Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "cognitive disorders" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Dieta jako czynnik protekcyjny otępienia
Diet as a protective factor in dementia
Autorzy:
Magierski, Radosław
Antczak-Domagała, Katarzyna
Sobów, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1053163.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
Alzheimer’s disease
dementia
diet
mild cognitive disorders
prevention
otępienie
łagodne zaburzenia poznawcze
prewencja
dieta
choroba Alzheimera
Opis:
For years, predictions concerning the epidemiology of dementia, particularly Alzheimer’s disease, have been sinister. The commonness of dementia at present and prognoses saying that the number of demented patients will triple in the next decades prompts the search for effective treatment methods. Unfortunately, despite long studies, no effective therapy for neurodegenerative syndromes has been developed. Therefore, simultaneously conducted studies aim at establishing effective prevention. Apart from physical and mental activity, diet is another field explored in the preventive investigations. More and more correlations between nutritional status, diet and cognitive functions are observed. The investigations in this area may be divided into three basic fields. First, basic examinations are used to analyse the impact of nutrients on the functioning of the nervous system. Second, there are ongoing observation projects and population-based studies. A long observation of behaviours and nutritional habits in large cohorts as well as rates indicating compliance to given dietary guidelines enable researchers to draw conclusions concerning protective effects of diet. Third, it is attempted to conduct prospective preventive studies (with dietary interventions and recommendations concerning mental and physical activity) as well as clinical trials evaluating the effects of specific diets or impact of some food products (e.g. foods for special medical purposes). The current knowledge suggests that dietary interventions, particularly when combined with physical and mental activity, may be the most advantageous if implemented early enough and observed nearly for the entire life.
Od lat pojawiają się kasandryczne wizje dotyczące epidemiologii otępień, a zwłaszcza choroby Alzheimera. Znaczne rozpowszechnienie otępień dzisiaj i prognozowane potrojenie liczby chorych otępiałych w najbliższych dekadach zmusza do poszukiwań skutecznych opcji leczniczych. Mimo wieloletnich badań nie udało się niestety opracować skutecznej terapii zespołów neurodegeneracyjnych, dlatego równolegle prowadzi się badania mające na celu opracowanie efektywnych strategii prewencyjnych. Oprócz wpływu aktywności umysłowej i fizycznej obszar intensywnych badań prewencyjnych stanowi dieta. Dostrzega się coraz więcej zależności między stanem odżywienia i dietą a funkcjami poznawczymi. Badania w tym zakresie można podzielić na trzy podstawowe obszary. Po pierwsze, na podstawie badań podstawowych analizowane jest znaczenie składników pochodzących z pożywienia dla funkcjonowania układu nerwowego. Po drugie, trwają projekty obserwacyjne i badania prowadzone w populacji. Wieloletnia obserwacja zachowań i nawyków żywieniowych w dużych populacjach i wskaźniki stosowania się do konkretnych wytycznych dietetycznych pozwalają na wyciąganie wniosków o protekcyjnym działaniu diety. Po trzecie, podejmuje się próby prospektywnych badań prewencyjnych (z interwencjami dietetycznymi, a także zaleceniami dotyczącymi aktywności umysłowej i fizycznej) oraz badania kliniczne oceniające efekty wdrożonej specyficznej diety lub wpływ produktów przemysłowych (np. środków spożywczych przeznaczenia medycznego). Na bazie dostępnej wiedzy sugeruje się, że interwencje dietetyczne, zwłaszcza w połączeniu z aktywnością umysłową i fizyczną, mogą przynieść najwięcej korzyści – o ile zostaną wdrożone odpowiednio wcześnie i będą stosowane przez praktycznie całe życie.
Źródło:
Aktualności Neurologiczne; 2014, 14, 3; 167-174
1641-9227
2451-0696
Pojawia się w:
Aktualności Neurologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaburzenia psychiczne w toczniu rumieniowatym układowym
Mental disorder in systemic lupus erythematosus
Autorzy:
Bogaczewicz, Anna
Sobów, Tomasz
Bogaczewicz, Jarosław
Ząbek, Jakub
Bieńkowski, Przemysław
Kowalski, Jan
Robak, Ewa
Sysa-Jędrzejowska, Anna
Woźniacka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1053654.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
toczeń rumieniowaty układowy
toczeń neuropsychiatryczny
zaburzenia psychiczne
zaburzenia
nastroju
zaburzenia poznawcze
systemic lupus erythematosus
neuropsychiatric systemic lupus erythematosus
mental disorders
mood disorders
cognitive disorders
Opis:
The systemic lupus erythematosus (SLE) is a connective tissue disorder, being developed on the basis of the autoallergy. Clinical symptoms of SLE are connected not only with the occurrence of cutaneous exanthemata, but can also manifest itself with the row of symptoms on the part of internal organs, with haematologic distempers and symptoms about the neuropsychiatric character. The pathogenesis of neuropsychiatric systemic lupus erythematosus (NPSLE) is complicated and one tries to become clear her with the production of autoantibodies and with the postponement himself antigen–antibody complexes, what a succession is the cytotoxic damage of neurons, an irregular expression of inflammatory mediators and an influx of inflammatory cells, vascular distempers and an inclination to thrombuses. The entire frequency of the occurrence NPSLE is estimated on 56.3% patients with SLE. Most often mental disorders in patients with lupus erythematosus are mood disorder, anxiety disorder, cognitive disorders and consciousness clouding. An essential aspect there are also drug-induced mental trouble. In the therapeutic approach in the therapy of NPSLE about the slight activity of the disease and/or the slight degree of organ changes complies glucocorticoids in low doses and depending on needs medicines counterphobic, antidepressant, sometimes the valproic acid, the carbamazepine, the lamotrigine and anti-psychotic preparations. In the antithrombotic prophylaxis at ill from the risk population the acetylsalicylic acid complies.
Toczeń rumieniowaty układowy (systemic lupus erythematosus, SLE) jest chorobą tkanki łącznej, rozwijającą się na podłożu autoimmunizacji. Objawy kliniczne SLE są związane z występowaniem nie tylko wykwitów skórnych, ale również dolegliwości ze strony narządów wewnętrznych, a także zaburzeń hematologicznych oraz o charakterze neuropsychiatrycznym. Patogeneza NPSLE (neuropsychiatric systemic lupus erythematosus) jest złożona, próbuje się ją wyjaśniać wytwarzaniem autoprzeciwciał oraz odkładaniem się kompleksów immunologicznych, czego następstwem jest cytotoksyczne uszkodzenie neuronów, jak również nieprawidłową ekspresją mediatorów zapalnych i napływem komórek zapalnych, zaburzeniami naczyniowymi i skłonnością do zakrzepów. Całkowita częstość występowania NPSLE jest szacowana na 56,3% pacjentów z SLE. Najczęściej występującymi zaburzeniami psychicznymi u chorych na toczeń rumieniowaty są zaburzenia nastroju, lękowe, poznawcze oraz świadomości. Istotnym aspektem są także polekowe zaburzenia psychiczne. W podejściu terapeutycznym wobec pacjentów z NPSLE o nieznacznej aktywności choroby i/lub nieznacznym stopniu zmian narządowych stosuje się glikokortykosteroidy w niskich dawkach oraz – w zależności od potrzeb – leki przeciwlękowe, przeciwdepresyjne, niekiedy kwas walproinowy, karbamazepinę, lamotryginę i preparaty przeciwpsychotyczne. W profilaktyce przeciwzakrzepowej u chorych z grupy ryzyka stosuje się kwas acetylosalicylowy.
Źródło:
Aktualności Neurologiczne; 2013, 13, 3; 168-178
1641-9227
2451-0696
Pojawia się w:
Aktualności Neurologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ niedoborów witamin i mikroelementów na występowanie zaburzeń poznawczych w populacji geriatrycznej
Autorzy:
Citko, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2180122.pdf
Data publikacji:
2023-01-03
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Medyk sp. z o.o.
Tematy:
zaburzenia pamięci
witamina D
witamina B12
kwas foliowy
cognitive disorders
vitamin D
vitamin B12
folic acid
Opis:
Pogorszenie funkcji poznawczych – objawiające się jako zaburzenie orientacji i/lub trudności w zapamiętywaniu, ocenianiu, rozumieniu i podejmowaniu decyzji oraz zaburzenia innych funkcji poznawczych – występuje często w starszym wieku. Wynika ono z komórkowego procesu starzenia się struktur mózgu. Obejmuje wiele różnych zaburzeń neurologicznych, od łagodnych zaburzeń poznawczych do jawnego otępienia. Przeciętne trwanie życia na świecie osiągnęło 71,4 lat, co oznacza, że w najbliższych latach kraje rozwijające się zostaną dramatycznie dotknięte społeczno-ekonomicznymi skutkami dysfunkcji poznawczych. To skłania do poszukiwania środków zapobiegających rozwojowi takiej sytuacji. Coraz więcej doniesień wskazuje na rolę niedoboru wybranych witamin w rozwoju zaburzeń funkcji poznawczych. Tytułem przykładu, witamina D ma właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające i neuroprotekcyjne. Poziomy witaminy D są istotnie niższe u pacjentów z zaburzeniami poznawczymi w porównaniu ze zdrowymi osobami. Niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego może powodować rozległe deficyty poznawcze, takie jak spowolnienie, zaburzenia pamięci, które mogą osiągać rozmiar otępienia. Jednym z mechanizmów wpływających na rozwój zmian otępiennych przy niedoborze witaminy B12 oraz kwasu foliowego jest ich sprzężenie z metabolizmem homocysteiny. Antyoksydanty takie jak witamina C, E i beta-karoten mają istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania mózgu. Ich niskie stężenie w surowicy przyczynia się do pogorszania funkcji poznawczych i rozwoju otępienia, które następuje w mechanizmie stresu oksydacyjnego. Przypuszcza się, że witamina B12 bierze udział w mielinizacji neuronów. Niedobór witaminy B1 (tiaminy) może powodować apoptozę komórek nerwowych i zaburzenia pamięci. Mianem witaminy F (od ang. fatty acids) określa się nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Jej niedobór może sprzyjać rozwojowi choroby Alzheimera. Z kolei niedobór niektórych mikroelementów może zwiększyć ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera, a także przyspieszyć jej progresję. W związku z powyższymi faktami zasadne wydaje się stosowanie preparatów witaminowo-mineralnych w grupie pacjentów geriatrycznych, co potwierdzają wyniki badań. Bezpieczeństwo ich stosowania potwierdzają też długookresowe badania kliniczne.
Źródło:
Lek w Polsce; 2023, 33, 1; 7-17
2353-8597
Pojawia się w:
Lek w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nawracająca hipersomnia
Recurrent hipersomnia
Autorzy:
Żarowski, Marcin
Szczerba, Anna
Malendowicz-Major, Bogna
Jankowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1836007.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Neurologów Dziecięcych
Tematy:
Nawracająca hipersomnia
Zespół Kleine-Levin
zaburzeniami funkcji poznawczych
zaburzenia snu
nadmierna senność
derealizacja
Recurrent hypersomnia
Kleine–Levin syndrome
cognitive disorders
Opis:
Nawracająca hipersomnia (Zespół Kleine-Levin, KLS) jest bardzo rzadką chorobą charakteryzującą się występowaniem nawracających epizodów nadmiernej senności z nadmiernie długim czasem snu, zaburzeniami funkcji poznawczych i zachowania takimi jak: splątanie, derealizacja, apatia, kompulsywne jedzenie i hiperseksualność, trwających najczęściej kilka, kilkanaście dni, rozdzielonych okresami bezobjawowymi. Jej częstość występowania szacuje się na 1-5 przypadki na milion, a mężczyźni chorują częściej niż kobiety. Początek choroby przypada zazwyczaj na drugą dekadę życia. Pojawiająca się epizodycznie nadmierna senność jest głównym, występującym u wszystkich chorych objawem nawracającej hipersomnii. W trakcie epizodu obserwujemy sen trwający powyżej 18 godzin/dobę. Zaburzenia poznawcze są drugim najczęstszym objawem, a odczucia nierzeczywistości są powszechne i prawdopodobnie są najbardziej specyficznym objawem zespołu. U znacznej grupy chorych mogą pojawiać się objawy takie jak: kompulsywna konsumpcja wysoko kalorycznych posiłków, rozhamowanie seksualne, drażliwość i agresja. W leczeniu nawracającej hipersomnii nie ma standardu postępowania. Na podstawie danych z piśmiennictwa w celu zmniejszenia częstości i ciężkości epizodów stosuje się między innymi preparaty litu, kwasu walproinowego czy karbamazepiny.
Recurrent hypersomnia (Kleine-Levin syndrome, KLS) is a very rare disease characterized by recurrent episodes of excessive sleepiness with prolonged sleep time, cognitive and behavioral disturbances such as confusion, derealisation, apathy, compulsive eating and hypersexuality, usually lasting a few or several days, separated by asymptomatic periods. Its incidence is estimated at 1-5 cases per million and men are affected more often than women. Disease onset is usually in the second decade of life. Episodic excessive sleepiness is the main symptom of recurrent hypersomnia that occurs in all patients. During the episode sleep lasting more than 18 hours / day is observed. Cognitive impairment is the second most common symptom and feelings of unreality are common and, possibly, the most specific symptom of the syndrome. Symptoms such as compulsive consumption of high-calorie meals, sexual disinhibition, irritability and aggression may appear in a significant group of patients. There is no standard of care in the treatment of recurrent hypersomnia. Based on the literature data, lithium, valproic acid or carbamazepine preparations are used to reduce the frequency and severity of episodes.
Źródło:
Neurologia Dziecięca; 2020, 29, 58; 76-78
1230-3690
2451-1897
Pojawia się w:
Neurologia Dziecięca
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niedobory witaminy D a konsekwencje zdrowotne.
The health consequences of vitamin D deficiency.
Autorzy:
Drąg, Jagoda
Goździalska, Anna
Jaśkiewicz, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/527820.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
vitamin D deficiency
cardiovascular diseases
type 2 diabetes
hypertension
cognitive disorders
mental disorders
witamina D
awitaminoza
choroby układu sercowo-naczyniowego
cukrzyca typu 2
nadciśnienie
zaburzenia poznawcze
zaburzenia psychiczne
Opis:
Vitamin D (calcitriol) plays a significant role in many processes. Obtained from diet or synthesized in the skin under UV radiation, it is used not only in calcium homeostasis, but also beneficially affects systems such as the muscoskeletal, immune, and cardiovascular. In recent years, a lot of research have been done regarding the influence of Vitamin D on the human organism and, more importantly, it has been revealed that Vitamin D deficiency is the most common avitaminosis. It is assumed, that about one million people have Vitamin D deficiency globally. Calcitriol deficit is manifested in children by abnormal bone mass and impaired bone mineralization, leading to numerous deformities of the skeleton and in adults by osteopenia. It has been observed that the risk of cancers such as breast, ovarian, prostate, lung, esophagus and pancreas increases proportionally depending on the distance from the equator, as reduced exposure to sunlight limits the ability to produce this vitamin. Studies show a clear dependence of vitamin D deficiency and increased risk of diseases such as type 2 diabetes, cardiovascular diseases, frequent infections of the upper respiratory tract, cognitive disorders, mental disorders, allergies and autoimmune diseases. Studies show that the appropriate dose and timing of supplementation with vitamin D has a clear beneficial effect on health. Determination of blood 25(OH)D is the best method to measure the level of vitamin, and the test is publicly available. To improve the health of the population it is important to raise public awareness about the risks associated with vitamin D deficiency and the possibility of easily accessible supplementation, as well as disseminating information to medical personnel.
Witamina D3 (kalcytriol) pełni wiele ważnych funkcji w organizmie. Pozyskiwana z diety lub syntetyzowana w skórze pod wpływem promieni ultrafioletowych bierze udział nie tylko w utrzymaniu gospodarki wapniowo-fosforanowej, ale także korzystnie wpływa na układ kostno-mięśniowy, układ immunologiczny i układ sercowo-naczyniowy. W ostatnich latach podjęto znaczną liczbę badań dotyczących wpływu witaminy D na ludzki organizm, i co najważniejsze, wykazano, że niedobory tej witaminy są najpowszechniejszą awitaminozą. Niedobór witaminy D szacuje się u blisko miliarda ludzi na świecie. Konsekwencje deficytu kalcytriolu dotyczą już dzieci i objawiają się nieprawidłową masą kostną i zaburzeniami mineralizacji kości, prowadząc do licznych deformacji szkieletu. U dorosłych rozwija się osteopenia. Zaobserwowano, że ryzyko chorób nowotworowych, takich jak rak piersi, jajników, prostaty, płuc, przełyku i trzustki zwiększa się proporcjonalnie w zależności od odległości względem równika, im dalej, tym malejąca ekspozycja na światło słoneczne i tym samym ograniczona zdolność produkcji witaminy. Badania pokazują wyraźną zależność niedoboru witaminy D i zwiększonego ryzyka chorób, takich jak cukrzyca typu 2, choroby układu sercowo-naczyniowego, częste infekcje górnych dróg oddechowych, zaburzenia poznawcze, zaburzenia psychiczne, alergie oraz schorzenia autoimmunologiczne Badania wykazują, że odpowiednia dawka i czas suplementacji witaminą D, ma korzystny wpływ na stan zdrowia człowieka. Oznaczenie we krwi 25(OH)D jest najlepszą metodą do sprawdzenia poziomu witaminy, a badanie jest ogólnie dostępne. Zwiększenie świadomości społeczeństwa odnośnie ryzyka związanego z niedoborami witaminy D oraz badań i możliwości łatwo dostępnej suplementacji, a także rozpowszechnianie informacji wśród personelu medycznego, są warunkiem poprawy stanu zdrowia całej populacji.
Źródło:
Państwo i Społeczeństwo; 2015, 3; 113-126
1643-8299
2451-0858
Pojawia się w:
Państwo i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaburzenia poznawcze i neurologiczne u potomstwa matek chorych na padaczkę – czynniki ryzyka
Cognitive and neurological disorders in offspring of mothers with epilepsy – risks factors
Autorzy:
Wendorff, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1058174.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
childhood epilepsy
cognitive disorders
maternal epilepsy
psychomotor development of offspring
risk factors
padaczka u matki
rozwój psychomotoryczny potomstwa
zaburzenia poznawcze
padaczka u dzieci
czynniki ryzyka
Opis:
Since the eighties of the 20th century, studies have been carried out on the health state of children of epileptic mothers. These studies indicated quite high percentage of children with mental retardation and inborn defects. They are thought to be associated with less effective treatment in pregnancy, application of antiepileptic drugs of marked teratogenic properties (phenobarbital, phenytoin) and also with polytherapy as the principle of antiepileptic management. Then, the groups of pregnant women with epilepsy were not subjected to specialistic care of a neurologist and obstetrician. Current studies evaluating neuropsychological state of offspring of epileptic mothers point to the occurrence of psychomotor retardation, increased risk of manifestation of central nervous system significant and insignificant dysfunction, epilepsy as well as lower than on the average global intellectual ability and insignificant neurological dysfunction. Psychomotor retardation concerns mainly visual and auditory coordination, speech and social contacts. The latest prospective studies of epileptic mothers’ offspring indicate that epilepsy is significantly more frequently manifested among them (7% till the end of the first decade) than it was reported in earlier retrospective studies. In this period, generalized epilepsy (different syndromes) is more often revealed in offspring of mothers with early manifestation of epilepsy with attacks of unconsciousness. Polytherapy and monotherapy with walproine acid is a very important factor of the risk of decreased intelligence quotient and less beneficial results of learning. The importance of other risk factors including environmental has not been recognized sufficiently. Low socioeconomic level and the child’s male gender modify distinctly unbeneficially the effect of antiepileptic drugs administered in pregnancy. However, the so far carried out studies have not comprised sufficiently numerous groups of offspring of epileptic mothers and the methods of assessment applied by particular authors differ significantly. Furthermore, majority of mechanisms of the way different genetic and environmental factors affect the development of cognitive functions in offspring of epileptic patients are not known.
Od lat 80. ubiegłego stulecia prowadzone są badania nad stanem zdrowia potomstwa matek chorych na padaczkę. Badania te wskazywały na dość znaczny odsetek dzieci z upośledzeniem umysłowym i wadami wrodzonymi. Uważa się, że było to związane z mniej skutecznym leczeniem w czasie ciąży, stosowaniem leków przeciwpadaczkowych o większych właściwościach teratogennych (fenobarbital, fenytoina), a także politerapii jako zasady prowadzenia leczenia przeciwpadaczkowego. Kobiet ciężarnych z padaczką nie obejmowano wówczas specjalistyczną opieką neurologa i położnika. Współczesne badania oceniające stan neuropsychologiczny potomstwa matek chorych na padaczkę zwracają uwagę na opóźnienia w rozwoju psychoruchowym, zwiększone ryzyko ujawniania się dużych i małych wad OUN, padaczki, jak również nieco niższej niż przeciętnie globalnej sprawności intelektualnej oraz niewielkich dysfunkcji neurologicznych. Opóźnienia rozwoju psychoruchowego dotyczą głównie koordynacji wzrokowo-ruchowej, mowy i kontaktów społecznych. Ostatnie badania prospektywne dzieci matek chorych na padaczkę wskazują, że znamiennie częściej spotyka się wśród nich padaczkę (7% do końca pierwszej dekady) niż wynikało z dotychczasowych prac retrospektywnych. W tym okresie częściej u potomstwa matek z wczesnym ujawnieniem się padaczki z napadami nieświadomości pojawiają się objawy padaczki uogólnionej (różne zespoły). Politerapia i monoterapia kwasem walproinowym stanowi istotny czynnik ryzyka obniżonego ilorazu inteligencji i mniej korzystnych wyników uczenia się. Znaczenie innych czynników ryzyka, w tym czynników środowiskowych, nie jest wystarczająco poznane. Niski poziom socjoekonomiczny i męska płeć dziecka wyraźnie niekorzystnie modyfikują wpływ leków przeciwpadaczkowych stosowanych w ciąży. Dotychczasowe badania nie obejmują jednak odpowiednio licznych grup potomstwa matek chorych na padaczkę, a metody oceny stosowane przez poszczególnych autorów różnią się istotnie. Nie znane są także w większości mechanizmy wpływu różnych czynników genetycznych i środowiskowych na rozwój funkcji poznawczych u dzieci matek chorych na padaczkę.
Źródło:
Aktualności Neurologiczne; 2010, 10, 4; 213-217
1641-9227
2451-0696
Pojawia się w:
Aktualności Neurologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaburzenia poznawcze i neurologiczne u potomstwa matek chorych na padaczkę – czynniki ryzyka
Cognitive and neurological disorders in offspring of mothers with epilepsy - risks factors
Autorzy:
Wendorff, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1061290.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
childhood epilepsy
cognitive disorders
maternal epilepsy
psychomotor development of offspring
risk factors
rozwój psychomotoryczny potomstwa
zaburzenia poznawcze
padaczka u dzieci
padaczka u matki
czynniki ryzyka
Opis:
Since the eighties of the 20"' century, studies have been carried out on the health state of children of epileptic mothers. These studies indicated quite high percentage of children with mental retardation and inborn defects. They are thought to be associated with less effective treatment in pregnancy, application of antiepileptic drugs of marked teratogenic properties (phenobarbital, phenytoin) and also with polytherapy as the principle of antiepileptic management. Then, the groups of pregnant women with epilepsy were not subjected to specialistic care of a neurologist and obstetrician. Current studies evaluating neuropsychological state of offspring of epileptic mothers point to the occurrence of psychomotor retardation, increased risk of manifestation of central nervous system significant and insignificant dysfunction, epilepsy as well as lower than on the average global intellectual ability and insignificant neurological dysfunction. Psychomotor retardation concerns mainly visual and auditory coordination, speech and social contacts. The latest prospective studies of epileptic mothers’ offspring indicate that epilepsy is significantly more frequently manifested among them (7% till the end of the first decade) than it was reported in earlier retrospective studies. In this period, generalized epilepsy (different syndromes) is more often revealed in offspring of mothers with early manifestation of epilepsy with attacks of unconsciousness. Polytherapy and monotherapy with walproine acid is a very important factor of the risk of decreased intelligence quotient and less beneficial results of learning. The importance of other risk factors including environmental has not been recognized sufficiently. Low socioeconomic level and the child’s male gender modify distinctly unbeneficially the effect of antiepileptic drugs administered in pregnancy. However, the so far carried out studies have not comprised sufficiently numerous groups of offspring of epileptic mothers and the methods of assessment applied by particular authors differ significantly. Furthermore, majority of mechanisms of the way different genetic and environmental factors affect the development of cognitive functions in offspring of epileptic patients are not known.
Od lat 80. ubiegłego stulecia prowadzone są badania nad stanem zdrowia potomstwa matek chorych na padaczkę. Badania te wskazywały na dość znaczny odsetek dzieci z upośledzeniem umysłowym i wadami wrodzonymi. Uważa się, że było to związane z mniej skutecznym leczeniem w czasie ciąży, stosowaniem leków przeciwpadaczkowych o większych właściwościach teratogennych (fenobarbital, fenytoina), a także politerapii jako zasady prowadzenia leczenia przeciwpadaczkowego. Kobiet ciężarnych z padaczką nie obejmowano wówczas specjalistyczną opieką neurologa i położnika. Współczesne badania oceniające stan neuropsychologiczny potomstwa matek chorych na padaczkę zwracają uwagę na opóźnienia w rozwoju psychoruchowym, zwiększone ryzyko ujawniania się dużych i małych wad OUN, padaczki, jak również nieco niższej niż przeciętnie globalnej sprawności intelektualnej oraz niewielkich dysfunkcji neurologicznych. Opóźnienia rozwoju psychoruchowego dotyczą głównie koordynacji wzrokowo-ruchowej, mowy i kontaktów społecznych. Ostatnie badania prospektywne dzieci matek chorych na padaczkę wskazują, że znamiennie częściej spotyka się wśród nich padaczkę (7% do końca pierwszej dekady) niż wynikało z dotychczasowych prac retrospektywnych. W tym okresie częściej u potomstwa matek z wczesnym ujawnieniem się padaczki z napadami nieświadomości pojawiają się objawy padaczki uogólnionej (różne zespoły). Politerapia i monoterapia kwasem walproinowym stanowi istotny czynnik ryzyka obniżonego ilorazu inteligencji i mniej korzystnych wyników uczenia się. Znaczenie innych czynników ryzyka, w tym czynników środowiskowych, nie jest wystarczająco poznane. Niski poziom socjoekonomiczny i męska płeć dziecka wyraźnie niekorzystnie modyfikują wpływ leków przeciwpadaczkowych stosowanych w ciąży. Dotychczasowe badania nie obejmują jednak odpowiednio licznych grup potomstwa matek chorych na padaczkę, a metody oceny stosowane przez poszczególnych autorów różnią się istotnie. Nie znane są także w większości mechanizmy wpływu różnych czynników genetycznych i środowiskowych na rozwój funkcji poznawczych u dzieci matek chorych na padaczkę.
Źródło:
Aktualności Neurologiczne; 2006, 6, 3; 185-190
1641-9227
2451-0696
Pojawia się w:
Aktualności Neurologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Związek zaburzeń poznawczych z ryzykiem upadku wśród osób starszych - doniesienia wstępne
The relation between cognitive impairment and the risk of falling among elderly people: preliminary reports
Autorzy:
Cieslik, B.
Ostrowska, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529200.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
zdrowie czlowieka
zagrozenia zdrowia
ludzie starzy
zaburzenia poznawcze
przyczyny upadkow
upadki
ryzyko zdrowotne
fizjologia czlowieka
human health
health risks
old people
cognitive disorders
causes of falls
downs
health risk
human physiology
Opis:
The aim of the study was to determine the relation between the severity of cognitive impairment and the risk of falling among the elderly.The risk of falling was analyzed in 20 subjects (mean age 79,6 ±9,5). The study included persons with the Mini-Mental State Examination (MMSE) score below 27 (average MMSE 17,7 ±6,0). To assess the risk of falling the Fallscreen in a shortened version was used (PPA). The correlation of MMSE results with PPA results was analyzed.The mean value of the fall risk indicator was 4,9 ±0,2. Analyzing the relation between separate PPA tests, there was a significant negative moderate correlation of MMSE scores with reaction time (−0,54) and a similar positive correlation with knee extension strength (0,61). A high correlation of MME results was recorded with the fall risk indicator (−0,71).The strong correlation of cognitive impairment with the physiological profile among elderly shows that the higher the cognitive deficit, the higher the likelihood of a fall inci-dent in this group. When creating fall prevention programs, it is worth paying attention to improv-ing the muscular strength of the lower limbs and general reaction time, because these two elements may particularly affect the increased fall risk of people with cognitive impairment.
Celem pracy było określenie związku pomiędzy nasileniem zaburzeń poznawczych a ryzykiem upadku wśród osób starszych.Badaniami objęto 20 osób (średnia wieku 79,6 ±9,5). Do badań włączono osoby z wynikiem skali Mini-Mental State Examination (MMSE) poniżej 27 (średni MMSE 17,7 ±6,0). Analizę ryzyka upadku przeprowadzono, oceniając profil fizjologiczny FallScreen (PPA). Dokonano analizy korelacji wyników MMSE z wynikami PPA.Średnia wartość wskaźnika ryzyka upadku wyniosła 4,9 ±0,2. Analizując związek poszczególnych testów PPA, wykazano istotną ujemną umiarkowaną korelację wyników MMSE z czasem reakcji (-0,54) oraz podobną, dodatnią korelację z siłą wyprostu stawu kolanowego (0,61). Z kolei wysoką korelację wyników MME zarejestrowano w przypadku wskaźnika ryzyka upadku (-0,71).Wysoka korelacja zaburzeń poznawczych z profilem fizjologicznym wśród osób starszych pokazuje, iż im deficyt kognitywny jest wyższy, tym większe jest prawdopodo-bieństwo wystąpienia upadku w tej grupie. Tworząc programy prewencji upadków osób star-szych, warto zwrócić uwagę na poprawę siły mięśniowej kończyn dolnych oraz czasu reakcji, gdyż te dwa elementy mogą szczególnie wpływać na zwiększone ryzyko upadku osób z zaburzeniami poznawczymi.
Źródło:
Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe; 2018, 1, 2; 117-125
2545-3211
Pojawia się w:
Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaburzenia językowe w przebiegu choroby alkoholowej. Obraz i dynamika
Linguistic Disorders in Alcohol Dependence: Representation and Dynamics
Autorzy:
Ciszewska-Psujek, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/667388.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
language impairments in alcoholism
cognitive and executive functions disorders
narrative efficiency
exponents of a particular attitude
neurocompensatory mechanisms
Opis:
Alcohol dependence is a chronic disease which damages many systems and organs. The toxic influence of alcohol on the central nervous system leads to the durable reduction of neurons and neural connections in number and size, especially those within the frontal structures, the limbic system, and the cerebellum. These changes result in cognitive impairments, including executive cognitive impairments, memory deficits, and emotional information processing disorder. Cognitive deficits, in turn, affect the way of understanding human reality and the possibility to represent it in language. The diagnosis of speech disorders among alcohol-dependent patients can be accomplished by evaluating their narrative skills. The article contains selected narrative statements of two men maintaining short- and medium-term alcohol abstinence, and the description of the exponents of a particular attitude and neurocompensatory mechanisms.
Źródło:
Logopedia Silesiana; 2018, 7; 56-80
2300-5246
2391-4297
Pojawia się w:
Logopedia Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected Cognitive Techniques of Neurological Music Terapy in Acoustic-Amnesic Aphasia Terapy. Case Study
Wybrane techniki kognitywne muzykoterapii neurologicznej w terapii afazji akustyczno-mnestycznej. Opis przypadku
Autorzy:
Syta, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/667516.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
neurological music therapy
speech disorders
speech therapy
acoustic and mnestic aphasia
cognitive techniques
Opis:
Music is able to stimulate the human brain at different levels, resulting in greater durability of treatment results, as well as the overall health of patients is improved. The aim of the article is to present the use of cognitive neurological music therapy techniques in the treatment of acousticmnestic aphasia patients. In the theoretical part of the article, the language and communication deficits occurring in the acoustic-mnestic aphasia are described. The basic assumptions and mechanisms of neurological music therapy were also presented, as well as the neuromuscular therapeutic techniques were briefly characterized and divided into three groups due to the area of influence (sensomotor, speech therapy and cognitive). Next, a case study of a patient with acoustic-mnestic aphasia was presented. Based on the characteristics and description of linguistic and communication disorders of the patient, appropriate cognitive techniques of neurological musicotherapy were selected and their use in the therapy of the described patient was described.
Źródło:
Logopedia Silesiana; 2019, 8; 487-513
2300-5246
2391-4297
Pojawia się w:
Logopedia Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaburzenia poznawczo-behawioralne po zatruciu tlenkiem węgla – opis przypadku
Cognitive and behavioural disorders after carbon monoxide intoxication – case report
Autorzy:
Kułakowska, Alina
Halicka, Dorota
Kapica-Topczewska, Katarzyna
Sadzyński, Adam
Drozdowski, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1061574.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
behavioural disorders
carbon monoxide
cognitive impairment
intoxication
rehabilitation
rehabilitacja
zaburzenia poznawcze
zatrucie
tlenek węgla
zaburzenia behawioralne
Opis:
Carbon monoxide (CO) is a highly toxic, odorless, nonirritating gas. The most common cause of its exposure are faulty combustion heating systems and fires. CO competes with oxygen in the blood, binding to haemoglobin in place of it (the affinity of CO to haemoglobin is approximately 200 times greater than that of oxygen). Secondary hypoxia leads to damage of multiple organs especially those with high oxygen utilization such as the central nervous system. A case of a 26-year-old woman with prolonged deep cognitive impairment, which occurred after an accidental carbon monoxide intoxication, is presented. A course of over 2-year neuropsychological rehabilitation of the patient is thoroughly described by the authors and its positive effects are emphasized. In spite of all prophylactic measures carbon monoxide poisoning still remains a significant clinical issue. CO intoxication may produce a wide spectrum of neurological, emotional and cognitive disorders. Neuropsychological rehabilitation is an effective method of treatment of cognitive impairment after carbon monoxide intoxication. Positive effects of a systematic rehabilitation are observed even several years after poisoning.
Tlenek węgla (CO) jest bardzo toksycznym, pozbawionym zapachu, niedrażniącym gazem. Najczęstszą przyczyną zaczadzeń jest CO powstający w trakcie wadliwego spalania w instalacjach grzewczych oraz podczas pożarów. Tlenek węgla współzawodniczy we krwi z tlenem, wiążąc się w jego miejsce z hemoglobiną (powinowactwo CO do hemoglobiny przewyższa ok. 200 razy powinowactwo tlenu). Wtórna hipoksja prowadzi do uszkodzenia licznych narządów, w szczególności cechujących się wysokim zużyciem tlenu, takich jak ośrodkowy układ nerwowy. W pracy przedstawiono opis przypadku 26-letniej kobiety, u której w wyniku przypadkowego zatrucia CO wystąpiły długotrwale utrzymujące się, głębokie zaburzenia funkcji poznawczych. Autorzy szczegółowo opisują proces ponad 2-letniej rehabilitacji neuropsychologicznej chorej, podkreślając jej pozytywne efekty. Mimo działań profilaktycznych zatrucia tlenkiem węgla nadal pozostają istotnym problemem klinicznym. Zaczadzenie może spowodować różnorodne zaburzenia neurologiczne, emocjonalne i poznawcze. Rehabilitacja neuropsychologiczna jest skuteczną metodą leczenia zaburzeń poznawczych po zatruciu tlenkiem węgla. Korzystne efekty prowadzonej systematycznie rehabilitacji są obserwowane, nawet kilka lat po zachorowaniu.
Źródło:
Aktualności Neurologiczne; 2007, 7, 4; 254-258
1641-9227
2451-0696
Pojawia się w:
Aktualności Neurologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ograniczenia i możliwości osób ze spektrum autyzmu w zakresie umiejętności matematycznych w świetle dostępnych badań naukowych
Limitations and potential in people on the autism spectrum in the area of mathematical skills in the light of available scientific research
Autorzy:
Zdziechowska-Dzierzgwa, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/903716.pdf
Data publikacji:
2019-05-09
Wydawca:
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
Tematy:
autism spectrum disorders
cognitive functions
mathematical skills
counting
autystyczne spektrum zaburzeń
funkcje poznawcze
zdolności
matematyczne
liczenie
Opis:
The article presents basic autism terminology and the current diagnostic criteria. Then, the author focuses on presenting the findings of research on the limitations and potential of people on the autism spectrum in the area of cognitive functions and mathematical skills. The question about the abilities of people with autism remains an unsettled issue. Are the abilities of people on the autism spectrum mechanically learned skills where purely and simply a mechanical factor dominates, or is it possible to see a creative factor in this type of skills? The author is interested in children with autism learning to count. It is an important element of the development of adults and children with autism, but it has not been fully studied. There has not been enough research conducted in this area. The deliberations presented will possibly allow interested people and future researchers to take up this topic with its various aspects and areas.
W artykule zaprezentowano podstawową terminologię z zakresu spektrum autyzmu oraz aktualne kryteria diagnostyczne. Następnie autorka skupiła się na przedstawieniu wyników badań dotyczących ograniczeń i możliwości osób ze spektrum autyzmu w zakresie funkcji poznawczych i zdolności matematycznych. Kwestią nierozstrzygniętą nadal pozostaje pytanie o zdolności osób z autyzmem. Czy zdolności osób ze spektrum autyzmu są mechanicznie wyuczoną zdolnością, dominacją tylko i wyłącznie czynnika mechanicznego, czy można dopatrzeć się w tego rodzaju umiejętnościach czynnika twórczego? Autorka jest zainteresowana nabywaniem umiejętności liczenia przez dzieci z autyzmem. Jest to ważny element rozwoju osób dorosłych i dzieci z autyzmem, a nie jest on do końca poznany. Brakuje badań w tym zakresie. Zaprezentowane rozważania być może pozwolą zainteresowanym osobom oraz przyszłym badaczom podjąć ten temat w różnych jego aspektach i obszarach.
Źródło:
Szkoła Specjalna; 2019, LXXX(2); 85-94
0137-818X
Pojawia się w:
Szkoła Specjalna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poczucie samotności u nastolatków z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
Feeling of loneliness in adolescents with autism spectrum disorders
Autorzy:
Agnieszka, Siedler
Anna, Waligórska
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/896562.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
Tematy:
samotność
zaburzenia ze spektrum autyzmu
funkcje poznawcze
zespół Aspergera
loneliness
autism spectrum disorders
cognitive functions
Asperger Syndrome
Opis:
Jedną z cech zaburzeń ze spektrum autyzmu (Autism Spectrum Disorder, ASD) są trudności w zakresie interakcji społecznych, uwzględniające deficyty w komunikacji, odwzajemnianiu emocjonalnym oraz umiejętnościach społecznych. Częste są również problemy w nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji społecznych oraz funkcjonowaniu w grupie rówieśników, mogące prowadzić do wysokiego poczucia samotności. Celem badania było zbadanie zależności pomiędzy poczuciem samotności, natężeniem cech zaburzeń ze spektrum autyzmu oraz funkcjonowania poznawczego – przede wszystkim w zakresie płynności słownej. W badaniu wzięło udział 50 adolescentów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w wieku od 13 do 19 lat oraz 50 adolescentów o typowym rozwoju. Badanie prowadzone było za pomocą metod kwestionariuszowych – użyto polskich wersji skali do pomiaru poczucia samotności Jenny De Jong Gierveld oraz kwestionariusza Autism Quotient Simona Barona-Cohena w wersji dla nastolatków. Przeprowadzono również próby mające na celu ocenę funkcjonowania poznawczego badanych, które były wykonywane podczas spotkania indywidualnego. Wyniki badania pokazały, że poczucie samotności związane jest zarówno z samym występowaniem zaburzeń ze spektrum autyzmu, jak i z ich nasileniem. Wykazano również pewne powiązania pomiędzy poczuciem samotności oraz wynikami prób poznawczych w grupie nastolatków z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że postrzeganie samotności w przypadku adolescentów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu może być moderowane przez ich poziom funkcjonowania poznawczego. Wnioski te wymagają jednak przeprowadzenia dalszych badań z uwzględnieniem dodatkowych pomiarów dotyczących funkcjonowania poznawczego.
One of the features of autism spectrum disorder (ASD) is the difficulty in social interaction, including communication deficits, emotional reciprocity and social skills. Problems in establishing and maintaining social relations and functioning in a group of peers are also a problem, what can lead to a feeling of loneliness. The aim of the study was to investigate the relationship between the feeling of loneliness, traits of autism spectrum disorders and cognitive functioning – primarily in terms of verbal fluency. The study involved 50 adolescents with autism spectrum disorders aged 13 to 19 years and 50 adolescents with typical development. The study was conducted using questionnaire methods – Polish versions of De Jong Gierveld’s Sense of Loneliness Scale and Baron-Cohen's Autism Quotient Questionnaire. Cognitive functioning was also assessed. The results of the study showed that the feeling of loneliness is associated with both the occurrence of autism spectrum disorders and their severity. Moreover, the link between the feeling of loneliness and the results of cognitive tests in a group of teenagers with autism spectrum disorders was found. The results suggest that the perception of loneliness in the case of adolescents with autism spectrum disorders may be moderated by their level of cognitive functioning. These conclusions, however, require further research including additional measurements of cognitive functioning.
Źródło:
Psychologia Wychowawcza; 2020, 59(17); 41-50
0033-2860
Pojawia się w:
Psychologia Wychowawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaburzenia prozodii u dziecka obserwowanego w kierunku zespołu Aspergera – studium przypadku
The disorders of prosody in a child observed because of the suspition of Apserger Syndrome – a case study
Autorzy:
Warchał, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/646474.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Libron
Tematy:
Asperger Syndrome
disorders of prosody
cognitive behavioral therapy (CBT)
zespół Aspergera
zaburzenia prozodii
terapia poznawczo-behawioralna (CBT)
Opis:
The paper presents a case study of a child who manifested strong language disorders and emotional prosody during diagnosing of Asperger Syndrome. Analyzing the case, the author of the work tries to discuss the characteristics typical of the disorder, with particular emphasis on deficits occurring in the content and form of the child’s language – from their diagnosis to the treatment. Furthermore, the article discusses the impact of therapeutic forms, including the CBT therapy, in terms of cooccurring symptoms, minutely analyzes the data derived from medical epicrisis, and presents recommendations for further therapeutic work.
Artykuł prezentuje studium przypadku dziecka przejawiającego silne zaburzenia prozodii językowej i emocjonalnej, będącego w trakcie rozpoznawania zespołu Aspergera. Poruszana na tym przykładzie problematyka dotyczy omówienia cech typowych dla zaburzenia, ze szczególnym uwzględnieniem występujących deficytów w zakresie treści i formy językowej – od ich diagnozy po terapię. Omówiono także oddziaływania terapeutyczne, z uwzględnieniem terapii CBT w zakresie współwystępujących objawów. Szczegółowej analizie poddano dane płynące z epikryzy medycznej oraz omówiono rekomendacje dla dalszej pracy terapeutycznej.
Źródło:
Konteksty Pedagogiczne; 2014, 1, 2
2300-6471
Pojawia się w:
Konteksty Pedagogiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rodzina współczesna wobec wirtualnej rzeczywistości - między rozrywką a uzależnieniem
Autorzy:
Gizella, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/527538.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
family values
virtual reality
digital identity
persuasion
mind control
computer games
social psychology
personality disorders
behavioral disorders
cognitive science
entertainment
infotainment
cyberspace
communication
cultivation theory
advertising
propaganda
media bias
Opis:
There are two definitions of the term Virtual Reality (VR) according to the VR pioneer, Jaron Lanier. The first definition refers to the visual programming technology (especially in computer games) which uses custom designed tools (like helmets, gloves and glasses) combined with special effects in order to achieve an illusion of physical space. The second meaning of the term VR encompasses all the elements of the „alternative” reality of cyberspace in which people communicate by means of different electronic devices. As such, VR allows those who participate in these interactions to manipulate and multiply their digital selves to such an extent as to loose their actual sense of self. VR technologies are used in a variety of professional capacities such as education, medicine, engineering, architecture and so on. Some negative consequences occur primarily with the overuse of VR for entertainment purposes (such as computer games) and include personality and behavioral changes in younger, adolescent users. There are also larger cultural influences to consider. The mind of a modern user of new technologies cannot keep up with the pace of societal changes, promoting behaviors which hinder communication, mutual understanding and cooperation. VR continues to affect the emotional, behavioral and sensory aspects of the psyche. The invasive persuasion of media and advertising influences people’s habits, opinions and ethics. One of the most disturbing cultural changes is the confusion of public and private spheres, Facebook friends for family and the substitution of cyberspace for home life.
Źródło:
Państwo i Społeczeństwo; 2011, 3; 183-197
1643-8299
2451-0858
Pojawia się w:
Państwo i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies