Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "drugie przejście demograficzne" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-3 z 3
    Tytuł:
    Przemiany rodzin i gospodarstw domowych w Polsce w świetle danych ze spisów powszechnych
    Family and household changes in Poland according to national censuses data
    Autorzy:
    Krywult-Albańska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/51532038.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe EDUsfera
    Tematy:
    demografia społeczna
    rodziny
    gospodarstwa domowe
    drugie przejście demograficzne
    starzenie się ludności
    population studies
    families
    households
    second demographic transition
    population aging
    Opis:
    Cel. W artykule przedstawiono wyniki analizy danych polskich spisów powszechnych, dotyczących rodzin i gospodarstw domowych. Celem jest w szczególności odpowiedź na pytanie o to, czy zmiany, jakim podlegały gospodarstwa domowe i rodziny w trakcie ostatnich kilkudziesięciu lat, były zgodne z twierdzeniami sformułowanymi na gruncie teorii drugiego przejścia demograficznego. Metody i materiały. Artykuł opiera się na analizie danych zastanych. W analizie wykorzystano dodatkowo dane ze sprawozdawczości bieżącej Głównego Urzędu Statystycznego (na temat małżeństw, rozwodów, urodzeń i zgonów), ponieważ procesy zawierania i rozpadu małżeństw, dzietności kobiet itp. trendy demograficzne wpływają bezpośrednio na omawiane zjawiska. Nacisk położony został na dekadę, która upłynęła między dwoma spisami powszechnymi z lat 2011 i 2021. Analizę uzupełniono o wnioski z innych badań prowadzonych na ten temat w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Wyniki i wnioski. Zmiany, jakim podlegają rodziny i gospodarstwa domowe w Polsce, wynikają w pierwszej kolejności ze starzenia się populacji kraju. Na skutek tego procesu następuje systematyczny spadek liczby zarówno gospodarstw domowych, jak i rodzin. W ich strukturze widoczne są także symptomy zmian, o których mówi teoria drugiego przejścia demograficznego, takie jak zmniejszanie się przeciętnej liczby osób w gospodarstwach domowych, zmniejszanie się liczby dzieci w rodzinach oraz dynamiczny wzrost udziału związków nieformalnych. Zjawiska te dotyczą w szczególności ludności zamieszkującej miasta.
    Aim. The article provides an analysis of Polish national censuses data in order to track changes that families and households in Poland have undergone over the past few decades and in order to answer the question whether these changes are in compliance with the assertions of the second demographic transition theory. Methods and materials. Moreover, the article uses data of the National Statistical Office on marriages, divorces, births and deaths, since the processes of marital formation and dissolution, as well as fertility and other demographic trends, impact directly on the number and structure of families and households. Emphasis is on the decade between the last two censuses of 2011 and 2021. Analysis is supplemented by conclusions from relevant research on the same topic. Results and conclusion. In the first place, changes affecting families and households in Poland are strongly influenced by the aging of the country’s population. As a result, the number of both households and families is declining. Also, some of the tenets of the second demographic transition theory are evidenced in the changes of the structure thereof: reduced average number of household members, reduced number of children in families and dynamic increase in the number of informal unions. These phenomena refer in particular to the inhabitants of urban areas.
    Źródło:
    Wychowanie w Rodzinie; 2024, 31, (1/2024); 107-131
    2082-9019
    Pojawia się w:
    Wychowanie w Rodzinie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gdzie te dzieci? O pronatalistycznej (nie)efektywności programu „Rodzina 500 plus”
    Where are the children? On the pronatalistic (non)effectiveness of the “Family 500 plus” programme
    Autorzy:
    Kaźmierczak-Kałużna, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082340.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Lubuskie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    fertility
    fertility rate
    “Family 500+” programme
    pro-family policy
    second demographic transition
    dzietność
    wskaźnik dzietności
    Program “Rodzina 500+”
    polityka prorodzinna
    drugie przejście demograficzne
    Opis:
    Od trzech dekad wskaźnik dzietności w Polsce utrzymuje się poniżej poziomu prostej zastępowalności pokoleń, a długoterminowe prognozy demograficzne nie zapowiadają rychłej poprawy w tym obszarze. Podejmowane w ostatnich latach w ramach polityki prorodzinnej działania okazały się mało efektywne. Dotyczy to również wprowadzonego w 2016 roku programu „Rodzina 500+”. Po początkowym wzroście wskaźnika dzietności w latach 2016-2017, ponownie nastąpił jego spadek. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, dlaczego program, definiowany jako pronatalistyczny, mimo zapowiedzi jego twórców, nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Analizując przyczyny tego zjawiska, uwzględniono zarówno uwarunkowania demograficzne, wynikające m.in. z malejącej liczebności kobiet w wieku rozrodczym, jak również czynniki społeczno-kulturowe, w tym będące efektem drugiego przejścia demograficznego, zmiany w realizowanych modelach rodziny i dzietności, które znajdują odzwierciedlenie w preferencjach i postawach wobec prokreacji.
    For three decades, the fertility rate in Poland has been below the level of simple replacement of generations, and long-term demographic forecasts do not indicate any immediate improvement in this respect. The measures taken in recent years as part of a pro-family policy have proved to be ineffective. This also applies to the “Family 500+” programme introduced in 2016. After an initial increase noted between 2016 and 2017, the fertility rate dropped again. The article attempts to answer the question as to why the programme, defined as a pronatalistic one, does not yield the expected results despite the announcements of its creators. The analysis of the causes of this phenomenon takes into account both demographic conditions, resulting from the decreasing number of women of reproductive age, and socio-cultural factors, including those resulting from the second demographic transition, changes in family and fertility models, which are reflected in preferences and attitudes towards procreation.
    Źródło:
    Rocznik Lubuski; 2020, 46, 2; 131-144
    0485-3083
    Pojawia się w:
    Rocznik Lubuski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Drugie przejście demograficzne w dużych miastach w Polsce i jego implikacje
    The Second Demographic Transition in Large Cities in Poland and Its Implications
    Autorzy:
    Janiszewska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2109553.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-10
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    drugie przejście demograficzne
    formy życia małżeńsko-rodzinnego
    zjawiska matrymonialne
    zjawiska prokreacyjne
    duże miasta
    the second demographic transition
    forms of marital and family life
    matrimonial phenomena
    reproductive phenomena
    big cities
    Opis:
    Przeobrażenia współczesnych społeczeństw, w tym szeroko rozumiana modernizacja, wywierają wpływ na socjologiczno-psychologiczny i demograficzny obraz rodziny. W koncepcjach wyjaśniających przemiany zjawisk matrymonialnych i prokreacyjnych akcentuje się indywidualność osób, ich emocje, uczucia, specyficzne potrzeby, a nie tylko pojmowanie rodzin w kategoriach instytucji i interesu. Teorią opisującą współczesne przemiany w obszarach małżeńskości i rozrodczości jest koncepcja drugiego przejścia demograficznego, sformułowana przez Dirka van de Kaa i Rona Lesthaeghe na przełomie lat 70. i 80. ubiegłego wieku. W wyjaśnianiu znaczenia czynników sprzyjających odraczaniu małżeńskości i rozrodczości odniesiono się także do ekonomicznych i socjologicznych koncepcji związku partnerskiego i małżeńskiego oraz wzrostu preferencji do ograniczania liczby potomstwa. W artykule zaprezentowano przemiany form życia małżeńsko-rodzinnego w miastach przy wykorzystaniu dostępnych danych statystycznych z lat 1990–2019. Celem opracowania była identyfikacja i ocena zmian w obszarze zachowań matrymonialnych i prokreacyjnych w miastach w Polsce, w tym szczególnie w dużych ośrodkach miejskich. Z przeprowadzonej analizy danych statystycznych wynika, że przemiany zjawisk matrymonialno-prokreacyjnych są zróżnicowane w czasie i przestrzeni. Otrzymane wyniki analizy zjawisk matrymonialnych i prokreacyjnych w dużych miastach potwierdziły wnioski z innych badań, ale też dostarczyły nowych spostrzeżeń w zakresie zmian w zachowaniach demograficznych. Występujące na początku okresu transformacji wyraźne dysproporcje w dynamice przemian demograficznych w miastach różnej wielkości ulegają osłabieniu. W wielu obszarach zmian matrymonialno-prokreacyjnych tempo przeobrażeń jest obecnie większe w miastach średniej wielkości. Potwierdzono również utrwalony od lat podział kraju na wschód, południowy wschód oraz zachód i północ, które są odmienne pod względem zachowań demograficznych. Niemniej jednak to mieszkańcy dużych aglomeracji miejskich najszybciej przyswajają nowe wzorce zachowań, stąd zróżnicowanie przestrzenne form życia małżeńsko-rodzinnego nie w pełni pokrywa się z ww. układem przestrzennym. Bezpośrednią implikacją współczesnych przemian ludnościowych związanych z drugim przejściem demograficznym są procesy depopulacyjne i przeobrażenia struktury demograficznej, szczególnie w zakresie niekorzystnych trendów starzenia się społeczeństwa oraz niskiego wskaźnika urodzeń. Pogłębianie się ubytku demograficznego w większości ośrodków miejskich oraz starzenie się społeczeństwa wymusza prowadzenie polityki miejskiej zorientowanej na trudności związane z tą sytuacją. Wyzwania demograficzne mają wymiar strukturalny i ogólnokrajowy, stąd przede wszystkim winny być przedmiotem zainteresowania polityki demograficznej i społecznej państwa. Nie oznacza to jednak, że nie powinny być one również brane pod uwagę w przypadku polityki miejskiej – rozumianej jako terytorialny wymiar zarówno polityk państwa wobec zagadnienia rozwoju miast, jak i polityk rozwojowych prowadzonych przez poszczególne miasta.
    The transformations of contemporary societies, including the broadly understood modernisation, have an impact on the sociological, psychological, and demographic image of the family. The concepts explaining the transformations of matrimonial and procreation phenomena emphasise the individuality of people, their emotions, feelings, specific needs, as well as the understanding of families in terms of institutions and interests. The theory explaining contemporary changes in the areas of marriage and reproduction is the concept of the second demographic transition, formulated by Dirk van de Kaa and Ron Lesthaeghe at the turn of the 1970s and 1980s. In explaining the importance of factors favouring the postponement of marriage and reproduction, reference was also made to the economic and sociological concepts of civil partnership and marriage, and the increase in preferences to limit the number of children. The article presents the changes in the forms of marriage and family life in cities, using the available statistical data in the period of 1990–2019. The aim of the study was to identify and assess changes in the area of the matrimonial and reproductive behaviour in cities in Poland, especially in large urban centres. The analysis of statistical data shows that the transformations of matrimonial and procreation phenomena vary in time and space. The results obtained from the analysis of matrimonial and reproductive phenomena in large cities confirmed the conclusions of other studies, but also provided new insights into changes in demographic behaviour. The clear disproportions in the dynamics of demographic changes in cities of various sizes, occurring at the beginning of the transformation period, are weakening. In many areas of matrimonial and reproductive changes, the pace of change is currently higher in medium-sized cities. The division of the country into the east, the south-east, the west, the and north which have been different in terms of demographic behaviour – has been confirmed for years. Nevertheless, it is the inhabitants of large urban agglomerations that assimilate new patterns of behaviour the fastest, which is why the spatial differentiation of the forms of marital and family life does not fully correspond to the above-mentioned spatial arrangement. Depopulation processes and the transformations of the demographic structure are a direct implication of contemporary population transformations related to the second demographic transition, especially in terms of unfavourable trends in the ageing of the society and low birth rate. The deepening demographic decline in most urban centres and the ageing of the society forces us to pursue an urban policy which would be focused on the challenges related to this situation. Demographic challenges are of a structural and countrywide dimension, hence they should primarily be of interest to the demographic and social policy of the state. This does not mean, however, that they cannot also be taken into account in the case of urban policy – understood as the territorial dimension of both state policies regarding urban development and development policies conducted by individual cities.
    Źródło:
    Space – Society – Economy; 2022, 33; 7-40
    1733-3180
    2451-3547
    Pojawia się w:
    Space – Society – Economy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-3 z 3

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies