Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "MEDIEVAL LATIN" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Staropolskie słownictwo prawnicze w łacińskim kontekście (na przykładzie ksiąg sądowych)
    Old Polish Legal Vocabulary in Latin Context (The Case of Court Books)
    Autorzy:
    Trawińska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929459.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-22
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    medieval court books
    manuscripts
    Old Polish
    medieval Latin
    legal vocabulary
    Opis:
    The article presents preliminary findings concerning the legal vocabulary found in medieval Latin-Polish court books. On the basis of various entries related to the lien law, it has been shown that many Latin fragments of monuments abound in names derived from the Roman law, which then were replaced with the equivalent Polish names. However, the way writers have used them makes it very difficult to determine their contextual meaning.
    Źródło:
    Język. Religia. Tożsamość; 2021, 2 (24) A; 171-181
    2083-8964
    2544-1701
    Pojawia się w:
    Język. Religia. Tożsamość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zamek a miasto. Analiza semantyczna terminu castrum w polskiej łacinie średniowiecznej
    Castle and City. A Semantic Analysis of the Word castrum in Polish Medieval Latin
    Burg und Stadt. Semantische Analyse des Begriffs castrum im mittelalterlichen polnischen Latein
    Autorzy:
    Rzepiela, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27177732.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    castrum
    kastellologische Terminologie
    mittelalterliche Stadt
    mittelalterliches Latein
    Korpus des mittelalterlichen Lateins
    terminologia kastelologiczna
    średniowieczne miasto
    łacina średniowieczna
    korpusy łaciny średniowiecznej
    castel terminology
    medieval city
    medieval Latin
    medieval Latin corpora
    Opis:
    W artykule omówiono dystrybucję semantyczną rzeczownika castrum jako najpopularniejszego terminu używanego w polskiej łacinie średniowiecznej na oznaczenie zamków i zespołów zamkowo-miejskich. Jako podstawa materiałowa dla zaprezentowanych badań posłużyły dwa korpusy polskiej łaciny średniowiecznej, korpus języka ogólnego eFontes oraz korpus dzieł Jana Długosza, opracowane w Pracowni Łaciny Średniowiecznej Instytutu Języka Polskiego PAN. W pierwszej części artykułu, po uwagach wstępnych poświęconych specyfice korpusów języków dawnych, zostają przytoczone dane porównawcze dotyczące frekwencji w źródłach rzeczownika castrum i pozostałych rzeczowników – terminów kastelologicznych, jak również podniesiona zostaje kwestia precyzji semantycznej terminologii kastelologicznej. W dalszej części artykułu omówiono relacje zachodzące między zamkiem a miastem, gdy funkcjonują one w ramach jednego kompleksu architektonicznego. Dla badania tych relacji szczególnie istotne znaczenie ma obserwacja kolokacji współtworzonych przez rzeczownik castrum. Na podstawie listy dziesięciu najpopularniejszych wyrazów – „partnerów” kolokacyjnych castrum, wyodrębnionych z korpusów, podejmuje się próbę opisania najważniejszych funkcji zamku w przestrzeni miejskiej. Wskazuje się tutaj kolejno na: funkcję sądowniczą zamku, jego funkcję przy określaniu obiektów w topografii miejskiej, jego rolę jako pracodawcy dla mieszkańców miasta.
    In dem vorliegenden Beitrag wird die semantische Distribution des Substantivs castrum einer Analyse unterzogen, das der am häufigsten verwendete Begriff zur Bezeichnung von Burganlagen und Burgstädten im mittelalterlichen polnischen Latein war. Als Datengrundlage für die Untersuchung dienten zwei Korpora des mittelalterlichen polnischen Lateins – das allgemeinsprachliche Korpus eFontes und das Korpus der Werke von Jan Długosz, die in der Abteilung für mittelalterliches Latein am Institut der Polnischen Sprache der Polnischen Akademie der Wissenschaften (PAN) entwickelt wurden. Im ersten Teil des Artikels werden nach einleitenden Bemerkungen zur Besonderheit von Korpora alter Sprachen vergleichende Daten zur Häufigkeit des Substantivs castrum und anderer Substantive (kastellologische Begriffe) in den Quellen angeführt sowie die Frage nach der semantischen Präzision der kastellologischen Terminologie behandelt. Im weiteren Teil werden die Verhältnisse zwischen Burg und Stadt im Rahmen einer gemeinsamen architektonischen Anlage erörtert. Für die untersuchten Verhältnisse ist die Analyse der durch das Substantiv castrum gebildeten Kollokationen von besonderer Bedeutung. Anhand einer Liste von zehn häufigsten „Kollokationspartnern“ von castrum aus dem Korpus wird versucht, die wichtigsten Funktionen einer Burg in der Stadtanlage darzustellen. Dabei wird auf die Gerichtsfunktion der Burg, ihre Rolle bei der Bestimmung von Objekten in der städtischen Topographie sowie als Arbeitgeber für die Bewohner der Stadt hingewiesen.
    In his article, Michał Rzepiela discusses the semantic distribution of the noun castrum, the most common term in Polish medieval Latin to refer to castles and castle-town complexes. The material basis for the research presented here has consisted of two corpora of Polish medieval Latin, the corpus of the general language eFontes and the corpus of works by Jan Długosz, developed in the Laboratory of Medieval Latin of the Institute of Polish Language of the Polish Academy of Sciences. In the first part of the article, after introductory remarks devoted to the specificity of the corpora of ancient languages, Rzepiela quotes comparative data on the frequency in the sources of the noun castrum and other nouns related to the study of castles, and raises the issue of the semantic precision of this kind of vocabulary. Next, he discusses the relationships between the castle and the city when the two function within one architectural complex. Rzepiela argues that a study of these relationships must be alert to the collocations co-created by the noun castrum. Based on the list of ten most common words – “partners” in colocations with castrum, identified in the corpora – he describes the most important functions of the castle in the urban space. The analysis points to the following uses of the castle: its the judicial function, its function in determining objects in the urban topography, its role as an employer for the inhabitants of the city.
    Źródło:
    Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2023, 15; 111-133
    2080-492X
    2353-9720
    Pojawia się w:
    Średniowiecze Polskie i Powszechne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dlaczego walczyłem dla Kupidyna, czyli o walce o średniowieczne rymy w polskim przekładzie Carmina Rivipullensia
    Autorzy:
    Woźniak, Maria Judyta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041320.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-18
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Carmina Rivipullensia
    the Ripoll Love-Songs
    medieval Latin lyrical poetry
    translation
    Opis:
    Carmina Rivipullensia is the only existing collection of medieval Latin love lyrical poetry deriving from Spain. It is a unique testimony of skilful and creative use of the Latin poetic tradition on the Iberian Peninsula. Songs have not yet been translated into Polish. The aim of the article is to present a collection which is little-known in Poland along with a proposed translation of one of the poems and a commentary on literary devices applied in the translation as well as dilemmas faced by a contemporary translator.
    Źródło:
    Collectanea Philologica; 2020, 23; 129-144
    1733-0319
    2353-0901
    Pojawia się w:
    Collectanea Philologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antyk w Kronice Polskiej Anonima tzw. Galla i w Translacji św. Mikołaja tzw. mnicha z Lido jako problem badawczy
    Autorzy:
    Skibiński, Edward
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631365.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    ANONYMUS SO-CALLED GALLUS
    MONK OF LIDO
    COMPARATIVE TEXT ANALYSIS
    MEDIEVAL LATIN
    Opis:
    In the article, I have embarked on a discussion of principles according to which medieval texts are compared. A specific case of such studies are the analyses of erudition that may be found in the surviving texts. The case of Gallus is an exceptional one because we have another text at our disposal that either he or someone close to our chronicler wrote. Therefore, the comparison of these texts is a condition of all further studies. In the article, I have managed to determine a common source of a prayer found both in the text of Translation of St. Nicholas, written by the monk of Lido and in Gallus.  On the example of references to work of antique writers, present in both texts, I attempted to demonstrate how these texts are related. 
    Źródło:
    Studia Europaea Gnesnensia; 2012, 6; 345-359
    2082-5951
    Pojawia się w:
    Studia Europaea Gnesnensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kościelne słownictwo prawno-administracyjne w polskiej łacinie średniowiecznej – analiza z wykorzystaniem metod korpusowych
    The Vocabulary of the Church’s Law and Administration in Polish Medieval Latin: An Analysis Using the Methods of Corpus Linguistics
    Autorzy:
    Halida, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015048.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
    Tematy:
    medieval Latin
    electronic corpus
    automatic term extraction
    specialized vocabulary
    ecclesiastical law and administration
    Opis:
    This paper concerns the vocabulary of the Church’s law and administration in Latin texts written during the Middle Ages in Poland and its automatic extraction using the methods of corpus linguistics. The first part of this article considers the basic theoretical assumptions of the automatic extraction of this specialized vocabulary and the main characteristics of the Electronic Corpus of Polish Medieval Latin. In the second part presents the methods and results of term extraction. For the purpose of this research, a specialized subcorpus, including synodal statues and documents of ecclesiastical chapters, was created and then compared with the reference corpus. As a result, a list of lexemes, which appeared relatively frequently in the subcorpus and rarely in the reference corpus, was obtained. This difference in relative frequency was the main criterion for the recognition of potential terminological units. Verification on the basis of lexicographic data demonstrated the effectiveness of the adopted methods. The aim of this paper was to present the usefulness of the Electronic Corpus of Polish Medieval Latin for the research and analysis of specialized vocabulary.
    Źródło:
    Academic Journal of Modern Philology; 2021, 13; 123-132
    2299-7164
    2353-3218
    Pojawia się w:
    Academic Journal of Modern Philology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Partykuły epistemiczne w Rocznikach Jana Długosza
    Epistemic Particles in the Annals of Jan Długosz
    Autorzy:
    Koczarski, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1036312.pdf
    Data publikacji:
    2021-04-16
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    particles
    epistemic modality
    Medieval Latin
    Jan Długosz
    Annals
    partykuły
    modalność epistemiczna
    łacina średniowieczna
    Roczniki
    Opis:
    Autor artykułu omawia użycie partykuł epistemicznych w Rocznikach Jana Długosza. Analizie zostały poddane zagadnienia ich dystrybucji w kronice oraz wzorców w obrębie literatury łacińskiej, z których Długosz mógł korzystać, wprowadzając partykuły do narracji. Uwagę poświęcono również zasięgowi oddziaływania partykuł epistemicznych w funkcji operatora modalnego oraz kwestii położenia tych leksemów w linearnym szyku zdania. Przeprowadzone analizy pokazują, że sposób użycia partykuł przez Długosza nie odbiega znacząco od normy językowej utrwalonej w łacinie klasycznej. Zasadniczy wywód został poprzedzony wstępem teoretycznym na temat badań nad partykułami w języku łacińskim i – ze względów metodologicznych i porównawczych – w języku polskim. W artykule wykorzystywane są bowiem propozycje terminologiczne i interpretacyjne wypracowane dla współczesnej polszczyzny przez Macieja Grochowskiego.
    This article discusses the use of epistemic particles in Jan Długosz’s Annals, a work considered the greatest achievement of Polish medieval historiography written in Latin. The analysis focuses on particles in the quantitative and distributional aspects. The semantics of these particles, their role in the narrative of the Annals, their syntax (in particular their relationship with hosting utterances), as well as their position in the linear order of the sentence are discussed in detail. This study has shown that Długosz’s use of these particles does not differ greatly from the norms of classical Latin. In the introductory section of the article, the author presents research on Latin and Polish particles, using the latter in an examination of Latin examples. The author’s treatment of this subject is indebted to the terminological and methodological strategies developed by Maciej Grochowski, which are given here extensive application.
    Źródło:
    Forum Lingwistyczne; 2021, 8; 1-16
    2449-9587
    2450-2758
    Pojawia się w:
    Forum Lingwistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Emendacje w tekstach średniowiecznych – problem ich interpretacji i edycji (na przykładzie zapiski sądowej z księgi ziemskiej poznańskiej II)
    Autorzy:
    Kuźmicki, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2050005.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-15
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    publishing of medieval texts
    emendation
    court case
    Old Polish
    medieval Latin
    wydawanie tekstów średniowiecznych
    emendacje
    roty sądowe
    język staropolski
    łacina średniowieczna
    Opis:
    Główny problem przedstawiony w artykule skupia się wokół tytułowego terminu emendacja. Autor przedstawia ów problem z dwóch perspektyw. Pierwsza – to ingerencja średniowiecznego skryby w tekst, czego śladem są skreślenia i korekty wprowadzane przez pisarza. Drugą perspektywą jest działalność badacza-edytora, który odczytuje rękopis, interpretuje go i wydaje, stosując przy tym nieprecyzyjne zasady wydawania, co w konsekwencji prowadzi do zniekształcenia tekstu źródłowego. Przeprowadzone analizy pokazały, że przyjęte zasady wydawania tekstów średniowiecznych powinny być takie, by zachować wszelkie cechy rękopisu, które dotyczą rozumienia tekstu przez pisarza rękopisu, a które są w procesie interpretacji przez współczesnego wydawcę zacierane.
    The main problem presented in the article and its title revolves around the term emendation. The author presents this problem from two perspectives. The first is the interference of the medieval scribe into the text which is evidenced by the deletions and corrections introduced by the writer. The second perspective is the activity of the researcher-editor who reads the manuscript, interprets, and publishes it, using imprecise publishing rules. This, in turn, leads to a distortion of the source text. The conducted analyzes showed that the adopted principles of publishing medieval texts should be such as to preserve all the features of the manuscript that relate to the writer's understanding of the text, and which are blurred in the process of interpretation by a modern publisher.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2021, 17; 239-258
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Epika „epigramatyczna”. Ekkeharta Versus ad Picturas wobec tradycji poetyckiej
    The “epigrammatic” epic. Ekkehart’s IV “Versus ad Picturas” and the poetic tradition
    Autorzy:
    Smolak, Kurt
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046732.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Ekkehart IV of St. Gaull
    St. Gaull
    Poeta doctus
    Medieval Latin Poetry
    11th Century Culture
    Biblical Epic
    Tituli
    Mainz-Cathedral
    Holy Languages
    Archbishop Aribo
    MS St. Gaull 393
    Opis:
    As a consequence of the large variety of poetic genres dealing with biblical material in Christian-Latin literature of Late Antiquity, in the 11th century the two extremely opposite forms of poetic expression were artificially combined, namely continuous epic narration and epigrammatic conciseness of the so called tituli, that is to say metrical inscriptions which were meant to explain wall paintings or mosaics of selected biblical topics. By order of Aribo, archbishop of Mainz, Ekkehart IV of St. Gall composed an “epigrammatic epic”, which was to cover the wide range of the entire Bible from Genesis to Apocalypse, contemporary exegesis partly included. Aribo was supposed to select those “epigrammes” from this “biblical epic” which he needed for a new decoration of the cathedral – a project, however, which was never realised. Ekkehart’s highly manneristic poetic creation, preserved only in his autograph, MS 393 of St. Gall, remained unparalleled. Nevertheless, it is an important testimony of the experimental and innovative character of medieval Latin poetry in the period of transition from monastic literary production of the previous centuries to the golden age of medieval Latin classics, which originated in the cathedral schools, during the late 11th and the 12th centuries.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2015, 25, 2; 73-95
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nichil, michi, veementer – brzmienie głoski „h” w średniowiecznej łacinie liturgicznej. Analiza fonetyczna na bazie semiologii gregoriańskiej
    Autorzy:
    Sławecki, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/668863.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Gregorian chant
    musical paleography
    medieval liturgical Latin
    Latin pronunciation
    pronunciation of “h” in liturgical Latin
    śpiew gregoriański
    paleografia muzyczna
    średniowieczna łacina liturgiczna
    wymowa łaciny
    wymowa głoski „h” w łacinie liturgicznej
    Opis:
    The primary objective of this research is to draw attention, by reference to the oldestmanuscript sources, to the phonetics of the letter “h” in the words in which the sound occursbetween two identical vowels. Medieval liturgical Latin was repeatedly the subject ofvarious studies. With reference to the letter “h”, it was determined that it does not causeany sound, so it remains silent. There are, however, exceptions to this rule – in the wordsnihil and mihi, which present spelling variants of nichil and michi caused by phoneticrequirements.The starting point for the research is the assumption that various manuscripts belongingto the authenticum fontium gregorianorum, each time when the letter “h” appearsbetween two identical vowels in the word, should, due to its soundlessness, combinetwo syllables and assign one undivided neum to them (like this happens for example inthe words tuum, meae, si iniquitatis). The same phenomenon should take place in thewords nihil and mihi. The analysis based on manuscripts from various neumatic families,namely Ein, Bab1, Gal1, Gal2, Gal3, Eli, Lan, Van2, Klo1, Cha1, Lav, Dij, Ben5, Yrx,Alb, Har1–2, proves that in the presence of two identical vowels and the letters “h”, differentscribes in most cases divide the word into two syllables and write two independentneums. In addition, in a large group of manuscripts from the above quoted, with greatregularity, there is a two-syllable writing of the words nichil and michi with the letter “ch”in place of “h”. This phenomenon, connected both with spelling and phonetics, provesthat there could exist the practice of pronouncing “ch + I” as “ki”. Conversely in the wordvehementer – most of the manuscripts attribute only one neum to the two initial syllables;none of the manuscripts writes vechementer, but some give the version of the word veementer(without the “h”). Also, the case of syneresis of ve-he- occurs regularly.All cases from the Graduale Romanum repertoire in which the words nihil or nichil (6 times), mihi or michi (70 times), vehementer (6 times), vehementis and comprehendam(2 times), apprehende (2 times), apprehendite (once), irreprehensibilis (2 times), have been examined in the light of the neumatic manuscripts. Particular attention was paid to the compositional contexts of neuma torculus initio debilis.As a result of the analysis, it was proved with a very high probability that the words nihil and mihi, even if writed using the letter “h”, were pronounced like nichil and michi.
    Podstawowym celem niniejszych badań jest zwrócenie uwagi, poprzez odniesieniedo najstarszych źródeł rękopiśmiennych, na problematykę fonetyki litery „h” w słowach,w których głoska ta występuje pomiędzy dwoma takimi samymi samogłoskami.Wymowa średniowiecznej łaciny kościelnej wielokrotnie była tematyką różnych studiów.W odniesieniu do litery „h” ustalono, że nie powoduje ona żadnego dźwięku, a więcpozostaje niema. Są jednak wyjątki od tej zasady – w słowach nihil i mihi, które prezentująwarianty ortograficzne nichil i michi powodowane wymogami fonetycznymi.Punktem wyjścia dla badań jest założenie, że różne rękopisy należące do authenticumfontium gregorianorum za każdym razem, gdy pomiędzy dwoma takimi samymi samogłoskamiw słowie występuje litera „h”, z racji jej bezdźwięczności powinny łączyć dwiesylaby i przyporządkowywać im jedną niepodzielną neumę (jak to się dzieje dla przykładuw słowach tuum, meae, si iniquitatis). Ten sam fenomen powinien mieć miejscew słowach nihil i mihi. Analiza bazująca na rękopisach z różnych rodzin neumatycznych,a więc Ein, Bab1, Gal1, Gal2, Gal3, Eli, Lan, Van2, Klo1, Cha1, Lav, Dij, Ben5, Yrx, Alb,Har1–2, dowodzi, że przy obecności dwóch takich samych samogłosek oraz litery „h”różni skrybowie w większości wypadków dzielą słowo na dwie sylaby i zapisują dwie niezależneneumy. Poza tym w dużej grupie rękopisów spośród wyżej zacytowanych z wielkąregularnością pojawia się dwusylabowy zapis słów nichil i michi z głoską „ch” w miejsce„h”. Fenomen ten, związany zarówno z ortografią, jak i fonetyką, stanowi dowód na to,że mogła istnieć praktyka wymawiania „ch+i” jak „ki”. Odwrotnie w słowie vehementer– większość rękopisów dwóm początkowym sylabom przypisuje jedną tylko neumę;żaden z rękopisów nie pisze vechementer, za to niektóre podają wersję słowa veementer (bezgłoski „h”). Regularnie występuje również przypadek synerezy ve-he-.Wszystkie przypadki z repertuaru Graduale Romanum, w których występują słowanihil lub nichil (6 razy), mihi lub michi (70 razy), vehementer (6 razy), vehementis i comprehendam(2 razy), apprehende (2 razy), apprehendite (1 raz), irreprehensibilis (2 razy), zostałyprzebadane w świetle zapisu neumatycznego. Zwrócono szczególną uwagę na kontekstykompozycyjne neumy torculus initio debilis.W efekcie analizy z bardzo dużym prawdopodobieństwem dowiedziono, że słowanihil i mihi, nawet jeśli zapisane przy użyciu głoski „h”, wymawiano jak nichil i michi.
    Źródło:
    Pro Musica Sacra; 2019, 17
    2083-4039
    Pojawia się w:
    Pro Musica Sacra
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sanctus - definicje wobec tekstowego znaczenia słowa w pismach św. Izydora z Sewilli
    Autorzy:
    Ledzińska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2158110.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-15
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Isidore of Seville
    lexeme sanctus
    linguistic change
    medieval and ecclesiastical Latin
    Izydor z Sewilli
    leksem sanctus
    zmiana językowa
    łacina średniowieczna i kościelna
    Opis:
    Izydor z Sewilli żyjący na przełomie VI/VII w. w wizygockiej Hiszpanii z jednej strony gromadził w swych dziełach dziedzictwo świata antycznego, z drugiej zaś stał się jedną z najważniejszych auctoritas średniowiecza. Żył w czasach przełomu historycznego, kulturowego, politycznego, a zmiana otaczającego świata zazwyczaj generuje zmiany językowe. Celem badań było sprawdzenie jak głoszone przez Izydora eksplicytnie poglądy na świętość wyrażoną przez leksem sanctus, mają się do tych immanentnie tkwiących w jego języku. W związku z tym przebadano pod kątem semantyki i źródeł trzy definicje sanctus zawarte w Etymologiach oraz dziele O różnicach słów, a następnie zestawiono je z tekstowymi wystąpieniami tego słowa w korpusie wszystkich dzieł Izydora o potwierdzonej autentyczności. Te ostatnie badano z zastosowaniem metod korpusowych, przy użyciu oprogramowania Sketch Engine. Dodatkowo jako tło analizy wykorzystano materiał leksykograficzny zawarty w kilku słownikach łaciny klasycznej i kościelnej. Wyniki wskazują na starożytną proweniencję znaczeń leksemu sanctus deklarowanych w izydorowych definicjach oraz odmienny, wyraźnie średniowieczny, eklezjalny profil semantyczny słowa w korpusie tekstów. Przeprowadzone badania ukazują proces adaptacji języka łacińskiego do zmieniających się okoliczności, przemiany pojęć i świata myśli pod wpływem chrześcijaństwa u progu średniowiecza u jednego z najważniejszych autorów tego okresu.
    St. Isidore of Seville, who lived at the turn of the 6th and 7th century in Visigothic Spain, on the one hand collected in his works the heritage of the ancient world, and on the other became one of the most important auctoritates of the Middle Ages. He lived at the time of historical, cultural and political upheaval, and change in the surrounding world usually generates linguistic change. The article tends to check how the views on sanctity expressed explicitly by Isidore, using lexeme 'sanctus', relate to those immanent in his language. Therefore, three definitions of 'sanctus' contained in Etymologies and the work On the Differences between Words were analyzed from the viewpoint of semantics and sources. Nextly, they were compared with textual occurrences of the word in the corpus of all works by Isidore of confirmed authenticity. The latter were studied using corpus-based methods, with the SketchEngine software. Additionally, lexicographical material contained in several dictionaries of classical and ecclesiastical Latin was used as a background for the analysis. The results indicate the ancient provenance of the meanings of the lexeme 'sanctus' declared in the definitions and a different, clearly medieval, ecclesiastical semantic profile of the word in the corpus of Isidorian texts. The study reveals the process of adaptation of the Latin language to changing circumstances, the transformation of concepts and the world of thought under the influence of Christianity at the threshold of the Middle Ages in the works of one of the most important authors of that period.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2022, 83; 317-342
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    DAVID DE DINANTO REDIVIVUS ZNACZENIE BADAŃ KS. PROF. MARIANA KURDZIAŁKA NAD DINANTCZYKIEM W KONTEKŚCIE MEDIEWISTYKI EUROPEJSKIEJ
    DAVID DE DINANTO REDIVIVUS THE IMPORTANCE OF REV. PROF. MARIAN KURDZIAŁEK’S RESEARCH ON DAVID OF DINANT IN THE CONTEXT OF EUROPEAN MEDIEVAL STUDIES
    Autorzy:
    Anzulewicz, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488667.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Dawid z Dinant
    recepcja pism Arystotelesa w Europie Zachodniej na przełomie XII i XIII wieku
    Albert Wielki
    Marian Kurdziałek
    dzieje badań nad Dawidem z Dinant
    David of Dinant
    Medieval reception of Aristotle in the Latin West
    Albert the Great
    the history of research on David of Dinant
    Opis:
    Philosophical ideas of David of Dinant were condemned by the Paris synod in 1210, which were confirmed in 1215 by Cardinal Robert Courçon, papal legate. The main reason of this condem- nations was the David of Dinant’s materialistic pantheism. In consequence reading and owning the David of Dinant’s works became punishable by excommunication. A French scholar G. Théry partially developed his ideas according to excerptions of his works largely derived from Albert the Great, Thomas Aquinas and others. A Polish historian Aleksander Birkenmajer found in Ghent (BU 5), Oxford (Bodl. Libr. Digby 67), Paris (BnF lat. 15453) and Wien (ÖNB 4753) libraries the medieval manuscripts containing some fragments of the David of Dinant’s works. Rev. Marian Kurdziałek, a follower of A. Birkenmajer, as the author of the critical edition of David[is] de Dinanto Quaternulorum presented in a new context the early days of the Aristotle’s works reception into Latin culture. Quaternulorum fragmenta edited by M. Kurdziałek served for almost fifty years as an important source of knowledge on David of Dinant. Nowadays, Rev. M. Kurdziałek’s findings are almost fully acknowledged by the contemporary researchers of David of Dinant’s thought.
    Filozoficzne poglądy mistrza Dawida z Dinant, jednego z pierwszych łacińskich egzegetów pism przyrodoznawczych Arystotelesa ze schyłku XII i z początków XIII wieku, zostały potępione przez Synod Paryski w r. 1210 i ponownie w r. 1215 przez papieskiego legata Roberta z Courçon. Głównym powodem potępienia był głoszony przez Dawida materialistyczny panteizm. Potępienia te zabraniały pod karą ekskomuniki lekturę i posiadanie pism tegoż autora, nakazywały ich konfiskatę i spalenie. Francuski uczony, G. Théry, częściowo zrekonstruował poglądy Dawida w oparciu o cytaty z jego pism, jakie przekazał w swoich dziełach Albert Wielki i kilku innych autorów średniowiecznych (m. in. Tomasz z Akwinu). Polski historyk nauk, Aleksander Birkenmajer, odkrył i zidentyfikował anonimowe fragmenty dzieł Dawida w średniowiecznych rękopisach, zachowanych w bibliotekach Gandawy (BU 5), Oksfordu (Bodl. Libr. Digby 67), Paryża (BnF lat. 15453) i Wiednia (ÖNB 4753). Fragmenty te wydał krytycznie uczeń A. Birkenmajera, ks. prof. Marian Kurdziałek. Jego edycja David[is] de Dinanto Quaternulorum fragmenta i analiza tekstów ukazała w nowym świetle początki recepcji dzieł Arystotelesa w kręgu kultury łacińskiej w okresie Średniowiecza i służyła przez prawie pół wieku jako najważniejsze źródło wiedzy o mistrzu Dawidzie i jego poglądach. Dociekania naukowe ks. Kurdziałka, dotyczący Dawida, były punktem wyjścia do dalszych badań, podjętych przez B. Lawn’a, E. Maccagnolo, G. Vuillemin-Diem i E. Casadei, uwieńczonych odnalezieniem i identyfikacją dalszych dzieł Dinatczyka oraz krytyczną edycją wszystkich jego dotychczas znanych tekstów (E. Casadei, 2008). Najnowsze studia nad Dawidem z Dinant potwierdziły niemalże w całej rozciągłości ustalenia ks. Kurdziałka dotyczące tego kompleksu i obaliły próbę ich częściowej dekonstrukcji i krytyki.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2012, 60, 3; 53-71
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies