Temat: Lutheran church - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Konfesja, kultura czy narodowość – luteranie w Rzeczypospolitej między polskością a tradycją niemiecką 1918–1939
Autorzy:: Stefańska, Magdalena Sara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2134383.pdf
Data publikacji:: 2020-10-09
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Religioznawcze
Tematy:: Lutheran Church
Lutheran national identity
Lutheran press
Opis:: The Evangelical Church of the Augsburg Confession in interwar Poland faced a cultural split between German-speaking members, who were overwhelming in number, and Polish patriots, who wanted to integrate the church in the Polish state. This conflict had a great impact on church policy and was reflected in the press discourse, which is briefly presented in the article.
Źródło:: Przegląd Religioznawczy; 2020, 1/275; 73-82
1230-4379
Pojawia się w:: Przegląd Religioznawczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Kościół ewangelicki augsburskiego wyznania na Śląsku Cieszyńskim na przełomie XIX i XX wieku a poszukiwanie tożsamości językowo-narodowej
Autorzy:: Kubok, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678408.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: Polishness
identity
language
the Lutheran Church in Cieszyn Silesia
Opis:: The Evangelical Church of the Augsburg Confession in Cieszyn Silesia at the turn of the 20th century and searching for language and national identityThe article analyses the constituent parts of the identity of the Evangelical Church Augsburg Confessions (Lutheran) in Cieszyn Silesia from the 2nd half of the 19th century to 1945 years. The statutory time frames have allowed to trace the correlates of national culture, which is sourced in 19th century national movements. They led to the construction of a retrospective national history, in which in first place was a unique position of the Polish language and the confessional identity was defined in terms of Polishness. This predetermined national-religious pattern set for a period of about 100 years the nature of the Lutheran Church in Cieszyn Silesia. The article, in addition to the theoretical part, was supplemented with a study of the author's own archival documents of the seven Zaolzian Protestant congregations. Kościół ewangelicki augsburskiego wyznania na Śląsku Cieszyńskim na przełomie XIX i XX wieku a poszukiwanie tożsamości językowo-narodowejW artykule przeanalizowane zostały części składowe tożsamości Kościoła ewangelickiego augsburskiego wyznania (luterańskiego) na Śląsku Cieszyńskim od drugiej połowy XIX wieku do 1945 roku. Tak stanowione ramy czasowe pozwoliły prześledzić korelaty kultury narodowej, mające swe źródło w XIX-wiecznych ruchach narodowych. Doprowadziły one do konstruowania retrospektywnej historii narodowej, w której pierwsze miejsce zajmowała wyjątkowa pozycja języka polskiego, a tożsamość konfesyjna została zdefiniowana w kategoriach „polskości”. Ten z góry przyjęty wzorzec narodowo-religijny wyznaczył na okres około 100 lat charakter Kościoła luterańskiego na Śląsku Cieszyńskim. Artykuł, oprócz części teoretycznej, został uzupełniony o badania własne autorki archiwalnych dokumentów siedmiu zaolziańskich zborów protestanckich.
Źródło:: Sprawy Narodowościowe; 2019, 51
2392-2427
Pojawia się w:: Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Problematyka pobierania zarodkowych komórek macierzystych w oficjalnych stanowiskach Kościołów ewangelicko-luterańskich Szwecji i Norwegii
The Issue of Obtaining Embryonic Stem Cells in the Official Standpoints of the Old Lutheran Churches of Norway and Sweden
Autorzy:: Aleksiejuk, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/425342.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
Tematy:: bioethics
embryo
embryonic stem cells
Old Lutheran Church
Church of Sweden
Church of Norway
Opis:: This article is an attempt to present the opinions expressed by two Scandinavian Old Lutheran Churches: the Church of Sweden (Svenska kyrkan) and the Church of Norway (Den norske kirke), on obtaining embry-onic stem cells from human embryos. Both ecclesiastical organisms men-tioned above belong to the Lutheran World Federation and have already elaborated important positions on bioethics. The points of view and ethical evaluation expressed by them significantly differ from each other in their points of emphasis and applied argumentation. Norwegian Lutherans, in this matter, are more conservative than their Swedish brethren and simultaneously are more critical of ethical legalization of searching for and using human embryonic stem cells. What is more, the Swedes are quite liberal in this question and perhaps more open to the fruits of biomedical progress. The documents and recommendations, which have been formed in the mentioned churches, are relatively unknown in Poland. Their publication is intended to fill in this gap. In addition, they also constituteinteresting research material and deserve attention within the context of the general scope of ecumenical dialogue.
Źródło:: Gdański Rocznik Ewangelicki; 2016, 10; 102-121
1898-1127
Pojawia się w:: Gdański Rocznik Ewangelicki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Chrzest i Eucharystia w praktyce ekumenicznej Kościoła katolickiego i luterańskiego
Baptism and Eucharist in Ecumenical Practice of Catholic Church and Lutheran Church
Autorzy:: Budniak, Józef
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/595075.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:: Catholic Church
Lutheran Church
baptism
Eucharist
ecumenism
dialogue
Kościół katolicki
Kościół luterański
chrzest
Eucharystia
ekumenizm
dialog
Opis:: In the constant ecumenical quest, there is a tendency nowadays to reach the most basic levels of church life in order to put the ecumenical rules into practice. The time has come to concentrate our attention on this very level of church life. It is here, in the pastoral work, where we approach couples and families of different confessions. The issue arises now with redoubled strength because of great migrations of people on the European continent. The problem of mixed couples is, among other problems, a challenge in solving the question of baptism and taking Communion. That is why, the everyday life of believers opens on newer and newer experiences, also in the field of ecumenism. Analysing some texts concerning the issue of ecumenical dialogue dealing with baptism and Eucharist, we can find a confirmation of the thesis that it is the parish which should be the unquestionable role model of ecumenical movement.
W poszukiwaniach ekumenicznych schodzimy na coraz bardziej podstawowe poziomy życia kościelnego, by na nich starać się wprowadzać w życie zasady ekumeniczne. Pytanie o ekumenizm w wymiarze parafialnym jest więc jak najbardziej uzasadnione. To na płaszczyźnie duszpasterstwa parafialnego coraz częściej spotykamy się z małżeństwami i rodzinami o różnej przynależności wyznaniowej. Do tego przyczyniają się choćby wielkie migracje ludności na kontynencie europejskim. Małżeństwa mieszane są m.in. wyzwaniem dla rozwiązywania problemów związanych z chrztem i przystępowaniem do Komunii św. Stąd życie powszednie wierzących otwiera się na coraz to nowe doświadczenia, także w dziedzinie ekumenizmu. Analizując poszczególne teksty związane z dialogiem ekumenicznym dotyczącym chrztu i Eucharystii, znajdujemy potwierdzenie tezy, że to parafia powinna być niekwestionowanym prekursorem ruchu ekumenicznego.
Źródło:: Studia Oecumenica; 2017, 17; 305-320
1643-2762
Pojawia się w:: Studia Oecumenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Stacja misyjna „Polonia” w Transwalu (1885-1914) na podstawie prasy Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Królestwie Polskim
The Polonia Mission Station in the Transvaal Republic (1885-1914) as Covered in the Press of the Lutheran Church in the Kingdom of Poland
Autorzy:: Lesiakowska, Renata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1956370.pdf
Data publikacji:: 2021-11-24
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Kościoły protestanckie
stacja misyjna „Polonia”
Transwal
Afryka Południowa
Lutheran Church
Transvaal
South Africa
Polonia Mission Station
Opis:: „Dźwignij brzemię białego człowieka…” – te słowa słynnego utworu Rudyarda Kiplinga (The White Man’s Burden) stanowiły swoisty sztandar ideowy XIX-wiecznych państw kolonialnych. Jednak, jak wiadomo, rzeczywistość daleka była od wspominanego w tymże utworze służenia, a imperia europejskie nie wysyłały „swych najlepszych synów” po to, by otaczali rdzenną ludność troskliwą opieką. W tych realiach tym bardziej interesujące stają się postawy osób, które – poniekąd wbrew mentalności epoki – starały się dostrzegać podmiotowość plemion i społeczności tubylczych, chciały przekonywać, a nie zmuszać do zmian. Do nich zaliczyć należy twórców i pracowników stacji misyjnej „Polonia”, prowadzonej w ramach współpracy Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Królestwie Polskim z misją hermannsburską. Placówka położona była w Afryce Południowej, 30 km na północny zachód od Pretorii i utrzymywała się dzięki składkom wiernych. Ta inicjatywa stosunkowo niewielkiej społeczności luterańskiej ziem polskich zaboru rosyjskiego pozostaje niemal nieznana.
“Take up the White Man’s burden...,” these words from of the well-known poem by Rudyard Kipling created a specific ideological banner wielded by the 19th-century colonial states. However, it is common property that the reality was far from the idea of service espoused by the poet, and the European empires did not “send forth the best ye breed” to attend to the needs of indigenous peoples. In that reality, particularly noteworthy were the attitudes of individuals who, somewhat contrary to the contemporary mindset, sought to recognise the subjectivity of indigenous tribes and communities and wished to encourage them to change rather than imposing anything. Some of such individuals were the founders and staff of the Polonia Mission Station operated as a splinter of cooperation between the Lutheran Church in the Kingdom of Poland and the Hermannsburg Mission. The facility was located in South Africa, 30 km northwest of Pretoria, and operated thanks to contributions from the faithful. This initiative of the relatively small Lutheran community in the Polish territory under the Russian rule remains almost unknown.
Źródło:: Studia Polonijne; 2021, 42; 99-115
0137-5210
Pojawia się w:: Studia Polonijne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Stwierdzenie stanu wolnego wiernych Kościoła Ewangelicko‑Augsburskiego w Polsce przed zawarciem małżeństwa w Kościele katolickim
Establishment the free state of the faithful Lutheran Church in Poland before their marriage in the Catholic Church
Autorzy:: Nowicka, Urszula
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/663209.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: stan wolny
zawarcie małżeństwa
Kościół Ewangelicko-Augsburski
stwierdzenie stanu wolnego
free state
marriage
Lutheran Church
establishment the free state
Opis:: Along with the Catholic Church study, a marriage contracted between the baptized in a valid way is a sacrament and for his reason neither human power nor any cause can dissolve it, only the death. While the practice of the Lutheran Church in Poland provides a different perception of the same fundamental rules. Lutheran Church accepts divorce granted by secular law and allows of successive marriage by the faithful in Church. The purpose of this article is analysis of the situation when the Lutheran faithful intends to contract a marriage with a Catholic party and in the Catholic Church.
Źródło:: Ius Matrimoniale; 2016, 27, 4; 79-94
1429-3803
2353-8120
Pojawia się w:: Ius Matrimoniale
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Tajemnica i sekret spowiedzi. Perspektywa ekumeniczno-kanoniczna
The Secret and Seal of Confession. Ecumenical and Canon Law Perspective
Autorzy:: Kutynia, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594997.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:: sacrament of penance; confession; seal of confession; secret of confession; Orthodox Church; Lutheran Church
sakrament pokuty; spowiedź, tajemnica spowiedzi; sekret spowiedzi; Kościół prawosławny; Kościół Ewangelicko-Augsburski
Opis:: Nowadays there is plenty of fears according to the practice of individual confession of sins in the sacrament of penance. The sense of sin is disappearing which effects with lack of need to attend to the sacrament of penance. Despite those unfavourable tendencies of European culture many faithful still confess themselves. The secret of confession called “the sacramental seal” (sigillum sacramentale) is inseparably linked with this sacrament. This article describes rules of law contained by Code of Canon Law from 1983 and Code of Eastern Catholic Churches which, in clear and precise way describe the range of sigillum and secretum, as well as show subjects obliged to keep them along with the source of this obligation. The seal of sacrament is inviolable and absolute to that extent, that the minister not only cannot reveal the penitent and his sins to others, but also he must not use the knowledge acquired in the confession. Besides catholic discipline of penance, the article contains a try to describe the practice of penance in Churches and ecclesial communities not being in unity with the Holy See. The article presents also the teaching and law of the Orthodox Church and the Evangelical Church of the Augsburg Confession according to penance, expiation and practice of confession and absolution.
Współcześnie istnieje wiele obaw i lęków wobec praktyki indywidualnego wyznawania grzechów w sakramencie pokuty. Zanika poczucie grzechu, co skutkuje brakiem potrzeby przystępowania do sakramentu pokuty i pojednania. Mimo tych niesprzyjających tendencji europejskiej kultury wiele osób wierzących korzysta nadal z tego sakramentu. Z sakramentem pokuty nierozerwalnie związana jest tajemnica spowiedzi nazywana „pieczęcią sakramentalną” (sigillum sacramentale). Artykuł opisuje normy prawne zawarte w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. oraz Kodeksie Katolickich Kościołów Wschodnich, które w jasny i jednoznaczny sposób określają zakres sigillum i secretum oraz wskazują podmioty zobowiązane do ich zachowania, a także źródła tego zobowiązania. Tajemnica sakramentalna jest nienaruszalna, absolutna do tego stopnia, iż szafarz sakramentu nie tylko nie może zdradzić penitenta i jego grzechów wobec osób trzecich, ale również zabrania się mu korzystania z wiadomości, które pozyskał w związku ze sprawowaniem sakramentu pokuty. Oprócz dyscypliny pokutnej wyznania katolickiego artykuł zawiera próbę ujęcia praktyki pokutnej w Kościołach i wspólnotach eklezjalnych niebędących w jedności ze Stolicą Apostolską. W artykule przedstawiono naukę i przepisy prawne Kościoła prawosławnego i Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na temat pokuty, sposobów jej odprawiania oraz praktyki wyznania grzechów i rozgrzeszenia.
Źródło:: Studia Oecumenica; 2015, 15; 369-396
1643-2762
Pojawia się w:: Studia Oecumenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Reformacja w Prusach a polska reformacja na Mazurach
Reformation in Prussia and Polish reformation in Masuria
Autorzy:: Małłek, Janusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1365719.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:: Prusy Książęce
ks. Albrecht
biskupi protestanccy (Polentz
Queis) - język polski w Kościele luterańskim
druki reformacyjne
Duchy of Prussia
Prince Albrecht
Lutheran bishops (Polentz
Queis)
Polish language in Lutheran Church
reformation prints
Opis:: This article consists of four parts. In the first part that is entitled the “Word of Lord in the mother tongue of the Masurians”, the author stresses the importance of a sermon delivered by Jerzy Polentz – the bishop of Samland and the first Lutheran bishop in history – in the royal cathedral on 24 December 1523, in which he admonished that the Word of God should be preached in the native tongue of the believers, in the case of Masurians – the Polish language. The second part, entitled “Official introduction to Lutheranism in the Duchy of Prussia”, discusses the documents issued by Prince Albrecht, in which he established the principles of faith and conduct in the Lutheran Church of the Ducal Prussia. These included: 1. “Reformation Mandate” of 6 July 1525, demanding that priests preach “pure” Word of God, which according to the contemporary terminology meant preaching the Gospel based on the teaching of Martin Luther; 2. “Church Ordinance” and “Agenda or articles about ceremonies”, both documents published on 10 December 1525; 3. “Visitation instruction” of 13 March 1526, containing regulations regarding the transformation of Catholic parishes into Lutheran ones. The third part is entitled “Polish pastors in Masuria” and lists the names of first Lutheran priests active in the southern part of East Prussia. They were usually former Catholic priests who converted into Lutheranism. Many of them were Polish. Finally the fourth part entitled Polish Lutheran books in Masuria” is devoted to Polish religious prints (Catechism, New Gospel, Posil, Augsburg Confession, etc.). The author quotes here Władysław Chojnacki who claimed that more Polish prints were published in the 16th century in the Ducal Prussia (Königsberg and Lyck) than in entire Poland: 104 prints appeared in Polish, 183 in German and 90 in Latin. Most of them contained Lutheran religious writing. Usually, one parish owned at least a copy of the Bible, Postil, Catechism and a Polish Hymnal. One copy of Catechism allowed the community of believers to learn the Ten Commandments, while one copy of Hymnal enabled them to memorise many sacred songs.
Artykuł składa się z czterech części. W części pierwszej: " Słowo Boże w języku ojczystym dla Mazurów" autor podkreśla znaczenie kazania Jerzego Polentza -biskupa sambijskiego, a zarazem pierwszego w historii biskupa protestanckiego w świecie, wygłoszonego w katedrze królewieckiej w dniu 24 grudnia 1523 r., w którym nakazywał on aby Słowo Boże było głoszone w języku ojczystym wiernych, a wypadku Mazurów w języku polskim. W części drugiej " Oficjalne wprowadzenie luteranizmu w Prusach Książęcych" omówione są dokumenty ks. Albrechta ustanawiające zasady wiary i funkcjonowania Kościoła Ewangelickiego w Księstwie Pruskim. Były to: 1. "Mandat Reformacyjny" z 6 lipca 1525 r. nakazujący księżom głosić " czyste" Słowo Boże, co według ówczesnych pojęć oznaczało głoszenie Ewangelii opartej na nauce Marcina Lutra, 2."Ordynacja kościelna" i "Agenda czyli artykuły o ceremoniach", obydwa dokumenty z 10 grudnia 1525 r., 3. "Instrukcja wizytacyjna" ustalająca zasady przekształcania parafii dotychczas katolickich w ewangelickie z 31 marca 1526 r. W części trzeciej " Polscy pastorzy na Mazurach " zestawiono nazwiska pierwszych księży ewangelickich w południowej części Prus Wschodnich. Zazwyczaj byli to dawni księża katoliccy, którzy opowiedzieli sie za luteranizmem. Wielu z nich pochodziło z Polski. Wreszcie część czwarta:" Polska książka ewangelicka na Mazurach" poświęcona jest polskim drukom religijnym ( Katechizm, Nowy Testament, Postylla, Konfesja Augsburska itd.). Autor przytacza tutaj opinię Władysława Chojnackiego, że w Prusach Książęcych (w Królewcu i Ełku) ukazało się w XVI w. więcej druków w języku polskim niż w całej Polsce. I tak druków w języku polskim było 104, w języku niemieckim 183 pozycji i w języku łacińskim 90 pozycji. W ogromnym stopniu było to luterańskie druki religijne. Naturalnie na jedną parafię w bibliotece plebanii znajdowało się co najmniej po jednej Biblii, Postylii, Katechiźmie, Kancjonale polskim. Jednak już jeden egzemplarz Katechizmu wystarczał do nauki na pamięć Przykazań Bożych, podobnie jeden Kancjonał pozwalał zborowi nauczyć się na pamięć wielu pieśni.
Źródło:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 311, 1; 3-18
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: „Pod przykryciem turystyki…”. Obserwacje i analizy Biura Paszportów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych jako elementy uzupełniające politykę wyznaniową PRL
Autorzy:: Michalak, Ryszard
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/450358.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:: Biuro Paszportów
polityka wyznaniowa
Kościół Rzymskokatolicki
Kościół Ewangelicko-Augsburski,
mniejszości religijne
rewizjonizm
Republika Federalna
Niemiec
Passport Office
religious politics
Roman Catholic Church
Lutheran Church
religious minorities
revisionism
Federal Republic of Germany
Opis:: Design and implementation of tasks PRL religious policy required many specific actions and supporting the work of the Office for Religious Affairs, the security apparatus and specialized agencies of the PZPR. ~e article discusses the work of the Passport Office of the Ministry of Internal Affairs, as an institution supporting centers of power system operations. Presented source material relates to the observation of behavior West “religious tourists” coming to Polish in the mid-70s of the last century. Conclusions formulated by the Passport Office led to increased surveillance Polish religious organizations and individuals representing them if there were any signs of their interaction with the citizens of Germany. ~ey also led to a negative perception of the People’s Republic of total foreign makers of religious organizations. In these circumstances, lasting ended a period of nearly 20 years of government policy to support the expansion of Polish actors confessional contacts with their foreign partners.
Źródło:: Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2014, 3; 147-158
2084-848X
Pojawia się w:: Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Uwagi o organizacji Kościoła luterańskiego w Prusach Wschodnich w latach osiemdziesiątych XVIII wieku
Remarks on the Organization of the Lutheran Church in East Prussia in the Eighties of the 18th Century
Autorzy:: Nowicki, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1955010.pdf
Data publikacji:: 2000
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Prusy Wschodnie
Prusy Książęce
Kościół luterański
luteranie
organizacja terytorialna
patronat
liczba duchownych
Ludwik Ernest Borowski
wiek XVIII
East Prussia
Prince's Prussia
Lutheran Church
Lutherans
territorial organization
patronage
number of pastors
18th century
Opis:: The article presented above is concerned with a few aspects of the work of the Lutheran Church in East Prussia. It is first of all based on Ludwik Ernest Borowski's work Neue Preußische Kirchenregistratur, die neuern Verordnungen und Einrichtungen Kirchen- und Schulsachen im Königreiche Preußen enthaltend. Nebst einigen zur kirchengeschichte Preußen gehörigen Aufsätzen. The author also uses earlier sources, like the list of churches of 1720 included in Walter Hubatsch's three-volume work concerned with history of the Lutheran Church in East Prussia and Daniel Arnoldts' presbyterology published in 1777. In the present article the problems are discussed of territorial organization of the Lutheran Church structures in East Prussia. These problems especially include the issue of the number of parish churches and succursal ones in particular Lutheran provinces and inspections, the proportions between the number of parishes and the number of succursals, their localization in towns and in the country. Other questions touched upon in the article are concerned with the kind of the right of patronage over the churches mentioned by Borowski and with the number of clergymen involved in pastoral work in those churches. The presented studies show that in East Prussia Borowski noted down 334 parishes and 62 succursals. The former ones constituted over 84% of all the Lutheran churches. The percentage of churches localized in towns was 18%. The Prussian king had patronage over nearly 2/3 of all the mentioned churches. The percentage of the churches of noblemen's collation was about 35, and towns' was 2.5. Two country parishes were under the patronage of the Grand Royal Hospital in Königsberg. In the studied period 412 clergymen worked in Lutheran churches in East Prussia. Taking into consideration both parish churches and succursals, there could be one pastor for each church, but on the average more of them worked in town parishes than in country ones.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2000, 48, 2; 91-111
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Badania w zakresie teologii systematycznej w Wydziale Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego
Research in the Field of the Systematic Theology at the Protestant Faculty of the Warsaw University
Autorzy:: Hintz, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/494362.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:: teologia systematyczna
Uniwersytet Warszawski
Kościół luterański w Polsce
Karol Serini
Rudolf Kesselring
Wiktor Niemczyk
Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie
Systematic Theology
the Warsaw University
Lutheran Church in Poland
the Christian Theological Academy in Warsaw
Opis:: Artykuł ukazuje rozwój polskiej, ewangelickiej myśli teologicznej w zakresie teologii systematycznej. Wraz z powstaniem wydziału teologii ewangelickiej w Uniwersytecie Warszawskim w roku 1921, rozpoczęła funkcjonowanie katedra teologii systematycznej, której pierwszym profesorem został ks. Karol Serini (1875-1931). Serini nie tylko nawiązał dialog z najnowszymi nurtami myśli protestanckiej w Europie, prezentując je w licznych publikacjach, ale stał się także uznanym specjalistą w zakresie myśli wolnomularskiej. Jego przedwczesna śmierć spowodowała konieczność rychłego obsadzenia katedry nową osobą, wybór władz wydziału padł na ks. Rudolfa Kesselringa (1884-1961), dotychczasowego proboszcza we Lwowie, który znany był ze swoich ekumenicznych wizji i projektów zjednoczeniowych. Wybuch II Wojny Światowej i okupacja przerwały prace wydziału, tak jak całego uniwersytetu. Po zakończeniu działań wojennych odrodził się wydział teologii ewangelickiej, ale władze komunistyczne nie pozwoliły Kesserlingowi kontynuowania badań i dydaktyki. Kierownictwo katedry, w zastępstwie powierzono specjaliście w zakresie religionistyki, ks. Wiktorowi Niemczykowi. W roku 1954 władze komunistyczne rugując nauczanie teologii z przestrzeni Uniwersytetu, powołały do życia autonomiczną uczelnię Chrześcijańską Akademię Teologiczną w Warszawie, która kontynuowała prace wydziału, w tym badania w zakresie teologii systematycznej.
The aspects of systematic theology belonged to the most infl uential subjects from the very first of the protestant theological teaching at a university level in Poland. Th e Faculty of Protestant Theology at the University of Warsaw was founded in 1921, more than 100 years aft er the University itself had been established. Th e fi rst professor of systematic theology at the Faculty was Karol Serini (1875-1931), who was familiar not only with the latest, at those times, movement inside the protestant theology – dialectic school of Karl Barth, but also was a member of the Polish Freemasonry. He died untimely at the age of 56. His successor at the chair was Rudolf Kesselring (1884-1961), former pastor in Lvov. His position was also open-minded and represented a very ecumenical profi le. One of the most important postulates of Kesselring was the unity of the Polish protestant churches. During World War II, the Faculty of Th eology, as well as the whole Warsaw University, was closed by German invaders. Aft er the end of the War activities of the Faculty of Protestant Th eology were revived. Unfortunately, the chair held by Wiktor Niemczyk no longer had the importance it enjoyed in the prewar times. In 1954 the communist government established a small academy (higher school at university level), partly dependent on the authorities of that time, named Christian Academy of Th eology in Warsaw.
Źródło:: Rocznik Teologiczny; 2017, 03; 405-423
0239-2550
Pojawia się w:: Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: The Evangelical Lutheran Church in Change. Perspectives from Finland according to Recent Debate
Autorzy:: Kuivala, Petra
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2143837.pdf
Data publikacji:: 2021-01-30
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Ewangelicki Kościół Luterański w Finlandii
członkostwo (w Kościele)
duchowość
aktywność religijna
sekularyzacja
aktualne spory i debaty
przyszły rozwój
The Evangelical Lutheran Church of Finland
membership
spirituality
religious activity
secularism
recent controversies and debate
future development
Opis:: [Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish] Przemiany w Ewangelickim Kościele Luterańskim w Finlandii w świetle aktualnych debat Petra Kuivala, studentka teologii na Uniwersytecie w Helsinkach, nakreśla kilka charakterystycznych rysów Kościoła luterańskiego w Finlandii. Jak sama zaznacza, w tekście znajduje się więcej pytań niż odpowiedzi wobec współczesnych wyzwań Kościoła, którego jest aktywnym członkiem. Całość została podzielona na trzy zasadnicze części. Pierwsza dotyczy analizy bieżącej sytuacji w oparciu o dane statystyczne, druga jest poszukiwaniem odpowiedzi na pytania, które stawia współczesność, trzecia – zakończeniem. W cel pracy wpisuje się również badanie wiarygodności Kościoła. Pierwszy rozdział (Przynależność kościelna i duchowość Finów w świetle badań statystycznych) stanowi próbę charakterystyki fińskiego sposobu przeżywania wiary. Według statystyk obecnie 78,2% ludności Finlandii należy do Kościoła luterańskiego, co daje 4.2 mln wyznawców. W 2010 r. jednak ponad 83000 wiernych opuściło Kościół, o połowę więcej niż w roku 2009. Z drugiej strony w 2010 do Kościoła wstąpiło ok. 13000 osób, co nie jest perspektywą pocieszającą. Z 77% Finów, deklarujących się jako luteranie w 2009 r., tylko 45% utrzymuje, że aktualnie wierzy na sposób chrześcijański. Stąd łatwo dostrzec, że bycie luteraninem jest w Finlandii częścią tożsamości narodowej. Z drugiej podkreśla się tolerancję wobec innych wyznań. Główne Kościoły tam obecne to: Kościół katolicki, prawosławny, zielonoświątkowcy, Świadkowie Jehowy, małe grupy buddystów i hinduistów oraz szybko rosnąca wspólnota muzułmanów. Tylko 13% Finów nie należy do żadnej grupy religijnej. Przyczyny rezygnacji z aktywności w Kościele są dwie: inna wizja teologiczna Kościoła niż ta prezentowana przez oficjalne organy kościelne (biskupów i sobór) oraz postrzeganie Kościoła przez większość wyłącznie jako instytucji. Warto zauważyć, że tylko 4% ludzi określa siebie jako ateistów. Jeśli chodzi o religijność, to 61% osób twierdzi, że są religijni. To znaczy w ich mniemaniu, że odnajdują w sobie jakiś rodzaj duchowości chrześcijańskiej. 74% mówi, że wierzy w Boga, ale tylko 47% wierzy w to, co Kościół naucza o Bogu. Warto dodać, że 50% Finów wierzy w anioły, podczas gdy tylko 33% uznaje istnienie szatana jako osobowego zła. Następnie omówiona jest aktywność religijna w Finlandii. Tylko 14% osób raz w miesiącu uczestniczy w jakimś nabożeństwie, przy czym niekoniecznie jest to msza święta [oczywiście inaczej rozumiana niż w Kościele katolickim czy prawosławnym – przyp. red.]. Członków Kościoła można podzielić na trzy grupy. Pierwsza, mniejszościowa, to wierni aktywni, którzy poświęcają czas na działalność religijną, zwykle są to ludzie starsi, dorośli po wieku średnim oraz aktywna młodzież. Druga grupa to ci, którzy prawie wcale nie uczestniczą w nabożeństwach czy wydarzeniach religijnych. Należą do Kościoła ze względów tradycyjnych, tożsamości narodowej czy profitów materialnych (otrzymywanie pomocy od organizacji charytatywnych). Są w nim, ponieważ zawsze w nim byli. To jest również grupa, która najmocniej reaguje na debaty publiczne. Trzecia grupa, do której należy najwięcej członków Kościoła luterańskiego to ci, którzy utrzymują, że posiadają tożsamość chrześcijańską i system wierzeń, nawet jeśli aktualnie tego nie pokazują. Często określa się ich jako członkowie ogólni, Kościół stabilny, wierzący niepraktykujący. 47% Finów modli się przynajmniej raz w miesiącu. Powyższe dane zostały zinterpretowane jako przejaw duchowości prywatnej nastawionej raczej na indywidualne przeżywanie wiary niż wyrażanie jej publicznie. Wraz z młodszym pokoleniem w Kościele powstaje nowa kultura duchowości. Zawiera ona elementy pochodzące z kultur młodzieżowych, czyli muzyki rockowej lub metalowej w czasie liturgii, a nawet rytmy latynoamerykańskie. Dobrze ocenia się przygotowanie w ramach tzw. szkoły bierzmowania do przyjęcia Pierwszej Komunii. Na taki półroczny kurs zakończony tygodniowym obozem uczęszcza 91% 15-latków. Jako ilustracja powyższych danych może służyć powiedzenie, że Finowie oczekują od Kościoła trzech rzeczy: wody, ryżu i piasku. Są to symbole trzech najważniejszych momentów w życiu: urodzin, małżeństwa oraz śmierci, których Finowie nie wyobrażają sobie bez religijnych ceremonii mocno wrośniętych w ich kulturę. Generalnie Kościół w niewielkim stopniu oddziałuje na życie codzienne swoich członków, chociaż w chwilach ważnych jest obecny. Ponadto ludzie doceniają zaangażowanie społeczne Kościoła. W opinii publicznej na temat Kościoła przeważa jednak głos krytyki jego instytucjonalności, hermetyczności języka oraz rozmijania się podejmowanych tematów z życiem codziennym. Druga część artykułu (Współczesne kontrowersje w fińskim Kościele luterańskim) dotyczy aktualnych wyzwań i trudności. Pierwszą z nich jest ordynacja kobiet, możliwa od roku 1986. Następnie problem stanowi brak jedności w reprezentowaniu Kościoła na zewnątrz. Na jego czele stoi 10 biskupów, z których wszyscy są sobie równi. Z racji różnicy zdań między nimi co do spornych kwestii, obraz Kościoła, zwłaszcza przedstawiany w mediach, różni się w zależności od tego, który z biskupów się wypowiada. Nie ma jasnego autorytatywnego przedstawiania rozwiązań w debacie o Kościele, skutkiem czego wydaje się on pękać od środka. Kolejną kwestią sporną jest sposób czytania i interpretowania Biblii. Katechizm Ewangelików Luterańskich zaleca czytać Pismo Święte w kluczu historii zbawienia, jednak nie podaje już, na ile ściśle należy to czynić. W związku z tym różne wspólnoty różnie interpretują słowo Boże. Ciekawym zagadnieniem jest różnorodność ruchów wewnątrz tego Kościoła. Odnajdujemy w nim pięć mniejszościowych ruchów, z których każdy ma swoje teologiczne i moralne akcenty. W działalności ruchów można zauważyć wiele pozytywów, m.in. praktykowanie wiary w bardziej intensywny sposób oraz gromadzenie podczas letnich festiwali więcej niż 100000 ludzi na modlitwie. Z drugiej strony stosunek ruchów do Kościoła macierzystego jest często zachwiany, co naświetlają media. Najbardziej znany to ruch ewangeliczny. Podkreśla się w nim radość z wiary, wolność od grzechu i smutku oraz dziękczynienie za codzienne życie. Odrzuca się święcenia kobiet. Msze organizowane przez ten ruch są celebrowane wyłącznie przez mężczyzn. Innym przykładem jest Fundacja Luterańska, grupa która również nie święci kobiet oraz uznaje jedynie literalną interpretację listów św. Pawła. Warto dodać, że jeśli chodzi o księży-kobiety, to stanowią one 38% ogółu duchownych, liczących 2300 osób. Ważną kwestią dyskutowaną powszechnie jest stosunek Kościoła do homoseksualizmu. O randze tego problemu może świadczyć fakt, iż po publicznej debacie z października 2010r. na ten temat w ciągu trzech miesięcy odeszło z Kościoła 80000 osób. Przyczynę upatruje się w unikaniu tego problemu przez Kościół zbyt długo. W sprawie małżeństw homoseksualnych na razie Kościół luterański wypowiada się negatywnie, choć dopuszcza asystencję i modlitwę księdza przy takim akcie. To rodzi kolejne napięcia między poszczególnymi frakcjami w Kościele, gdzie liberałowie chcą iść dalej aż do pełnej zgody, a konserwatyści chcą utrzymać status quo. W związku z tym zostaje postawione pytanie o stopień zgody, do jakiego można się jeszcze posunąć w ramach tolerancji. Tolerancja była zawsze siłą Kościoła w Finlandii, który jawił się jako różnoraki w praktyce i wierze. Jednak gdzie znajdują się ramy, poza którymi nie można już będzie mówić o jedności? Artykuł wieńczy stwierdzenie o daleko posuniętej segmentaryzacji Kościoła luterańskiego w Finlandii. Co więcej, pomimo znacznego wpływu, jaki posiada Kościół na życie społeczne i kulturalne, trzeba szybko nakreślić linie rozwoju i podjąć decyzje w oficjalnej polityce, które muszą być respektowane. Pocieszającym może być fakt, iż ludzie wciąż pukają do drzwi Kościoła i dlatego tak długo, jak będą wierni, tak długo Kościół ma zadanie do wypełnienia.
Źródło:: Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2011, 3; 99-115
2080-8534
Pojawia się w:: Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Nowelizacja ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na podstawie art. 25 ust. 5 Konstytucji RP – wewnątrzkościelne prace studyjne w 2002 roku oraz aktualne propozycje jej zmian
Amendment of the act on the relationship between State and the Lutheran Church on the basis of article 25(5) of the Constitution of the Republic of Poland: intra-church studies of 2002 and current amendment proposals
Autorzy:: Leszczyński, Paweł A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1912863.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: church-state relations (Poland)
churches and religious associations
freedom of religion
law on religion
religious freedom
freedom of conscience and religion
Constitution of the Republic of Poland
Lutheran Church
relations between the state and churches
religious denominations
kościoły i inne związki wyznaniowe
prawo wyznaniowe
relacje panstwo - kościół
związek wyznaniowy
Kościół luterański
bilateralizm
Konstytucja RP
Opis:: Od uchwalenia i wejścia w życie Konstytucji RP w 1997 r. nie została przeprowadzona nowelizacja ustawy z 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, przy zastosowaniu konstytucyjnej procedury art. 25 ust. 5. W artykule autor przedstawia najbardziej kompleksową jak dotąd, rządową inicjatywę z 2002 roku (firmowaną przez Departament Wyznań Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji) zmiany tej, ale także i innych ustaw wyznaniowych. Przedstawiona w opracowaniu koncepcja wzajemnych relacji między ustawą a umową, jest optymalną podstawą wyjściową do dalszych dyskusji doktrynalnych także dzisiaj. W artykule omówiono prace wewnętrznych gremiów Kościoła Luterańskiego nad tym przedłożeniem, referując najistotniejsze punkty „protokołu rozbieżności” w postrzeganiu koniecznej nowelizacji tej ustawy. To studium przypadku ukazuje dążenia jednego z najważniejszych historycznie wyznań mniejszościowych w Polsce do znalezienia optymalnej formuły regulacji swoich stosunków z Państwem na zasadzie stabilnej i całościowej konstrukcji. W tym kontekście przedstawiono zarys „konkurencyjnej” wobec rządowej – koncepcji umowy, o której stanowi art. 25 ust. 5 Konstytucji RP. Jej autorem był przewodniczący Komisji Prawniczej Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Wobec rozbieżności między kościołami zrzeszonymi w Polskiej Radzie Ekumenicznej (a zatem także Kościołem Luterańskim), a Departamentem Wyznań MSWiA, nie doszło ani w 2002 roku ani w latach późniejszych do oczekiwanych od dawna zmian ustawodawstwa wyznaniowego. W artykule przedstawiono też wnioski o zmianę ustawy kierowane przez Kościół do organów władzy publicznej w późniejszych latach. Niestety, nie były one podstawą do rozpoczęcia prac legislacyjnych. W drugiej części artykułu zawarte zostały propozycje Autora redakcyjnych i merytorycznych zmian ustawy „luterańskiej” wynikające z jej obowiązywania na przestrzeni lat 1994-2011. Artykuł odzwierciedla stan prawny na dzień 15 kwietnia 2011 r.
Since the enactment and entry into force of the Constitution of the Republic of Poland in 1997, there have been no amendments made to the Act of 13 May 1994 on the relationship between State and the Lutheran Church in Poland, following the constitutional procedure prescribed under of Article 25(5). The article presents the hitherto most comprehensive government's initiative of 2002 (sponsored by the Department of Religious Denominations of the Ministry of Internal Affairs and Administration) aimed to alter this, but also other religious statutes. The concept of the relationship between the act and agreement laid out in this paper is the most advantageous basis for further doctrinal debate even today. The article discusses the work of internal bodies of the Lutheran Church on this initiative, and reports on the most vital points of the 'discrepancy report' in the perception of the mandatory amendments to the act. This case study shows the endeavours of one of the historically most important minority denominations in Poland to find the winning formula for regulating its relationships with the state rested on a stable and complete framework. In this context, the author outlines the 'competitive,' against the governmental one, concept of the agreement stipulated by Article 25(5) of the Constitution. Its author was the chairman of the Legal Committee of the Synod of the Lutheran Church in Poland. In view of the discrepancies between the churches associated in the Polish Ecumenical Council (also the Lutheran Church) and the ministerial Department of Denominations, neither in 2002 nor later were the long-awaited changes in religious legislation instituted. The article also ponders upon the amendment proposals submitted by the Lutheran Church to public authorities in the following years. Unfortunately, they did not translate into any legislative measures. In the second part of the article, the author shares editorial suggestions and substantive changes to the 'Lutheran act' based on its effective application over the years 1994-2011. The article reflects the legal status as at 15 April 2011.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2011, 14; 283-311
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: "Gott hat sein Evangelium auch durch die Musik gepredigt". Martin Luther, die Musik und das Kirchenlied
„Bóg także zwiastuje Ewangelię poprzez muzykę“. Marcin Luter, muzyka i pieśń kościelna
“God also proclaims the Gospel through the music”. Martin Luther, Music and Church Songs
Autorzy:: Hüffmeier, Wilhelm
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/425574.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
Tematy:: Martin Luther
Reformation
Lutheran Hymn
Church Music
Marcin Luter
Reformacja
pieśń ewangelicka
Opis:: Artykuł omawia powstanie ewangelickiej muzyki kościelnej w XVI w. Za jej ojca uchodzi reformator Kościoła ks. dr Marcin Luter. Poeta H. Heine określił hymn „Warownym Grodem jest nasz Bóg” mianem Marsylianki Reformacji. Luter wychował się w muzykalnym środowisku szkolnym i zalecał nauczanie muzyki w szkołach wszystkich szczebli. Reformator obok przedmów do różnego rodzaju śpiewników, napisał 4 teksty poświęcone istocie pieśni ewangelickiej, gdzie odnajdujemy tezę, że muzyka jest dobrym dziełem samego Boga Stwórcy, co sprawia, że muzyka ze swej natury jest dobrym narzędziem zwiastowania Ewangelii. W jednym z listów Luter pisał wręcz, że obok teologii, to muzyka jest najlepszą sztuką niosącą pocieszenie serca. Pierwszą pieśń napisał Luter dopiero w roku 1523, równolegle do podjętego dzieła reformy liturgii ewangelickiej. Obok tzw. pieśni propagandowych Reformacji, ulubioną formą pieśni Lutra były parafrazy psalmów. Obok tego kolejną formą pieśni religijnej stworzonej w okresie Reformacji są pieśni katechizmowe. Tekst omawia również postać Elisabeth Cruciger, pierwszej pieśniarki Reformacji. Reformacja wyzwoliła potężny ruch, który wprowadził języki narodowe do liturgii i życia nabożeństwowego, to samo uczynił z muzyką, nadając je specyficzny, pobożnościowy rys wynikający z ducha ewangelickiej reformy kościelnej XVI w.
The article presents origins of the Evangelical church music in the XVI century. Pastor Dr Martin Luther is regarded as the father this music. The poet H. Heine described the hymn “A mighty fortress is our God” as Mar-seillaise of the Reformation. Luther was brought up in his school musical circle and recommended teaching music at schools of all levels. The Reformer, apart from prefaces to all kinds of songbooks, wrote four texts dedicated to the essence of Evangelical song where we find a thesis that music is a good deed of the God -Creator Himself what makes that music in its very nature is a good instrument to proclaim the Gospel. In one of his letters Luther wrote indeed that apart from theology music is the best art bringing consolation for the heart. His first song, Luther wrote not earlier than in 1523 in parallel to the undertaken efforts to reform Evangelical liturgy. Apart from the so-called propaganda songs of Reformation Luther’s favourite songs were paraphrases of psalms. In addition, another form of religious song created in the times of Reformation are catechism songs. The article also depicts the person of Elisabeth Cruciger, the first Re-formation singer. Reformation triggered a mighty movement that introduced national languages to the liturgy and church services. This movement also transformed music giving it specific feature of piety emerging from the spirit of Evangelical church reformation in the XVI century.
Źródło:: Gdański Rocznik Ewangelicki; 2016, 10; 9-20
1898-1127
Pojawia się w:: Gdański Rocznik Ewangelicki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Prusy Królewskie i Książęce. Dwa światy sztuki luterańskiej
Royal and Ducal Prussia. Two worlds of Lutheran art
Autorzy:: Birecki, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2144357.pdf
Data publikacji:: 2021-12
Wydawca:: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:: reformacja
Prusy Książęce
Prusy Królewskie
sztuka luterańska
architektura
wyposażenie wnętrz kościelnych
reformation
Ducal Prussia
Royal Prussia
Lutheran art
architecture
church interior furnishings
Opis:: Artykuł prezentuje wspólne korzenie sztuki protestanckiej w obu częściach Prus, szkicując proces przejmowania substancji materialnej Kościoła rzymskiego przez parafie katolickie przekształcane w parafie ewangelickie a następnie budowy nowych budynków kościelnych. Proces ten odbywał się w Prusach Królewskich pod kontrolą mieszczaństwa a w Prusach Książęcych pod kontrolą szlachty. Dominujące w pierwszych z wymienionych tu części Prus mieszczaństwo decydowało także o wyposażeniu kościołów miejskich i leżących w domenach oraz dbało o status quo luteranizmu i kalwinizmu, szczególnie podczas zdecydowanych działań kontrreformacyjnych szlachty polskiej. Jednocześnie mieszczaństwo i duchowieństwo protestanckie miało intelektualny wpływ na ikonografię sztuki obrazowej we wnętrzach kościelnych i świeckich. W drugiej części Prus przejęcie władzy nad strukturami kościelnymi przez dwór zluteranizowanego władcy Albrechta Hohenzollerna oraz przez szlachtę wykluczyły konflikty o kościoły z hierarchią katolicką. Jednocześnie pozwoliły na bezpośrednią kontrolę nad parafiami i kościołami, czyniąc z wnętrz kościelnych niemal prywatne rodzinne panteony. Wpływ szlachty ograniczył wpływ mieszczaństwa i duchowieństwa na sztukę obrazową, której przekaz we wnętrzach kościołów wiejskich został niemal ograniczony do treści dydaktycznych. Mimo dominacji treści katechetycznych w obydwu częściach Prus pojawiły się także dekoracje malarskie, emblematyczne, związane z pobożnością pietystyczną.
The article presents the common roots of Protestant art in both parts of Prussia, sketching the process of taking over the material substance of the Roman Church by Catholic parishes transformed into Protestant parishes and then building new church buildings. This process took place in Royal Prussia under the control of the townspeople and in Ducal Prussia under the control of the nobility. The citizens, dominating in the part of Prussia mentioned the first of here, was also decisive in furnishing urban and domain churches, and it cared for the status quo of Lutheranism and Calvinism, especially during the decisive activities of the Counter--Reformation Polish nobility. At the same time, the townspeople and Protestant clergy had an intellectual influence on the iconography of the art in ecclesiastical and secular interiors. In the second part of Prussia, the seizure of power over church structures by the court of the Lutheranized prince Albrecht Hohenzollern and the nobility ruled out conflicts over churches with the Catholic hierarchy. At the same time, they allowed for direct control over parishes and churches, making the church interiors almost private family pantheons. The influence of the gentry limited the influence of the townspeople and the clergy on pictorial art, the message of which in the interiors of rural churches was almost limited to didactic content. In spite of the domination of catechetical content in both parts of Prussia, painting and emblematic decorations related to piety have also appeared.
Źródło:: Studia Elbląskie; 2021, 22; 33-44
1507-9058
Pojawia się w:: Studia Elbląskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Lutheran church" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język