Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "etymology;" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Uwagi etymologiczne w dawnych tekstach użytkowych (na przykładzie Kroniki, to jest historyi świata Marcina Bielskiego, Informacyi matematycznej Wojciecha Bystrzonowskiego i Nowych Aten Benedykta Chmielowskiego)
Comments on the Etymology in the Old Non-literary Texts (on the Example of Marcin Bielski’s Kronika, to Jest Historyja Świata, Wojciech Bystrzonowski’s Informacyja Matematyczna and Benedykt Chmielowski’s Nowe Ateny)
Autorzy:
Kozaryn, Dorota
Szczaus, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035343.pdf
Data publikacji:
2021-12-27
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
diachronic linguistics
etymology
folk etymology
non-literary texts
Opis:
The subject of the analysis in the article are the etymological explanations presented in the old non-literary texts (i.e. the texts that function primarily outside literature, serving various practical purposes), i.e. in the sixteenth-century Kronika, to jest historyja świata (Chronicle, that is the history of the entire world) by Marcin Bielski and in two eighteenth-century encyclopaedic texts: Informacyja matematyczna (Mathematical information) by Wojciech Bystrzonowski and Nowe Ateny (New Athens) by Benedykt Chmielowski. The review of the etymological comments allows us to take notice of their considerable substantive and formal diversity. These comments apply to both native and foreign vocabulary. On the one hand, they provide information on the origin of proper names (toponyms and anthroponyms), and on the other hand, a whole range of these etymological comments concern common names. A depth of etymological comments presented in non-literary texts is significantly diversified and independent of the nature of the vocabulary to which these comments apply – they can be merely tips on sources of borrowings of foreign words, but they can also constitute a deeper analysis of the meaning and structure of individual words, both native and foreign. These comments are usually implementations of folk etymology. The role of etymological considerations in former non-literary texts is significant. First of all, these texts have a ludic function, typical of popularised texts – they are supposed to surprise, intrigue and entertain readers. Secondly, they serve a cognitive function typical of non-literary texts – they are supposed to expand the readers’ knowledge about the world and language. Thirdly, they have a persuasive function, which is a distinctive feature of both popularised and non-literary texts – they are supposed to provoke the readers’ thoughts on the relationship between non-linguistic reality and the linguistic way of its interpretation, they also stimulate linguistic interests, which was particularly important in the past when the reflection on the native language was poor.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2021, 28, 2; 87-105
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
What the pencil and the sweet flag have in common or the migration of words and meanings
Autorzy:
Waniakowa, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634566.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, borrowings, meaning
Opis:
The Gr. κάλαμος ‘cane, a thing made of cane: pen, rural pipe, fishing rod etc.’ is the primary source of certain terms for the sweet flag (Acorus calamus L.) and numerous names for a pencil in many different languages. Namely, the Greek word was borrowed by Latin in the form calamus, with the same meaning, whence originated many Germanic terms for the sweet flag. What is more, the dialectal Pol. kalmus is a loanword from the Germ. Kalmus ‘sweet flag’. Additionally, the Gr. κάλαμος was borrowed by Arabic in the form qalam, whence the Osm. kalém. The forms in other Turkic languages are borrowings from Turkish. Some Albanian, Bulgarian and Macedonian terms for a pencil are also loanwords from the Turk. kalem ‘pen, thin brush, oblong bone’. The terms in many Caucasian languages are Arabisms. Moreover, the Russ. карандаш ‘pencil’, as well as many other contemporary forms from Altaic, Uralic and other languages, which constitute new borrowings from Russian today, are in fact compounds consisting of kalam ‘cane’ and daš ‘stone’.
Źródło:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 130, 4
2083-4624
Pojawia się w:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Einige Bemerkungen zu Ľubor Králiks slawischer Etymologie von ung. vizsga, vizsgál
Autorzy:
ZOLTÁN, András
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700100.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Slavic, Hungarian, loanwords
Opis:
The new Slavic etymology of Hungarian vizsga, vizsgál by Ľubor Králik (see pp. 205–210 in this issue) is very convincing. The critical remarks concern some details of word formation. It seems to be more natural that the Hungarian verb vizsgál ʻto examine, to test’ was loaned directly from Slavic *vyžigati ‘to burn; to test by fire’ and the noun vizsga ‘examination’ was derived later on the basis of this verb.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 4
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ungarisch vizsga, vizsgál: Versuch einer slawischen Etymologie
Autorzy:
KRÁLIK, Ľubor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700156.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Slavic, Hungarian, loanwords
Opis:
The article explains Hungarian vizsgál ‘to analyze, to examine’ (> Hungarian vizsga ‘inquiring; researching; analysis, study; discussion; experiment; examination’, derived in the period of Hungarian language renewal) as a derivative of an unattested *vizsga ‘testing, trial (of the quality of precious metals through fire)’ < Slavic *vyžega/*vyžьga/*vyžiga ‘burning; treatment with fire, etc.’ (~ Slavic *vy-žegti, iterative *vy-žigati ‘to burn [transitive]’ < Common Slavic *žegti ‘id.’). For the supposed Slavic etymon, cf. Russian výžega, výžiga ‘pure silver which remains after the burning of silver threads’; for the respective extra-linguistic context of ‘trial, examination’, cf. English test, German Feuerprobe.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 4
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dobletes “románicos” en el español (1611–1739). Análisis del fenómeno
Autorzy:
Stala, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638243.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
doublets, borrowings, etymology, Spanish
Opis:
Romance Doublets in Spanish (1611–1739). Analysis of the Phenomenon The purpose of this article is to describe the phenomenon previously flagged (Stala 2011): this of etymological doublets in Spanish, where one of the components is a borrowing from Latin via another Romance language (French, Occitan, Gascon, Portuguese, Catalan, Italian), while the second element of the doublet is either a direct borrowing from Latin or a word which is the result of a regular historical development. The article includes an introduction to the phenomenon of this kind of doublets, a historical documentation and a discussion of the excerpted pairs (groups) at the level of Phonetics, Morphology and Semantics exclusively from the viewpoint of the Romance borrowings.
Źródło:
Romanica Cracoviensia; 2012, 12, 1
2084-3917
Pojawia się w:
Romanica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Egeria - a Lady of the Lake?
Autorzy:
Jedrzejczak, D.
Witczak, K. T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702541.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
ETYMOLOGY
INDOEUROPEAN
LATIN
LINGUISTICS
Opis:
The article relates various etymologies of the name 'Egeria' that have been proposed by scholars. The most probable of them is the one proposed by Aldo Prosdocimi, who connects it with the Indoeuropean root meaning 'lake'. The hypothesis has given rise to some difficulties that are here dealt with.
Źródło:
Meander; 2005, 60, 2; 204-212
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reconsidération étymologique et historique du vocable dialectologie
Autorzy:
Budzinski, Laure
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638309.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, borrowing, dialectology, French
Opis:
Etymological and Historical Reconsideration of the French Vocable dialectologie Etimologia prossima of the French prevails in this methodological approach in order to show how the vocable was introduced into the French lexicon. With a modern view on the etymology we can’t just present the etymon but it’s essential to build the historical link between the etymon and the vocable that we describe. First, it’s necessary to consider what the main etymological dictionaries propose (for example FEW and TLF) to reveal what are the gaps for a correct description. So we must give a first attestation. Indeed dictionaries only proposed so far an event marking the field of dialectology but not a first term’s attestation. When we examine the first attestation of the French vocable it’s possible to see that fr. dialectologie is a borrowing from German and not a French creation.
Źródło:
Romanica Cracoviensia; 2012, 12, 1
2084-3917
Pojawia się w:
Romanica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzeczownik „piec” w polskiej frazeologii
Autorzy:
Piela, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520134.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
etymology
diachrony
phraseology
motivation
semantics
Opis:
The noun piec (furnance) in Polish phraseology The basic purpose of the article is to provide a general reflection about the decline of certain expressions. The field of observation constitutes both the lexical combinations featuring the component piec which are used in the modern language as well as obsolete ones. The analytical material was not selected in a random manner – piec is deeply rooted not only in the Polish but also in the all-Slavic culture as well. As a matter of fact, this implement revolutionised man’s direct environment, becoming a permanent fixture of human abodes. It turns out that the history of the Polish language attests the fact that in the past there were many more constructions which featured the name of an implement which served the purpose of heating the rooms in a building and that of cooking. What type of phrases have been retained by our language and which became obsolete? What factors determined the elimination of those phrases from the language – these are the fundamental questions which I will attempt to answer in the present article.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 51-73
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rec.: Ľubor Králik, "Stručný etymologický slovník slovenčiny", VEDA, vydavateľstvo SAV – Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV, Bratislava 2015, 700 ss.
Autorzy:
Jakubowicz, Mariola
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678731.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Slovak language
dictionary
etymology
review
Opis:
Review: Ľubor Králik, Stručný etymologický slovník slovenčiny, VEDA, vydavateľstvo SAV – Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV, Bratislava 2015, 700 pp.The article is a review of Ľubor Králik’s etymological dictionary, the first one of this kind devoted entirely to the Slovak language. Rec.: Ľubor Králik, Stručný etymologický slovník slovenčiny, VEDA, vydavateľstvo SAV – Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV, Bratislava 2015, 700 ss.Artykuł stanowi recenzję słownika etymologicznego autorstwa Ľubora Králika, pierwszej tego typu publikacji poświęconej w całości językowi słowackiemu.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jukagirisch-tungusische Lehnbeziehungen
Autorzy:
Knüppel, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700038.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Tungusic, Yukaghir, loanwords, dictionary
Opis:
The following article deals with the Tungus-Yukaghir lexical relations. For this the Tungus materials from S.M. Širokogorov’s “Tungus Dictionary” (TD), which are possibly borrowed from Yukaghir languages and traced back to Yukaghir forms in G. Doerfer’s “Etymologisch-ethnologisches Wörterbuch tungusischer Dialekte vornehmlich der Mandschurei” (EEW), which is based on the TD, are discussed.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 2
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the (im)possible Latin etymons of Polish jarmułka (‘yarmulke, skullcap’)
Autorzy:
Wolanin, Hubert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634562.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
jarmułka/yarmulke, etymology, Latin, almucium
Opis:
The etymology of the Polish word jarmułka has become a subject of discussion in LingVaria (1.15: 113–124). Catalyst for the discussion was a paper written by B.A. Struminsky (1987), in which the author puts forward a thesis concerning the Latin origin of the word. The present paper constitutes a commentary in which the lexical status of the Latin word forms suggested as potential etymons of jarmułka, both in Struminsky’s paper and in the other works concerning the subject, published in the issue of LingVaria mentioned above, is interpreted from a Latinist’s perspective. Moreover, reference is also made to a paper by W.G. Plaut (1955), in which the author postulated the Latin etymology of jarmułka 30 years prior to the work of Struminsky.
Źródło:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 130, 4
2083-4624
Pojawia się w:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje 133 pojęć, czyli kłącza etymologii
The history of 133 terms or rhizomes of etymology
Autorzy:
Michałowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135520.pdf
Data publikacji:
2022-10-03
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
etymology
literary terms
Polish dictionary
Opis:
Recenzja publikacji pt. Ilustrowany słownik terminów literackich. Historia, anegdota, etymologia [Kadłubek, Mytych-Forajter, Nawarecki, red. 2018].
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2022, 42; 313-324
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z etymologii polskiej (2): rozgardiasz
From Polish etymology (2): rozgardiasz (hurly-burly)
Autorzy:
Fałowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/39785849.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish language
lexis
etymology
rozgardiasz
Opis:
The article is devoted to the word rozgardiasz (hurly-burly) well-known in general Polish. Its chronology, semantic development, geography, and etymology are presented in a detailed and systematic way. It has been recognised as a Polish-Latin hybrid and a manifestation of the word-forming invention of Jan Mączyński, the author of the Latin-Polish Dictionary from 1564. The word’s forming structure and etymology are not entirely clear. In all probability, three constituent elements can be identified: *roz- +-gard- + -‘as(z), where the initial segment roz- should be interpreted as a prefix with the meaning ‘to break with something, to depart from something, to negate something’, the central segment -gard- can be referred, most likely, to garda [guard], gardość, gardać, gardzić [to despise], hardy [impertinent], hardość [impertinence] etc., with a lexical meaning ‘splendour, superfluity, debauchery, choosiness in eating and drinking’. Most problematic is the interpretation of the final component -‘as(z) which seems to be a nonnative element, probably Latin. This is indicated by the graphic combination -dia-, alien to the Polish language and characteristic of Latin, assimilated on Polish soil as -dyja-, i.e. rozgardyja(s), cf. dialectal rozgardyjo, ozgardyja, ṷozgardyjo, etc. In Latin, -as is the acc. ending of pl. of feminine nouns like discordia, lūxuria, pl. dēliciae, epulae, īnsidiae, cf. Latin discordias prōdūcere (discordia ‘discord, feud’), dēlicias facere (dēliciae pl. ‘sensual pleasures, amusements, amusements, superfluities, delights,enjoyments’), alicuie pulas dare, oculis epulas dare (epulae pl. ‘dishes, dishes; feast, feast’), īnsidias struere (īnsidiae’ intrigues, scheming, deceit’). In the phrase rozgardias(z) stroić, the noun occurs in the accusative. If we assume that this is a copy of the Latin acc. pl. of feminine nouns, then the literal meaning of the conjunction r. stroić should be interpreted as a repeated, recurring activity, i.e. ‘to arrange sensual delights, debauched amusements, games, frolics, luxuries, pleasures; to hold feasts, debauchedand sumptuous feasts, with an abundance of exquisite and fanciful food, an excess of the finest liquors and the presence of other carnal pleasures’. This corresponds semantically with the synonymous verbs używać, bonować cited by J. Mączyński. It would also have to be assumed that over time, the acc. pl. of a feminine noun abstracted from the substantive-verbal construction as a masculine noun and began to live its own life. This conception of the genesis of the lexeme in question, although very attractive and internally coherent, is, however, unable to transcend the limits of an academic hypothesis.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2023, 80/1; 43-54
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O etymologii ludowej i naukowej kilku nazw miejscowych powiatu tomaszowskiego
On Folk and Linguistic Etymology of Selected Toponyms in the District of Tomaszów Lubelski
Autorzy:
Koper, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850763.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
folk etymology
linguistic etymology
name
hydronym
toponym
etymologia ludowa
nazwa
hydronim
toponim
etymologia naukowa
Opis:
W niniejszym artykule przedstawiono etymologię ludową i naukową kilku nazw miejscowych powiatu tomaszowskiego. Szczegółowej charakterystyce poddane zostały następujące toponimy: Lubycza Królewska, Korczmin; hydronimy: Huczwa, Wieprz, Tanew; oraz mikrotoponimy: Gołda i Zamczysko. Analiza semantyczno-strukturalna wykazała znaczne różnice między tzw. etymologią naiwną a badaniami stricte naukowymi.
This paper discusses folk and linguistic etymology of selected toponyms in the district of Tomaszów Lubelski. In particular, the author focuses his analysis on the following place names: Lubycza Królewska, Korczmin; hydronyms: Huczwa, Wieprz, Tanew; and microtoponyms: Gołda and Zamczysko. The semantic and structural analysis of the names in question reveals considerable discrepancies between the so-called naive etymology and the linguistic etymological analyses.
Źródło:
Facta Simonidis; 2008, 1, 1; 327-339
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polski gwarowy przysłówek przyboś, na przyboś i nazwisko Przyboś
The Polish Cant Adverb przyboś, na przyboś and the Surname Przyboś
Autorzy:
Gałecki, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044345.pdf
Data publikacji:
2020-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
etymology
history and geography of the adverb przyboś
na przyboś
etymology of the surname Przyboś
Opis:
The author proves that the etymology of the surname Przyboś came from the lexicalised adverb przyboś, na przyboś (walk), “to wear shoes on bare feet, with a bare foot, (walk) slightly barefoot”, that came from the adjective przybosy. The surname did not stem from either compound names such as Przybysław, Przybywój or from the verb przybyć, contrary to what has been stated in the historical and etymological dictionary Nazwiska Polaków by Kazimierz Rymut.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 1; 61-73
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies