Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "drama history" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 27
Tytuł:
Dwa teatry – o Sułkowskim Stefana Żeromskiego i Józefie Sułkowskim Romana Brandstaettera
Two Theaters – about Sułkowski by Stefan Żeromski and Józef Sułkowski by Roman Brandstaetter
Autorzy:
Pruszyński, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564414.pdf
Data publikacji:
2014-01-15
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
dramat, legenda, historia
drama, legend, history
Opis:
The paper makes comparison between two dramas: Sułkowski by Stefan Żeromski and Józef Sułkowski by Roman Brandstaetter from a few points of view. In the aspect of the history of literature, the work by Żeromski was treated by Brandstaetter as a proto-type. From the dramaturgic point of view, the construction of Brandstaetter’s play is more consistent. In the aspect of history, both dramas can be discussed as the examples of the specific ability to create legends possesed by literature. In the conclusion the ex-pectations and intentions of both authors are compared with the stage realization of their dramas.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2013, 11; 109-118
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wczesna dramaturgia Stefana Żeromskiego w świetle jego fascynacji teatrem
Stefan Żeromski’s Early Dramatic Work in the Light of His Fascination with Theatre
Autorzy:
Sobieraj, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519875.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Stefan Żeromski
historia dramatu polskiego
dramat polski XX wieku
Polish drama history
20th-century Polish drama
Opis:
Artykuł prezentuje kontekstową interpretację dwóch wczesnych dramatów Stefana Żeromskiego, Grzech i Dramatu akt pierwszy, niepublikowanych i niewystawianych za życia pisarza i odkrytych dopiero w 1945 i 1959 roku. Żeromski przez całe życie fascynował się teatrem, czego wyrazem może być na przykład jego nieukończony esej "Pochwała sztuki teatru" z 1924 roku lub odpowiedź na ankietę przygotowaną przez "Przegląd Warszawski" dotyczącą Teatru Narodowego w Warszawie, który wtedy ponownie otwierał swoje podwoje. Jego poglądy są bliskie ideom głoszonym przez twórcę narodowej sceny, Wojciecha Bogusławskiego, a także wszystkim  formułowanym w XIX wieku poglądom, które podkreślały społeczną i patriotyczną misję polskiego teatru. Artystyczna wyobraźnia pisarza kształtowała się na podstawie konwencji teatru XIX wieku, opartego na iluzji scenicznej, zasadzie psychologicznej wiarygodności i wymaganiach naturalnego wyrazu aktorskiego. Głosząc pierwszeństwo deklamacji i słowa poetyckiego w teatrze, Żeromski opowiadał się za literackimi teoriami dramatu. Grzech i Dramatu akt pierwszy (który pozostał nieukończony) to dowód zdolności dramaturgicznych autora. W obu tekstach jego nowatorskie podejście do tematyki i problemów społecznych łączy się z konwencjami dramatu i teatru XIX wieku. Pierwsza inscenizacja Grzechu z nowym zakończeniem napisanym przez Leona Kruczkowskiego w 1950 roku stanowi interesujący epizod w historii polskiego życia teatralnego w połowie XX wieku, świadczący o ówczesnych ograniczeniach ideologicznych i politycznych.
This article offers a context-bound interpretation of two early dramas written by Stefan Żeromski, i.e. Grzech (The Sin) and Dramatu akt pierwszy (A Drama’s First Act), which remained unpublished and were never staged during his lifetime. The texts were only discovered in 1945 and 1959, respectively. Żeromski had been fascinated with theatre throughout his life, which is evident, for example, in his unfinished essay Pochwała sztuki teatru (‘Apology for the Art of Theatre,’ 1924) or in his answer to the survey prepared by Przegląd Warszawski about the Narodowy Theatre in Warsaw, reopening at the time. His views are reminiscent of ideas propounded by the founder of the national stage, Wojciech Bogusławski, as well as of all the views formulated throughout the 19th century that emphasised the social and patriotic mission of Polish theatre. The artistic imagination of the writer had been shaped by the conventions of 19th-century theatre, based on stage illusion, the principle of psychological verisimilitude and requirements of natural acting expression. By professing the primacy of declamation and poetic word in theatre, Żeromski sided with literary theories of drama. Grzech and Dramatu akt pierwszy (which remained unfinished) both exhibit the author’s knack for dramaturgy. They both combined novelty as to subject matter and treatment of social problems with some conventions of 19th-century drama and theatre. The first ever production of Grzech, supplied with a new ending written by Leon Kruczkowski, put on in 1950 is an interesting episode in the history of Polish theatre life in the middle of the 20th century, bearing testimony to its ideological and political limitations.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 173-193
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wracając do Molière’a: Wprowadzenie
Returning to Molière: Introduction
Autorzy:
Kencki, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432208.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Molière
historia teatru
historia dramatu
recepcja Molière’a
theater history
drama history
reception of Molière
Opis:
Wprowadzenie do bloku tematycznego Molière: Powroty. Autor przedstawia najważniejsze inicjatywy artystyczne i naukowe zrealizowane w Polsce z okazji 400-lecia urodzin Molière’a. Przypomina dwudziestowiecznych tłumaczy komedii Molière’a na język polski oraz książki polskich badaczy podejmujących refleksję nad różnymi aspektami jego twórczości i jej recepcji. Wymienia również poświęcone francuskiemu komediopisarzowi artykuły publikowane na łamach „Pamiętnika Teatralnego” od 1956 roku.
Introduction to essay cluster Molière Revisited. The author presents the most substantial artistic and academic projects carried out in Poland on the occasion of the 400th anniversary of Molière's birth. He recalls 20th-century translators of Molière's comedies into Polish and books by Polish scholars reflecting on various aspects of his work and its reception. He also lists articles on the works of Molière and their translations or productions published in the pages of Pamiętnik Teatralny since 1956.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 1; 11-18
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Efekt zwierciadła: W poszukiwaniu widza Calderonowskiego theatrum mundi
The Mirror Effect: In Search for the Spectator of Calderón’s Theatrum Mundi
Autorzy:
Baczyńska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520100.pdf
Data publikacji:
2016-09-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
theatrum mundi
Pedro Calderón de la Barca
metateatr
historia dramatu
dramat hiszpański 1600-1700
metatheater
drama history
Spanish drama 1600-1700
Opis:
Artykuł koncentruje się na metaforze theatrum mundi u Calderóna, rozpatrywanej w kontekście debaty dotyczącej metateatralnego wymiaru jego sztuk. Omówiono badania na ten temat poprzedzające teorię metateatru Lionela Abla (Ernst R. Curtius, Walter Benjamin, Jean Jacquot), a także późniejszą debatę na temat metateatru wśród hiszpańskich badaczy Złotego Wieku i jej implikacje dla badań nad komedią (Henryk Ziomek, Catherine Larson, Thomas A. O'Connor, F.P. Casa, Urszula Aszyk, Katarzyna Mroczkowska-Brand, Jonathan Thacker, Graciela Balestrino, Kasia Lech). Koncepcja metateatru Sławomira Świontka zostaje zastosowana do analizy La vida es sueño i El gran teatro del mundo, które okazują się paradygmatycznymi i wzorcowymi spektaklami metateatralnymi. Autorka omawia metawypowiedzeniowe właściwości dialogu dramatycznego i jego samozwrotność u Calderóna i podkreśla znaczenie efektu mise en abyme implikowanego przez wyraźnie autorefleksyjne cechy sztuk. Wykorzystanie środków metateatralnych można zaobserwować w całej twórczości dramaturga, w komediach (La vida es sueño i Amor, honor y poder), autos sacramentales (El gran teatro del mundo i La protestación de la fe), a także entremés (El toreador) i mojiganga (Mundinovo, Las visiones de la muerte). Wynikająca z tego metateatralna jakość, osiągnięta dzięki skupieniu się Calderóna na relacjach widz-aktor i rzeczywistość-fikcja, pozwala widzom spojrzeć w lustro teatru, aby zobaczyć reprodukujące się własne odbicia, czyli teatr świata.
The article focuses on the theatrum mundi metaphor in Calderón, viewed in the context of the debate concerning the metatheatrical dimension of his plays. It discusses studies on the subject preceding the metatheatre theory by Lionel Abel (Ernst R. Curtius, Walter Benjamin, Jean Jacquot), as well as the ensuing debate on metatheatre among Spanish Golden Age scholars and its implications for the comedia research (Henryk Ziomek, Catherine Larson, Thomas A. O’Connor, F. P. Casa, Urszula Aszyk, Katarzyna Mroczkowska-Brand, Jonathan Thacker, Graciela Balestrino, Kasia Lech). Sławomir Świontek’s concept of metatheatre is applied to analyse La vida es sueño and El gran teatro del mundo, and both are shown to be paradigmatic and exemplary metatheatre plays. The author discusses the meta-enunciative properties of dramatic dialogue and its metatheatrical cues in Calderón and underscores the importance of the mise en abyme effect implied by the distinctly self-reflexive qualities of the plays. The use of metatheatrical devices is studied throughout the playwright’s work, in the comedia  (La vida es sueño and Amor, honor y poder), auto sacramental (El gran teatro del mundo and La protestación de la fe), as well as entremés (El toreador), and mojiganga (Mundinovo, Las visiones de la muerte). The resulting metatheatrical quality, achieved through Calderón’s targeting on the spectator-actor and reality-fiction relations, lets the audience look into the mirror of theatre to see infinitely reproducing reflexions of themselves, viz. the theatre of the world. 
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 3; 81-102
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metateatralne finały Ibsena
Ibsen’s Metatheatrical Finales
Autorzy:
Partyga, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520108.pdf
Data publikacji:
2016-09-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Henrik Ibsen
metateatr
historia dramatu 1800-1900
dialektyka paradoksu
Soren Kierkegaard
metatheater
drama history 1800-1900
dialectics of paradox
Opis:
W artykule podjęta została próba interpretacji porównawczej finałów trzech sztuk Ibsena Rosmersholmu (1886), Heddy Gabler (1890) i Budowniczego Solnessa (1892). Metateatralne techniki wykorzystane przez autora w tych trzech scenach finałowych służą problematyzacji sytuacji nascenicznych widzów i widowni teatralnej oraz różnych strategii odbiorczych. Śmierć bohaterów dramatycznych zostaje ukazana w metateatralnej ramie skonstruowanej w każdym tekście trochę inaczej. Metateatralne zabiegi dopełniają się, by uwypuklić siłę percepcyjnych schematów, zademonstrować sposób ich działania, podsunąć możliwości ich podważenia. Ibsen nie stara się jednak uprzywilejować żadnej strategii odbioru, zachęcając w ten sposób widza, by wziął osobistą odpowiedzialność za sens tego, co widzi. We wszystkich omawianych sztukach scena teatru w teatrze staje się także miejscem egzystencjalnego powtórzenia. Dlatego do analizy i interpretacji wprowadzona została Kierkegaardowska koncepcja powtórzenia, która pozwala spojrzeć na teatr jako na miejsce potęgowania świadomości. Ibsenowskie motywy metateatralne wzmacniają tę funkcję teatru, a jednocześnie pomagają  zrozumieć, że zarówno sens teatralnego dzieła czy wydarzenia, jak i proces jego odbioru są uwikłane w Kierkegaardowską dialektykę paradoksu.
This article brings a comparative reading of the finales of three dramas by Henrik Ibsen: Rosmersholm (1886), Hedda Gabler (1890), and The Master Builder (1892). The metatheatrical techniques used by the dramatist in these three final scenes serve to problematize the situation of the onstage spectators and the theatrical audience with their varied interpretative strategies. Death of the characters is presented in a metatheatrical frame that is constructed a little differently in each drama. The metatheatrical devices complement one another in order to underscore the power of perceptual schemas, to demonstrate the way they operate, and to suggest ways of undermining them. Ibsen does not, however, try to favour one interpretative strategy over any other; he encourages the audiences to take personal responsibility for the meaning of what they see. In all the plays under discussion, the scene of a play within a play involves an instance of repetition. For this reason, the proposed reading makes use of Kierkegaard’s concept of repetition, which enables one to comprehend the theatre as a place of expanding consciousness. Ibsen’s metatheatrical motifs reinforce this function of theatre, yet they also help us understand that both the meaning of a theatrical work or event and the process of its reception involve Kierkegaard’s dialectics of paradox.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 3; 117-134
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komedie Goldoniego w polskim oświeceniu: Aspekty metateatralne
Goldoni’s Comedies in the Polish Enlightenment: Metatheatrical Aspects
Autorzy:
Łukaszewicz, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520103.pdf
Data publikacji:
2016-09-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr polski 1700-1800
Carlo Goldoni
recepcja Goldoniego
przekład
metateatr
historia dramatu
Polish theater 1700-1800
Goldoni's reception
translation
metatheater
drama history
Opis:
Wiele sztuk Carla Goldoniego ma cechy metateatralne. Autorka szuka motywu teatru w teatrze i autorefleksyjności w pięciu zachowanych osiemnastowiecznych polskich przekładach komedii Goldoniego i porównuje je z włoskimi i francuskimi oryginałami: La moglie saggia (1752; Żona poczciwa, 1766), La vedova scaltra (1748; Panna rozumna, 1774), L'avvocato veneziano (1749/1750; Mecenas poczciwy, 1779), L'amante militare (1751; Miłość żołnierska, 1781) i Le Bourru bienfaisant (1771; Dziwak dobroczynny, 1785). Dokładna analiza pokazuje, że w polskich wersjach słownictwo związane z teatrem pojawia się rzadziej niż w oryginalnych sztukach; zarazem jednak polscy tłumacze mają wyraźną tendencję do wymieniania tytułu komedii w replice zamykającej sztukę, co jest podstawową formą jeu de miroirs. Tłumacze La moglie saggia i L'avvocato veneziano, którzy zgodnie z oświeceniową ideą unarodowionej adaptacji pozbawili sztuki Goldoniego praktycznie wszystkich obcych kulturowo elementów, ograniczyli także aspekty związane z tradycją komedii dell'arte. Jedynie Marianna Maliszewska w Miłości żołnierskiej zachowała imiona postaci kojarzonych z komedią dell’arte, podkreślając nawet metateatralne walory scen z Trufaldynem (Arlekin). Tłumacze ograniczyli rolę niektórych motywów metateatralnych, ale zachowali wszystkie sceny wykorzystujące mechanizm teatru w teatrze w Żonie poczciwej, Miłości żołnierskiej i Pannie rozumnej. Ostatnia z nich, najbardziej metateatralna ze sztuk Goldoniego przetłumaczonych przez ludzi oświecenia na język polski, nosi ślady pewnych zabiegów adaptacyjnych, mających zrekompensować utratę wiarygodnego kontekstu dla efektów metateatralnych, które w oryginale zapewniały wenecki karnawał i tradycja dell’arte, nieuchronnie utracone w wyniku zastąpienia oryginalnej oprawy polską.
More than a few plays by Carlo Goldoni have metatheatrical qualities. The article probes the presence of play within a play and self-reflexivity in five surviving eighteenth-century Polish translations of Goldoni’s comedies and compares them with the Italian and French originals: La moglie saggia (1752; Żona poczciwa, 1766), La vedova scaltra (1748; Panna rozumna, 1774), L’avvocato veneziano"(1749/1750; Mecenas poczciwy, 1779), L’amante militare (1751; Miłość żołnierska, 1781), and Le Bourru bienfaisant (1771; Dziwak dobroczynny, 1785). Close examination reveals that the Polish versions employ theatre-related vocabulary less frequently than it can be seen in the original plays; on the other hand, however, the Polish translators have a marked tendency to mention the title of the comedy in the concluding lines of the play, which is a basic form of jeu de miroirs. The translators of La moglie saggia and L’avvocato veneziano who, in keeping with the idea of domesticating adaptation advocated by the Enlightenment, stripped Goldoni’s plays of virtually all culturally foreign elements diminished the aspects related to the commedia dell’arte tradition as well. Only Marianna Maliszewska retained the names of stock characters associated with commedia dell’arte in her Miłość żołnierska, where she even laid stress on the metatheatrical qualities of the scenes with Trufaldyn (Arlecchino). The translators reduced the role of some metatheatrical motifs, but they kept intact all the scenes deploying the play-within-a-play device in Żona poczciwa, Miłość żołnierska, and "Panna rozumna. The last of those, being the most metatheatrical of Goldoni’s plays rendered in Polish by the Enlighteners, bears evidence of some adaptive devices meant to compensate for the loss of a plausible context for the metatheatrical effects that had been provided in the original by the Venetian carnival and the tradition of dell’arte, inevitably lost as a consequence of replacing the original setting with a Polish one.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 3; 103-116
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dublin na (tekstualnej) scenie. O dramatyzacji przestrzeni w Ulissesie Jamesa Joyce’a
Dublin on (textual) stage. On the dramatization of space in James Joyce’s novel Ulysses
Autorzy:
Kozłowski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038488.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
drama theory
history of literature
Opis:
The author investigates how James Joyce stylizes the space in his novel Ulysses for drama. For this purpose he carries out a comparative analysis of some episodes in this book. This analysis leads to the conclusion that Joyce transposes some dramatic genres and specifically dramatic writing techniques, especially associated with August Strindberg. Kozłowski emphasizes the dramatic character of some motifs that create spatial conditions in Joyce’s novel. Furthermore, he compares these motifs with the literary works of the greatest modern dramatists.
Źródło:
Przestrzenie Teorii; 2020, 34; 165-190
2450-5765
Pojawia się w:
Przestrzenie Teorii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół Przepióreczki. Dyskusje i polemiki
Around “Przepióreczka”. Discussions and polemics
Autorzy:
Warońska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041993.pdf
Data publikacji:
2016-11-17
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Stefan Żeromski’s dramas
Reduta
the history of drama reception
Przełęcki as a new hero
the ideology of the work
Opis:
The author of the article has recalled Stefan Żeromski’s comedy, its premiere at Juliusz Osterwa and Mieczysław Limanowski’s Reduta and, above all, the discussion which began in the Warsaw press in 1925 and has been continued to this day. The author has identified and discussed some basic threads: the genology of the work, and its theatricality and ideology. Almost all critics of the interwar period got involved in the beginnings of the discussion, regardless of their experience and political orientation. Readers and theatre critics (incidentally, the play Uciekła mi przepióreczka came in literary and theatrical circulation almost at the same time) perceived a call for a new patriotism in the work, which Przełęcki was supposed to spread in the liberated Homeland. The formal shape of the work, too, contributed to calling it a masterpiece, while the quick death of the author transformed the comedy almost in a literary testament.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2016, 27; 205-226
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chwalebna przeszłość arabska w obrazach renesansu literatury XIX i XX w.
The Glorious Arab Past in the Pictures of 19th- and 20th-century Renaissance Literature
Autorzy:
Machut-Mendecka, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/578134.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
Tematy:
Arabic renaissance
poetry
neoclassic drama
history
glory
Opis:
The Arabic world is proud of its past and grandeur of former times dating to the pre-islam period and the era of the rise of Islam. The article is an attempt to describe the theme of glory in the Arab literature of the renaissance concerning this region from the turn of the 19th and 20th centuries. During this time a new Arabic literature developed and it included the so-called poetry of traditional current and drama as an innovatory literary form called neoclassicism, which had not previously existed. Both genres referred to the brilliant past of Arabia and the Muslim civilization, encouraging Arabs to embrace its revival. These genres were basing on the motif of majd – ‘glory’, ‘praise’, ‘fame’. The poetry included, first of all, panegyrics and poems expressing a longing for previous glory while neoclassic dramatists presented the same theme with examples of ancient communities, tribal legends and the history of the Arabic-Muslim Caliphate. The article aims to show the literary pictures of Arabic grandeur and glory outlined by the renaissance writers. With reference to the changes in literature, the paper argues that since the 1950s, poetry and drama writers have rejected the concept of a glorious past and criticized the dreadful and inglorious moments in the history of Arab regions.
Źródło:
Przegląd Orientalistyczny; 2017, 1-2; 85-98
0033-2283
Pojawia się w:
Przegląd Orientalistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tragedia i dwór: Stan faktyczny oraz polemiczne użycie stereotypu w historii polskich przekładów Corneille’a i Racine’a
Tragedy and the Court: The Actual State of Affairs and Polemic Use of the Stereotype in the History of Polish Translations of Corneille’s and Racine’s Work
Autorzy:
Bajer, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30103104.pdf
Data publikacji:
2018-12-18
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
kultura polska XVIIIw.
dramat polski XVIIIw.
literatura polska XVIIIw.
teatr dworski w Polsce
Seweryn Rzewuski
Stanisław Wincenty Jabłonowski
Udalryk Krzysztof Radziwiłł
historia dramatu
Polish culture of the 18th century
18th-century Polish drama
Polish literature of 18th cenury
Polish court theatre
Stanisław Wincenty Jablonowski
Udalryk Krzysztof Radziwill
drama history
Opis:
Począwszy od XVII w., przełomem w historii polskiej tragedii była recepcja utworów Pierre’a Corneille’a i Jeana Racine’a przez przekład. Już w czasach Jana Andrzeja i Stanisława Morsztynów uprzywilejowanym kręgiem odbioru francuskiego modelu dramatu poważnego stał się dwór królewski. Wiek osiemnasty przynosi kontynuację tego zjawiska, przy czym zainteresowanie tłumaczy twórczością dwóch tragików rozlewa się na dwory arystokratyczne, później szlacheckie. W czasach saskich na szczególną uwagę zasługuje pochodzący z 1715 roku fragment przekładu La mort de Pompée Corneille’a obecny w sylwie autorstwa Stanisława Wincentego Jabłonowskiego. Twórczość Racine’a inspiruje w kolei innych tłumaczy magnackich, takich jak Udalryk Krzysztof Radziwiłł czy Seweryn Rzewuski. Związki z teatrem dworski wykazuje także pijarska praktyka przedstawień szkolnych, organizowanych przez Stanisława Konarskiego. Czasy stanisławowskie przynoszą kontynuację wcześniejszych inicjatyw. W tej epoce prężnie rozwija się ponadto tradycja francuskojęzycznych teatrów de société. W sferach dworskich przekład francuskiej tragedii klasycystycznej wciąż pojawia się w obiegu rękopiśmiennym (Stanisław Wodzicki) i w druku (Wojciech Turski). W czasach postanisławowskich tradycja teatru dworskich odciska swoje piętno na recepcji francuskich tragedii w sposób nieco bardziej pośredni a czasem zaskakujący: wobec trudnej sytuacji gatunku w repertuarze sceny komercyjnej, wystawiając Horacjuszy Corneille’a (1802), Osiński posługuje się inscenizacją amatorską jako formą promocji gatunku walczącego o popularność. Nakierowana na propagowanie tragedii działalność Iksów wykazuje związki z dworem za sprawą statusu społecznego członków Towarzystwa oraz zakulisowych działań, do których się uciekają. W ostatnim z omawianych okresów - w pewnej mierze za sprawą Iksów, których postępowanie nieświadomie ilustruje pewne tezy krytyki europejskiej, np. Schlegla - wytwarza się negatywny obraz asocjacji francuskiej tragedii i dworu, jako miejsca zepsucia, nadmiernej rytualizacji zachowań i niewrażliwości na problemy ogółu. Nie wyczerpuje to jednak w całości stereotypu dworskości przypisywanej dziełom Corneille’a i Racine’a. W odróżnieniu od Europy zachodniej w Polsce tego okresu wyróżnić można dwa inne warianty zestawienia tragedii z dworem. W twórczości Kopystyńskiego tłumaczenie Racine’a jawi się jako idealne otium wykształconego szlachcica, spędzającego życie w rodzinnym dworze prowincjonalnym. W okresie porozbiorowym kształtuje się też (oparta na błędnych przesłankach) legenda inscenizacji Cyda na dworze Jana Kazimierza. Tragedia francuska ukazana jest jako jeden z ważnych elementów kształtowania się narodowej tradycji.
The reception of the plays by Pierre Corneille and Jean Racine through translation, which began in the 17th century, was a breakthrough moment in the history of Polish tragedy. By the time of Jan Andrzej and Stanisław Morsztyns, the royal court had become a privileged circle of receiving the French model of serious drama. The trend continued in the 18th century, but the interest of translators in the output of the two tragedians spread into first aristocratic and then nobility courts as well. A notable example from the Saxon times is a fragment of a 1715 translation of Corneille’s Le mort de Pompée that can be found in a silva by Stanisław Wincenty Jabłonowski. Racine’s work, on the other hand, inspired magnate translators, such as Udalryk Krzysztof Radziwiłł or Seweryn Rzewuski. The ties with the court theatre could also be found in the way Piarists, and Stanisław Konarski most notably, put on school theatre spectacles. The trend lived on under the reign of Stanisław August Poniatowski as well. Additionally, there was a surge of interest in French théâtres de société. At courts, the translations of French classical tragedies continued to appear either in manuscript (Stanisław Wodzicki) or in print (Wojciech Turski). After the reign of Stanisław August, the tradition of court theatres still influenced the reception of French tragedies, but in more indirect, and sometimes surprising, ways: confronted with the difficult situation of the genre in the repertories of commercial theatres, for example, Osiński produced Corneille’s Horace (1802) as an amateur play in order to popularise it. Theatre criticism of the Towarzystwo Iksów [the Exes’ Society], intent on promoting tragedy, was connected with the court through the social status of its members and their actions behind the scenes. In the last of the abovementioned periods—to some extent due to the Towarzystwo Iksów whose actions inadvertently exemplified some criticisms levelled by European critics of the time, like Schlegel—negative associations surrounding French tragedy and the court as a place of moral decay, overly ritualistic behaviours and insensitivity towards problems of society as a whole came to the fore. This, however, does not fully define the stereotype of courtliness ascribed to the work of Corneille and Racine. In Kopystyński’s life, translating Racine appears to be a perfect otium for an educated nobleman living in his family mansion in the country. In the post-partitioning period, a legend about the staging of Le Cid at the court of King Jan Kazimierz emerged, although it was based on false premises. French tragedy is presented as an important factor shaping the national tradition.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 4; 55-86
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O dynamice i opozycjach XIX-wiecznej kultury
On the Dynamics and Oppositions in Nineteenth-century Culture
Autorzy:
Sobieraj, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1532761.pdf
Data publikacji:
2021-09-14
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Young Poland
nineteenth century
modernism
drama
history
art
Opis:
Sabina Brzozowska’s monograph consists of a coherent collection of comparative and historical and literary studies of various artistic and ideological aspects found in selected works of Polish and European modernism. The author focuses on the dramas by Stanisław Wyspiański, Stanisław Przybyszewski, Tadeusz Rittner, Tadeusz Miciński and on the prose by Wacław Berent, Miciński and Thomas Mann. The interpretations of the works included in the monograph show a common area of European nineteenth-century culture, especially of the modernist period. Brzozowska’s reading experience focused on uncovering the intertextual and comparative relationships between, for instance, Wyspiański’s Wesele (The Wedding) and Mann’s Buddenbrooks, Berent’s Ozimina (Snow Crop) and Czarodziejska Góra (The Magic Mountain), Rittner and Ibsen. High art literature of the modernist period found its counterpoint in popular culture, including the new media. The author reconstructed this development dynamic of modernist culture in multiple versions.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2021, 40; 279-292
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Człowiek w filozofii Jana Patočki i Józefa Tischnera
Autorzy:
Drwięga, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/665191.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
man
phenomenology
axiology
agatology
freedom
history
human drama
tragedy
Opis:
The paper aims at comparing the two thinkers, the lives and works of which took place in troubled by totalitarianisms 20th century. Apart from the historical kinship of the biographies there is also a group of issues in which they share some interest. Part of it is related to their affiliation to phenomenological movement. Jan Patočka, former student of Husserl and Heidegger, has developed an original concept of phenomenology, firstly as a science concerning human life taken as a existential movement, including then also some questions concerning first philosophy as a project of a subjective phenomenology. In turn, Józef Tischner, a student of R. Ingarden, in his rich output starting with his dissertation concerning transcendental ego in Husserl, through analyses of axiological consciousness, the problem of values and some issues concerning existence gets to some fundamental problems of ethics and philosophical anthropology. Just as Patočka, Tischner also was active in political life taking part in some important public debates. Central to the paper is the issue of philosophy of man. In the case of Patočka I reveal the relation between man, freedom and history which is best expressed in his late works, the ones from 1970s. They show the way of conceiving man as historical creature and rise of history is accompanied by discovery of philosophy, politics and freedom. Becoming a historical creature, man enters the realm of “controversiality.” In Tischner, on the other hand, the movement of autonomous reflection on man, including its temporal and historical aspects, goes from reflection on axiology to the late period of his intellectual activity when it is placed in the context of his philosophy of drama. Here, the key to grasp who is man is the I-you relation and agatology. Both thinkers see the fragility, even drama of human existence, which they face, and they defend human freedom in the era of ideologies and technology.
Źródło:
Folia Philosophica; 2014, 32
1231-0913
2353-9445
Pojawia się w:
Folia Philosophica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Światopoglądy młodopolskie w teatralnym lustrze XXI wieku. „Termopile polskie” Tadeusza Micińskiego i Jana Klaty
The Young Poland world-view in the theatrical mirror of the 21st century Tadeusz Miciński’s and Jan Klata’s 'The Polish Thermopylae'
Autorzy:
Brzozowska, Sabina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967370.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
theatre
drama
history
mystery play
teatr
dramat
historia
misterium
popkultura
Opis:
The previous attempts to present Tadeusz Miciński’s The Polish Thermopylae on the stage ended in either a complete failure or at least unfulfilled expectations. The multi-dimensional text-charade, full of numerous historical and philosophical references, constitutes a true challenge for an audience and a director. The ideological potential of the text encourages risky updates and simplifications. The plot of Miciński’s play is set in the years 1787–1813, starting with the meeting of King Stanisław August with Empress Catherine II and ending with the death of Prince Józef Poniatowski in the Elster River; yet, it takes place in the head of the dying prince. The Polish Thermopylae condenses time in a mysterious way and provokes the spectator to interpret historical events from the perspective of a mystery play. Jan Klata, the director, abandons allusions to a mystery play, uses many cliches from the sphere of pop-culture, and exposes the presence of the grotesque in Miciński’s play. In his impressive post-modern show, reality is arranged like a video clip: a juxtaposition of war and sports and erotic conquest, a conventional presentation of Empress Catherine II as the insatiable Messallina, a gymnastic amploi of Patiomkin as an allusion to Putin’s muscle flexing are not an intellectual challenge for the contemporary audience. And the ideal of Miciński’s theatre is the theatre being the judgement of conscience, the theatre being the mirror, the “mouse-trap” that never becomes out of date.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 33, 3
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzenienie i osadzenie. Dramat zmiennych granic w polskim teatrze współczesnym
Uprooted and Resettled. The Drama of Variable Borders in The Contemporary Polish Theater
Autorzy:
Dobrowolski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1182035.pdf
Data publikacji:
2013-12-02
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
anti-history
postmemory
drama
theatre
performativity
przeciw-historia
postpamięć
dramat
teatr
performatywność
Opis:
Artykuł opisuje zmiany w sposobie prowadzenia dyskursu w polskiej dramaturgii historycznej ostatnich lat na przykładzie tekstów dotyczących Ziem Odzyskanych. Od niedawnabohaterami spektakli stają się osoby pozostawione na marginesie wielkiej historii. To Niemcy wysiedlani z terenów zajętych przez Polskę, ale także ludność ze Wschodu przesiedlana na te ziemie. Teatr przekazujący doświadczenia wykorzenionych i osadzonych, dając im szansę mówienia własnym głosem, pozwala przełamać „historyczną amnezję” grup wykluczanych i pozbawionych przeszłości. Otwiera tak postkolonialną perspektywę widzenia rodzimej historii. Omówione w artykule teksty i przedstawienia to Niech żyje wojna! Pawła Demirskiego, Transfer! Jana Klaty i wyreżyserowana przez Marcina Libera inscenizacja dramatu Trash Story Magdy Fertacz.
The article describes the changes in discourse in recent Polish historical plays on the basis of texts about the Recovered Territories. The characters in the play are the people left on the margins of great history: the Germans deported from the territories of pre-war Germany that became part of Poland after World War II and the people from the East resettled by the authorities to this land. The theatre that transfers the experience of the uprooted and the resettled gives them the opportunity to speak with their own voice. The theatre breaks the „historical amnesia” of those who used to be excluded and voiceless. It opens a new, postcolonial perspective on Polish history. The discussed texts and plays are Paweł Demirski’s Niech żyje wojna! (Long live the war!), Transfer! by Jan Klata and Marcin Liber’s staging of Trash Story written by Magda Fertacz.
Źródło:
Porównania; 2013, 13; 225-237
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strategie metateatralne we współczesnym dramacie białoruskim
Autorzy:
Siwek, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624965.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
metatheatricality
intermedium
grotesque
history
drama
metateatralność, intermedium, groteska, historia, dramat
метатэатральнасць
інтэрмедыя
гратэск
гісторыя
п’еса
Opis:
The article was aimed at analyzing the phenomenon metatheatricality in the modern Belarusian drama The sources of construction of meta theater date back to intermedia. Just as they are intended to diversify art the framework. therefore songs, dance, music inserts and conventional scenes play an important role in them. The second type, which originates from the prologue is the theme of the theater within the theater, often used for presenting artistic views of the author. Metadramaticality can hardly be considered only in terms of formal although undoubtedly changes the style of the dramatic text. It simultaneously implements aesthetic evaluation (accurate or caricatured, grotesque reflection of external reality or the reality of work of art and, which seems to be the most important), it becomes an expression of the philosophy and the world outlook of the author, an expression of the way they see and interpret the crucial relationship between the real world and the world presented.
W artykule została podjęta analiza zjawiska metateatralności we współczesnym dramacie białoruskim. Źródła konstrukcji metateatralnych sięgają intermediów. Tak jak one mają na celu urozmaicenie sztuki ramowej, dlatego dużą rolę odgrywają w nich piosenki, taniec, wstawki muzyczne, konwencjonalne scenki. Drugim typem, wywodzącym się z prologów, jest motyw teatru w teatrze wykorzystywany często do zaprezentowania poglądów artystycznych autora. Metadramatyczność trudno rozpatrywać jedynie w kategoriach formalnych, choć niewątpliwie zmienia ona stylistykę tekstu dramatycznego. Wprowadza jednocześnie wartościowanie estetyczne (wierne lub karykaturalne, groteskowe odbicie rzeczywistości zewnętrznej lub rzeczywistości dzieła) oraz – co wydaje się najważniejsze – staje się wyrazem filozofii i światopoglądu autora, wyrazem sposobu, w jaki dostrzega on i interpretuje kluczową relację między światem rzeczywistym a światem przedstawionym.
У артыкуле праведзены аналіз з’явы метатэатральнасці ў сучасный беларускай драматургіі. Свой пачатак метатэатральныя канстуркцыі бяруць з інтэрмедый. Паколькі ствараліся яны з мэтай зрабіць больш разнастайнай асноўную п’есу, істотную ролю адыгрываюць у іх песня, танец, музычныя ўстаўкі, простыя сцэнкі. Другім тыпам, які выводзіць свой радавод з пралогаў, з’яўляецца матыў тэатра ў тэатры, што часта выкарыстоўваецца з мэтай прадстаўлення мастацкіх пазіцый аўтара. Метадраматычнасць, несумненна, змяняе стылістыку драматургічнага тэксту, аднак цяжка разглядаць яе выключна ў фармальных катэгорыях. Яна адначасова ўводзіць эстэтычную катэгарызацыю (вернае альбо карыкатурнае, гратэскнае адлюстраванне знешняй рэчаіснасці, альбо мастацкага свету твора), а таксама, што здаецца найважнейшым, робіцца выразам філасофіі і светапогляду аўтара, выразам аўтарскай інтэрпрэтацыі рэляцый паміж рэальным і мастацкім светам.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2016, 10
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 27

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies