Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Architektura gotycka" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Maswerk chóru katedry – awangardowa forma w architekturze XIII-wiecznego Wrocławia
The tracery in the cathedral’s choir – an avant-garde form in the architecture of 13th-century Wrocław
Autorzy:
Jarzewicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/294073.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
maswerk
architektura gotycka
katedra
Wrocław
tracery
Gothic architecture
cathedral
Opis:
Artykuł poświęcony jest analizie morfologicznej i interpretacji maswerków chóru katedry we Wrocławiu. Szczególną oryginalnością wyróżnia się maswerk okna wschodniego prezbiterium, w którego couronnement pojawia się dziewięciolistna rozeta o „kroplowatym” kształcie. Nie jest znany inny przykład tego rodzaju kompozycji, brak również bliskich analogii, które wyprzedzałyby jej czas powstania (przed 1268). Ta skomplikowana i niezwykła forma maswerku skłania do postawienia wielu pytań – o jego autentyczność, jego datowanie i genezę oraz miejsce w architekturze gotyckiej. Materialna substancja została po zniszczeniach II wojny światowej zrekonstruowana według stanu przedwojennego, który prawdopodobnie odpowiadał stanowi średniowiecznemu. Na podstawie analizy porównawczej można stwierdzić, że budowniczowie działający we Wrocławiu zaznajomieni byli z najnowszymi osiągnięciami w zakresie projektowania maswerków, m.in. strzech budowlanych Amiens i Kolonii. Podobnie jak w przypadku rzeźbiarskich detali, brak jest opóźnień stylowych w stosunku do wiodących ośrodków. Maswerk wrocławski, którego głównym motywem jest dziewięciolistna otwarta rozeta, nie jest przy tym bierną recepcją zachodnich osiągnięć, ale zupełnie indywidualną kreacją powstałą w oparciu o gruntowne opanowanie geometrycznego sposobu projektowania przez architekta poszukującego oryginalnych rozwiązań. Niekonwencjonalne, oryginalne kreacje powstawały równocześnie w Minden i w Pforcie, są to jednak zjawiska paralelne, a nie pierwowzory dla rozwiązania.
The topic of the article is the morphological analysis and interpretation of the traceries of the choir of the cathedral in Wrocław. The tracery of the east window of the presbytery is particularly interesting, in its couronnement appears a nine-lobe open rosette of a “drop” shape. There is no other tracery of this kind or a close analogy which would be dated prior to the time of the creation of this window (before 1268). Its complicated and unusual form prompts us to ask a number of questions – about its authenticity, its dating or genesis, and its place in Gothic architecture. The material structure was reconstructed after the destruction of World War II according to the pre-war state, which probably corresponded to the medieval shape. Based on the analysis of forms, it can be stated that the builders operating in Wrocław were familiar with the latest developments in the design of traceries, among others, that of cathedrals of Paris, Amiens and Cologne. As in the case of sculptural details, there are no stylistic delays in relation to the leading centers. The tracery of Wrocław, whose main motif is a nine-lobe open rosette, is not a passive reception of western influences and achievements, but a highly individual creation based on a thorough mastery of the geometrical way of design by an architect searching for original solutions. Unconventional, innovative creations appeared simultaneously in Minden and in Pforta, however, these are parallel phenomena and not the prototypes for the Wrocław design. Their common sources are the centers of Gothic architecture in northern France.
Źródło:
Architectus; 2018, 1 (53); 21-38
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gotyckie malowidła w wieży kościoła św. Macieja we Wrocławiu.
Autorzy:
Kaczmarek, Romuald
Witkowski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560221.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
Tematy:
architektura gotycka XIV wieku
Kościoła św. Macieja we Wrocławiu
Źródło:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2007, 2(4); 3-15
1896-4133
Pojawia się w:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Średniowieczne kościoły halowe na Śląsku. Część 2. Kościoły z XIV w.
Medieval hall churches in Silesia. Part 2. Churches in the 14th c.
Autorzy:
Kozaczewska-Golasz, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/145785.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Śląsk
architektura gotycka
kościoły halowe
Silesia
gothic architecture
hall churches
Opis:
W XIV w. na Śląsku wzniesiono 18 kościołów halowych, w większości były to miejskie kościoły parafialne, pozostałe stanowią: dwie kolegiaty (Wrocław, Głogów), dwa kościoły franciszkańskie, jeden cysterski i dwa kościoły augustiańskie. Najczęściej wzniesione zostały od nowa, a niektóre powstały w drodze przebudowy lub rozbudowy obiektów wcześniejszych. Pod względem planu i bryły kościoły halowe można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej z nich można zaliczyć obiekty halowe z wydłużonymi prezbiteriami, zaś w drugiej grupie znajdują się kościoły o innych, zróżnicowanych układach. Wśród kościołów pierwszej grupy występują trzy obiekty z prezbiteriami zamkniętymi prostą ścianą, wzniesionymi w XIII w. W pozostałych kościołach prezbiteria zakończone są wielobokiem stosowanym od 2 połowy XIII w. W drugiej grupie znalazły się kościoły z rozbudowaną częścią wschodnią. Dwa kościoły posiadają prezbiterium trójnawowe, halowe (w Nysie z XV w.), w dwóch występują transepty, a w trzecim zakrystia i kaplice tworzą w bryle pseudotransept. W XIV w. na Śląsku wykształciły się dwa nowe typy kościołów halowych ‒ jeden z wydłużonym prezbiterium i wieżą usytuowaną asymetrycznie w narożu między prezbiterium a korpusem oraz drugi z prezbiterium trójnawowym halowym, stanowiącym przedłużenie korpusu i zakończonym trzema wielobokami po stronie wschodniej. Jedną wieżę w północnym narożu między prezbiterium a korpusem najwcześniej wzniesiono w końcu XIII w. w Kożuchowie i Żarach, a później w kościele parafialnym w Paczkowie, we wrocławskim kościele św. Doroty oraz w kościołach w Środzie Śląskiej, Wołowie i Opolu. Tradycyjne dwie wieże zachodnie zbudowano tylko we wrocławskim kościele NMP na Piasku. W kościołach parafialnych w Gubinie i Jaworze wieże zachodnie pochodziły z XIII w. Wyjątkowym rozwiązaniem są dwie wieże po wschodniej stronie korpusu, przy transepcie, które wznoszą się w kolegiacie wrocławskiej. Trójnawowe halowe prezbiterium posiada kościół cysterski w Kamieńcu Ząbkowickim (rozp. 1274 r.) oraz kościół NMP na Piasku we Wrocławiu, w którym każda z naw kończy się wielobokiem. Wnętrze kościoła wrocławskiego jest długie, prezbiterium przechodzi w korpus nawowy. Wydzielenie części wschodniej zrealizowano w formie lektorium i ścian parapetowych w linii filarów międzynawowych. Rozbudowany układ przestrzenny ma kolegiata głogowska z oryginalnymi kaplicami po obu stronach długiego prezbiterium oraz z kaplicami po raz pierwszy wbudowanymi od początku między przypory korpusu nawowego. Po stronie zachodniej prawdopodobnie wznosiła się jedna wieża. Czternastowieczne kościoły halowe na Śląsku były budowlami wysokimi, przestronnymi i dobrze oświetlonymi. Ich budowniczowie zrezygnowali z klasycznego systemu sklepień z żebrami spływającymi na wiązki służek. Nowe formy kształtowania wnętrza zapoczątkowane zostały w dwóch kościołach rozpoczętych w 4 ćw. XIII w. – kościele cysterskim w Kamieńcu Ząbkowickim i kolegiacie św. Krzyża we Wrocławiu. W ich wnętrzach zrezygnowano z klasycznego systemu rozczłonkowania ścian służkami, żebra sklepienne w górnej części wtopiono w mury i pozostawiono gładkie ściany jedynie z wysokimi oknami. Gładkie ściany z wysokimi oknami maswerkowymi przyczyniają się do powiększenia przestrzeni naw bocznych. Międzynawowe filary ośmioboczne i ośmioboczne z lizenami podkreślają układ wertykalny. Wszystkie wnętrza przekryte były sklepieniami na rzutach kwadratów lub prostokątów. We wrocławskiej kolegiacie św. Krzyża po raz pierwszy nawę główną przekryto sklepieniem gwiaździstym, a nawy boczne sklepieniami pięciopodporowymi. Połączenie kwadratowych przęseł o sklepieniach gwiaździstych i prostokątnych pięciopodporowych powtarzano w kolejnych kościołach i można je uznać za typowe dla śląskich założeń halowych. W bazylikach zastosowano je tylko jeden raz w prezbiterium kościoła p.w. św. Marii Magdaleny we Wrocławiu. Asymetryczne sklepienia pięciopodporowe wprowadziły do wnętrza element ruchu. Jeszcze większą dynamikę uzyskano w kościołach, w których rozstaw filarów mijał się z rozstawem podpór, jak w kościele w Namysłowie i Ścinawie. To z pewnością nie przypadek czy błąd w obliczeniach, ale przemyślana koncepcja architektów 2 poł. XIV w. Dążenie do tworzenia asymetrii w bryłach kościołów spowodowało rezygnację z fasad dwuwieżowych i wprowadzenie jednej wieży w północnym narożu między prezbiterium a nawą. Znamienne jest, że wcześniej rozpoczętą dwuwieżową fasadę zachodnią w Jaworze zrealizowano jako jednowieżową, asymetryczną. Urozmaicenie form widoczne jest w układzie maswerków, tworzących zróżnicowane kompozycje. Wcześnie pojawiły się w nich rybie pęcherze, elementy gotyku płomienistego. Prawdopodobnie pierwsze rybie pęcherze znajdują się w portalu zachodnim kościoła NMP na Piasku we Wrocławiu, rozpoczętym około 1330 r. Czy formy te mogły przyjść z Anglii? Angielskie pochodzenie mają sklepienia asymetryczne, wzorowane na „szalonym sklepieniu” w Lincoln. Angielskie maswerki są niezwykle urozmaicone, a portale ujęte w pinakle, podobnie jak na Śląsku. Mobilność budowniczych średniowiecznych była ogromna. W XIV wieku widoczne są na Śląsku wpływy z Anglii, a także z Włoch, o czym świadczą portale, rzeźby wsporników (kościół NMP na Piasku we Wrocławiu) oraz lizeny jako typowe elementy pionowego rozczłonkowania. Mimo przejścia Śląska w lenno czeskie i teoretycznych możliwości wpływów z Czech i Austrii na Śląsku działali architekci średniowieczni, którzy stworzyli własną odmianę gotyku, z wpływami pochodzącymi z różnych dzielnic i krajów, odpowiednio przetworzonymi, a nie kopiowanymi. Swoją działalność rozpoczęli w 4 ćw. XIII w. od wielkich założeń we Wrocławiu i Kamieńcu Ząbkowickim. Pojawiły się w nich nowe układy przestrzenne, konstrukcje i formy, które ukształtowały architekturę śląskich kościołów halowych w XIV w., architekturę gotyku rozwiniętego, odmiennego od europejskiego gotyku klasycznego. Jej nowe cechy to: przestronność, asymetria i dynamika.
Eighteen hall churches were erected in Silesia in the 14th c., these were mainly city parish churches, however, there were also: two collegiate churches (Wrocław, Głogów), two Franciscan churches, one Cistercian church and two Augustinian ones. Most often they were new but some were built by way of reconstructing or developing earlier church buildings. In terms of the body and plan, hall churches can be divided into two groups. In the first one there are hall churches with elongated chancels and in the other one there are churches with a variety of other designs. In buildings belonging to the first group there are three churches with chancels closed with a straight wall, they were built in the 13th c. In the remaining churches in this group chancels are closed with a polygon, which was used from the second half of the 13th c. In the other group there are churches with a developed western wall. Two churches have a three-aisle, hall chancel (Nysa, 15th c.), in two other churches there are transepts and in the third one a sacristy and chapels form a pseudotransept. In the 14th c. two new types of hall churches were developed in Silesia, the first one had an elongated chancel and a tower located asymmetrically in the corner between the chancel and the nave and the other one with a three-aisle hall chancel, which was the extension of the nave and was closed with three polygons on the eastern side. The first towers erected on the northern corner between the chancel and the nave come from the end of the 13th c. and are located in Kożuchów and Żary, later they were also built in the parish church in Paczków, the Church of St. Dorothy in Wrocław and in Środa Śląska, Wołów and Opole. Two traditional western towers were built only in the Church of Virgin Mary on the Sand in Wrocław. In parish churches in Gubin and Jawor western towers came from the 13th c. An exceptional solution are two towers on the eastern side of the nave, which are adjacent to the transept in the Collegiate Church in Wrocław. A three-aisle hall chancel can be seen in the Cistercian church in Kamieniec Ząbkowicki (started in 1274) and in the Church of Virgin Mary on the Sand in Wrocław, in which each aisle is closed with a polygon. The church interior is long and its chancel extends into the nave. The eastern part is separated by a rood screen and parapet walls following a line of pillars between aisles. The collegiate church in Głogów has a developed spatial design with original chapels on both sides of a long chancel and chapels which for the first time were built between the buttresses of the nave at the beginning of church construction. On the western in the past side there may have been one tower. Fourteenth century hall churches in Silesia were high, spacious and well lit buildings. Their constructors decided to give up a classical system of vaults with ribs flowing to clusters of attached shafts. New forms of interior design were started in two churches whose construction began in the fourth quarter of the 13th c. – the Cistercian church in Kamieniec Ząbkowicki and the Collegiate Church of the Holy Cross in Wrocław. In their interiors the classical system of walls fragmented by attached shafts was given up, vault ribs in the top part were set in walls and thanks to this walls were smooth with high windows. Smooth walls with high tracery windows contribute to the impression that aisles are larger than they really are. Pillars between aisles are octagonal, there are also octagonal pillars with pilaster strips emphasizing the vertical design of the interior. All interiors are covered with vaults designed on square and rectangular projections. In the Collegiate Church of the Holy Cross in Wrocław, for the first time, the nave was covered with a star vault and aisles with cinquesupport vaults. The combination of two bays with star vaults and rectangular cinquesupport vaults was repeated in more churches and one can consider this design typical of Silesian hall design. In basilica churches such combination was used only once in the chancel of the Church of St. Mary Magdalene in Wrocław. Asymmetrical cinquesupport vaults introduced a motion element to interiors. Even better dynamics was achieved in churches in which pillar spacing was different from the spacing of other supporting elements, like in the churches in Namysłów and Ścinawa. This could not have been an accident or a calculation error, it must have been a well planned concept of architects from the second half of the 14th c. Striving for asymmetry in church bodies resulted in giving up elevations with two towers and introducing single towers on the northern corner between a chancel and a nave. It is characteristic that in Jawor the elevation started with two towers was finally completed with one asymmetric tower. A variety of forms is visible also in the design of tracery windows forming numerous compositions. Such elements as vesica piscis or flamboyant style of the late gothic appeared quite early. Most probably the first vesicae piscis can be seen in the western portal of the Church of Virgin Mary on the Sand in Wrocław, which was started about 1330. Could such forms have come from England? Certainly asymmetric vaults are of English origin and followed the “crazy vaults” of Lincoln Cathedral of St. Mary. English tracery is incredibly varied, portals are decorated with pinnacles, in Silesia it is similar. The mobility of medieval constructors was immense. In the 14th c. in Silesia one can observe English and Italian influences, the evidence of which are bracket sculptures (the Church of Virgin Mary on the Sand in Wrocław) and pilaster strips which were typical elements of vertical fragmentation. Although Silesia became a Czech fiefdom, and thus theoretically there could have been more Czech and Austrian influences, in fact there still were medieval architects who created their own type of gothic architecture influenced by various districts and countries, however, they transformed and not only copied the existing forms. They started their activity in the 4th quarter of the 13th c. with large complexes in Wrocław and Kamieniec Ząbkowicki. There appeared new spatial designs, constructions and forms which shaped the architecture of Silesian hall churches in the 14th c., the architecture of a developed gothic style different from the European classical gothic architecture. The new characteristics were: spaciousness, asymmetry and dynamics.
Źródło:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2013, 58, 2; 5-66
0023-5865
Pojawia się w:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Średniowieczne kościoły halowe na Śląsku. Część 3. Kościoły z XV – połowy XVI w.
Medieval hall churches in Silesia. Part 3. Churches between the 15th and mid 16th c.
Autorzy:
Kozaczewska-Golasz, H.
Golasz-Szołomicka, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/145810.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Śląsk
architektura gotycka
kościoły halowe
Silesia
gothic architecture
hall churches
Opis:
W okresie od XV w. do około połowy XVI w. na Śląsku (w granicach historycznych) wznoszono kościoły halowe na obszarze od Gubina do Żor. Posiadały one zróżnicowane układy przestrzenne, podziały wnętrz i sklepienia. Wśród 21 kościołów ponad połowę stanowią kościoły z jednonawowym prezbiterium, o niezbyt wysokich korpusach nawowych około 12-14 m, z wyjątkiem kościoła w Żarach o wysokości 19,10 m. Kościoły te przekryte były sklepieniami krzyżowymi, gwiaździstymi i pięciopodporowymi. Tylko w kościołach w Kątach Wrocławskich, Gryfowie Śląskim i w zakrystii we wrocławskim kościele św. Barbary założono sklepienia sieciowe. Żebra sklepień opierają się na wspornikach lub wnikają bezpośrednio w ściany i filary. Artykulację ścian wnętrza pilastrami zastosowano w Żarach i być może w Sycowie. W dziewięciu kościołach halowemu korpusowi odpowiada halowe prezbiterium. W trzech obiektach (Namysłów, Opole, Lwówek Śląski) każdą z naw zakończono po stronie wschodniej wielobokiem, podobnie jak w XIV w. po raz pierwszy na Śląsku uczyniono to w kościele NMP na Piasku we Wrocławiu. Halowe prezbiterium i korpus nadają kościołom znaczną długość. Nakrywano je jednym dachem dwuspadowym oraz dachami wielobocznymi nad częścią wschodnią. Kościół w Bytomiu, po przebudowie w XIX w. uzyskał układ z trójnawowym prezbiterium halowym, jednak pierwotnie posiadał on jednonawowe prezbiterium z wysokimi kaplicami po bokach, a każde wnętrze nakryte było oddzielnym dachem, które kontynuowano nad korpusem. Wnętrza kościołów różnią się rozstawem filarów, artykulacją ścian oraz systemem sklepiennym. Tylko w Namysłowie zachowały się sklepienia z XV w., w Opolu i Bytomiu założono sklepienia sieciowe około połowy XVI w., natomiast w Lwówku Śląskim sklepienia uległy całkowitemu zniszczeniu. W pięciu kościołach z halowymi prezbiteriami wprowadzono nowe rozwiązanie w postaci wielobocznego halowego obejścia, wcześniej niewystępującego na Śląsku. Po raz pierwszy wzniesiono je prawdopodobnie w Szprotawie, potem w Nysie i Gubinie. Kościoły w Górze i Mirsku zamknięto od wschodu wielobocznie, ale układ filarów i arkad międzynawowych dochodzących do ściany wschodniej nie tworzy właściwego obejścia. Kościoły halowe z prezbiterium z obejściem budowano także na niedalekich od Śląska terenach Pomorza Zachodniego i Wielkopolski. Niewątpliwie na kościołach pomorskich z kaplicami między wewnętrznymi przyporami wzorował się twórca kościoła w Gubinie. Jednak strona zewnętrzna kościoła pozostała tradycyjnie „śląska” – z wyraźnymi przyporami. W Wielkopolsce kościoły z halowym obejściem zaczęto budować później niż na Śląsku. „Hale obejściowe” Wielkopolski powstałe po 1450 r. mimo stosowanej nazwy nie miały wykształconego obejścia, sklepienie nawy głównej dochodziło do wschodniego wieloboku. Podobnie rozwiązano część wschodnią w kościele w Górze i Mirsku. Koncepcje halowego obejścia w Polsce wzorowane były na przykładach zachodnich występujących w Niemczech i Austrii. W Czechach kościoły z obejściem halowym zaczęto budować od połowy XV w., a więc później niż w Polsce. W Bytomiu, Nysie, Gubinie i Górze długie wnętrza kościołów zostały przedzielone w połowie poprzeczną ścianą arkadową, która oddziela część kapłańską. W kościołach w Gubinie i Górze wieloboczną część wschodnią otaczają kaplice, połączone na zewnątrz w wielobok ścianą bez rozczłonkowań. We wnętrzach wystąpiła nowa, wzbogacona forma dwu- i trzypoziomowej artykulacji. W Nysie, gdzie kaplice znajdują się tylko wzdłuż ścian podłużnych, po stronie wschodniej pozostawiono nisze okienne sięgające do posadzki, jak w XIV w. w Paczkowie. Obok nowego układu przestrzennego z halowym obejściem ważnym osiągnięciem architektury z XV – poł. XVI w. było wzbogacenie rysunku żeber w sklepieniach gwiaździstych oraz wprowadzenie nowych sklepień sieciowych i kryształowych. Sklepienia sieciowe otrzymały różne układy żeber, w większości w oparciu o sklepienia kolebkowe z lunetami. Najstarszymi sklepieniami sieciowymi na Śląsku były sklepienia o jednorodnej sieci z końca XIV w., a pojawiły się w nawie głównej kościoła św. św. Piotra i Pawła w Legnicy, w prezbiterium kościoła parafialnego w Środzie Śląskiej oraz w kruchcie kolegiaty św. Krzyża we Wrocławiu. W kościołach halowych na Śląsku sklepienia o jednorodnej sieci zastosowano w Górze (zakrystia), Nysie (kaplice) oraz w Gubinie. Od 1. ćw. XV w. w śląskich kościołach halowych zaczęto stosować sklepienia sieciowe w Szprotawie, Gubinie, Gryfowie Śląskim wzorowane na sklepieniu zastosowanym przez P. Parlera w katedrze praskiej (Czechy). Różnią się one proporcjami przęseł kwadratowych i prostokątnych oraz układem sieci żeber. Potrójny układ żeber występował w nawie głównej kościoła w Szprotawie oraz w prezbiterium kościoła w Gubinie. W kościołach w Bytomiu i w Lwówku Śląskim (kruchta płn.) wzniesiono XVI w. sklepienia sieciowe wzorowane na sklepieniu P. Parlera znajdującym się w wieży mostu Karola w Pradze (Czechy). Sklepienia kryształowe założono w kaplicach kościoła w Gubinie oraz pod emporą w katedrze w Opolu. W Gubinie są one na bazie sklepień o jednorodnej sieci, a w Opolu – podobne do gwiaździstych. Na Śląsku pierwsze sklepienia kryształowe powstały prawdopodobnie w prezbiterium kościoła franciszkańskiego w Żaganiu (1486-1495), choć być może wcześniejsze od nich są sklepienia w kaplicach w Gubinie. Kościoły śląskie posiadały wysokie elewacje rozczłonkowane przyporami, między którymi znajdowały się maswerkowe okna. Ściany szczytowe ozdabiano blendami ostrołukowymi lub w formie okien o podziale kratowym. W kościołach późnogotyckich o niewielkiej liczbie detali architektoniczno-rzeźbiarskich ważną rolę odgrywały okna maswerkowe, którym nadawano zróżnicowane kompozycje. Duże okna o trójdzielnych i czterodzielnych maswerkach występują w kościołach w Nysie, Lwówku i Namysłowie. Nowym elementem są łęki półkoliste, zgeometryzowane rybie pęcherze, przedłużone profile laskowania, ucięte za przecięciem profili, dowolne układy krzywolinijne oraz układy sieciowe. Nie przywiązywano natomiast większej wagi do portali – są niewielkie, niezbyt dekoracyjne. Średniowieczni budowniczowie na Śląsku w XV – poł. XVI w. stworzyli własne koncepcje kościołów halowych, wykorzystując różne elementy kościołów zachodnich, a także z dzielnic sąsiednich. Zachowano stosowany w śląskich kościołach halowy układ naw o szerokości zbliżonej do proporcji 1 : 2, tylko w Gubinie szerokość naw bocznych jest większa, ale nie równa nawie głównej, jak czyniono to w wielu kościołach austriackich. Nie wprowadzono na Śląsku filarów cylindrycznych, charakterystycznych dla kościołów europejskich. Wnętrza przekrywano sklepieniami gwiaździstymi o urozmaiconych układach żeber oraz nowymi sklepieniami sieciowymi i kryształowymi. Duże okna maswerkowe stanowią dekoracyjne dopełnienie wysokich i przestronnych wnętrz.
Hall churches were built in Silesia from the beginning of the 13th c. In the 15th c. and until the mid 16th c. 21 hall churches were erected or reconstructed . Most of the reconstructed churches came from the 13th or the beginning of the 14th c. Sometimes it is hard to establish the time and scope of reconstruction, even in situations when the documentation describing construction work have been preserved. Some essential and irreversible changes in churches were made in the 19th and at the beginning of the 20th c. In this period of time churches were not so often described as in the 14th c., H. Lutsch pointed out that transverse blind arcade which shortened the nave appeared in churches, as well as radial chapels around the presbytery, which he defined as the result search for new forms conducted by late medieval constructors. H. Tintelnot noticed that between the 14th c. and the Reformation Silesian Gothic style did not undergo any major changes. Descriptions of churches were included in catalogues of art monuments by: H. Lutsch, S. Kowalski, J. Pilch, in the Catalogue of Art Monuments in Poland. In 1962 there was a session of the Association of Art Historians, it was devoted to late Gothic architecture and art. A. Miłobędzki presented there church types occurring in Poland, pointing out that there was large number of hall churches. In his opinion the construction of the Collegiate Church of Virgin Mary in Poznań with a hall presbytery and a polygonal ambulatory was influenced by Hans von Burghausen’s churches – the Church of Holy Spirit in Landshut (1407-1461) and the choir of the Franciscan church in Salzburg (started before 1408). Unfortunately Silesia was not mentioned in these considerations. M. Zlat emphasised that there was a magnificent solution used in the church in Nysa, which, in his opinion, was covered with the Parler’s net vault. He pointed out that there was break in construction of churches due to the Hussite Wars, after which no notable buildings were erected. M. Kutzner presented Silesian architecture from the 15th and 16th c. from the perspective of its conservative character. He noticed new forms in vault details, window traceries, and interior decorations. Articles written by M. Brykowska, D. Hanulanka and M. Zlat are devoted only to vaults. In the catalogue of Architektura gotycka w Polsce (Gothic Architecture in Poland) the earlier literature, descriptions and church dating. The goal of the work preparing measurement and photographic documentation of churches, architectural and historical research as well as reconstruction of their state from the 15th – mid 16th c. The research encompassed preserved hall churches in historical borders of Silesia. Research results were the basis for a comparative analysis of projections, spatial designs, architectural and sculptural details presented in this article. The allowed to date some churches more precisely.
Źródło:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2013, 58, 3; 5-66
0023-5865
Pojawia się w:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu. Proces przekształceń zespołu budynków od średniowiecza do końca XIX wieku
Archdiocese Museum in Wrocław. Transformation process of a group of buildings from Middle Ages to the end of the 19ᵗʰ century
Autorzy:
Chorowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217341.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
architektura gotycka
wieża mieszkalna
kapitularz
Wrocław
Gothic architecture
donjon
capitulary
Opis:
Zespół obecnego Muzeum Archidiecezjalnego, Archiwum Archidiecezjalnego i Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu składa się z trzech budynków, które powstały w ciągu ponad 500 lat. Najstarszy był dawny Dom Kapituły Katedralnej, który ukształtował się w dwóch późnogotyckich fazach. Jeszcze przed 1382 r. powstał budynek mieszczący w podziemiu Piwnicę Świdnicką, czyli jedyne miejsce wyszynku piwa świdnickiego na terenie Ostrowa Tumskiego, na parterze sień i reprezentacyjny Kapitularz oraz dwa piętra o nieznanej funkcji. Kapitularz był nakryty zachowanym do dziś wielopromiennym sklepieniem o skomplikowanym rysunku żeber. Wertykalność Domu Kapituły podkreślał wieżowy aneks schodowy, akcentujący południową ścianę szczytową budynku. W latach 1518–1520 wprowadzono do jego wnętrza kamienne, kręte schody, które prowadziły do biblioteki urządzonej wówczas na I piętrze. To reprezentacyjne wnętrze uzyskało postać wysokiej, dwunawowej hali, sklepionej krzyżowo-żebrowo. Uroczysty charakter wejścia podkreślały portale z przełomu średniowiecza i nowożytności. Drugi aneks, umieszczony po stronie północnej Domu Kapituły, mieścił zapewne pierwotnie urządzenia sanitarne. Zlikwidowano go w 1896 r., w trakcie realizacji Nowego Archiwum Książęco-Biskupiego i Biblioteki Katedralnej, wg projektu architekta diecezjalnego Josepha Ebersa (1845–1923), czyli najmłodszego budynku w zespole Muzeum Archidiecezjalnego. Jednakże już wcześniej zaczęto przekształcać wnętrza średniowiecznego Domu Kapituły w duchu neogotyckim, zaczynając od renowacji kapitularza w 1882 r.
The complex of the present Archdiocese Museum, the Archives and the Capitulary Library in Wrocław consists of three buildings which came into being during the period of 500 years. The oldest was the former House of the Cathedral Chapter which was shaped during two late gothic phases. Still before 1382 a building was erected. It comprised in its underground Piwnica Świdnicka, that is the only tavern on Ostrów Tumski where Świdnica beer was sold, on the ground floor a hallway and a representative Chapter and two floors of unknown function. The Chapter House was covered with, preserved up till now, a multi-ribbed vault of a complicated rib pattern. The verticality of the Chapter House was underlined by a tower stair annex which accentuated the southern gable wall of the building. In 1518–1520 stone winding stairs leading to the Library that was on the 1ˢᵗ floor at that time, were introduced into its interior. That representative interior got the form of a high, two aisle hall with a rib vault. The ceremonial character of the entrance was underlined by portals from the turn of the Middle Ages and Modern Times. The second annex situated on the northern side of the Chapter House probably originally housed sanitation. It was removed in 1896 when the building of the New Ducal-Bishop Archives and the Cathedral Library was realised according to the design of Joseph Ebers (1845–1923) – a diocese architect. It was the youngest building in the complex of the Archdiocese Museum. However, even earlier the interiors of the medieval Chapter House started to be transformed in a neo-gothic style beginning from the restoration of the Chapter in 1882.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2019, 57; 60-71
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Architektura średniowieczna Pomorza Zachodniego
Autorzy:
Jarzewicz, Jarosław (1959- ).
Współwytwórcy:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza (Poznań). Instytucja sprawcza
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (Poznań). Wydawca
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Poznań : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
Tematy:
Architektura gotycka
Architektura polska
Architektura romańska
Architektura sakralna
Budownictwo miejskie
Budownictwo obronne
Monografia
Opis:
Bibliografia na stronach 419-[431]. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Północna wieża kościoła Mariackiego w Krakowie w perspektywie ulicy Floriańskiej. Przyczynek do badań nad planowaniem osi widokowych w średniowieczu
Northern Tower of St Mary’s Church in Kraków on Floriańska Street’s Axis. Contribution to the Research into Planning the Terminating Vistas in the Middle Ages
Autorzy:
Pajor, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23945000.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Kraków
urbanistyka
architektura gotycka
architektura municypalna
oś widokowa
urban planning
gothic architecture
municipal architecture
viewing axis
Opis:
Artykuł prezentuje rozważania nad sytuacją urbanistyczną masywu zachodniego kościoła Mariackiego w Krakowie. Kościół stoi ukośnie względem Rynku, a jego północna wieża jest wysunięta przed linię pierzei, w taki sposób, że optycznie zamyka perspektywę ulicy Floriańskiej. Wieże powstały na przełomie XIII i XIV w., w okresie intensywnej rozbudowy i przekształceń miasta. Wydaje się, że takie usytuowanie kościoła parafialnego było zabiegiem obliczonym na jak najlepsze wyeksponowanie ważnej dla komuny miejskiej budowli.
Considerations around the urban status of the westwork of St Mary’s Church are presented. The Church is placed diagonally to the Market Square, while its western tower protrudes in front of the street frontage in the way optically blocking the view on the axis of Floriańska Street. The church’s towers were raised at the turn of the 14th century in the course of intense development and transformation of the city. It seems likely that such a location of a parish church was intentional and meant to maximally expose a building important for the city’s commune.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 2; 253-283
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kaplice św. św. Piotra i Pawła oraz św. Mikołaja w przestrzeni katedry krakowskiej w XIII–XV wieku
Autorzy:
Pajor, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016278.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
kult świętych
relikwie
architektura gotycka
Kraków
średniowiecze
cult of Saints
relics
Gothic architecture
Middle Ages
Opis:
Artykuł prezentuje propozycję nowego odczytania funkcji, historii i przekształceń formalnych kaplic św. św. Piotra i Pawła oraz św. Mikołaja, przylegających do korpusu nawowego katedry w Krakowie. Kaplice te dostawiono jako aneksy do katedry romańskiej, ale podczas powstawania obecnego kościoła (1320–1364) zostały przebudowane i włączone do nowej budowli. Kaplica św. św. Piotra i Pawła została prawdopodobnie ufundowana przez biskupa Prandotę jako miejsce spoczynku relikwii św. Stanisława po jego kanonizacji w 1253 roku. W gotyckiej katedrze ołtarz tego świętego przeniesiono do jej centralnego punktu, ale obie kaplice także odgrywały rolę w jego kulcie. W kaplicy św. Mikołaja wystawiano bowiem relikwie głowy męczennika, zaś w kaplicy św. św. Piotra i Pawła – relikwie ramienia oraz dawny kamienny sarkofag, w którym szczątki spoczywały w okresie po kanonizacji.
The article presents a proposal for a new reading of the functions, history and formal transformations of the chapels of St. st. Peter and Paul and St. Nicholas. The chapels were added to the aisles of the romanesque cathedral, but during the construction of the present church (1320–1364) they were included in the new building, which lead to their extensive reconstruction and enlargement. The time and circumstances of the construction of the chapel of St. Nicholas are unknown. Chapel of St. st. Peter and Paul, according to the local tradition, in its original form, was founded by Bishop Prandota, most likely in connection with the cult of St. Stanislaus, canonized in 1253. Although, according to almost all the literature to date, a year later the saint’s relics were placed in the center of the nave of the cathedral, it seems more likely that they were placed in the aforementioned chapel. In the Gothic cathedral, the altar of St. Stanislaus was moved to its central point, but the chapel of St. st. Peter and Paul retained an important role in the worship of the martyr, as it included his arm reliquary, and from some point on also an old empty sarcophagus, in which, after canonization, the main particle of the remains were laid. In the 15th century chapel of St. Nicholas was the place where the reliquary of the saint’s head was presented. Fot this purpose, gallery was erected above its entrance. The chapels were extended so that they joined both the aisles and the transept, in the center of which the altar of St. Stanislaus was placed; thus, all three objects form a line that crosses the main axis of the church. It seems that the decision for such a sacral topography composition was made already during the construction of the cathedral, modifying the original project, assuming the erection of a narrow transept.
Źródło:
TECHNE. Seria Nowa; 2020, 5; 39-59
2084-851X
Pojawia się w:
TECHNE. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Architektura gotyckiej fary w Bochni
Architecture of the Gothic Parish Church in Bochnia
Autorzy:
Knapik, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15996409.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Bochnia
kościół św. Mikołaja
fara
architektura gotycka
gotyk
St. Nicholas Church
Parish Church
Gothic architecture
Gothic style
Opis:
Architektura bocheńskiej fary jak dotąd nie cieszyła się zbyt dużym zainteresowaniem badaczy. Zazwyczaj jedynie ograniczano się do datowania i wskazywano na inspiracje czerpane z ceglanego gotyku północnego. W niniejszym tekście podjęto próbę rekonstrukcji pierwotnego wyglądu kościoła sprzed neogotyckiej przebudowy (w ramach której m.in. zmieniono kształt szczytu w fasadzie zachodniej), a także jego analizy w kontekście architektury Małopolski i Europy Środkowej. Plan budowli znajduje szereg analogii z innymi realizacjami z regionu, a także z Czech i ze Śląska. Zupełnie nietypowy dla Małopolski jest natomiast szczyt zachodni, dla którego wzór mogły stanowić późnogotyckie szczyty Gdańska lub, co bardziej prawdopodobne, Saksonii. Jak się wydaje, obecny kształt kościoła powstał w kilku fazach: od początku XV w. do ok. 2. ćwierci tegoż stulecia wzniesiono prezbiterium, a w następnych latach prawdopodobnie korpus nawowy, jednak obecna forma jego fasady zachodniej jest wynikiem odbudowy po pożarze z ok. 1485 r., której dokonano na przełomie XV i XVI wieku lub w 1. ćwierci wieku XVI.
To-date the architecture of the Bochnia Parish Church has not inspired much investigative curiosity. Most generally the scholars have limited themselves to dating  and pointing to brick Gothic from the North as the building’s inspiration. An attempt has been made in the paper to reconstruct the genuine appearance of the Church before its Gothic Revival remodelling (which led to alterations in the western façade gable), as well as to analyse it in the perspective of the architecture of Lesser Poland and Central Europe. The plan of the building finds a number of analogies with the structures in the region, but also in Bohemia and Silesia. However, what proves utterly untypical of Lesser Poland is the western gable modelled possibly on Gdansk gables or, which is more likely, those in Saxony. It is highly probable that the current shape of the church was created in several stages: from the early 15th century until around its second quarter the chancel was raised, with the nave body built in the subsequent years, however the current form of the Church’s western façade resulted from the rebuilding after the fire in ca 1485, conducted at the turn of the 16th century or in the first quarter of the latter.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2020, 82, 2; 209-238
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tak zwana Szkoła Łacińska w Malborku w aspekcie konstrukcyjnych rozwiązań budowlanych
So-called Latin School in Malbork in terms of structural construction solutions
Autorzy:
Albrecht, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/2194766.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
Szkoła Łacińska
Santyr
architektura gotycka
Malbork w XIII w.
Krzyżacy
Latin School
gotik architekture
Malbork in XIII
Crusaders
Opis:
Z rozpoznania i analizy pierwotnych rozwiązań konstrukcyjnych zastosowanych w budynku Szkoły Łacińskiej znajdującej się na Starym Mieście w Malborku wynika, że obiekt ten nie był pierwotnie obiektem cywilnym, choć za taki był uważany, z uwagi na trudności, koszty i ryzyko, które towarzyszyły jego wznoszeniu, oraz że jego ranga jest o wiele wyższa, niż dotychczas uważano. Po wnikliwym przyjrzeniu się reliktom udało się odczytać zarówno jego architekturę, przynajmniej w ogólnym zarysie brył, jak i dzieje. Bezpośrednią przyczyną podjęcia prac badawczych stały się wykopy prowadzone w latach 2012–2013, a związane z odbudową obiektu na potrzeby Centrum Kultury. Odsłoniły one w domniemanym obrysie budynku duże partie murów z różnych epok. W efekcie rozpoznany został w budowli zamek krzyżacki Santyr z połowy XIII w., co uruchomiło szereg nowych kierunków badawczych. Zastosowane zaś w nim pierwotne rozwiązania konstrukcyjne okazały się jednymi z kluczowych dowodów potwierdzających tę tezę. Uwagę zwraca przede wszystkim układ przestrzenny założenia rozmieszczonego tarasowo na ziemnym stoku skarpy rzecznej. Wysunięta w głąb rzeki platforma tworzyła podstawę dla budynku głównego. Specyfiką tego rozwiązania było zawieszenie fundamentu zachodniej ściany ponad lustrem wody, w sztucznym nasypie poza gruntem rodzimym. Dało to typowy, ale bardzo trudny do realizacji także dzisiaj, fundament skrzyniowy. Kolejnym niespotykanym w Europie rozwiązaniem są arkadowe elewacje zewnętrzne budynku głównego. Zadziwiają także łukowo zmieniające poziom fundamenty murów zewnętrznych. Rozwiązania konstrukcyjne rozpoznane w obiekcie pozwoliły zmienić pogląd co do jego pierwotnego kształtu i funkcji oraz wytyczyły możliwe kierunki badań. Osobnym zagadnieniem, chociaż ściśle powiązanym z konstrukcją murowaną obiektu, są awarie budowlane w jego przestrzeni, których ślady zachowały się do czasów współczesnych. Zastanawiać mogą przyczyny awarii, które na przestrzeni wieków zdarzyły się także w obiektach związanych ze skarpą. Nie udało się też ustalić wszystkich możliwych źródeł destrukcji, ale szczególnie niepokojąca wydaje się możliwość aktywności awaryjnej całej skarpy.
From the recognition and analysis of the primary structural solutions used in the School building Latin, located in the Old Town of Malbork, it appears that this building was not originally a civil facility, though it was considered such, due to the difficulties, costs and risks involved accompanied its ascent, and that its rank is much higher than previously thought. After a careful examination of the preserved relics managed to read both its architecture and at least in the general outline of the solids, as well as the history. The immediate reason for undertaking research work the excavations carried out in the years 2012–2013 and related to the reconstruction of the facility for the needs have become Cultural Center. They revealed large parts of walls from different in the supposed outline of the building epochs. As a result, the building was recognized as the castle of the Teutonic Order of Santyr from the mid-thirteenth century a number of new research directions. The original design solutions used in it turned out to be one of the key evidence supporting this thesis. The first thing that draws attention is all the spatial arrangement of the layout located in terraces on the earth slope river. The platform extended deep into the river formed the basis for the main building. Specificity of this solution was to “suspend” the foundation of the western wall above the waterline, in artificial embankment outside the native soil. This resulted in a typical but very difficult to implement as well today, box foundation. Another unique solution in Europe is the arcade external facades of the main building. The foundations that change the level of arches are also amazing external walls. Design solutions identified in the facility allowed changing the view, as to its original shape and function, and setting out possible research directions. Separate the issue, although closely related to the brick structure of the building, are construction failures in its spaces, traces of which have survived to modern times. The reasons may wonder failures that also happened over the centuries in a number of facilities associated with the escarpment. No it has also managed to identify all possible sources of destruction, but it seems particularly disturbing possibility of emergency activity of the entire slope.
Źródło:
Dziedzictwo architektoniczne. Ochrona i badania obiektów zabytkowych; 4-16
9788374931519
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jarosław Jarzewicz, "Gotycka architektura Nowej Marchii : budownictwo sakralne w okresie Askańczyków i Wittelsbachów", Poznań 2000 : [recenzja]
Autorzy:
Grzybkowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/537471.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Jarosław Jarzewicz
„Gotycka architektura Nowej Marchii”
Budownictwo sakralne w okresie Askańczyków i Wittelsbachów
Nowa Marchia
architektura templariuszy
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2001, 3; 341-343
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gotycka architektura kościoła farnego (Bożogrobców) pw. Świętego Ducha w Przeworsku
The Gothic Architecture of the Main Parish (Knights of the Holy Sepulchre) Church of the Holy Ghost in Przeworsk
Autorzy:
Adamski, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14512679.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
church architecture
Gothic architecture
Crown Ruthenia
Knights of the Holy Sepulchre
rib vault
lierne vault
net vault
pseudo-basilica
architektura sakralna
architektura gotycka
Ruś Koronna
Bożogrobcy
sklepienia żebrowe
sklepienia gwiaździste
sklepienia sieciowe
pseudobazylika
Opis:
Artykuł stanowi pierwszą w literaturze naukowej monografię gotyckiej architektury kościoła farnego (dawniej Bożogrobców) w Przeworsku, niegdyś prywatnym mieście rodu Tarnowskich na Rusi Koronnej. Na podstawie analizy źródeł pisanych oraz struktury architektonicznej autor proponuje spójną interpretację dziejów budowy świątyni. Omówiony został proces wznoszenia fary, zapoczątkowany zapewne około 1400 r., a także jej XIX- i XX-wieczne przekształcenia. Przedstawiono genezę poszczególnych rozwiązań architektonicznych (typ rzutu, struktura przestrzenna, system konstrukcyjny, kompozycja sklepień), co pozwoliło na wykazanie istotnego miejsca budowli w dziejach architektury gotyckiej w południowej Polsce.
The article constitutes a monographic study, the first to be found in specialist literature, of the Gothic architecture seen in the main parish (formerly of Knights of the Holy Sepulchre) church of the Holy Ghost in Przeworsk, once a private town of the Tarnowski family in Crown Ruthenia. On the basis of an analysis of the written sources and the building’s architectural structure, the author proposes a coherent interpretation of its construction in historical perspective. The construction process, begun probably ca. 1400, and the 19th- and 20th-century transformations of the structure are discussed. The origins of particular architectural solutions (ground plan type, spatial structure, construction system, vault composition) are discussed, allowing to present the building’s important place in the history of the Gothic architecture in southern Poland.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 2; 5-34
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Średniowieczne konstrukcje ciesielskie południowego skrzydła zamku kapituły warmińskiej w Olsztynie. Przyczynek do historii zamku
Medieval carpentry structures of the southern wing of the Warmia Chapter Castle in Olsztyn. Contribution to the history of the castle
Autorzy:
Skarżyńska-Wawrykiewicz, Magdalena
Wawrykiewicz, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/538693.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Prusy
Warmia
architektura gotycka
zamek w Olsztynie
badania architektoniczne
ciesielstwo
konstrukcja szkieletowa
szachulec
więźby dachowe
Prussia
gothic architecture
Olsztyn castle
architectural studies
carpentry
frame structure
wattle and daub
roof truss
Opis:
The article presents the results of an analysis carried out during the renovation of a roof of the southern wing of the Warmia Chapter in Olsztyn in the years 2013-2014. The renovation of the castle wing roof provided us with the possibility to freely access normally inaccessible places and an opportunity to analyse the form and rules of carpentry structures found in this part of the castle, that is, a roof truss and frame walls from around 1429, including the stock-taking of carpentry joints that are not visible after the structure assembly. Since it was impossible to carry out a conservation analysis of carpentry structures in isolation from the context they are situated in, the research conclusions often have a broader scope and concern the history of the entire southern wing. The example of the Olsztyn castle presented in the article shows a significant role of analyses of historical carpentry structures in chronological order and studies of architecture and construction monuments. Historical and architectural studies of historic carpentry structures, covering a typological analysis of the structure, along with an analysis of carpentry joints, assembly signs, traces of processing and other traces and distinguishing marks, e.g inscriptions, as well as comprehensive archival studies allow chronological breakdown of the sole carpentry structure and determination of relative chronology and stratification of the entire historic building, usually subject to conversions and reconstructions over centuries. As we can see on an example of the discussed monument, studies of historical carpentry structures can often contribute to targeting architectural studies of the entire object, representing a point of departure for stratification of the entire building in many cases. Researchers have not paid much attention to wooden structures of the Olsztyn Castle. As we can speculate, a frame structure of the southern wing yard wall with a secondary masonry work could have been beyond the awareness of castle users and researchers. The level of complexity of frame structures of walls erected along with mezzanine floors and a structure of roof truss attests to the fact that the wooden structure of the granary was erected one of the highly qualified carpentry workshops, established and functioning in the Teutonic Knights state in Prussia in the 14th and 15th centuries under the influence of settlers coming from the West. Broader studies of the typology of medieval frame structures on the territory of former Prussia, especially those applied in secular construction, are seriously hindered due to the low number of preserved fachwerk walls to our times. Therefore, we should all the more indicate the need for preparing detailed documentations and analysing all relics of ancient frame structures, even those – or perhaps especially those – hidden behind subsequent masonry work, which was attempted at demonstrating on the basis of an analysis of medieval carpentry structures of a former granary in the southern wing of the Olsztyn fortress. It is not for the first time that it turns out how important the performance of scientific research during the construction investments carried out in an architecture monument is for its preservation. Not only does it allow us to become familiar with its structural transformations and supplement previous knowledge, but also to verify previous findings. Such simultaneous continuation of scientific research can often influence the construction process itself, allowing potential corrections of initial investment assumptions for the benefit of the monument’s value. As regards the roof of the southern wing of the Olsztyn Castle, the research influenced, among others, the scope and method of conducting carpentry works and the type of reconstructed roof covering. No pre-investment architectural studies carried out at an object that is continuously used cannot contribute to the collection of such a large amount of information about a given monument, as regular, careful supervision exercised by persons with appropriate qualifications, carried out during renovation works.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2015, 2; 65-92
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Primum post matricem… Gotycka architektura kolegiaty Najświętszej Marii Panny w Sandomierzu
Primum post matricem... Gothic Architecture of the Collegiate Church of the Blessed Virgin Mary in Sandomierz
Autorzy:
Kossakowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15597783.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Sandomierz
collegiate church of the Blessed Virgin Mary
hall church
Gothic architecture
Gothic
14th century
Middle Ages
kolegiata Najświętszej Marii Panny
kościół halowy
architektura gotycka
gotyk
XIV wiek
średniowiecze
Opis:
Średniowieczna architektura kolegiaty w Sandomierzu, drugiej pod względem godności świątyni diecezji krakowskiej, nie została jak dotąd satysfakcjonująco opracowana. Artykuł stanowi więc próbę nowego przedstawienia architektury kościoła w genetycznym kontekście czternastowiecznego budownictwa Europy Środkowo-Wschodniej. Przeprowadzone ostatnio prace konserwatorskie pozwalają na zrewidowanie istniejących teorii dotyczących etapów powstawania świątyni. Wiele wskazuje na to, że już około 1350 r., z fundacji Kazimierza Wielkiego, rozpoczęto wznoszenie halowego korpusu, który ukończono około roku 1370. Następnie przystąpiono do nadbudowy i przesklepienia prostokątnego chóru z 2. połowy XIII w., a konsekracji świątyni dokonał w 1382 r. biskup krakowski Jan z Radliczyc. W kolejnych latach rozebrano wschodnią ścianę prezbiterium, zastępując ją poligonalną apsydą. Każda z naw kościoła była oryginalnie nakryta osobnym dachem dwuspadowym. Najbliżej spokrewniony z kolegiatą jest halowy korpus katedry w Ołomuńcu, a wzór dla rozety z fasady zachodniej stanowi maswerk z transeptu kościoła Cystersów w Zlatej Korunie.
The medieval architecture of the second most eminent church in the diocese of Cracow, the collegiate church of the Blessed Virgin Mary in Sandomierz, which owes its Gothic appearance to the foundation of King Casimir the Great, has not yet been satisfactorily studied. The article attempts to present its architecture in relation to 14th-century structures of Central and Eastern Europe. Recent conservation work makes it possible to revise the earlier theories about the stages of the churchs construction. There are many indications that the construction of the hall nave started as early as ca. 1350, founded by King Casimir the Great, and was completed around 1370. This was followed by the upwards extension and vaulting of the rectangular choir, constructed in the second half of the 13th century. The church was consecrated in 1382 by the Bishop of Cracow, Jan of Radliczyce. In the following years, the east wall of the chancel was demolished and replaced with a polygonal apse. Each aisle of the building was originally covered by a separate gabled roof. The closest relative to the collegiate church is the hall nave of the cathedral in Olomouc and the rosette of the western façade is modelled on the window tracery from the transept of the Cistercian church in Zlatá Koruna.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 4; 715-763
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
DWUDZIESTOWIECZNA RESTAURACJA ŚREDNIOWIECZNEGO KOŚCIOŁA PW. ŚW. ANDRZEJA W BOŻEWIE
TWENTIETH-CENTURY RENOVATION OF THE MEDIEVAL CHURCH ST. ANDREW IN BOŻEWO
Autorzy:
KOWALSKI, TOMASZ
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/491134.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Płockie
Tematy:
Towarzystwo opieki nad zabytkami przeszłości
konserwacja i restauracja zabytków
Bożewo (powiat sierpecki)
gotycka architektura sakralna
ks. Michał Kaczorowski
Opis:
Artykuł poświęcony jest historii budowlanej kościoła pw. św. Andrzeja Apostoła w Bożewie na Mazowszu, analizie jego architektury oraz prezentacji prac konserwatorskich przeprowadzonych w ramach regotycyzacji świątyni w latach 1910–1911 według wskazań delegatów Towarzystwa opieki nad zabytkami przeszłości – Juliana Lisickiego i Jarosława Wojciechowskiego.
This article presents the building history of the church dedicated to Saint Andrew the Apostle in Bożewo (Mazovia), an analysis of its architecture and the presentation of conservation work, which were made as a regotization of the church in 1910–11, according to the guidelines of the delegates of Society for the Protection of Historic Monuments (Towarzystwo opieki nad zabytkami przeszłości) – Julian Lisicki i Jarosław Wojciechowski.
Źródło:
Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2019, 1(258); 3-13
0029-389X
Pojawia się w:
Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies