Temat: XVII c. - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Literackie obrazy epidemii o proweniencji szkolnej z XVII i XVIII wieku (wybrane zagadnienia)
Autorzy:: Mieszek, Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2029785.pdf
Data publikacji:: 2021-12-14
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: epidemic
occasional works
academic environment
Polish literature XVII, XVIII c.
epidemia
literatura polska XVII i XVIII w.
literatura okolicznościowa
szkoła
Opis:: Przedmiotem artykułu są literackie obrazy epidemii, zawarte w utworach związanych ze środowiskiem szkolnym. Wśród analizowanych tekstów znalazły się dzieła okolicznościowe, poświęcone zmarłym z powodu zarazy uczniom (kazanie dominikanina, Michała Wojniłowicza; wierszowany poemat profesora Akademii Krakowskiej – Pawła Zapartowica). Wpisywały się one w konwencję panegiryczną, ale równocześnie ujawniały ówczesną świadomość medyczną (objawy zakażenia, zabiegi higieniczne i lekarskie przy chorym) oraz osobiste zaangażowanie preceptorów. Drugą grupa analizowanych tekstów są dramaty wystawiane na scenach kolegiów pijarskich i jezuickich. Związane są one z kultem świętych „od moru”. Podejmują także temat zarazy jako rodzaju kary za grzechy, która dotyka negatywnych bohaterów. W niektórych sztukach występują zaś uosobienia klęsk żywiołowych i epidemii. Artykuł ujawnił, że literackich obrazów zarazy, które związane były ze środowiskiem szkolnym, było stosunkowo niewiele. O przyczynach epidemii, sposobach ich zapobieganiu znacznie częściej pisano w poradnikach i kalendarzach, dostępnych dla szerokiego grona odbiorców. Społeczność uczniów i nauczycieli podejmowała raczej aktywność na polu religijnym działając w stowarzyszeniach i kongregacjach, a także uczestnicząc w przebłagalnych nabożeństwach i procesjach.
The subject of the article are literary images of the epidemic containedin works originating from the academic environment. Among the analysed textsare occasional works devoted to students who died due to the plague (a sermon bya Dominican, Michał Wojniłowicz; a poem in poem by a professor of the KrakowAcademy – Paweł Zapartowic). They fit into the panegyric convention, but at the sametime revealed the medical awareness of the time (symptoms of infection, hygienicand medical procedures conducted on the patient) and the personal involvementof the teachers. The second group of analysed texts consists of plays staged on thePiarist and Jesuit colleges’ stages. They are related to the cult of „the plague saints”.They also deal with the theme of plague as a form of punishment for sins that affectssome antagonists. In some plays, personifications of natural disasters and epidemics are used. The article revealed that there were relatively few literary images ofthe plague related to the academic environment. The causes of epidemics and themethods of their prevention were much more often mentioned in handbooks andcalendars, available to the general public. The community of students and teacherswas rather active in the religious field, acting in associations and congregations, aswell as participating in propitiatory services and processions.
Źródło:: Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 153-168
2299-8365
Pojawia się w:: Tematy i Konteksty
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Typologia sygnetów drukarskich (na przykładzie znaków stosowanych przez polskich impresorów od XV do połowy XVII wieku)
The typology of printers’ marks (with the example of printers’ logotypes used by Polish printers from the 15th to the first half of the 17 century)
Autorzy:: Krzak-Weiss, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/911654.pdf
Data publikacji:: 2009-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Printer’s mark
Typology
Polish typography (15-17c.)
Sygnet drukarski
Typologia
Polska typografia od XV do połowy XVII wieku
Opis:: Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie typologii sygnetów drukarskich stosowanych przez impresorów działających na ziemiach polskich od XV do połowy XVII stulecia, a zatem od momentu, gdy ów element wytłoczony został w polskim druku po raz pierwszy, do chwili, gdy polska typografia (a wraz z nią i sygnet) przeżywać zaczęły wyraźny kryzys. Wydzielony tymi ramami chronologicznymi zbiór liczy ponad 100 znaków impresorskich, a zatem na tyle dużo, by potrzebne, a wręcz konieczne, było jego uporządkowanie. Metodą, która pozwala uczynić to możliwie najprzejrzyściej, jest wyodrębnienie w ramach przedmiotu badań poszczególnych typów, co odbywa się na podstawie odpowiednio dobranych kryteriów. Odpowiednio, czyli tak, by uwzględniały każdy aspekt badanej materii i pozwalały na ukazanie jej w sposób jak najpełniejszy. W przypadku sygnetów drukarskich kryteria te muszą mieć nade wszystko na względzie fakt, że godła impresorskie są nie tylko elementami typograficznymi, ale i graficznymi, co powoduje, że rozpatrywać je należy w świetle zarówno typografii (czy szerzej bibliologii), jak i sztuki graficznej. Wziąwszy to pod uwagę, bogaty i wielce zróżnicowany zespół, jaki tworzą polskie sygnety używane od XV do połowy XVII wieku, uporządkować można na podstawie trzech kryteriów: chronologicznego, ikonograficznego i związanego z morfologią książki.
This article provides the reader with an overview of the printer marks used by printing offices and printing houses in the Polish and Lithuanian Commonwealth from the fifteenth century to the first half of the seventeenth century, i.e. from the time when the colophon, including the printer’s logotype, appeared in a Polish publication for the first time to the times when Polish typography was beset by a particularly pronounced crisis. The adopted chronological timeframe for the purpose of the article includes thus more than a hundred printers’ marks, a large enough number to be attended with the appropriate clarification and classification. A method that allows us to proceed with the task in a most clear way is to isolate individual types, which can be done in relation to particular adopted appropriate criteria. Appropriately, meaning in such a way so that they include each and every aspect of the matter under investigation and make it possible to present it in a most extensive way. In the case of printer marks, these criteria must primarily take into consideration the fact that the latter are not only typografic elements but graphical ones as well, which necessitates an approach in which they should be studied both in view of typography, or, more broadly of the study of the book, and also that of the graphical art. Taking it all into account, the rich and widely diversified group of Polish printer’s marks used from the fifteenth century to the first half of the seventeenth century can be classified according to the three following criteria: chronological, iconographical and those related to the morphology of the book.
Źródło:: Biblioteka; 2009, 13(22); 7-18
1506-3615
2391-5838
Pojawia się w:: Biblioteka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Wizerunki Michała Kazimierza Paca – przegląd ikonografii hetmana litewskiego i wojewody wileńskiego
Autorzy:: Czyż, Anna Sylwia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1179447.pdf
Data publikacji:: 2021-03-09
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: portrait of 17–18 c.
Grand Duchy of Lithuania
michał kazimierz pac
wielkie księstwo litewskie
portret XVII-XVIII w.
Opis:: W artykule zebrano i omówiono portrety Michała Kazimierza Paca, hetmana wielkiego litewskiego i wojewody wileńskiego, jednej ze znakomitszych postaci swoich czasów. Wizerunki Paca nie doczekały się do tej pory szerszych omówień. W artykule ukazano je w kontekście awansów na kolejne urzędy, co wymagało podjęcia szeregu działań z autokreacją. Jej częścią były też herby i eksponowanie powiązań genealogicznych. W artykule omówiono całą znaną ikonografię hetmana, a także wzajemne zależności pomiędzy portretami.
The article deals with the little-known portraits of Michał Kazimierz Pac. They demonstrate that he did take proven self-aggrandizement measures used by others to portray themselves as public figures and as individual full of virtues. However, Pac concentrated on his soldierly service, disregarding his offices of the Vilnian voivode, possibly because he considered them prestigious but not so much important as his laudable hetmanly deeds on the battlefield. Also, there are no private or collective portraits of Michał Kazimierz Pac in his iconography, other than the frescos from the church in Pożajście, although these forms of artistic communication were known and used in the Polish and Lithuanian Commonwealth. The most likely explanation of these two “gaps” is that Pac never married and devoted whole his life to the military career and to the building of the church under the invocation of St. Peter and St. Paul in the Antokol in Vilnius as his monument. Pac took care of his promotion after earning the field baton, which event started his further career. The compositional scheme he chose, codified by the lost full-body portrait by Daniel Schulz, was augmented in time by the addition of pieces of armor. This pattern was later repeated a number of times, growing in new attributes of the hetman’s office and in military staffage, as seen in the portrait from the Antokol church. The equestrian portrait (woodcut) of the hetman is an outstanding and early milestone in the formation of his public image.
Źródło:: Artifex Novus; 2020, 4; 86-110
2544-5014
Pojawia się w:: Artifex Novus
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Z dziejów drukarstwa i handlu książką w Kołobrzegu w drugiej połowie XVII wieku
Printing, Book trade, Pommern, Kołobrzeg (Kolberg), Second half of the 17th c
Autorzy:: Gaziński, Radosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/911636.pdf
Data publikacji:: 2009-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Printing
Book trade
Pommern
Kolberg
Second half of the 17th c.
Drukarstwo
Handel książką
Pomorze
Kołobrzeg
Druga połowa XVII wieku
Opis:: W Archiwum Krajowym w Greifswaldzie w zespole archiwalnym Staatskanzelei zachowały się trzy jednostki archiwalne dotyczące drukarstwa i handlu książką w Kołobrzegu w drugiej połowie XVII wieku. Są to materiały o charakterze instytucjonalnym pokazujące problemy drukarstwa i handlu książką od strony brandenburskiej administracji prowincjonalnej. Drukarnię założono w Kołobrzegu za zgodą elektora Fryderyka Wilhelma w maju 1653 roku, a pierwszym drukarzem został Henryk Heissen. Po nim do końca XVII wieku drukarnię prowadzili: Jakub Kusen, Berger Campen i Johann Mikołaj Ernst. Drukarze w Kołobrzegu nie tylko drukowali książki, ale również sprzedawali je na terenie miasta. Obok nich w omawianym okresie działali tu także profesjonalni handlarze książkami: Jeremiasz Amphras, Jeremiasz Mamfass, Jakub Henning, Johan Danhardt i Jeremiasz Schrey. W drugiej połowie XVII wieku Kołobrzeg był, jak na warunki pomorskie, znaczącym centrum drukarstwa i handlu książką. Znaczenie to pomniejszyło przeniesienie stolicy prowincji do Stargardu (1668 rok).
The Registry Office (Archives) in Greifswald preserves, in the archival set Staatskanzelei, four archival units related to printing and the book trade in Kołobrzeg (German: Colberg) in the first half of the seventeenth century. They represent material of institutional character that refer to problems in printing and book trade viewed by the provincial administration of the Branderburg March. The first printing house in Colberg, with the elector Frederic Wilhelm consent, was set up in May 1653 and Henrich Heissen was appointed the first printer of the new establishment. He was followed, until the end of the seventeenth century, by: Jacob Kusen, Berger Campen and Johan Nikolaus Ernst. Printers in Colberg were not only involved in printing books but also in selling them in the town. Beside the already mentioned printers, in the timeframe in question, there were also other professional booksellers such as Jeremias Amphras, Jacob Henning, Johan Danhardt and Jeremias Schrey. In all, in the second half of the seventeenth century, Colberg was an important center of publishing and book trade. Its importance was diminished greatly when the capital of the province was moved to Stargard (German: Stargard in Pommern) in 1668.
Źródło:: Biblioteka; 2009, 13(22); 173-180
1506-3615
2391-5838
Pojawia się w:: Biblioteka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Wymiar quasi-religijny polskich gazet ulotnych o batalii chocimskiej z 1621 r. i kilka przyczynków (przegląd wybranych zagadnień)
Quasi-religious Character of Polish Occasional Newspapers on the Battle of Khotyn of 1621 and Some Contributions (A Review of Selected Topics)
Autorzy:: Sztyber, Radosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/451158.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: occasional literature and occasional newspapers of 17th c.
the Battle of Khotyn in 1621
Marcin Paszkowski
literatura okolicznościowa i polskie gazety ulotne XVII w.
bitwa chocimska z 1621 r.
Opis:: This article is an attempt to present the content of a few short brochures related to religious or rather quasi-religious elements which support the main messages of the leaflets. The range of the studied texts was defined in accordance with the notes made in Bibliography (Bibliografia) by Konrad Zawadzki who classified only four prints as early newspapers published in 1621 (in the national language). All of them in various ways concern the war between the Commowealth and the Ottoman Empire. In all of them their authors (mostly anonymous ones, excluding Marcin Paszkowski with his Sauromatian Flag [Chorągiew sauromatcka]) created an image of warfare waged within an imaginary field of combat – religion, therefore a reader does not only find here the struggling soldiers and knights but the followers of Catholic and Islamic faiths as well. And of course, each detail of these enunciations – in terms of religion – pointed out the winner: Poles for their fidelity to the Church. Such a conviction was apparently proved with a few peculiar foresights; e.g. differences between Christian and Muslim calendars – A.D. 1621 it was almost precisely a thousand years after the Muslim method of time reckoning began, which obviously should have meant the end of Turkish power, doomed then to a final collapse. There were more similar argumentations based on omens extracted from Christian tradition that have been confronted with Islam beliefs and they might have been showing – tendentiously – the real victors: Poles again. However only the facts (confirmed by the evidence from an eyewitness and participant of the battle) appeared the most important although their value was also shown with a Biblical scene – “the glad tidings” seemed to be like a dove returning to Noah’s ark (like Poland “floating” then – alone and without any help) with an obvious sign of the end of deluge… Predictions won for that time (fortunately) but their quality soon became – in the very near future – verified sorely (unfortunately). Other matters (contributions) were discussed, too – i.e. questions of the printing time of Sauromatian Flag and its borrowings, a background of an augury concentrating around the Equestrian Statue in the Augustaion in Constantinople and some other various details.
Źródło:: Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 204-224
2299-8365
Pojawia się w:: Tematy i Konteksty
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: O poznańskich rękopisach i starych drukach w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali
Some remarks on the manuscripts and old prints of Poznań provenance in the collection of the University Library in Uppsala
Autorzy:: Szulc, Alicja
Wilgosiewicz-Skutecka, Renata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/911841.pdf
Data publikacji:: 2014-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Poznań-based monastery
priory and convent libraries in the 17th c.
book collection of the Jesuits Collegium in Poznań
the Bernardines
the Dominicans
University Library in Uppsala
Swedish plunder of book collections in the 17th c.
poznańskie biblioteki klasztorne XVII wieku
księgozbiór kolegium jezuickiego w Poznaniu
bernardyni
dominikanie
Biblioteka Uniwersytecka w Uppsali
szwedzkie grabieże księgozbiorów w XVII wieku
Opis:: Artykuł jest prezentacją wyników wstępnej kwerendy w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali, przeprowadzonej 14–18 maja 2012 roku. Jej celem był ogólny przegląd najstarszej części księgozbioru pod kątem znajdujących się w nim rękopisów i starych druków zrabowanych w 1656 roku z bibliotek poznańskich jezuitów, bernardynów i dominikanów. W części wstępnej artykułu przedstawione zostały szwedzkie grabieże księgozbiorów w XVII wieku, starania rewindykacyjne Rzeczypospolitej oraz badania naukowe nad polskimi księgozbiorami w Szwecji prowadzone od XIX wieku. Podstawę źródłową kwerendy stanowiły przechowywane w archiwum Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali niepublikowane notatki bibliograficzne Józefa Trypućki (1910–1983), językoznawcy i bibliografa szwedzkich poloników, wieloletniego profesora Uniwersytetu w Uppsali. Materiał ten – efekt kwerendy Trypućki w zasobach Carolina Rediviva – zawiera cenne informacje dotyczące starych druków i rękopisów proweniencji poznańskiej. Zbiory wielkopolskie znajdujące się w Uppsali nie doczekały się dotąd szczegółowych badań. Niniejszy artykuł jest próbą nakreślenia kierunku i metod dalszych badań.
The present article aims at presenting a concise overview of the results of an initial search query and investigation carried out at the University Library in Uppsala between May 14–18, 2012. Its main goal was to get acquainted with the oldest part the library’s book collection in view of manuscripts and old books that came into possession of the library as spoils of war after they had been looted in Poznań-based libraries of the Jesuits, the Bernardines and the Dominicans in 1656. The introductory part of the article provides an outline of the history of the lootings by the Swedish armies of book collections in the seventeenth century, attempts at the restitution of the materials by the authorities of the Republic of Poland and the research on the Polish book collections currently held in Sweden that has been going on since the nineteenth century. The source base for the query was the unpublished bibliographical notes written by the Polish linguist, bibliographer of the material concerning Poland or Polish affairs kept in Sweden, and a long-term professor of the Uppsala University, Józef Trypućko (1910–1983) currently held in the archive material of the University Library in Poznań. The above material, the result of Trypućko’s investigations on the resources of Carolina Rediviva, contains valuable information concerning old prints and manuscripts of Poznań provenience. Regrettably, the collections from Greater Poland that are currently held in Uppsala have not been yet properly researched and no all-inclusive study has been published. The present article attempts to provide tentative directions in future studies on the subject along with appropriate relevant methodology.
Źródło:: Biblioteka; 2014, 18(27); 7-32
1506-3615
2391-5838
Pojawia się w:: Biblioteka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Jana Stoińskiego Modlitwa lekarza z 1633 r.
Doctor’s prayer by Jan Stoiński (1633)
Autorzy:: Meller, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/530441.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:: bracia polscy (antytrynitarze) w XVII
w
modlitewnik Jana Stoińskiego
modlitwa lekarza
etyka braci polskich
17th c
Polish Brethren (antitrinitarians)
Jan Stoiński’s prayer book
doctor’s prayer
ethics of Polish
Brethren
Opis:: Artykuł jest poświęcony modlitwie lekarza zawartej w modlitewniku Jana Stoińskiego z 1633 r., antytrynitarza (brata polskiego). Książkę wydrukowano w Rakowie. Modlitwa lekarza ma unikalny charakter w całym polskim piśmiennictwie wczesno nowożytnym; jest ważnym dokumentem etyki braci polskich.
Th e paper presents and analizes a doctor’s prayer published in 1633 in Raków in Polish Brethren prayer book. Th e author, Jan Stoiński was not only a member of Antitrinitarian Church but also a minister. Th e presented text is an unique example of such form in early modern Polish literature.
Źródło:: Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2015, 78; 51-56
0860-1844
Pojawia się w:: Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Cyrylickie kryptogramy w łacińskim tekście– sekret czy żart. Księga regestów spraw o granice dóbr wielkopolskich w XV–XVII wieku w zbiorach Biblioteki Kórnickiej
Cyrillic Cryptograms in a Latin Text – A Secret or a Joke? A Book of Abstracts of Lawsuits Concerning the Boundaries of Estates in Greater Poland in the 15th–17th Century in the Collections of the Kórnik Library
Autorzy:: Pietkiewicz, Krzysztof
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/16538567.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN
Tematy:: Cyrillic script
Russian palaeography
Greater Poland in the 17th c.
books of the subcamerarius’court
lawsuits concerning the boundaries of estates in Greater Poland
cyrylica
paleografia ruska
Wielkopolska w XVII w.
księgi podkomorskie
procesy o granice majątków w Wielkopolsce
Opis:: W zbiorach Biblioteki Kórnickiej znajduje się napisana po łacinie księga regestów spraw o granice dóbr w Wielkopolsce w XV–XVII wieku. Jej domniemany autor, nieznany skądinąd Piotr Biernacki, posiadał umiejętność pisania po łacinie oraz alfabetem cyrylickim. Artykuł poświęcony jest odczytaniu i analizie paleograficznej i językowej zapisanych cyrylicą kilku łacińskich zdań, jednego nagłówka oraz ponad 20 zapisek marginalnych. Użyte w księdze pismo cyrylickie to skoropis ruski używany na ziemiach ukraińskich Polski w XVII wieku. Przy zapisywaniu tekstu łacińskiego alfabetem cyrylickim autor zastosował charakterystyczne dla ówczesnego języka polskiego odczytanie łaciny. Znajdujące się w księdze kryptogramy mają charakter techniczno-informacyjny i nie wnoszą do jej treści istotnych informacji. W połączeniu z faktem, że cyrylica w ogóle nie była użytkowana w Wielkopolsce, wskazuje to raczej na zabawę autora z ewentualnym czytelnikiem zmuszonym do poszukiwania znaczenia niezrozumiałego tekstu.
The holdings of the Kórnik Library include a book of abstracts of lawsuits concerning the boundaries of estates in Greater Poland in the 15th–17th century, written in Latin. Its presumed author, the otherwise unknown Piotr Biernacki, had the ability to write in both the Latin and the Cyrillic alphabet. This article focuses on the reading and the palaeographic and linguistic analysis of several Latin sentences, one heading and more than 20 margin notes written in the Cyrillic alphabet. The Cyrillic handwriting found in the book is a Russian skoropis used in Ukrainian areas of Poland in the 17th century. When writing the Latin text with the Cyrillic alphabet, the author utilised the Polish language of the time in the reading of Latin. The cryptograms found in the book have a technical/informative nature and do not contribute any significant information to the text. In combination with the fact that the Cyrillic alphabet was not at all used in Greater Poland, the above suggests that the author was playing with the reader, who was thus forced to look for the meaning of the incomprehensible text.
Źródło:: Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2021, 38; 37-58
0551-3790
Pojawia się w:: Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Stanisława Wojeńskiego droga do biskupiej infuły. Perypetie kościelnej kariery syna rektora Akademii Krakowskiej
Stanisław Wojeński’s Way to the Episcopal Mitre. The Adventurous Church Career of the Son of the Rector of the Cracow Academy
Autorzy:: Prokop, Krzysztof R.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/571102.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Biblioteka Jagiellońska
Tematy:: Biography of Stanisław Wojeński (c. 1613–1680)
Catholic episcopate of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th century
information processes for bishops
polonica in the Vatican Archives
Stanisław Wojeński (ok. 1613–1680) – biografia
episkopat katolicki Rzeczypospolitej Obojga Narodów – XVII wiek
procesy informacyjne na biskupstwa
polonica w Archiwum Watykańskim
Opis:: Stanisław Wojeński – who was Bishop of Kamieniec in the years 1680–1685 – was the author of a printed account of the Polish-Turkish wars of 1684 and was one of the distinctive (albe it forgotten) figures of the Church and political life during the reign of King Jan III Sobieski. He was the son of the Rector of the Cracow Academy and received his education in Poland, Germany and Italy. From the reign of King Jan II Kazimierz, he was active not only as a diplomat, but also as a Canon of the Cracow Cathedral and as the Archdeacon of the Collegiate Chapter in Pilica. In 1677, he was nominated as Bishop of Kamieniec Podolski, which at that time was under the Turkish jurisdiction. However, it was not until three years later that his nomination received papal approval, the delay being due not only to the geopolitical situation of the Diocese of Kamieniec, which had temporarily been lost to the Turks by the Polish-Lithuanian Commonwealth, but also to the fact that Wojeński had been accused – first before the Apostolic Nuncio in Warsaw and later in the Roman Curia itself – of necromancy, a lack of personal piety, involvement in the anti-imperial opposition in Hungary (i.e. in today’s Slovakia, which at that time belonged to the Lands of the Crown of Saint Stephen) and of having falsified his own origins (which were in fact non-noble) in order to be able to become a senior Church dignitary. Of all these accusations, the last at least was true, as Wojeński’s ancestors had actually been burghers in Kościan in Greater Poland. Because – on the one hand – the charges had been made by Andrzej Trzebicki, who was Bishop Ordinary of Cracow, while – on the other hand – the Royal Court (including King Jan III Sobieski himself) showed intransigence in supporting the candidacy, it was a long time before a decision was eventually made in Rome (and then only after the death of Bishop Trzebicki in 1679). This article presents the most important aspects of Wojeński’s case – which was atypical as far as the filling of episcopal vacancies in the seventeenth century Polish-Lithuanian Commonwealth was concerned – with the aid of sources from the Vatican Archives (Archivio Segreto Vaticano), which have hitherto not been analysed in this particular context.
Do wyróżniających, choć dziś już zapomnianych postaci życia kościelnego i politycznego doby panowania króla Jana III Sobieskiego, zaliczyć należy biskupa kamienieckiego z lat 1680–1685 Stanisława Wojeńskiego, autora drukowanej relacji z walk polsko-tureckich w roku 1684. Syn rektora Akademii Krakowskiej, wykształcony w Polsce, Rzeszy i Italii, już od czasów króla Jana II Kazimierza zaangażowany w działalność dyplomatyczną, kanonik katedry krakowskiej i archidiakon kapituły kolegiackiej w Pilicy, nominację ze strony monarchy na pozostającą wtedy pod panowaniem tureckim stolicę biskupią w Kamieńcu Podolskim uzyskał jeszcze w początkach roku 1677, wszakże na otrzymanie papieskiego zatwierdzenia musiał oczekiwać aż trzy lata. Zaważyła na tym nie tylko ówczesna sytuacja geopolityczna diecezji kamienieckiej, której terytorium zostało przejściowo utracone przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów, ale również względy natury personalnej. Został on bowiem oskarżony przed nuncjuszem apostolskim w Warszawie, a następnie także bezpośrednio w Kurii Rzymskiej, o nekromancję, brak osobistej pobożności, zaangażowanie w antycesarską opozycję na Węgrzech (zarazem też wchodzącej ówcześnie w skład ziem Korony św. Stefana dzisiejszej Słowacji), wreszcie też o dokonane z premedytacją zafałszowanie własnego rodowodu, w rzeczywistości nieszlacheckiego, celem zapewnienia sobie otwartej drogi do osiągnięcia wysokich godności kościelnych, spośród których to zarzutów przynajmniej ów ostatni odpowiadał prawdzie (przodkowie S. Wojeńskiego byli bowiem mieszczanami w Kościanie w Wielkopolsce). Ponieważ z jednej strony czynnikiem sprawczym wysunięcia owych oskarżeń był ordynariusz krakowski Andrzej Trzebicki, z drugiej wszakże dwór monarszy (na czele z samym królem Janem III Sobieskim) okazał nieustępliwość i nie zaniechał forsowania odnośnej kandydatury, w Rzymie długo zwlekano z podjęciem ostatecznej decyzji – do momentu, kiedy zmarł wyżej wspomniany biskup Krakowa (1679). Niniejszy artykuł ukazuje najważniejsze odsłony tej nietypowej, gdy chodzi o obsadzanie stolic biskupich w XVII-wiecznym państwie polsko-litewskim, sprawy, spożytkowując niewykorzystane dotychczas pod tym kątem materiały z Archiwum Watykańskiego (Archivio Segreto Vaticano).
Źródło:: Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej; 2017, 67; 77-128
0006-3940
2450-0410
Pojawia się w:: Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Życie codzienne kamedułów w eremie wigierskim (1667–1800)
Daily life of the Camaldolese Monks in the Wigry Hermitage (1667-1800)
Autorzy:: Łupiński, Józef
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31025292.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:: Camaldolese Hermits Congregation of the Crown Mountain
Bl. Paul Giustiniani
the Rules of Eremitic
Life Camaldolese hermitages of the Polish-Lithuanian province
the hermitage in Wigry
daily life of the Camaldolese monks
monastic life in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th-19th c.
Kongregacja Kamedułów Pustelników Góry Koronnej
bł. Paweł Giustiniani
reguła życia eremickiego
eremy kamedulskie prowincji polsko-litewskiej
erem w Wigrach
życie codzienne kamedułów
życie zakonne w Rzeczypospolitej XVII–XIX w.
Opis:: Stosunkowo wiele napisano na temat działalności Kongregacji Kamedułów Pustelników Góry Koronnej na terenach dawnej Rzeczypospolitej. Najczęściej przedmiotem badań są materialne dokonania zakonu, brakuje natomiast analiz dotyczących sfery duchowej, zachowywania reguły zakonnej, czy też życia codziennego kamedułów. Współczesna historiografia coraz częściej interesuje się codziennością osób konsekrowanych. Léo Moulin – belgijski historyk mediewista zauważył: „świat zakonny jest rozległy, rozmaity, złożony”. Zakony w historii Kościoła katolickiego realizowały własne charyzmaty poprzez modlitwę lub np. działalność na polu miłosierdzia. Zgromadzenie kamedułów zostało założone w Italii w XI wieku. Z czasem zakon stopniowo zmienił swój charakter z eremickiego na cenobicki. Na początku XVI wieku bł. Paweł Giustiniani zainicjował powrót do dawnego radykalnego życia pustelniczego. Centralnym eremem odnowionego zakonu kamedulskiego stała się Góra Koronna (Monte Corona) koło Perugii. Życie codzienne Kongregacji Kamedułów określały Reguły życia eremickiego napisane przez Giustinianiego w 1516 roku, oparte na regułach spisanych przez św. Benedykta oraz św. Romualda2. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie życia codziennego kamedułów w eremie wigierskim działającym w latach 1667–1800, jednym z najbogatszych na ziemiach polskich w oparciu o teksty źródłowe – Reguły i Konstytucje kamedulskie oraz inne dokumenty archiwalne odnoszące się do omawianej wspólnoty eremickiej.
Relatively much has been written about the activities of the Congregation of the Camaldolese Hermits of the Crown Mountain in the former Polish-Lithuanian Commonwealth. Most often, the subject of research is the material achievements of the order, while there is no analysis of the spiritual sphere, the observance of the monastic rule, or the daily life of the Camaldolese monks. Contemporary historiography is increasingly interested in the daily life of consecrated persons. Léo Moulin, a Belgian medieval historian, noted: “the religious world is vast, varied, and complex.” Orders in the history of the Catholic Church have realized their own charisms through prayer or, for example, through activities in the field of mercy. Camaldolese was founded in Italy in the 11th century. Over time, the order gradually changed its character from eremitic to cenobic. At the beginning of the 16th century, Bl. Paul Giustiniani initiated a return to the former radical hermit life. The Crown Mountain (Monte Corona) near Perugia became the central house of the restored Camaldolese Order. The daily life of the Camaldolese Congregation was determined by the Rules of Eremitic Life written by Giustiniani in 1516. The aim of this article is to present the everyday life of the Camaldolese monks in the Wigry herm in the years 1667–1800, one of the richest monasteries in Poland, based on documents relating to this hermit community.
Źródło:: Studia Pelplińskie; 2022, 56; 239-253
0239-4456
Pojawia się w:: Studia Pelplińskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "XVII c." wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język