Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "annals" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-13 z 13
Tytuł:
„Przełomy, odrodzenia i upadki” w Długoszowej wizji dziejów ojczystych
Autorzy:
Nikodem, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689996.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Jan Długosz
Roczniki
„przełomy”
„odrodzenia”
„upadki”
dzieje ojczyste
Annals
“breakthroughs”
“revivals”
“collapses”
national history
Opis:
Autor stara się zrekonstruować „przełomy, odrodzenia i upadki” w Rocznikach Jana Długosza. Wprawdzie kronikarz nie określił, co dla niego było przełomowe w dziejach ojczystych, ale wydaje się, że można podjąć próbę zdefiniowania tego, śledząc narrację dzieła oraz posiłkując się wiedzą o Długoszowej metodzie pisarskiej i sposobie myślenia. Konieczna jest także refleksja dotycząca tego, że kronikarska siatka pojęciowa nie wychodziła poza schemat średniowieczny, dlatego trudno oczekiwać od niego ocen lub propozycji zgodnych ze współczesnym rozumieniem poszczególnych problemów. The author seeks to reconstruct “breakthroughs, revivals, and collapses” in The Annals of Jan Długosz. Although the chronicler did not specify turning points in the history of Poland, but it seems to be possible to find these breakthrough events by analysing the narrative and referring to the knowledge about Długosz’s writing method and way of thinking. It is also necessary to remember that the chronicle’s conceptual framework did not extend beyond a medieval mental frame, and for this reason it is difficult to expect him to formulate opinions and ideas corresponding to the contemporary understanding of individual problems.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2018, 10
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Seksualność władców polskich w świetle Roczników Jana Długosza
Autorzy:
Obara-Pawłowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2041029.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
sexuality
Polish monarchs
Annals
Jan Długosz
medieval historiography
seksualność
władcy polscy
Roczniki
historiografia średniowieczna
Opis:
The article presents Jan Długosz’s views on sexual inclinations and practices of the Polish medieval monarchs, seen in terms of sinful behaviours. Juxtaposing the chronicler’s statements on the intimate sphere’s pathologies of the representatives of the Piast and Jagiellon dynasties is the starting point of conducted argumentations. Then, on the basis of the gathered material, the chronicler’s attitude towards these offences – i.e. debauchery, adultery, rapes, and sodomy/peccatum contra naturam – was examined. Thus understood sexuality of the rulers was studied in specific contexts, in which it was referred to in the Annals. This approach results from the nature of the work, which is not a fully credible source of knowledge on the topic of sexual activity in factual sense. As a historiographic work, the Annals – the author of which aimed at giving a moralising and didactic dimension – are, in turn, an excellent foundation for recognising the pattern of monarchical customs, postulated by the representative of the 15th-century Polish clergy. The conducted analysis also allowed to comment on the significance which the author assigned to information on the rulers’ certain inclinations in order to justify historiosophic vision presented in the work.
W artykule przedstawiono zapatrywania Jana Długosza na skłonności i praktyki seksualne średniowiecznych władców polskich, postrzegane w kategoriach grzesznych zachowań. Punktem wyjścia prowadzonych rozważań jest zestawienie wypowiedzi dziejopisa na temat patologii sfery intymnej przedstawicieli dynastii piastowskiej i jagiellońskiej. Następnie, na podstawie zebranego materiału, przeanalizowano stosunek kronikarza do takich występków jak np. rozpusta, cudzołóstwo, gwałty, sodomia/peccatum contra naturam. Tak pojętą seksualność panujących badano w określonych kontekstach jej przywołania na kartach Roczników. Podejście takie wynika z charakteru dzieła, które nie stanowi w pełni wiarygodnego źródła wiedzy na temat aktywności seksualnej w sensie faktograficznym. Roczniki jako utwór historiograficzny, którego autor dążył do nadania wymiaru moralizatorsko-dydaktycznego, stanowią za to doskonałą podstawę dla poznania wzorca obyczajowości monarszej, postulowanej przez przedstawiciela XV-wiecznego duchowieństwa polskiego. Przeprowadzona analiza pozwoliła również wypowiedzieć się na temat znaczenia, jakie kronikarz przypisywał informacjom o określonych skłonnościach panujących dla uzasadnienia wizji historiozoficznej prezentowanej w dziele.
Źródło:
Res Historica; 2021, 51; 103-143
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Partykuły epistemiczne w Rocznikach Jana Długosza
Epistemic Particles in the Annals of Jan Długosz
Autorzy:
Koczarski, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1036312.pdf
Data publikacji:
2021-04-16
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
particles
epistemic modality
Medieval Latin
Jan Długosz
Annals
partykuły
modalność epistemiczna
łacina średniowieczna
Roczniki
Opis:
Autor artykułu omawia użycie partykuł epistemicznych w Rocznikach Jana Długosza. Analizie zostały poddane zagadnienia ich dystrybucji w kronice oraz wzorców w obrębie literatury łacińskiej, z których Długosz mógł korzystać, wprowadzając partykuły do narracji. Uwagę poświęcono również zasięgowi oddziaływania partykuł epistemicznych w funkcji operatora modalnego oraz kwestii położenia tych leksemów w linearnym szyku zdania. Przeprowadzone analizy pokazują, że sposób użycia partykuł przez Długosza nie odbiega znacząco od normy językowej utrwalonej w łacinie klasycznej. Zasadniczy wywód został poprzedzony wstępem teoretycznym na temat badań nad partykułami w języku łacińskim i – ze względów metodologicznych i porównawczych – w języku polskim. W artykule wykorzystywane są bowiem propozycje terminologiczne i interpretacyjne wypracowane dla współczesnej polszczyzny przez Macieja Grochowskiego.
This article discusses the use of epistemic particles in Jan Długosz’s Annals, a work considered the greatest achievement of Polish medieval historiography written in Latin. The analysis focuses on particles in the quantitative and distributional aspects. The semantics of these particles, their role in the narrative of the Annals, their syntax (in particular their relationship with hosting utterances), as well as their position in the linear order of the sentence are discussed in detail. This study has shown that Długosz’s use of these particles does not differ greatly from the norms of classical Latin. In the introductory section of the article, the author presents research on Latin and Polish particles, using the latter in an examination of Latin examples. The author’s treatment of this subject is indebted to the terminological and methodological strategies developed by Maciej Grochowski, which are given here extensive application.
Źródło:
Forum Lingwistyczne; 2021, 8; 1-16
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:
Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W sporze o Długosza argument nowy: przejątki z Petrarki w Rocznikach Jana Długosza
Autorzy:
Koczarski, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2052851.pdf
Data publikacji:
2020-12-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Jan Długosz
Roczniki
Francesco Petrarka
przejątek tekstowy
badania korpusowe
Annals
Francesco Petrarca
textual excerpt
corpus studies
Opis:
Artykuł przedstawia kwestię lektury i wykorzystania dzieł Francesca Petrarki w Rocznikach Jana Długosza. Badanie zostało oparte na komputerowej analizie porównawczej i metodach filologicznych. Omówione zostały rękopisy czytane przez Długosza oraz sposób pozyskiwania przez niego przejątków tekstowych i wplatania ich do kroniki. Przedstawiono również argumenty na poparcie hipotezy o istnieniu kartoteki kronikarza i wyjaśniające metodę jego pracy ze źródłami.
This article shows how Polish chronicler Jan Długosz used the works of Petrarch. The examination is based on computer-assisted comparative analysis as well as on philological methods. The article describes the manuscripts containing Petrarch’s works which Długosz had at his disposal, and tries to respond a question when the chronicler (in what periods of his life) got with them in touch. It also analyses Długosz’ methods of drawing textual excerpts he inserted into his chronicle. Besides, the arguments supporting hypothesis about the existence of chronicler’s special catalogue, in which he might have collected the extracts from various sources, are considered. Finally, his method of the use of sources is characterised in more detail.
Źródło:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2020, 58; 101-135
0081-7147
Pojawia się w:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Roczniki Biblioteczne” w dobie przemian (2010-2018) Przeszłość, teraźniejszość i perspektywy
“Library Annuals” („Roczniki Biblioteczne”) in the times of change (2010-2018). Past, present and perspectives
Autorzy:
Matwijów, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/541473.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
Tematy:
„Roczniki Biblioteczne”
Polska
czasopisma naukowe
bibliologia i informatologia
“Library Annals”
Polska
Scientific Journals
Bibliology and Information Science
Opis:
W artykule skupiono się na przedstawieniu charakterystyki „Roczników Bibliotecznych” i aktualnych problemów pracy redakcyjnej w ostatnim dziewięcioleciu, głównie w związku z ministerialnymi ewaluacjami czasopisma dokonywanymi od 1998 r. oraz aktualną sytuacją dyscypliny naukowej bibliologia i informatologia. W związku z zachodzącymi przemianami w organizacji i kierunkach rozwoju nauki polskiej najważniejszym wyzwaniem dla czasopisma staje się jego umiędzynarodowienie i od realizacji tego postulatu będzie zależeć jego dalszy rozwój.
The article focuses on presenting the characteristics of the “Library Annuals” („Roczniki Biblioteczne”) and the editorial problems in the last nine years, mainly related to the ministerial evaluations of the journal carried out since 1998 and the current situation of the scientific discipline “Bibliology and Information Science”. Regarding the ongoing changes in the organization and development directions of Polish science, the most important challenge for the journal is its internationalization, as its further development shall depend on the implementation of this postulate.
Źródło:
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy; 2019, 3(57); 10-25
2084-5464
Pojawia się w:
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródłoznawczy kontekst zapisu daty dziennej zwycięstwa Leszka Czarnego nad buntownikami (1285 r.) w kodeksie Zamoyskich
Source context of the record of the day date of Leszek the Black’s victory over the rebels (1285) in the Zamoyski Codex
Autorzy:
Żmudzki, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520791.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Rocznik Traski
kodeks Zamoyskich
bitwa pod Bogucicami
Leszek Czarny
Traska Annals
Zamoyski Codex
battle of Bogucice
Leszek the Black
Opis:
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na pomyłkę kopisty kodeksu Zamoyskich (rkpsu BN BOZ 28) popełnioną przy okazji zapisywania w Roczniku Traski daty dziennej decydującej bitwy stoczonej przez Leszka Czarnego z buntownikami w 1285 r. Dzień św. Stefana papieża i męczennika najprawdopodobniej był elementem jakiejś zapiski obituarnej i mylnie został powiązany z batalią.
The article draws attention to a mistake made by a copyist of the so-called Zamoyski Codex (MS BN BOZ 28) when recording in the Traska Annals the day’s date of the decisive battle fought by Leszek the Black against the rebels in 1285. The feast day of St Stephen the Pope and Martyr was most likely a part of some obituary record and was mistakenly associated with the battle.
Źródło:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2022, 60; 57-62
0081-7147
Pojawia się w:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Płacz i łzy w księgach X—XII Roczników Jana Długosza
Weinen und Tränen in den Büchern X bis XII der Roczniki von Jan Długosz
Crying and Tears in Books X—XII the Annals Jan Długosz
Autorzy:
Słaboszowska, Kalina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27270080.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Weinen
Tränen
Emotionen
Jan Długosz
Mittelalter
Roczniki [Annalen
płacz
łzy
emocje
średniowiecze
Roczniki
crying
tears
emotions
the Middle Ages
the Annals
Opis:
Celem niniejszego artytułu jest omówienie obrazu płaczu i łez w księgach X—XII Roczników Jana Długosza (1415—1480). Długosz przedstawia płacz jako ważny element życia politycznego i społecznego, podkreślając jego znaczenie w takich kwestiach, jak: żałoba, relacje międy monarchami a ich poddanymi oraz pobożność. Artykuł zawiera analizę Długoszowego języka emocjonalnego oraz tabelę łacińskich zwrotów określających płacz i łzy. Należy zwrócić uwagę, że publiczne okazywanie emocji przez płacz było najczęściej prezentowane pozytywnie lub neutralnie, a rzadko w negatywny sposób.
Der Artikel befasst sich mit der Darstellung von Weinen und Tränen in den Büchern X bis XII der Roczniki [Annalen] von Jan Długosz (1415—1480). Długosz schildert das Weinen als einen wichtigen Bestandteil des politischen und sozialen Lebens, insbesondere in Bezug auf Trauer, Beziehungen zwischen Herrschern und ihren Untertanen bzw. Religiosität. Darüber hinaus wird im Artikel die emotionale Sprache des Chronisten einer Analyse unterzogen sowie ein Verzeichnis der lateinischen Ausdrücke für Weinen und Tränen in tabellarischer Form präsentiert. Es sei angemerkt, dass das öffentliche Zeigen von Emotionen durch Weinen im Allgemeinen positiv oder zumindest neutral und nur selten negativ wahrgenommen wurde.
Kalina Słaboszowska discusses the image of cry and tears in books 10th to 12th of the Annales (Annals or Chronicles of the Famous Kingdom of Poland) of Jan Długosz (1415—1480). Długosz represented crying as an important element of political and social life, in such matters as mourning, relationships between kings and their subjects or other monarchs, and religion. This article also provides an analysis of Długosz’s emotional language and a table with Latin expressions for crying and tears. Słaboszowska argues that public display of emotions in the form of crying was generally represented in a positive light or at least as something neutral; rarely was the representation negative.
Źródło:
Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2022, 14; 160-184
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:
Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historiograficzne inicjatywy związane z odnowieniem Królestwa Polskiego
Historiographic initiatives related to the restoration of the Polish Kingdom
Autorzy:
Drelicharz, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2197861.pdf
Data publikacji:
2023-03-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
zjednoczenie i odnowienie Królestwa Polskiego
historiografia średniowieczna
annalistyka
hagiografia
kronikarstwo
unification and restoration of the Polish Kingdom
medieval historiography
annals
hagiography
chronicles
Opis:
The unification and revival of the Polish Kingdom in the late 13th and the early 14th centuries, an event of great political significance, was accompanied by a remarkable development of medieval Polish historiography. It was the first time that historiographic works covered so many parts of Poland, almost simultaneously. In the chronicles produced at that time, great significance was attached to the reasons for the division of the Polish Kingdom, as well as identifying the prince who had the right to unite the Polish state and finally legitimise the royal power. This issue was equally addressed by hagiographical and strictly historiographic works (yearbooks and chronicles). This article deals with devising an ideological programme for the unification of Poland and discusses the various historiographic works in which this programme, formulated in different ways, was taken up. In the case of historiography, the political importance of the revival of the Polish Kingdom is evident both in the number of works on political themes and in the fact that unification ideas appeared several decades before the royal coronation of Vladislaus the Short, which sealed the process, as well as during the unification struggle, and even after the actual revival of the regnum Poloniae.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2023, 1(36); 55-68
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prace matematyczne w Roczniku Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (1817–1872)
Mathematical publications in the Annals of the Kraków Learned Society (1817–1872)
Autorzy:
Koroński, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783480.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
dziewiętnasty wiek
publikacje matematyczne
Towarzystwo Naukowe Krakowskie
Rocznik Towarzystwa Naukowego Krakowskiego
nineteenth century
mathematical publications
Kraków Learned Society
Annals of the Kraków Learned Society
Opis:
Praca zawiera ogólną charakterystykę Towarzystwa Naukowego Krakowskiego w latach 1817–1872. Ponadto w opracowaniu omówiono publikacje matematyczne oraz kilka innych z zakresu mechaniki czy też fizyki matematycznej, zamieszczone w Roczniku Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.
This paper provides a general characterization of the Kraków Learned Society (Towarzystwo Naukowe Krakowskie). It existed in the period 1815–1872 and during that time changed its name several times. The Academy of Arts and Sciences (Akademia Umiejętności – AU) was founded in 1872, as a result of the transformation of the Krakow Learned Society. Additionally, this paper presents mathematical publications in the Annals of the Kraków Learned Society.
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2016, 15; 217-243
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła rocznikarskie w biogramach najdawniejszych hierarchów (do końca XII w.) w "Katalogu biskupów krakowskich" Jana Długosza
The Annals in the Short Biographies of the Oldest Cracow Bishops in Jan Długosz’s "The Catalogue of the Cracow Bishops"
Autorzy:
Małajowicz, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22676867.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
Jan Długosz
The Catalogue of the Cracow Bishops
medieval historiography of Lesser Poland
Polish annals
Katalog biskupów krakowskich
średniowieczne dziejopisarstwo małopolskie
roczniki polskie
Opis:
The aim of the article was to analyse the use of annals as sources for the first seventeen short biographies of bishops in Jan Długosz’s The Catalogue of Cracow Bishops which was written in its first version short after 1451. The research showed that Długosz used annals from Lesser Poland: The Annals of the Cracow Chapter, The Cracovian Annals, three Małopolska Annals from Dąbrówka’s Lubin Codex, Kuropatnicki’s Codex, Piotr of Szamotuły’s Heilsberg Codex, or their lost archetypes, and The Holy Cross Annals. Most often Długosz used The Annals of the Cracow Chapter and three Małopolska Annals from which he gained the dates of ordinations and deaths of Cracow bishops. The analysis also revealed that Długosz did not make use of the archetype of Małopolska Annals from Konrad Gesselen’s Królewiec Codex. The Cracovian Annals and The Holy Cross Annals were used by Długosz occasionally, each twice in the examined part of Długosz’s catalogue.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2023, 32, 1; 135-148
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy starość w wiekach średnich była okresem pomyślnym? Refleksje na temat starości w świetle roczników Jana Długosza
Was old age a period of well-being and prosperity in the middle ages? Reflections on the subject of age in light of jan Długosz’s annals
Autorzy:
Szafranek, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/985818.pdf
Data publikacji:
2014-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
old age
an elderly person
Middle Ages
well-being and prosperity in old age
Annals of Jan Długosz
człowiek stary
średniowiecze
Roczniki Jana Długosza
starość
Opis:
This article is devoted to the subject of age and the elderly in the Middle Ages, and the manner of viewing elderly people in those times. The author uses Jan Długosz’s Annals, books 9-12, as his basic source. His analysis concentrates on the following questions: Whom did the Polish historian consider worthy of remembrance in his Annals? How did he describe those figures? What words did he use to describe the phenomenon of age or aging? The author analyses the Latin terms used to describe specific older persons, and also presents the perceptions of older women, older men, and elderly people as a group. An attempt is made to answer the question of whether old age was a period of well-being and prosperity in medieval times
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2014, 58, 1; 187-196
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblijne korzenie legendy o smoku wawelskim, czyli podanie o całożercy z „Kroniki polskiej” Wincentego Kadłubka i późniejszych polskich przekazów kronikarskich w relacji do „Opowiadania o wężu” z Księgi Daniela (Dn 14,23-27)
The biblical roots of “The Legend of the Wawel Dragon”, i.e. the tale of the whole-eater (holophagus) from the “Kronika polska” (The Chronicle of Poland) of Wincenty Kadłubek and from the later Polish annalist testimonies in relation to “The Story of Bel and the Snake” from the Book of Daniel (Dan 14:23-27)
Autorzy:
Parchem, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559389.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Księga Daniela
wąż czczony przez Babilończyków
smok wawelski
Kronika polska mistrza Wincentego Kadłubka
kroniki polskie
The Book of Daniel
snake which the Babylonians worshipped
the Wawel dragon
Kronika polska (The Chronicle of Poland)
Wincenty Kadłubek
the Polish Annals
Opis:
Tematyką niniejszego opracowania jest ukazanie biblijnych korzeni legendy o smoku wawelskim, którą do literatury polskiej wprowadził w swojej Chronica Polonorum mistrz Wincenty, zwany Kadłubkiem (przełom XII i XIII w.), a za nim powtórzyli ją niemal wszyscy późniejsi kronikarze polscy, a nawet wspomina o niej Sebastian Münster w dziele Cosmographiae universalis (wyd. łacińskie w 1550 r.; pierwsze wydanie niemieckie w 1544 r.). Analiza flologiczna i porównawcza wskazuje, że Opowiadanie o wężu z Księgi Daniela (Dn 14,23-27) może być uważane za źródło inspiracji dla literackiej wersji podania o potworze mieszkającym w jaskini pod wawelskim wzgórzem, o czym świadczy podobna terminologia i wspólne motywy, między innymi motyw węża/smoka, podstępny plan jego zgładzenia, wymyślna mieszanina przygotowana w celu jego zabicia i wreszcie śmierć, która nastąpiła na skutek żarłoczności potwora.
The biblical roots of “The Legend of the Wawel Dragon”, i.e. the tale of the whole-eater (holophagus) from the “Kronika polska” (The Chronicle of Poland) of Wincenty Kadłubek and from the later Polish annalist testimonies in relation to “The Story of Bel and the Snake” from the Book of Daniel (Dan 14:23-27)
Źródło:
Studia Gdańskie; 2016, 38; 17-48
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Legenda fundacyjna dawnej lubelskiej fary św. Michała Archanioła
The legend of the foundation of the former St. Michael the Archangel parish church
Легенда люблинской Фары св. Михаила Архангела
Autorzy:
Michalski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/462930.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Tematy:
Fara św. Michała Archanioła w Lublinie
historia kultury Lublina
świadomość historyczna mieszkańców Lublina
legendy lubelskie
Rocznik Traski (XIV w.)
Kronika Dzierzwy (XIV w.)
St. Michael the Archangel parish church in Lublin
history of culture of Lublin
historical awareness of the citizens of Lublin
legends of Lublin
Traska's Annals (14th century)
Dzierzwa Chronicle (14th century)
Фара св. Михаила Архангела в Люблине
история культуры Люблина
легенды Люблина
Эжегодник Траски (XIV в.)
Хроника Дежвы (XIV в.)
Opis:
Podanie o śnie Leszka Czarnego, aparycji archanioła Michała i zwycięstwie nad Jaćwingami, którzy złupili Lublin w roku 1282, to obecnie chyba najpopularniejsza z dawnych lubelskich tradycji historycznych. Mało znany jest jednak fakt, że jest to bardzo stara opowieść: jej pierwsze wersje znamy jeszcze z Rocznika Traski i Kroniki Dzerzwy – dzieł, które powstały w pierwszej połowie XIV w. Opowieść o śnie Leszka Czarnego powstała najprawdopodobniej jeszcze za panowania tego władcy na tronie krakowskim (do roku 1288 włącznie). Doniosłość pierwiastków lokalnych obecnych w jej najstarszej wersji (zachowanej w Roczniku Traski) wskazuje na, przynajmniej częściowo, lubelską proweniencję. Chodzi przede wszystkim o zaakcentowanie aktywności archanioła Michała, za sprawą której członkowie lubelskiej społeczności zostali uratowani z rąk pogańskich Jaćwingów. Istnienie takiej wizji wydarzeń z roku 1282 dobrze koresponduje z przesłankami świadczącymi o istnieniu w Lublinie świątyni pod wezwaniem św. Michała już przed najazdem z roku 1282 oraz przed powstaniem znanej nam ze źródeł ikonograficznych Fary św. Michała Archanioła (pod koniec XIII lub na początku XIV w.). Najstarsza opowieść o śnie Leszka Czarnego stanowi zatem ważną przesłankę przemawiającą za istnieniem dawniejszej postaci tej świątyni. Bardzo ciekawy materiał, świadczący o popularności oraz funkcjonowaniu legendy jako lokalnej tradycji historycznej przekazywanej w obiegu ustnym, pojawia się w Rocznikach Jana Długosza. Liczne przekazy odnoszące się do lubelskiej legendy pojawiają się od przełomu XVI i XVII w. Ich analiza pozwala ocenić znaczenie podania o śnie Leszka Czarnego dla dawnych lublinian. Był to bardzo ważny fragment miejscowych dziejów: stale obecny w świadomości historycznej mieszkańców miasta nad Bystrzycą, stanowił istotne spoiwo ich lokalnej tożsamości.
The legend of the dream of Leszek II the Black, the appearance of Michael the Archangel, and the victory over the Yotvingians, who plundered Lublin in 1282, is today probably the most well known of the old historical traditions of Lublin. The fact that this tale is very old is relatively unknown: its initial versions are known from the Traska's Annuals and the Dzerzwa Chronicles – works that were created in the first half of the 14th century. The tale of the dream of Leszek the Black was most probably created when this ruler reigned on the throne of Kraków (until 1288). The significance of local elements in its oldest version (preserved in the Traska's Annuals) indicates at least its partial provenance from Lublin. First of all, the actions of St. Michael the Archangel are emphasised, by means of which members of the community of Lublin were saved from the hands of the pagan Yotvingians. The existence of such a vision of events from 1282 corresponds well to the sources proving the existence of the temple of St. Michael in Lublin as far back as before the raid of 1282, and before the rise of the St. Michael the Archangel Parish Church, which we know from iconographic sources (late 13th or early 14th century). The oldest tale of the dream of Leszek II the Black is therefore an important source supporting the existence of an earlier form of this temple. Very interesting material, proving the popularity and functioning of the legend as a local historical tradition, passed on in oral circulation, appears in the Annals by Jan Długosz. Numerous accounts referring to the legend of Lublin started to appear at the turn of the 16th century. Their analysis allows us to assess the significance of the tale of the dream of Leszek the Black for the citizens of Lublin in the old days. It was a very important fragment of local history: constantly present in the historical awareness of the residents of the town on the Bystrzyca River, it constituted a significant affirmation of their local identity.
Легенда о сне Лешека Черного, изображении Михаила Архангела и победе над Ятвягами, которые напали на Люблин в 1282 году, это сейчас одна из самых известных люблинских исторических традиций. Мало известным является однако факт, что это давняя история: ее первые версии помещались в Ежегоднике Траски и Хронике Дежвы, которые были созданы в первой половине XIV века. Сказание о сне Лешека Черного было создано вероятно еще при его владении на краковском престоле (до 1288 года). Появление люблинских мотивов в самой старой версии (сохранившейся в Ежегоднике Траски) указывает, отчасти, на люблинское происхождение легенды. Имеется в виду покровительство архангела Михаила, благодаря которому жители Люблина были спасены от языческих Ятвягов. Существование такого представления о событиях в 1282 году имеет связь с предпосылками свидетельствующими о существовании в Люблине храма св. Михаила до нашествии в 1282 г. а также до построения известной по иконографическим источникам Фары св. Михаила Архангела (в конце XIII или в начале XIV в.). Самое старое сказание о сне Лешека Черного является тем способом важной предпосылкой свидетельствующей о существовании более ранней версии Фары. Очень интересный материал, который свидетельствует функционировании легенды как местной исторической традиции передаваемой устно, содержится в Ежегодниках Яна Длугоша. Многие сведения относящиеся к люблинской легенде появляются с перелома XVI и XVII вв. Их анализ позволяет оценить значение рассказа о сне Лешека Черного для тогдашних жителей Люблина. Это был очень важный фрагмент местной истории: постоянно существующий в историческом сознании жителей города у реки Быстжица, являющийся важным связующим элементом их локальной тождественности.
Źródło:
Bibliotekarz Lubelski; 2015-2016, 58/59; 73-106
0137-9895
Pojawia się w:
Bibliotekarz Lubelski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-13 z 13

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies