Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Protestants" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Incarceratio, liberatio et peregrinatio w twórczości słowackich emigrantów religijnych XVII wieku
INCARCERATIO, LIBERATIO ET PEREGRINATIO IN THE WRITINGS OF SLOVAK RELIGIOUS EMIGRANTS IN THE 17TH CENTURY
Autorzy:
Suchoń-Chmiel, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705168.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
confession
Slovak Protestants
Opis:
The issues addressed in the title of the work have been exemplified with Jan Simonides’s travelogue Incarceratio, liberatio et peregrination. The text is an exemplar of the dramatic experience of Slovak Protestants in 1674-1675, following by their liberation and forced emigration lasting till 1682. Unfortunately, the original text by Simionides from 1676 has been not maintained. It was edited down by Josef Minarik from eighteenth-century copies as Imprisonment, liberation and peregrination of Jan Simonides and his comrade Tobias Masnik. Referring to the epoch documents, letters, notes and authentic surnames and taking into account the chronicle requirements – strict dating and narrative time division according to the sequence of events, Simonides gives a recipient a sense of authenticity. He is not blind to his own confession but he is interested in dissimilarities. Although he most often uses a collective subject, paradoxically, he gives a recipient his individual experience.
Źródło:
Pamiętnik Słowiański; 2011, 61, 2; 25-54
0078-866X
Pojawia się w:
Pamiętnik Słowiański
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewangelicy w okolicy Szadku i Zduńskiej Woli w XIX-XX w.
Protestants in the region of Szadek and Zduńska Wola in the 19th–20th centuries
Autorzy:
Stulczewski, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/510595.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
protestants
Szadek
Zduńska Wola
ewangelicy
Opis:
The first Protestants, who came from Czechia and Saxonia, settled in the region of Szadek and Zduńska Wola at the turn of the 18th century. An Evangelical-Augsburg Church parish was established in Zduńska Wola in 1827. In the 1820s fourty Protestant families resident in Szadek succeeded in taking over the Holy Spirit church building. As the number of migrants from Germany increased and the community of Protestant residents grew, new facilities and institutions serving their needs came into being. Chapels and cemeteries in Zduńska Wola, Szadek and Łobodzice started functioning in the first half of the 19th century. The most outstanding among the clergy men who were actively engaged in the life of the Evangelical community was Edward Boerner, who held the office of parson in 1856–1910. In the interwar period the largest Protestant communities near Szadek, apart from Zduńska Wola, were Łobudzice, Annopole, Izabelów, Pratków i Zborowskie. World War II and the post-war period brought displacements of German population and disappearance of the heritage of the Evangelical community in this region.
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2009, 09; 87-106
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mnemotopika polskich protestantów
Topoi of memory of Polish protestants
Autorzy:
Pasek, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636817.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
mnemotopoi of Polish Protestants
protestantism
Opis:
The article describes so-called mnemotopoi of Polish Protestants’ image of the past included in the language conceptualized into repeating forms. The term is related to E.R. Curtis and his concept of common places (loci communes).The conducted analysis allowed to distinguish between three forms of commemorating topic (or simply topoi). First of them has initial character and is connected with Biblical traditions, strong awareness of German roots of Reformation and with relationships with German cultural circle. Second of them is the topic of threat and harm, including also the topos of besieged fortress. The third is the topic of choice (e.g. the topic of salt of the earth) – cultural and religious superiority of Protestant countries saved in their historical memory. According to Evangelicals, the religious superiority means eliminating magic from religion.
Źródło:
Przegląd Kulturoznawczy; 2012, 1(11); 94-111
1895-975X
2084-3860
Pojawia się w:
Przegląd Kulturoznawczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Edukacja ewangelicznych chrześcijan w Polsce w okresie międzywojennym
The Education of Evangelical Christians in Poland 1918-1939
Autorzy:
Skotarczak, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/957579.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
protestants
evangelical Christians
education
theology
Opis:
The second half of the 19th century in Russia was marked by the emergence of an evangelical movement out of which emerged the evangelical Christians (ewangeliczni chrześcijanie). This protestant group spread gradually on Polish territory. Between WW I and WW II, there were many centres of evangelical Christians, especially on the eastern side of country. Evangelical Christians had schools with special syllabuses. In these schools they educated priests, missionaries and conductors of church choirs. These schools were also very important theological centres.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2014, 32; 29-34
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Życie religijne mieszkańców Wielkopolski w II Rzeczypospolitej na przykładzie miasta Czarnkowa
The Religious Life of the Inhabitants of Wielkopolska in the Second Republic of Poland on the Example of the Town of Czarnków
Autorzy:
Pałka, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1040280.pdf
Data publikacji:
2010-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Catholic Church
interwar Poland
parish
Protestants
religious life
Opis:
In 1919 - after more than a hundred years of German dominance - Czarnków returned into Polish hands. During the interwar period three nationalities inhabited Czarnków: Poles, Germans and Jews. The Jewish population was a separate group not only ethnic, and also religious terms. The German element, until then predominating in the town, was reduced to a   minority.The article consists of two parts: the first part presents problems related to the social structure and religious activity of Catholics, the second part deals with the fates of the local Protestant population.
Źródło:
Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski; 2010, 5; 227-260
1731-0679
Pojawia się w:
Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pamięć o tumulcie toruńskim (1724) w polskiej dziewiętnastowiecznej pieśni ludowej. Wizja świata – propaganda – pobożność i wartości
Memory of the Tumult of Toruń (1724) in a Polish Nineteenth-Century Folk Song: Vision of the World – Propaganda – Piety and Moral Values
Autorzy:
Kożuchowski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1059213.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
peasants
folk songs
protestants
catholics
memory
piety
propaganda
Opis:
The subject of the article is an analysis of a nineteenth-century folk song originating from Lesser Poland and the region of Kielce, which describes the events of the Tumult of Toruń (1724). The author used the historical method (factual analysis), anthropological method (theories of memory and orality) and discourse analysis (a written text as a reflection of mentality) to focus on three main issues. The first one is a polemic with the previous opinions of researchers, who argued that the folk song faithfully represents the events of the riots in Toruń (Thorn). In fact, it seems to be more of a propaganda text. It is impossible to determine precisely the place and time it was created, however, it seems that its author was a clergyman who wanted to convey his vision of the Tumult to the lower social strata. The song presents the community of Toruń as divided into two hostile camps, namely aggressive Protestants and pious Catholics. The article embedded the images of both sides in broader contexts of the German-Protestant stereotype and religious polemics in the Polish-Lithuanian Commonwealth. The last part of the text is an attempt to answer the question why this particular song was internalized by the common people. The interest in the Tumult of Toruń could result from its sensational character, the fact that it was very well fitted to folk culture, and the possibility to derive satisfaction from the course of this event. The article ends with the presentation of folk songs as an interesting research material for historians, cultural anthropologists and scholars conducting interdisciplinary memory studies.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2020, 85, 2; 133-155
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Maciej Rybiński à la recherche du sermo humilis: le Psautier Marot-Bèze en polonais (1605)
Autorzy:
Marczuk, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638725.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Renaissance, Psalm’s translations, calvinist poetry, polish protestants
Opis:
The Book of Psalms – translated in Polish by Maciej Rybiński, preacher of the Bohemian Brothers (Hussites linked with Polish Calvinists) – was the fourth Psalter of the Reformed Church in Poland. These psalms were sung with the melody of the French psalms by Marot and Bèze, and were used in liturgy until the end of 18th century. The article tracks a method which the translator adopted while adapting the French texts for the Polish language as well as Rybiński’s reliance on an earlier Catholic paraphrase of the Psalter completed by Jan Kochanowski (1579). The intention of the Polish translator was to work out his own poetics in accordance with the Calvinist principles sermo humilis.
Źródło:
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2012, 7, 2
2084-3933
Pojawia się w:
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kalki z języka angielskiego w dyskursie religijnym polskich protestantów pentekostalnych
Calques from English as products of religious discourse used by Polish pentecostal protestants
Autorzy:
Bogacz, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592303.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
linguistic calques
discourse
protestants
kalka językowa
dyskurs
protestanci
Opis:
The subject studied in this article is phrasems – calques from English that appear in religious discourse used by Polish Pentecostal protestants. In the text 12 phrasems are analyzed. All of them were gathered in informal situations among members of two Polish Pentecostal churches. The article is a trial to point reasons and results of the infl uences of English onto the discourse.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2014, 13; 29-38
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ze studiów nad rolą protestantów w kształtowaniu krajobrazu kulturowego Łodzi
Study on the role of Protestants in shaping the cultural landscape of Łódź
Autorzy:
Kulesza, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18797174.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Protestants
cultural landscape
Łódź
city
protestanci
krajobraz kulturowy
miasto
Opis:
Łódź jest miastem, na którego rozwój istotny, a w wielu przypadkach wręcz decydujący, mieli wpływ – obok Polaków – przedstawiciele innych narodowości, religii i kultur. To oni w znacznym stopniu określili specyficzne oblicze miasta. Ważne miejsce w tym procesie zajmowali łódzcy protestanci, głównie niemieckiego pochodzenia, którzy stanowili najbardziej ekspansywny żywioł w rozwijającym się mieście fabrycznym – społeczność najbardziej zorganizowaną, posiadającą własne sprawnie działające instytucje i organizacje oraz prężne ciała społeczne. Musiało to pozostawić ślady we współczesnym krajobrazie miasta. Powszechnie znana jest kariera XIX-wiecznej Łodzi wyrosłej na dynamicznie rozwijającym się przemyśle włókienniczym. Mniej natomiast powszechna jest wiedza o jej obliczu urbanistyczno-architektonicznym oraz o ludziach, którzy je stworzyli i którzy pragnęli, by było ono piękne, wyjątkowe i jedyne w swoim wyrazie. By było „ziemią obiecaną” i „domem rodzinnym”, z którym się utożsamiali.
It has been more than 70 years since Łódź was a multi-ethnic city. But the traces of those days still remain. The characterised objects remind Łódź as it used to be when it was formed by different nations, including Protestants of German descent, who determined its dynamic development, especially after 1914. Today, the most evocative and clear trace of the presence of a multi-ethnic and religiously diverse community are the architectural monuments. They have survived almost intact, except for Jewish temples, which were completely destroyed in 1939–1945. Church buildings, tenement houses, mansions and factories were allowed to arise, as this what the erstwhile Lodzermenschen of different nations and religions wanted. The architecture of Łódź of the 19th and early 20th century shows changing styles, fashions and tendencies, which came here from the artistic centres all over the continent. In the buildings constructed then, we can see an obvious cosmopolitanism, but also unavoidable provincialism. The local bourgeoisie, and the architects they employed, knew and admired the buildings of St. Petersburg, Berlin, Vienna and Wrocław, as well as of the nearby Warsaw. Therefore, they were built according to what was fashionable at the time, what the sponsors liked and what was worth building to make Łódź a fully European city.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2012, 1; 167-192
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Ten Knobloch, ten czosnek, czujemy go w nosie”. Bernardyni polscy a reformacja w XVI wieku
Autorzy:
Sitnik OFM, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088345.pdf
Data publikacji:
2022-06-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Protestants
Bernardines
preachers
apostates
Wschowa
protestanci
bernardyni
kaznodzieje
apostaci
Opis:
Bernardyni polscy w XVI wieku byli postrzegani, także przez protestantów, jako zdecydowani obrońcy wiary i Kościoła katolickiego. Działalność tę podjęli bardzo wcześnie, bo już w latach 20. XVI wieku. Wykorzystywali w niej tradycyjne metody: kaznodziejstwo, spowiedź, liturgię, pieśń religijną, piastowane funkcje kwestarzy i kapelanów dworskich, organizowanie przyklasztornych bractw religijnych. Dzięki dobremu wykształceniu teologicznemu oraz prowadzeniu życia moralnego na odpowiednim poziomie jedynie trzech znanych z imienia i nazwiska bernardynów przeszło do obozu protestanckiego. Zakonnicy utracili na rzecz protestantów tylko jeden klasztor we Wschowie, a przejęli klasztory pruskie w Lubawie, Barczewie, Nowem, Gdańsku oraz Toruniu po upadłej w okresie reformacji saskiej prowincji zakonnej św. Jana Chrzciciela. W znacznej mierze jest to zasługa prowincjałów, którzy potrafili uchronić klasztory bernardyńskie przed reformacją.
Polish Bernardines of 16th century were perceived, also by Protestants, as determined defenders of the faith and Catholic Church. They took up this duty quite early, starting from the 1520s. They did it by means of proven methods such as preaching, confession, liturgy, religious songs, holding offices of fund-collectors and courtly chaplains, and organising religious brotherhoods near monasteries. Owing to solid theological education and living a moral life on a proper level, there are only three Bernardines known by their names who moved to the Protestant camp. Only one monastery in Wschowa was lost in favour of Protestants. On the other hand, Bernardines took over Prussian monasteries in Lubawa, Barczewo, Nowe, Gdańsk and Toruń after the Saxon monastic St. John the Baptist’s province fell at the time of reformation. It is thanks to provincial ministers that Bernardine monasteries were protected from reformation.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2022, 118; 353-374
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Heretykom był barzo sróg, […] tak Iż go młotem heretyków zwali”: święci jako inspiratorzy walki z heterodoksją i strażnicy jedności Kościoła (na przykładzie żywotów świętych Piotra Skargi)
“He was very harsh with heretics […] so that they called him a hammer against heretics”: saints as the proponents of fight against heterodoxy and the guardians of the unity of the church (based on Żywoty Świętych by Piotr Skarga)
Autorzy:
Cybulska-Bohuszewicz, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2048482.pdf
Data publikacji:
2021-10-27
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
dissenters
Protestants
Catholics
saints
Piotr Skarga
innowiercy
protestanci
katolicy
święci
Opis:
The article examines Żywoty świętych (The Lives of Saints) by Piotr Skarga and the protagonists’ fight against those whom the author calls the “new heretics”. Written in Polish and rich in persuasive artistic devices that influence the reader’s imagination, Skarga’s book turned out to be an extremely effective tool of re-Catholicization in the Counter-Reformation era. The author vividly describes the stories of God’s chosen ones, showing them as active agents in the eternal battle with Satan, in the text embodied by the “dissenters”. By the power of parenesis and allegoresis, even figures as distant as Moses or the Desert Fathers prefigure Skarga’s model of a saint: the Soldier of Christ who protects the unity of the Church.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2021, 76; 155-171
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pososhkov’s narrow path
Autorzy:
Drozdek, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/669533.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Catholic Church
Ivan Pososhkov
Luther
Lutherans
Orthodox Church
Protestants
Russia
Opis:
The paper presents Ivan Pososhkov (1652–1726). He was a Russian merchant, an entrepreneur, and a landowner. His major work was titled The Book on Poverty and Wealth (1724, published in 1842).The author’s aim is to show Pososhkov’s thought about the schismatics, Protestants, particularly, the Lutherans, and the clergy. One of the parts is dedicated to Pososhkov’s vision of the place of piety in the personal life. All these parts show Pososhkov as a self-appointed teacher whose intention was the defense of traditional Orthodox faith of the official Orthodox Church.
Źródło:
Analecta Cracoviensia; 2012, 44
2391-6842
0209-0864
Pojawia się w:
Analecta Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekumenizm polskiego środowiska ewangelikalnego
Ecumenism of Polish Evangelical Milieu
Autorzy:
Jańczuk, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2038161.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ewangelikalni
protestanci
katolicy
zielonoświątkowcy
baptyści
ekumenizm
separatyzm
Evangelicals
Protestants
Catholics
Pentecostals
Baptists
ecumenism
separatism
Opis:
Polskie Kościoły neoewangelikalne manifestują większe poczucie indywidualności niż Kościoły historyczne, pielęgnując jednocześnie przekonanie, że są jedynymi Kościołami biblijnymi. Taki sposób myślenia implikuje antyekumeniczną postawę wobec Kościołów historycznych, które w ocenie Kościołów neoewangelikalnych nie są biblijne w ścisłym tego słowa znaczeniu. W okresie międzywojennym współpraca ekumeniczna była ograniczona do rodziny kongregacji neoewangelikalnych. Po II wojnie światowej współpraca ta rozszerzona została na Kościoły protestanckie. Po Soborze Watykańskim II doszło do nawiązania pewnych, choć ograniczonych, form współpracy z Kościołem katolickim.
Polish neo-evangelical churches manifest stronger feeling of individuality than the historical churches and nurture the conviction that they are the only biblical churches. This way of thinking generates anti-ecumenical attitude against historical churches which in neo-evangelical assessment are not biblical in a strict sense of the term. In the interwar period ecumenical cooperation of the churches in question was limited to the family of neo-evangelical congregations. After World War II, this cooperation was extended to Protestant churches. After the Second Vatican Council some limited forms of cooperation with the Catholic Church came into practice.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2016, 63, 7; 171-189
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje łódzkich parafii ewangelicko-augsburskich w XIX i na początku XX w.
History of parishes of the Evangelical Church of Augsburg Confession in Łódź in the 19th and the beginning of the 20th century
Autorzy:
Grzegorczyk, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/502744.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
protestanci
ewangelicy
luteranie
Kościół ewangelicko-augsburski
Łódź
Protestants
evangelicals
Lutherans
Evangelical Church of Augsburg Confession
Lodz
Opis:
The period of the 19th century and the beginning of the 20th century was a very profitable period for Łódź and consequently for ecclesial structures. Factories and enterprises, which were set up in this period, attracted to Łódź many people from various parts of the continent, including many Protestants. This led to the building of four churches (Holy Trinity’s, St. John’s, St. Matthew’s, St. Michael’s) which up till now (although in new circumstances) exist in our city. At the same time active parishes were formed around them and gathered evangelicals in Łódź. Despite organizational difficulties this period was the time of development for protestant community in Łódź. This period ended with the outbreak of the war in 1939 and its consequences, i.e. deportations in 1945.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2016, 25, 4; 89-101
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konflikt katolicko-ewangelicki w Osiecznej w latach 1656–1769
The Catholic-Protestant conflict in Osieczna between 1656 and 1769
Autorzy:
Gendera, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687861.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Osieczna
Storchnest
pastor
konflikt
katolicy
ewangelicy
potop szwedzki
protestanci
Clapius
Wüstehube
conflict
Catholics
evangelicals
Polish-Swedish war 1655–1660
protestants
Opis:
In the 17th and 18th centuries Osieczna, a small town 10 km north of Leszno, was a conflict zone of two Christian denominations – Catholics and evangelicals. The main cause of religious unrest and the consequence of the fall of the Evangelical community was the Polish-Swedish war 1655–1660 and related political and religious disturbances among the inhabitants of the Leszno region. It also was a consequence of the doctrinal and ecclesiological differences of believes and the intensifying of so-called counter-reformation. The first persecution of the evangelical community took place between 1656–1666. At that time, pastor Joachim Wüstehube was banished from the city. Another wave of persecution started immediately in 1668 and its aftermath (expulsion of pastor Paul Clapius and the loss of the temple) lasted formally until 7 March 1769, when the owner of Osieczna, earl Mikołaj Skoroszewski, issued a letter of tolerance to local dissenters, resulting in the revival of the community (new church building, pastor appointment) on 13 January 1793. The study revealed that the first persons involved in the conflict analyzed situations were catholic clergy and evangelical pastors. According to German historiographers from the turn of the 19th and 20th centuries pastors were the first victims of the conduct of Catholics. Catholic authors and contemporary scholars, on the other hand, point out the omitted issue of the positive and anti-Polish attitude of Lutherans (especially from Leszno) to the Scandinavian invaders during the Swedish Deluge. The religious anxieties of the seventeenth and eighteenth centuries are a complex matter of which research is difficult and marked by a certain degree of conjecture. The reason for this condition is the lack of sufficient amount of preserved archival materials for Osieczna from the discussed period. Social issues, including interfaith relationships in the city, require further research.
Osieczna, niewielkie miasto leżące 10 km od Leszna, w XVII i XVIII w. była areną konfliktu dwóch wyznań chrześcijańskich – katolików i ewangelików. Głównym powodem niepokojów wyznaniowych i w konsekwencji upadku gminy ewangelickiej był potop szwedzki (1655–1660) i związane z nim zaburzenia natury polityczno-religijnej wśród mieszkańców regionu leszczyńskiego. Była to także konsekwencja różnic doktrynalno-eklezjologicznych wyznań i nasilającej się tzw. kontrreformacji. Pierwsze prześladowania osieckiej gminy ewangelickiej miały miejsce w latach 1656–1666. Wypędzono wówczas z miasta pastora Joachima Wüstehube. Kolejna fala prześladowań nastąpiła już w 1668 r. i jej następstwa (wygnanie pastora Paula Clapiusa i utrata świątyni) trwały formalnie do 7 marca 1769 r., gdy właściciel Osiecznej, hrabia Mikołaj Skoroszewski, wydał list tolerancyjny dla miejscowych innowierców, co przyniosło odrodzenie się gminy (budowa kościoła, powołanie pastora) dopiero 13 stycznia 1793 r. W trakcie badania wykazano, że pierwszymi osobami biorącymi udział w analizowanych sytuacjach konfliktowych byli duchowni katoliccy i pastorzy. Według historiografów niemieckich z przełomu XIX i XX w. pastorzy byli pierwszymi ofiarami postępowania katolików. Natomiast autorzy katoliccy i współcześni badacze wskazują na przemilczaną przez historiografów niemieckich kwestię pozytywnego i antypolskiego stosunku luteran (szczególnie leszczyńskich) do skandynawskiego najeźdźcy podczas polskiej ofensywy wiosną 1656 r. Osieckie niepokoje religijne XVII–XVIII w. są kwestią złożoną, której badania nastręczają trudności i są naznaczone pewną dozą przypuszczeń. Powodem tego stanu jest brak dostatecznej liczby zachowanych materiałów archiwalnych dla Osiecznej z omawianego okresu. Kwestie społeczne, w tym relacje międzywyznaniowe w mieście, wymagają dalszych badań.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2017, 98; 43-54
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies