Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Bulgarian" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 136
Tytuł:
Bibliografia adnotowana naukowych prac bułgarystycznych wydanych w Polsce w latach 1947–2012
Autorzy:
Siedlecka, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677606.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
bibliography
Bulgarian literature
Bulgarian language
Bulgarian history
Bulgarian culture
Opis:
An annotated bibliography of academic works in the field of Bulgarian studies published in Poland between 1947 and 2012The bibliography of Bulgarian studies includes publications by Polish and foreign authors published in Poland in the period 1947–2012. The main language of the works cited in the bibliography is Polish, a small portion (approx. 5%) is written in Bulgarian. The following bibliography is of a subject selective nature. It takes into account monographs – excluding continuous publications the inclusion of which would involve the planning of work over several years at least. The scope of the bibliography is limited to scientific publications which include studies on Bulgarian literature, Bulgarian cultural studies and research on Bulgarian history and society. Bibliografia adnotowana naukowych prac bułgarystycznych wydanych w Polsce w latach 1947–2012Bibliografia bułgarystyczna obejmuje publikacje autorów polskich i zagranicznych, wydane na terenie Polski w latach 1947–2012. Podstawowym językiem przywołanych w bibliografii prac jest polski, niewielka część (ok. 5%) została napisana w języku bułgarskim. Poniższa bibliografia ma charakter przedmiotowy selektywny. Uwzględnia wydawnictwa zwarte – z pominięciem wydawnictw ciągłych, których umieszczenie wiązałoby się z pracą zaplanowaną na co najmniej kilka lat. Zakres bibliografii ograniczono do publikacji naukowych, które obejmują literaturoznawstwo bułgarskie, kulturoznawstwo bułgarskie, badania nad historią i społeczeństwem bułgarskim.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jedność czy różnorodność? Bułgarskie partie lewicowe w latach dziewięćdziesiątych XX wieku
Єдність чи різнорідність? Болгарські ліві партії у 90-х роках ХХ ст.
Autorzy:
Woźnica, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/489498.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Naukowe w Żytomierzu
Tematy:
Bulgarian political scene,
Bulgarian Comunist Party,
Bulgarian Socialist Party,
Bulgarian Euroleft,
New Left coalition, election
Opis:
The Bulgarian Socialist Party (BSP), a successor of the Bulgarian Communist Party, retained a dominant position among left-wing political groups in the country. This position of the post-communist party made it increasingly difficult for other leftist groups to emerge on the Bulgarian political scene. The most successful attempt to break this monopoly was made by the Bulgarian Euroleft (BEL), established in February 1997. Changes in the BSP’s management and the election failure of 1997 made it possible to begin cooperation with other leftist parties, aiming at establishing the New Left coalition. The political treaty signed on 7 January 2001 ended the 100 years of competition between left-wing and centre-left parties and strengthened the position of the BSP as a leader among Bulgarian left-wing parties.
Źródło:
Studia Politologica Ucraino-Polona; 2014, 4; 195-201
2312-8933
Pojawia się w:
Studia Politologica Ucraino-Polona
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fenomen „bułgarskich głosów” – od archaicznej diafonii do współczesnej chóralistyki
The Phenomenon of ‘Bulgarian Voices’: From Archaic Diaphony to Contemporary Choral Singing
Autorzy:
Grozdew-Kołacińska, Weronika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30147326.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
bułgarskie głosy
bułgarska polifonia
bułgarskie chóry
bułgarski śpiew tradycyjny
obrabotka
Bulgarian voices
Bulgarian polyphony
Bulgarian choirs
Bulgarian traditional singing
Opis:
Polifonia bułgarska kojarzona jest powszechnie z żeńskimi chórami, wykonującymi utwory bułgarskich kompozytorów z lat 50-80 XX wieku, inspirowane pieśnią ludową. Oryginalny styl wykonawczy, wykorzystujący tradycyjne ludowe techniki emisji głosu, przyczynił się do postrzegania tych zespołów oraz twórczości przez nie prezentowanej jako reprezentatywnych form współczesnego bułgarskiego folkloru muzycznego. W artykule została podjęta próba przedstawiania idei i procesów społeczno-kulturowych, które doprowadziły do popularności „bułgarskich głosów” na świecie oraz do powstania charakterystycznego gatunku kompozytorskiego zwanego „obrabotką”. Procesy te – jak się wydaje – mają trojakie podłoże: 1. występowania archaicznych form wielogłosu; 2. ruch społeczno-artystyczny związany ze śpiewem chóralnym i polifonią w duchu zachodnioeuropejskim (na fali budzenia się idei wolnościowo-narodowych i „powracania do Europy”); 3. muzyka religijna – jej najstarsze i reformowane gatunki. W artykule zostały scharakteryzowane wszystkie przejawy tradycyjnego wielogłosu bułgarskiego wraz ze szczegółowym zasięgiem ich występowania oraz  najważniejszymi etapami badań nad nimi. Wyłuszczone zostały cechy i elementy charakterystyczne śpiewów wielogłosowych, często o charakterze reliktowym, które nie tylko stanowią o specyfice tradycyjnej polifonii w Bułgarii, ale także miały znaczenie, jako tworzywo i źródło inspiracji, w powojennej twórczości chóralnej. Opisane zostały także konteksty historyczno-społeczne powstania ruchu chóralistycznego i narodzin nowożytnej muzyki bułgarskiej, która czerpała przede wszystkim z doskonale zachowanych pokładów bardzo zróżnicowanej muzyki ludowej (bo tylko ta mogła się rozwijać w dobie osmańskiego panowania na Bałkanach) oraz cerkiewnej tradycji starobułgarskiej, wykorzystując jednocześnie zdobycze europejskiej sztuki komponowania, do której dostęp mieli twórcy bułgarscy poprzez edukację w zagranicznych konserwatoriach muzycznych oraz w szkołach i gimnazjach, prowadzonych na terenach bułgarskich przez katolickich misjonarzy. Odnotowane zostały także polskie ślady w życiu muzycznym Bułgarów. W artykule przedstawiono również najbardziej charakterystyczne morfologiczne i brzmieniowe cechy twórczości chóralnej wybranych kompozytorów bułgarskich pierwszego i drugiego pokolenia, ze wskazaniem na ewolucję sposobu myślenia o ludowym substracie, będącym źródłem twórczej inspiracji.
Bulgarian polyphony is commonly associated with female choirs which perform pieces by Bulgarian composers of the 1950s to 1980s inspired by folksongs. Their original performance style, making use of traditional folk vocal production techniques, has contributed to perceiving these choirs and their repertoires as representative of contemporary Bulgarian music folklore. My paper is an attempt to discuss the ideas and socio-cultural processes which have resulted in the worldwide popularity of the ‘Bulgarian voices’ and in the emergence of a characteristic genre of music composition known as obrabotka. These processes seem to have had three sources: 1. the presence of archaic polyphonic forms in Bulgaria; 2. a social and artistic movement focused on choral singing and Western-European-style polyphony (developing on the rising tide of national liberation ideology and of a ‘return to Europe’); 3. sacred music, as represented by both its oldest and reformed genres. In my paper I characterise all the forms and manifestations of traditional Bulgarian polyphony, the specific scope of their use, and the main stages in research done on this subject so far. I have discussed the qualities and elements typical of those forms of polyphonic singing, which are frequently relicts of early practice. Not only do those forms decide about the unique character of traditional polyphony in Bulgaria, but they were also important as the material and inspiration for postwar choral writing in that country. I analyse the historical-social contexts of the choral movement, and the birth of modern Bulgarian music, which drew, first and foremost, on very well-preserved strata of highly varied folk music (the only form of Bulgarian music allowed to develop under the Ottoman rule in the Balkans), as well as on Old Bulgarian Orthodox Church music, while at the same time taking advantage of the achievements of European composition techniques, which Bulgarian composers could learn by attending foreign music conservatories as well as primary and secondary schools run in the Bulgarian territories by Catholic missionaries. I also note the Polish traces in Bulgarian music life, and present the most characteristic qualities of the morphology and sound of choral music by selected Bulgarian composers of the 1st and 2nd generations, demonstrating the evolution of thinking about the folk component, which was a source of their artistic inspiration.
Źródło:
Muzyka; 2020, 65, 3; 122-149
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procesy europeizacji literatury i kultury bułgarskiej w epoce modernizmu
EUROPEANIZATION PROCESSES OF BULGARIAN CULTURE AND LITERATURE IN THE AGE OF MODERNISM
Autorzy:
Gołek-Sepetliewa, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705095.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
bulgarian Modernism
Europeanization processes
Opis:
This article discusses Europeanization processes (that means adjustment to advanced western models) of Bulgarian culture and literature in the age of modernism. For Bulgarian society the Europeanization processes as an all-encompassing and demanding project generate many problems. During the age of modernism the debate centered on the opposition between traditional and modern, native – European, homely – foreign: a stronger Western orientation marked by a strong emphasis in on the Bulgarian national and identity. In this time appear inferiority complexes and serious difficulty in identifying cultural affiliation.
Źródło:
Pamiętnik Słowiański; 2012, 62, 1-2; 59-76
0078-866X
Pojawia się w:
Pamiętnik Słowiański
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka paradygmatu bułgarskiej poezji odrodzeniowej – przykład twórczości Christo Botewa
CHARACTERISTICS OF PARADIGM OF BULGARIAN REVIVAL POETRY – EXAPMLE OF HRISTO BOTEV’S WORKS
Autorzy:
Gołek-Sepetliewa, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705135.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
bulgarian poetry
Christo Botev
Opis:
In the last two decades bulgarian literary scholars make a lot of new researches focused on Botev’s poetry works. The main aim of the new analysis is the re-reading and re-interpretation of Botev’s poetic legacy. Referring to the findings of the bulgarian literary studies this article undertake the task to describe the paradigm of bulgarian revival poetry, considering Botev’s lyrical achievements as representative of this literary period. Botev is inspired from the wealth of folk traditions, he is proving his own mastery in transposition of folk designs into the new bulgarian poetry. Thematically much of the lines illustrates the pessimistic vision of the oppressed nation, which remain for several centuries under the influence of the turkish domination. The poetic imagination of tormented mother-country Bulgaria is precisely related to this concept. In this context, the poet considers as a duty to promote the patriotic idea, he becomes a teacher of his own generation, and uses poetic texts to express his social philosophy. A lirycal subject repeatedly identifies himself with the figure of a haiduk – brave fighter, rebel and revolutionary - explaining his own existence in the messianic terms. Botev’s poetry gives many original impulses in shaping the modern bulgarian poetry.
Źródło:
Pamiętnik Słowiański; 2011, 61, 1; 83-106
0078-866X
Pojawia się w:
Pamiętnik Słowiański
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emigracje wyobrażone. Podmiot nomadyczny w „Писма до Гаустин” Georgiego Gospodinowa
IMAGINED EMIGRATIONS. A NOMADIC SUBJECT IN ПИСМА ДО ГАУСТИН BY GEORGI GOSPODINOV
Autorzy:
Pytlak, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705109.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
nomadism
newest bulgarian literature
Opis:
This article is an attempt to read the cycle Писма и фотографии (Letters and photographs) of bulgarian writer Georgi Gospodinov (part of Писма до Гаустин) as the overall project, whose main idea is to "recover" the travel, to give it a new unusual dimension, by "losing way" in spaces designated by various sites of the foreign countries. Nomad, in opposite to Bauman's tourist or vagabond, is a traveler, for whom moving is not a goal in itself. Nomad is not homeless. He identifies with the place in which he resides, he explore it and leaves it (but not abandon). He has specific kind of respect for the land on which he settled (but not possessed). The metaphor of the nomad means free crossing of the broadly defined boundaries and a certain periodicity, originally associated with the cycle of nature and the seasons. The analyze of Gospodinov's Писма и фотографии shows that subject in Писма до Гаустин can be recognized as a nomadic.
Źródło:
Pamiętnik Słowiański; 2011, 61, 2; 107-126
0078-866X
Pojawia się w:
Pamiętnik Słowiański
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe stronice (nie)znanej historii
New Pages of the [un]known story
Autorzy:
Walczak-Mikołajczakowa, Mariola
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636181.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
literary Bulgarian language
New Bulgarian language
history of language
university didactic
textbook
Opis:
The article discusses the book by Diana Ivanova История на новобългарския книжовен език – a new textbook on the history of literary Bulgarian language. Starting from a discussion of terminology related to concepts the Old Bulgarian and New Bulgarian language, first presents the history of the scientific discipline as the history of the New Bulgarian literary language (NBKE), and then the textbooks used so far in the university didactics. It is necessary to indicate a new content of the discussed monograph, in which a significant novum is the different perception of the beginnings of NBKE and chapters on the activities of the literary society from Brasov and biblical translations into a language understandable to the reader in the 19th century.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2019, 16; 357-364
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Просвещенските идеи в българския XIX век. Кърджалийската тема в творчеството на Вера Мутафчиева
The Enlightenment Ideas in the Bulgarian 19th Century. The Kardzhalian Topic in the Works of Vera Mutafchieva
Autorzy:
Алипиева, Антоанета
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/635434.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Enlightenment
Bulgarian Revival
Kardzhali time
Opis:
The article examines the Enlightenment ideas in the part of Vera Mutafchieva’s work. The time of Kardzhali, a specific period of chaos and marauding in the Ottoman Empire in the 18th and 19th century, is a period of the formation of enlightenment processes that Mutafchieva depicted through images and themes in her novels and scientific studies. The author is an Ottoman specialist known worldwide and one of the greatest novelists in Bulgaria. In her novels, she portrays philosophical and geopolitical ones that characterize the historical epoch embodied in her works.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 15
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polska wersja Wzniesienia Milena Ruskowa
The Polish Version of Milen Ruskov’s Summit
Autorzy:
Rikev, Kamen
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486733.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Bulgarian literature
Bulgarian National Revival
Milen Ruskov
Magdalena Pytlak
national exclusivity
translatability of literary works
Opis:
The article comments on Milen Ruskov’s third novel Summit (The Heights / Възвишение, 2011) and its critical acclaim in Bulgaria. Set in 19th-century milieu, the revolutionary struggles and the novel’s unique language have been indicated by critics as its most outstanding aspects that provoke new debates on the national and linguistic identity of contemporary Bulgarians. At the same time the novel’s Polish translation by Magdalena Pytlak (Wzniesienie, 2017) poses other questions concerning the promotion of modern Bulgarian culture abroad, the translatability of Ruskov’s work and the translator’s strategies in terms of successfully “importing” Bulgarian literature into the Polish context.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2019, 9, 3; 17-26
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rec.: Todor Bojadžiev, Vladimir Žobov, Georgi Kolev, Maksim Mladenov, Darina Mladenova, Vasilka Radeva, Ideografski dialekten rečnik na bălgarskija ezik, T. 1: A–D, Sofija 2012, ss. 1055
Autorzy:
Waniakowa, Jadwiga
Bijak, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678545.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
review
Bulgarian language
dictionary
ideography
dialectology
Opis:
Review: Todor Bojadžiev, Vladimir Žobov, Georgi Kolev, Maksim Mladenov, Darina Mladenova, Vasilka Radeva, Ideografski dialekten rečnik na bălgarskija ezik, Vol. 1: A–D, Sofija 2012, 1055 pp.The article is a review of the first volume of An ideographic dialectal dictionary of the Bulgarian language. One of the crucial distinguishing features of the dictionary are the entry words, which are lexemes of literary Bulgarian naming the particular concepts. The entries are listed alphabetically but in keeping with the conceptual, onomasiological order. The particular entries contain all the registered dialectal forms along with their phonetic and morphological variants and information on the variants’ geographical distribution. Such way of presentation is supposed to provide a full picture of the equivalents of the general-language lexeme (concept) and demonstrate the diversity, lexical richness and nominational capabilities of Bulgarian dialects, while the choice of particular motivational features in the formation of words is supposed to reflect the specifics of the language users’ culture. The dictionary also contains words with no equivalents in the general language, a fact that allows for establishing the thematic groups (or semantic circles) in which Bulgarian dialects developed lexis that is peculiar to them. Rec.: Todor Bojadžiev, Vladimir Žobov, Georgi Kolev, Maksim Mladenov, Darina Mladenova, Vasilka Radeva, Ideografski dialekten rečnik na bălgarskija ezik, T. 1: A–D, Sofija 2012, ss. 1055Artykuł stanowi recenzję pierwszego tomu Ideograficznego słownika dialektów języka bułgarskiego. Jednym z podstawowych wyróżników omawianego słownika są wyrazy hasłowe – leksemy języka literackiego, nazywające poszczególne pojęcia. Artykuły hasłowe są uporządkowane alfabetycznie, ale z zachowaniem układu pojęciowego, onomazjologicznego. Poszczególne hasła zawierają zarejestrowane formy gwarowe i ich warianty fonetyczne oraz morfologiczne z uwzględnieniem rozmieszczenia terytorialnego danych postaci. Taka prezentacja ma dawać pełny obraz ekwiwalentów gwarowych danego leksemu (pojęcia) z języka ogólnego oraz pokazać różnorodność, leksykalne bogactwo i możliwości nominacyjne gwar bułgarskich, a wybór określonych cech motywacyjnych w kreacji wyrazów ma oddawać specyfikę kulturową użytkowników języka. W słowniku można też odnaleźć szereg specyficznych wyrazów, które nie mają odpowiedników w języku ogólnym, co pozwala ustalić, w jakich grupach tematycznych (czy też kręgach semantycznych) gwary wykształciły swoją własną leksykę.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2017, 52
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Opowieść o krzyżu żelaznym” jako źródło do dziejów wojny bułgarsko-węgierskiej z lat 894-896
Autorzy:
Leszka, Mirosław J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038206.pdf
Data publikacji:
2016-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Tsar Symeon (893-927)
First Bulgarian Tsardom
Byzantine-Bulgarian War
894-896
Old Church Slavonic literature
Opis:
The Tale of the Iron Cross does not form a primary source for the studies on history of the Bulgaro-Hungarian conflict 894-896. However, it deepens our knowledge on its memory in the Bulgarian society as it presents, to a certain degree, the wiews of the medieval Bulgarians ona war as a notion. The paper is supplemented by the Polish translation of the fragments of the Tale of the Iron Cross (by Jan M. Wolski) with the Old Church Slavonic original.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2016, 57; 77-96
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wołosi w średniowiecznej Bułgarii w badaniach uczonych bułgarskich (XX–XXI w.)
Vlachs in medieval Bulgaria in the research of Bulgarian scholars (20th–21st centuries)
Autorzy:
Leszka, Mirosław
Marinow, Kirił
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1490819.pdf
Data publikacji:
2021-07-16
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Vlachs
Bulgarians
Asanids
Second Bulgarian Tsardom
Bulgarian historiography
Wołosi
Bułgarzy
Asenidzi
Drugie Carstwo Bułgarskie
bułgarska historiografia
Opis:
Do wrażliwych problemów naukowych, na które nakładają się czasami współczesne animozje o podłożu nacjonalistycznym, należy kwestia miejsca i znaczenia w dziejach średniowiecznej Bułgarii ludu określanego w źródłach z epoki mianem Wołochów. Gros rozważań dotyczących tego tematu koncentruje się na wydarzeniach związanych z restytucją państwowości bułgarskiej pod koniec XII w., po niemal 170 latach od jej likwidacji przez Bizantyńczyków i dotyczy charakteru etnicznego zarówno przywódców rebelii przeciwko władzy bizantyńskiej, uczestników tejże oraz nowopowstałego państwa. Historiografia bułgarska okresu XX–XXI w. wypracowała dwa zasadnicze stanowiska wobec kwestii znaczenia i roli tzw. Wołochów i Wołochii w powstaniu i dziejach Drugiego Państwa Bułgarskiego. Pierwsze z nich, reprezentowane przez uczonych tej miary co Wasił Złatarski, Genowewa Caknowa-Petkowa, Borisław Primow, Nikołaj Markow, uznaje realny udział etnicznych Wołochów w restytucji państwowości bułgarskiej, drugie natomiast, przyjęte przez historyków pokroju Petyra Mutafcziewa, Iwana Dujczewa, Iwana Bożiłowa, Georgiego Bakałowa, Georgiego Nikołowa, Aleksandra Nikołowa czy Terweła Popowa, bądź całkowicie neguje ich rzeczywistą obecność w gronie powstańców, bądź skrajnie ją marginalizuje. Co zrozumiałe, żaden z uczonych bułgarskich nie jest skłonny przychylić się do popularnej wśród historyków rumuńskich tezy o wiodącej roli etnicznych Wołochów w restytucji państwa bułgarskiego pod koniec XII stulecia. Nawet zwolennicy ich realnego udziału w tym przedsięwzięciu, w tym szukający kompromisowej formuły Primow, czy wyraźnie starający się przedstawić w pełni obiektywny ogląd sytuacji Markow albo nie zgadzają się z hipotezą o wołoskim rodowodzie przywódców powstania, albo nie decydują się na sformułowanie jasnej konkluzji w tej materii. Oczywiście, poglądy badaczy skupionych wokół każdego z wyżej wskazanych stanowisk rozmijają się ze sobą w szeregu szczegółach, z drugiej zaś strony wszystkich omawianych historyków, z jednym wyjątkiem (Markow), a zatem z obu grup, łączy dość podobna argumentacja, podkreślająca bezapelacyjność bułgarskiego charakteru zarówno sił napędowych rebelii przeciwko władzy bizantyńskiej jak i odnowionego państwa. Gros tej argumentacji sformułowana została jeszcze w okresie międzywojennym (Złatarski, Mutafcziew) i czasach trwania Drugiej Wojny Światowej. (Dujczew), by następnie zostać powieloną i w pewnych kwestiach nieco wzbogaconą przez kolejne pokolenia historyków. 
The question of the place and role of the people referred in sources as Vlachs constitutes one of the most sensitive scientific problems. Sometimes they are influenced by contemporary nationalistic animosities. Most of the deliberations concerning this topic focus on the events connected to the restitution of Bulgarian statehood at the end of the 12th century, almost 170 years after its liquidation by the Byzantines. There are differences about the ethnic character of the leaders of the rebellion against the Byzantine power and its participants. The Bulgarian historiography of the 20th–21st century has developed two basic attitudes on the question of the meaning and role of the so-called Vlachs and Wallachia in the creation and history of the Second Bulgarian State. The first one is  represented by scholars such as Vasil Zlatarski, Genoveva Cankova-Petkova, Borislav Primov, Nikolai Markov. They recognize the participation of ethnic Vlachs in the restitution of Bulgarian statehood. The second attitude (Petar Mutafchev, Ivan Dujchev, Ivan Bozhilov, Georgi Bakalov, Georgi Nikolov, Alexander Nikolov or Tervel Popov) completely negates their real presence among the insurgents or marginalizes it to the extreme. Moreover, none of the Bulgarian scholars are inclined to support the thesis popular among Romanian historians about the leading role of ethnic Vlachs in the restoration of the Bulgarian state at the end of the 12th century. Even the proponents of their real participation in this endeavor, including Primov, who is looking for a compromise formula, or Markov, who is clearly trying to present a fully objective view of the situation, either disagree with the hypothesis of the Wallachian lineage of the uprising’s leaders or choose not to formulate a clear conclusion on the matter. Of course, the views of scholars around each of these positions diverge in a number of details. On the other hand, all the historians in question (with one exception - Markov), hence, the representatives of both groups, share a rather similar argumentation, emphasizing the unquestionable Bulgarian character of both the driving forces behind the rebellion against the Byzantine power and the restored state. Most of this argumentation was formulated in the interwar period (Zlatarski, Mutafchev) and during the Second World War (Dujchev), and was later reproduced, and in some respects, slightly expanded by subsequent generations of historians. 
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2021, 28, 1; 225-252
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cesarzowa Bułgarów, augusta i bazylisa – Maria-Irena Lekapena i transfer bizantyńskiej idei kobiety-władczyni (imperial feminine) w średniowiecznej Bułgarii
Autorzy:
Brzozowska, Zofia A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677435.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Maria-Irene Lekapene
Peter I of Bulgaria
First Bulgarian State
Byzantine- Bulgarian relations
peace treaty of 927
Byzantine political thought
Byzantine influence on Old Bulgarian culture
Opis:
Empress of Bulgarians, augusta and basilissa – Maria-Irene Lekapene and the transfer of the idea of imperial feminine in the Medieval BulgariaMaria Lekapene was a granddaughter of Byzantine Emperor Romanos I Lekapenos. In 927 she married Peter I of Bulgaria. Her marriage, ceremoniously entered into in Constantinople, aimed to strengthen the newly signed Byzantine-Bulgarian peace treaty. Historians attributed to the Empress a significant impact on the political moves of her husband. The Empress was also to introduce a lot of elements of the Byzantine theory of power in Bulgaria. Cesarzowa Bułgarów, augusta i bazylisa – Maria-Irena Lekapena i transfer bizantyńskiej idei kobiety-władczyni (imperial feminine) w średniowiecznej Bułgarii Maria Lekapena była wnuczką cesarza bizantyńskiego Romana I Lekapena. W 927 roku poślubiła władcę Bułgarii, Piotra. Jej małżeństwo, uroczyście zawarte w Konstantynopolu, miało za zadanie umocnić dopiero co podpisany pokój bizantyńsko-bułgarski. Historycy przypisywali carycy znaczny wpływ na polityczne posunięcia jej męża. Władczyni miała też zaszczepić na gruncie bułgarskim wiele elementów bizantyńskiej teorii władzy.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2017, 17
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantische Entwicklungen bulgarischer Turzismen
Autorzy:
Leschber, Corinna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700042.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Turkish, Bulgarian, semantics, Balkan languages
Opis:
Using the example of Bulgarian colloquial words with a Turkish origin, we trace their semantic development, taking the semantics of the etymon as a starting point and analyze the meaning of this loan in Bulgarian and in some of the neighbouring languages, such as Rumanian, Greek, Albanian and Serbian. For this purpose, we look at the following Bulgarian words: bakšìš, beljà, bìča, bimbàec, brakmà, čarăkčìja, čaršilìja, češìt, džumbušlìja, fukarà, gèle, git, kušìja, manàf, mušamà, siktìr, tajfà, and their derivatives. Besides written lexicographical sources we also use authentic material from sociolinguistic interviews (using the methodological approach, as described in Leschber 2007: 42f.). In doing this, we can show the embodiment/ rootedness of these words in traditional customs, in the history, slang, and complex loan history of every single word, as their semantic development is often rather independent from the original meaning of the lexical loan.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 2
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koniec eschatologii? Poszukiwania modus existendi w świetle (po)nowoczesnych apokryfów bułgarskich
Autorzy:
Drzewiecka, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677587.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
eschatology
Modernity
apocrypha
Bible
Bulgarian literature
Opis:
The end of eschatology? Searching for a modus existendi according to (post-)modern Bulgarian apocryphaThe paper is an attempt to reflect on the place of eschatological themes in modern and post-modern Bulgarian literature from the viewpoint of the istory of ideas. The objective of the study is literary paraphrases of the evangelical history of the 20th and early 21st centuries, which are perceived as modern apocrypha and thus as evidence of philosophical exploration of the epoch. These are placed in the context of three worldview systems competing in Europe: Judeo-Christian, Gnostic (Esoteric), and rationalistic (the Enlightenment), which considered as a epistemological paradigms (or ideal types) serve only as a hermeneutic perspective. In this light, the authors’ paraphrases about God’s Kingdom (and its Prophet and Messiah) give a diagnosis about the present crisis (of values), and therefore define an evil, speaking in fact about the Bulgarian search for a Modus Existendi. Their soteriological proposal bring about an eschatological perspective, revealing some ethical concepts (hidden in the author’s anthropology). The subject of interest relates to sources of salvation (i.e. the higher good), which manifest itself in the concepts of time (and narrative). Therefore, at the philosophical heart of the paper is Charles Taylor’s idea about the fundamental relation between the concepts of good, self, narrative and society. The analyses are provided in the light of the philosophical reflections of Agata Bielik-Robson, Philip Rieff, Paul Ricoeur, Luis Dupré, and Jacob Taubes.The main aim of the paper is to reveal the progressive process of internalising the sources of salvation, which makes the eschatological perspective disappear. Therefore, after a brief presentation of the Judeo-Christian and Gnostic apocrypha from the first half of the 20th century,in which the promise of (some king of) salvation is still valid, it is shown that most of the Bulgarian apocrypha written after 1989 create an absolutely nihilistic message, since with the help of the positive pattern they give a radically negative interpretation of the world, and thus essentially announce a complete lack of hope for its improvement. Paradoxically however, by creating a world without a good end, by revealing the mechanism of slipping into a Neognostic worldview (based on the reversed Gnostic spiritual monism), the Bulgarian apocrypha illustrate the need for a (re)dynamisation of the axiological sphere, the need for a restoration of multidimensional existence. In consequence, a connection is pointed out – according to Taubes – between the condition of the eschatological man, who pins his hope on the future, and the messianic necessity to approve the ontological leap. Koniec eschatologii? Poszukiwania modus existendi w świetle (po)nowoczesnych apokryfów bułgarskichArtykuł jest próbą refleksji nad miejscem motywów eschatologicznych w nowoczesnej i ponowoczesnej literaturze bułgarskiej z punktu widzenia historii idei. Przedmiotem badania są literackie parafrazy wątków ewangelijnych z XX i początku XXI wieku, które postrzegane są jako nowoczesne apokryfy, i w efekcie jako świadectwa poszukiwań światopoglądowych epoki. Teksty umieszone zostały w kontekście trzech konkurujących ze sobą na gruncie kultury europejskiej światopoglądów: judeochrześcijańskiego, gnostyckiego (ezoterycznego) i racjonalistycznego (oświeceniowego), której wszakże pojęte jako paradygmaty epistemologiczne (lub typy idealne) służą jedynie jako perspektywy hermeneutyczne. W tym świetle autorskie parafrazy o Królestwie Bożym (oraz jego proroku i Mesjaszu) budują diagnozę na temat aktualnego kryzysu (wartości) i w efekcie definiują zło, tj. ukazują w istocie bułgarskie poszukiwania Modus Existendi. Ich soteriologiczna propozycja aktualizuje perspektywę eschatologiczną, odsłaniającą koncepcje etyczne (ukryte w autorskiej antropologii). Przedmiotem uwagi są źródła zbawienia (tj. dobro najwyższe), które ujawniają się w koncepcji czasu (i narracji). W konsekwencji, u podstaw badania znajduje się pogląd Charlesa Taylor na temat fundamentalnego związku między koncepcjami dobra, „ja”, narracji i społeczeństwa. Analiza prowadzona jest przez pryzmat refleksji filozoficznej Agaty Bielik-Robson, Philipa Rieffa, Paula Ricoeura, Luisa Dupré i Jacoba Taubesa.Celem artykułu jest ukazanie postępującego procesu uwewnętrzniania źródeł zbawienia, powodującego zanikanie perspektywy eschatologicznej. W konsekwencji, po skrótowej prezentacji apokryfów judeochrześcijańskich i gnostyckich z pierwszej połowy XX wieku, w których to obietnica (jakiegoś) zbawienia jest wciąż aktualna, pokazane jest, że większość apokryfów napisanych po 1989 roku tworzy przekaz absolutnie nihilistyczny, ponieważ za pomocą wzoru pozytywnego oferują radykalnie negatywne ujęcie świata i tak w istocie głoszą kompletny brak nadziei na jego poprawę. Paradoksalnie, jednak poprzez stworzenie świata bez dobrego końca, poprzez ujawnianie mechanizmu osuwania się w światopogląd neognostycka (oparty o odwrócony gnostycki monizm spirytualistyczny), apokryfy bułgarskie ilustrują potrzebę ponownego zdynamizowania sfery aksjologicznej, potrzebę odbudowania wielkowymiarowości egzystencji. W konsekwencji, wskazany jest związek – w myśl Taubesa – między kondycją człowieka eschatologicznego, który lokuje swą nadzieję w przyszłości, a mesjaniczną potrzebą afirmacji ontologicznego odstępu.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 136

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies