęścia z filozofii praktycznej.Punktem wyjścia artykułu jest argumentacja na rzecz następujących twierdzeń krytycznych: (a) bez odwołania do szczęścia normatywność nie może być zadowalająco ani wyjaśniona, ani uzasadniona; (b) utylitarystyczna koncepcja szczęścia nie nadaje się do uzasadnienia normatywności. Pierwszą część artykułu kończy zarys struktury normatywności wraz z propozycją odpowiedzi na pytanie: dlaczego powinienem respektować normatywność?Druga część artykułu prezentuje taką koncepcję szczęścia, która normatywności nie wyklucza, lecz stanowi dla niej niezbędne uzasadnienie. Po zidentyfikowaniu desygnatu pojęcia szczęścia scharakteryzowany zostaje jego rdzeń w postaci eutymii, pojmowanej jako stabilne zadowolenie z faktu bycia podmiotem. Całość jest zakończona argumentacją pokazującą komplementarność szczęścia i normatywności.
Die vorkantianische Ethik war auf dem Schema aufgebaut, dem zufolge der Mensch in seiner praktischen Tätigkeit das machen sollte, was ihn glücklich macht. Der Streit betraf nur die Natur des Glücks und die Natur des Menschen. Die Kantianische Beanstandung der Pflichtbegründung mittels der Rückgriffe auf das Glück und die Theorie des naturalistischen Fehlers verursachten, dass sich die gegenwärtigen Theorien der Normativität (abgesehen von dem Utilitarismus) auf dem Grundsatz der Trennung von Normativität und Glück stützen, was die Verdrängung der Glücksproblematik aus der praktischen Philosophie nach sich zieht. Den Ausgangspunkt des Beitrags bildet die Argumentation zugunsten folgender kritischer Behauptungen: a) die Normativität kann ohne den Rückgriff auf das Glück weder ausreichend erklärt noch begründet werden; b) das utilitaristische Glückskonzept eignet sich nicht zur Begründung der Normativität. Der erste Teil des Artikels wird durch den Umriss der Normativitätsstruktur abgerundet, wobei eine Antwort auf die Frage: Warum soll ich die Normativität respektieren? vorgeschlagen wird. Der zweite Teil des Artikels präsentiert ein solches Glückskonzept, das die Normativität nicht ausschließt, sondern für sie eine unentbehrliche Begründung bildet. Nach der Identifizierung des Designats des Glücksbegriffs wird sein Kern in Form von Euthymie charakterisiert, die als eine stabile Zufriedenheit mit der Tatsache des Subjektseins verstanden wird. Das Ganze schließt die Argumentation ab, die die Komplementarität von Glück und Normativität zeigt.
The main presumption in ethics before Kant was that in pursuit of his activities, man should strive first and foremost at making himself happy. Subsequently to Kant’s argument contravening the notion of man’s duty to promote one’s own happiness and his theory of naturalistic fallacy, contemporary theories of normativity (except utilitarianism) are based on the premise of separating normativity from happiness. Arguments are presented in this paper in support of critical statements that (a), without reference to happiness, normativity cannot be satisfactorily explained nor justified and (b), that the utilitarian concept of happiness cannot justify normativity. The author gives an outline of the normativity structure and ponders why normativity should be respected. He presents a concept of happiness which does not exclude normativity but provides the necessary justification for it. After identifying the concept of happiness, its core is described as euthymia, understood as stable satisfaction with being a subject. The author concludes that happiness and normativity are complimentary.
Źródło:: Kultura i Wartości; 2020, 30; 151-172
2299-7806
Pojawia się w:: Kultura i Wartości
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Praktyczne horyzonty filozofii przyrody
Autorzy:: Wróblewski, Zbigniew
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2013447.pdf
Data publikacji:: 2006
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: praktyczna filozofia przyrody
ekofilozofia
practical philosophy of nature
ecophilosophy
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 352-354
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Praktyczny wymiar poznania samego siebie w ujęciu Tomasza z Akwinu
Practical aspect of self-cognition in Thomas Aquinas’ account
Autorzy:: Płotka, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/452715.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:: samowiedza
filozofia działania
św. Tomasz z Akwinu
filozofia praktyczna
historia filozofii średniowiecznej
self-cognition
philosophy of action
Saint Thomas Aquinas
practical philosophy
history of medieval philosophy
Opis:: Theory of self-cognition in Thomas Aquinas’ account is frequently presented as a reflexio theory, which describes intellectual move toward intellect’s own cognitive acts. The object of such a self-knowledge is intellect itself and in result “self” is identified with knower. However, reflexio theory is only part of doctrine of self-cognition in Aquinas’ philosophy. Inasmuch as soul is able to cognize its intellectual acts, it is also able to know its activities and associated ends and desires. Therefore, the aim of the article is to present the concept of self-cognition in the practical dimension. The main thesis of the article is the claim that self-knowledge is the necessary condition of free and rational human activities.
Źródło:: Rocznik Tomistyczny; 2014, 3; 61-74
2300-1976
Pojawia się w:: Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Klaus Michael Meyer-Abich on ecological Revolution
Klaus Michael Meyer-Abich o rewolucji ekologicznej
Autorzy:: Selmaj-Pomaska, Paulina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/495761.pdf
Data publikacji:: 2015-05-31
Wydawca:: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
Tematy:: rewolucja ekologiczna
praktyczna filozofia przyrody
fizjocentryzm
ecological revolution
practical philosophy of nature
physiocentrism
Opis:: Artykuł ten nawiązuje wprost do postulatu rewolucji cywilizacyjnej na rzecz ochrony wielorako zagrożonej przyrody, przedstawionego przez Klausa Michaela Meyer-Abicha głównie w książce Revolution for Nature, gdzie wyjaśnia on holistyczną alternatywę dla światopoglądu Zachodu oczarowanego niedoskonałym Oświeceniem. Rozwiązanie i zakończenie tak zwanego kryzysu ekologicznego może przyjść tylko, jeśli ludzie uznają swoją odpowiedzialność wobec wszystkiego, co jest w przyrodzie. Praktyczna filozofia przyrody wyznacza takie perspektywy rozwoju ludzkości, których motywem przewodnim stają się zasady fundujące i stabilizujące etos ekologicznego jej przetrwania. K. M. Meyer-Abich mówi o zasadzie pokoju, w tym o pokoju z człowiekiem, który jest pierwszym krokiem na drodze do pokoju z przyrodą.
This article refers to K. M. Meyer-Abich’s concept of ecological revolution mainly presented in his book “Revolution for Nature”, where the author explained the idea of a holistic alternative to the Western world-view which remains under the questionable influence of the Enlightenment. The solution and termination of the so-called ecological crisis can only be achieved if people recognize their responsibilities towards all things in nature. Practical philosophy of nature determines such perspectives of human development, which are based on the principles founding and stabilizing the ethos of its ecological survival. K. M. Meyer-Abich talks about the principle of peace. This idea includes establishing peace with man, which is the first step towards establishing peace with nature.
Źródło:: Seminare. Poszukiwania naukowe; 2015, 36, 2; 73-79
1232-8766
Pojawia się w:: Seminare. Poszukiwania naukowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Navigare necesse est. O terapeutycznym wymiarze refleksji filozoficznej w sytuacji kryzysu orientacji
Autorzy:: Siwiec, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/644354.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: praktische Philosophie
philosophische Beratung
Krise
Lebensorientierung
philosophische Praxis
practical philosophy
philosophical counseling
crisis
life orientation
philosophical practice
filozofia praktyczna
doradztwo filozoficzne
kryzys
orientacja życiowa
praktyka filozoficzna
Opis:: Im ersten Teil des Artikels erläutert der Autor das Wesen der gegenwärtigen Orientierungskrise und bespricht ihre Gründe. Im zweiten Teil beantwortet er die Frage, in welchem Sinne das philosophische Denken ein Heilmittel gegen die im ersten Teil geschilderte Bedrohung sein kann. In dem letzten, dritten Teil präsentiert der Artikel allgemein das Modell der Philosophie, das wir anstreben sollen, falls die therapeutische Dimension der philosophischen Reflexion berücksichtigt werden sollte.
The essence is expounded of the contemporary crisis of orientation and its causes. In what sense may philosophical thinking provide a remedy for the threat mentioned. A model is in general set forth of philosophy that should be aimed at if the therapeutic dimension of philosophical reflection is to be accomplished.
W pierwszej części artykułu autor wyjaśnia istotę współczesnego kryzysu orientacji i omawia jego przyczyny. W drugiej z kolei odpowiada na pytanie, w jakim sensie myślenie filozoficzne może stanowić remedium na zagrożenie omówione w części pierwszej. W ostatniej zaś, trzeciej odsłonie artykułu ogólnie przedstawia model filozofii, do którego winniśmy dążyć, jeśli terapeutyczny wymiar refleksji filozoficznej ma zostać urzeczywistniony.
Źródło:: Kultura i Wartości; 2016, 17
2299-7806
Pojawia się w:: Kultura i Wartości
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Narodziny terapii filozoficznej z ducha antyku. W kierunku stawania się osobą
The birth of philosophical therapy from the spirit of antiquity. Toward becoming a person
Autorzy:: Femiak, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1070419.pdf
Data publikacji:: 2020-06-30
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: stawanie się osobą
terapia filozoficzna
filozofia praktyczna
psychologia homerycka
ćwiczenia duchowe
uświadomione mówienie
uobecnienie siebie
dusza
becoming a person
philosophical therapy
practical philosophy
Homeric psychology
spiritual exercises
conscious speaking
self-presence
psyche
Opis:: Autor wylicza problemy, którymi zajmuje się terapia filozoficzna i podejmuje próbę podania jej definicji. W tekście znajdziemy odwołania do psychologii homeryckiej, współczesnych nurtów terapeutycznych oraz przykładów zastosowania terapii filozoficznej (zapisy obserwacji osób po odbyciu indywidualnej sesji terapii filozoficznej lub pracy grupowej). W artykule ukazany został związek terapii filozoficznej ze starożytnym pojmowaniem filozofii (antyczne ćwiczenia duchowe). Główną osią, wokół której prowadzone są rozważania jest zastosowanie terapii filozoficznej w procesie stawania się osobą.
This paper lists the problems that philosophical therapy deals with and tries to provide a definition of philosophical therapy. In particular , we find references to Homeric psychology, contemporary therapeutic trends, and examples of the use of philosophical therapy (observation records after individual sessions of philosophical therapy or group work). This article develops the connections between philosophical therapy and the ancient understanding of philosophy (ancient spiritual exercises). The focal point of our considerations concerns the application of philosophical therapy to the process of becoming a person.
Źródło:: Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 2; 109-126
0585-5470
Pojawia się w:: Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Od środowiska do współśrodowiska: człowiek w poszukiwaniu swojego oίκος
From the Environment to the Connatural World: Human Being in Search of his oίκος
Autorzy:: Łepko, Zbigniew
Sadowski, Ryszard F.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/470352.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: środowisko (Umwelt)
współśrodowisko (Mitwelt)
Klaus Michael Meyer-Abich
oikos
praktyczna filozofia przyrody
environment (Umwelt)
connatural world (Mitwelt)
practical philosophy of nature
Opis:: This article refers to the proposed by K. M. Meyer-Abicha allegory of man wandering in search of his oίκος. This migration is a picture of the history of mankind, which is synonymous with the cultural history of nature, that is, the presence of human in nature through his culture. In that sense the cultural history of nature can be divided into three main stages, characterized both the way of understanding and treatment of nature by man. Each stage of this history is marked by smooth change of styles of human presence in nature. The wide spectrum of the styles extends to the field designated by understanding oίκος as Umwelt (environment) and Mitwelt (connatural world).
Artykuł odnosi się do zaproponowanej przez K. M. Meyer-Abicha alegorii wędrówki człowieka w poszukiwaniu swojego oίκος. Wędrówka ta stanowi obraz dziejów ludzkości. Są to dzieje tożsame z kulturową historią przyrody, czyli z obecnością człowieka w przyrodzie poprzez jego kulturę. W tak rozumianej kulturowej historii przyrody można wyróżnić trzy zasadnicze etapy, charakteryzowane zarówno sposobem pojmowania, jak i traktowania przyrody przez człowieka. Każdy etap tej historii naznaczony jest płynną zmianą stylów obecności człowieka w przyrodzie. Szerokie spectrum stylów tej obecności rozciąga się zaś w polu wyznaczanym przez pojmowanie oίκος jako Umwelt (środowisko) i Mitwelt (współśrodowisko).
Źródło:: Studia Ecologiae et Bioethicae; 2017, 15, 2; 5-11
1733-1218
Pojawia się w:: Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Błąd naturalistyczny a problem praktyki
Naturalistic Fallacy and the Question of Practice
Autorzy:: Jaskółka, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31231853.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: naturalistischer Fehlschluss
Hume‘s Gesetz
Hume‘s Guillotine
praktische Philosophie
das Gute
Werte
Hume
Moore
Metaethik
Naturalistic fallacy
Hume’s Law
Hume’s guillotine
is-ought gap
practical philosophy
good
values
metaethics
błąd naturalistyczny
prawo Hume'a
gilotyna Hume'a
filozofia praktyczna
dobro
wartości
metaetyka
Opis:: The article contains a critical analysis of D. Hume’s Law from A Treatise of Human Nature and G.E. Moore’s naturalistic fallacy formulated in Principia Ethica. Due to the indicated shortcomings, neither Hume’s nor Moore’s position is capable of constituting a satisfactory theory of naturalistic fallacy. Whilst Hume’s opinion on the subject-matter only appears on the margin of his considerations and is merely an expression of his intuitions, Moore’s position aspires to become a theory of fallacy. The diagnosis of Moore’s failure at formulating a theory is as follows: the so-called naturalistic fallacy may be based on an unjustifiable abolition of the division between theory and practice. Moore’s theoretical efforts constitute an example of the ineffectiveness of attempts at defining good theoretically. Moore’s rejection of the division between theory and practice connected to a psychological interpretation of Kant (then dominant), resulted in an inevitable failure to formulate a theory. If this diagnosis is legitimate, a new theory of naturalistic fallacy, such that takes into account the division between theory and practice, is needed.
Der Artikel enthält eine kritische Analyse einer Notiz von D. Hume aus Ein Traktat über die menschliche Natur und G. E. Moore‘s Theorie des naturalistischen Fehlschlusses, die in Die Prinzipien der Ethik enthalten ist. Weder der Standpunkt von Hume noch jener von Moore können aufgrund der angedeuteten Mängel eine zufriedenstellende Theorie des naturalistischen Fehlschlusses darstellen. Während Hume’s Erwähnung eher Ausdruck einer gewissen Intuition am Rande seiner Überlegungen ist, lautet die Diagnose von Moore‘s Misserfolgen, dessen Position die Theorie des Fehlers sein will, wie folgt: Der sogenannte naturalistische Fehlschluss kann in der unerlaubten Aufhebung der Einteilung in Theorie und Praxis bestehen. Moore‘s theoretische Versuche sind in der Tat eine Illustration der Ohnmacht der Theorie bei dem Versuch, das Gute zu erfassen. Moores Ablehnung der Spaltung in Theorie und Praxis, die mit Kants psychologischer Interpretation verbunden war (damals vorherrschend), führte dazu, dass Moore‘s Versuch zum Scheitern verurteilt war. Falls die Diagnose richtig ist, dann sollte nach einer neuen Theorie des naturalistischen Fehlschlusses gesucht werden, die die Einteilung in theoretische und praktische Philosophie berücksichtigen würde.
Artykuł zawiera krytyczną analizę wzmianki D. Hume’a z Traktatu o naturze ludzkiej oraz teorii błędu naturalistycznego G. E. Moore’a, zawartej w Zasadach etyki. Ani stanowisko Hume’a, ani Moore’a nie mogą, ze względu na wskazane braki, stanowić zadowalającej teorii błędu naturalistycznego. O ile wzmianka Hume’a jest na marginesie jego rozważań raczej wyrazem pewnej intuicji, o tyle diagnoza niepowodzeń Moore’a, którego stanowisko aspiruje do miana teorii błędu, jest następująca: tzw. błąd naturalistyczny polegać może na nieuprawnionym zniesieniu podziału na teorię i praktykę. Teoretyczne próby Moore’a stanowią w istocie ilustrację bezsilności teorii w próbach ujęcia dobra. Odrzucenie przez Moore’a podziału na teorię i praktykę, związane z psychologiczną interpretacją Kanta (dominującą w owym czasie), sprawiło, że próba Moore’a była z góry skazana na niepowodzenie. Jeśli diagnoza jest słuszna, należy poszukiwać nowej teorii błędu naturalistycznego, uwzględniającej podział na filozofię teoretyczną i praktyczną.
Źródło:: Kultura i Wartości; 2022, 33; 5-45
2299-7806
Pojawia się w:: Kultura i Wartości
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki