Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "6-3" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 80
Tytuł:
Miłosierdzie Boga w nurcie tradycji deuteronomistycznej
Autorzy:
Wypych, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1627253.pdf
Data publikacji:
2003-01-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Tradycja deuteronomistyczna
deuteronomista
miłosierdzie
Pwt 1-4
Sdz 2
6-3
6
Opis:
Nell'introduzione alla sua opera (Deut 1- 4) il deuteronmista aveva fatto vedere come il Dio avesse condotto il popolo eletto dal monte Horeb ai confini della terra promessa. Jahve indico anche chiaramente le condizioni dell'abitazione sulla terra: la fedelta agli impegni presi nel momento della stipolazione dell'alleanza. Il deuteronomista dimostra che nel Libro di Giosue il Dio aveva realizzato la promessa della terra data ai Patriarchi. Nel Librodei Giudici (2,6-3,6) fa vedere il ritmo della storia: prosperita, infedelta, punizione che conduce alla conversione e perdono. Nei Libridei Re il deuteronomista fa vedere l'infedelta dei re ed anche del popolo. Percio arriva la punizione, cioe la deportazione alla Babilonia. Il deuteronomista vuol spiegare perche il popolo eletto si e trovato nelle condizioni simili e che cosa deve fare per riuscire da questa situazione. Allora invita alla conversione e sottolinea sporattutto la misericordia di Dio, indicata gia nel programma (Deut 4,30s), ricordata nel momento della consacrazione del tempio (1 Re 8,47-50) e sottolineata in modo straordinario nel Libro d'Esodo (34,6), nel brano da noi considerato del deuteronomista, in cui leggiamo: Jahve, Dio pietoso e misericordioso, tardo all'ira e grande in benignita e fedelta.
Źródło:
Verbum Vitae; 2003, 3; 39-56
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena stanu i przydatności do dalszej pracy materiału rurociągów parowych eksploatowanych powyżej obliczeniowego czasu pracy
The assessment of condition and suitability for further service of the material of steam pipelines operated beyond the design work time
Autorzy:
Zieliński, A.
Dobrzański, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/181610.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica
Tematy:
pełzanie
rurociągi pary
stal 13CrMo4-5
14MoV6-3
10CrMo9-10
creeping
steam pipelines
13CrMo4-5
14MoV6-3 and 10CrMo9-10 steel
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań materiału rurociągów pary po długotrwałej eksploatacji w warunkach pełzania. Wykonano badania właściwości mechanicznych, zmian struktury oraz skrócone próby pełzania celem wyznaczenia trwałości resztkowej wytypowanych do badań rurociągów wykonanych ze stali 13CrMo4-5, 14MoV6-3 i 10CrMo9-10. Wykazano, że dla rurociągów, które osiągnęły lub przekroczyły obliczeniowy czas pracy tylko kompleksowy program nieniszczących badań materiałowych umożliwia ocenę stanu materiału rurociągu i wyznaczenie czasu dalszej jego bezpiecznej eksploatacji dla zdefiniowanych parametrów dalszej pracy.
This paper presents the results of tests of the material of steam pipelines after long-term service under creep conditions. The mechanical testing, structural change tests and abridged creep tests were carried out to determine the residual life of the 13CrMo4-5, 14MoV6-3 and 10CrMo9-10 steel pipelines selected for testing. It has been established that for pipelines that have reached or exceeded the design work time only the comprehensive programme of non-destructive materials testing makes it possible to assess the condition of the material of pipeline and determine the time of its further safe service for defined further operation parameters.
Źródło:
Prace Instytutu Metalurgii Żelaza; 2013, T. 65, nr 3, 3; 42-55
0137-9941
Pojawia się w:
Prace Instytutu Metalurgii Żelaza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Otrzymywanie i badanie właściwości 3,6-dihydrazynotetrazyny (DHTz)
Synthesis and characterization of 3,6-dihydrazinotetrazine
Autorzy:
Szala, M.
Szymańczyk, L.
Dziura, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/209441.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
Tematy:
3,6-dihydrazynotetrazyna
materiały wysokoenergetyczne
wysokoazotowe materiały wybuchowe
3,6-dihydrazinotetrazine
high-nitrogen explosives
high energetic materials
Opis:
W pracy opisano otrzymywanie 3,6-dihydrazynotetrazyny według przepisów literaturowych, a następnie przeprowadzono ich modyfikację pod kątem zwiększenia wydajności i uproszczenia procedury syntetycznej. Wykonano pełną analizę strukturalną i jakościową produktu finalnego. Wyznaczono ciepło spalania i standardową entalpię tworzenia DHTz. Określono wrażliwość materiału na bodźce mechaniczne (uderzenie i tarcie).
In this paper we reported the synthesis of 3,6-dihydrazinotetrazine (DHTz) by a method described in literature. In next step, original modifications of synthesis methods leading do maximization of product yield are presented. Intermediate products are characterized by elemental analysis. Final product was characterized by 1H and 13C NMR spectroscopy and elemental analysis was conducted. Heat of combustion was measured and standard enthalpy of formation was calculated. Impact and friction sensitivity of DHTz was examined.
Źródło:
Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej; 2009, 58, 3; 75-86
1234-5865
Pojawia się w:
Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ stanu warstwy wierzchniej na wybrane właściwości elementów maszyn ze stopu tytanu Ti-6Al-3Mo-2Cr
The Influence of Top Layer State on Selected Properties of the Machines Alloy Ti-6Al-3Mo-2Cr Elements
Autorzy:
Patejuk, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/359698.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Akademia Morska w Szczecinie. Wydawnictwo AMSz
Tematy:
stop tytanu Ti-6Al-3Mo-2Cr
azotowanie
mikrostruktura
wytrzymałość zmęczeniowa
EXPLO-SHIP 2004
titanium alloy Ti-6Al-3Mo-2Cr
plasma
microstructure
fatigue strength
Opis:
Przedstawiono wyniki badań mikrostruktury i wybranych właściwości mechanicznych stopu tytanu Ti-6Al-3Mo-2Cr poddanej procesom azotowania. Zbadano wpływ stanu powierzchni oraz sposobu azotowania na wybrane właściwości mechaniczne badanego stopu. Stwierdzono, że poziom wytrzymałości zmęczeniowej stopu tytanu Ti-6Al-3Mo-2Cr, w bardzo istotnym stopniu jest uzależniony od stanu warstwy wierzchniej próbek poddanych badaniom (elementów maszyn).
This research was concerned with the investigation of microstructure and selected mechanical properties of titanium alloy Ti-6Al-3Mo-2Cr after plasma nitriding processes. The influence of surface state and the nitriding method on selected mechanical properties of examined alloy was investigated. It was found that that the level of fatigue strength of titanium alloy Ti-6Al-3Mo-2Cr depends significantly on top layer state of examined samples (machines' elements).
Źródło:
Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie; 2004, 1 (73); 433-442
1733-8670
2392-0378
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trwałość eksploatacyjna materiału elementów pracujących w warunkach pełzania w energetycznych urządzeniach wysokociśnieniowych
Life time of the material of elements working under creep conditions in high-pressure power units
Autorzy:
Dobrzański, J.
Zieliński, A.
Purzyńska, H.
Dziuba-Kałuża, M.
Matusik, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/182017.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica
Tematy:
pełzanie
trwałość resztkowa
uszkodzenie
wyczerpanie
długotrwała eksploatacja
stal 13CrMo4-5
stal 14MoV6-3
stal X20CrMoV12-1
creep
residual life
damage
exhaustion
long-term service
steel 13CrMo4-5
steel 14MoV6-3
steel X20CrMoV12-1
Opis:
Przedstawiono dobór rodzaju badań w zależności od czasu eksploatacji i rodzaju elementu dla oceny stanu materiału i prognozy trwałości eksploatacyjnej w energetycznych urządzeniach wysokociśnieniowych. Określono względne udziały procesów powodujących zmiany w strukturze materiału podczas pełzania w zależności od stopnia wyczerpania. Dokonano klasyfikacji zmian w strukturze w zależności od dostępności materiału z uszkodzeniami i bez uszkodzeń wewnętrznych. Badano zmiany w strukturze stali pracujących w warunkach pełzania, w tym klasę rozpadu perlitu / bainitu i/lub martenzytu, rozwoju procesów wydzieleniowych i rozwoju wewnętrznych uszkodzeń w zależności od stopnia wyczerpania. Metodologię oceny stanu badanych stali po eksploatacji w warunkach pełzania na podstawie oceny zmian w strukturze procesów składowych tzn.: zmian w strukturze perlitu, bainitu lub martenzytu, zmian w zakresie rozwoju procesów wydzieleniowych oraz zmian w zakresie rozwoju uszkodzeń wewnętrznych odniesionych do stopnia wyczerpania przedstawiono na przykładzie stali niskostopowych i stali X20CrMoV12-1. Poziom wybranych właściwości mechanicznych, twardość, temperaturę przejścia w stan kruchy w zależności od klasy struktury i odpowiadającego jej stopnia wyczerpania przedstawiono na przykładzie stali 14MoV6-3 i X20CrMoV12 -1 po długotrwałej eksploatacji w warunkach pełzania. Sporządzono wykresy resztkowej wytrzymałości na pełzanie w postaci zależności σb = f(LM) w zależności od klasy struktury i stanu rozwoju procesów wydzieleniowych węglików na przykładzie stali 13CrMo4-5. Wyznaczoną trwałość resztkową w zależności od czasu do zerwania w próbie pełzania od temperatury badania przy stałym poziomie naprężenia odpowiadającym eksploatacyjnemu przedstawiono w postaci zależności tr =f(T) dla σ = const na przykładzie stali X20CrMoV12-1. Zależność prędkości pełzania od naprężenia σ dla temperatury dalszej eksploatacji w zależności od klasy struktury i stanu rozwoju procesów wydzieleniowych węglików przedstawiono na przykładzie stali 13CrMo4 -5. Rodzaj i udział występujących węglików w zależności od klasy struktury i stopnia wyczerpania przestawiono na przykładzie stali 13CrMo4-5. Ocenę stanu materiału na podstawie badań mikrostruktury z zastosowaniem metody replik matrycowych przedstawiono na przykładzie materiału odcinka rurociągu pary świeżej ze stali 14MoV6-3 po 216 000 godzinach eksploatacji w warunkach pełzania.
Selection of the type of investigations depending on service duration and type of element for the evaluation of material condition and forecasting the life time in high-pressure power units was presented. Relative shares of processes causing changes in structure of material during creep depending on the exhaustion degree were determined. Changes in structure depending on availability of the material with and without internal damages were classified. Changes in structure of the examined steels working under creep conditions, including the pearlite/bainite and martensite decomposition class, development of precipitation processes and development of internal damages depending on the exhaustion degree, were examined. Methodology for the evaluation of condition of the tested steels after service under creep conditions based on the assessment of structure changes in constituent processes, the so-called: changes in pearlite, bainite or martensite structure, changes in development of precipitation processes and changes in development of internal damages related to the exhaustion extent, was presented on the example of low-alloy steels and X20CrMoV12-1 steel. The level of selected mechanical properties, hardness, brittle fracture appearance transition temperature depending on the structure class and corresponding exhaustion degree was presented on the example of 14MoV6-3 and X20CrMoV12-1 steels after long-term service under creep conditions. The disposable creep strength diagrams were made in the form of relationship σb = f(LM) depending on the structure class and state of development of the carbide precipitation processes on the example of 13CrMo4-5 steel. The residual life determined as a relationship between time to rupture in the creep test and test temperature at constant stress level corresponding to the operating one is presented in the form of relationship tr = f(T) for σ = const on the example of X20CrMoV12-1 steel. The relationship between creep rate and stress σ for temperature of further service depending on the structure class and state of development of carbide precipitation processes was presented on the example of 13CrMo4-5 steel. The type and share of the occurring carbides depending on the structure class and exhaustion degree was presented on the example of 13CrMo4-5 steel. The evaluation of material condition based on investigations of microstructure using the matrix replica method was presented on the example of the material of 14MoV6-3 steel primary steam pipeline section after 216 000 h service under creep conditions.
Źródło:
Prace Instytutu Metalurgii Żelaza; 2015, T. 67, nr 2, 2; 158-167
0137-9941
Pojawia się w:
Prace Instytutu Metalurgii Żelaza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
4,4’-Tiobis(6-tert-butylo- -3-metylofenol)–frakcja wdychalna
Autorzy:
Konieczko, K.
Czerczak, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137740.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
4,4'-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenol)
TBBC
narażenie zawodowe
NDS
4,4’-thiobis(6-tert-butyl-3-methylphenol)
6,6’-di-tert-butyl-4,4’-thiodi-m-cresol
occupational exposure
OEL
Opis:
4,4’-Tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenol), (TBBC) jest białym (czasami jasnoszarym lub jasnobrązowym) krystalicznym proszkiem o lekkim zapachu, charakterystycznym dla związków aromatycznych. Związek ma bardzo małą lotność (6 • 10-7 mm Hg w temp. 70 °C), praktycznie nie rozpuszcza się w wodzie (0,08%). Ze względu na strukturę chemiczną jest zaliczany do sulfidów (tioeterów) oraz do podstawionych fenoli. 4,4’-Tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenol) otrzymuje się w reakcji 2-tert-butylo-5-metylofenolu z dichlorkiem siarki. Jest stosowany jako przeciwutleniacz, najczęściej stosuje się go jako dodatek do: poliolefin (polietylenu, polipropylenu), polimerów winylowych oraz do gumy. W Unii Europejskiej substancja ta nie została zaklasyfikowana urzędowo jako substancja stwarzająca zagrożenie, w związku z tym obowiązek klasyfikacji spoczywa na dostawcach. 4,4’-Tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenol) jest uważany za substancję drażniącą i uczulającą, chociaż wyniki przeprowadzonych badań na ludziach nie są jednoznaczne, a wyniki badań na zwierzętach wskazują na stosunkowo niewielki potencjał drażniący i uczulający tej substancji. Wyniki 2-letniego badania 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3- -metylofenolu) na gryzoniach przeprowadzonego w ramach programu National Toxicology Program (NTP) wskazują, że u szczurów krytycznym skutkiem działania tej substancji było działanie hepatotoksyczne. U zwierząt obserwowano również cechy anemii hemolitycznej. Na podstawie wyników badań na zwierzętach stwierdzono, że 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylo-fenol) po podaniu dożołądkowym i na skórę wchłania się stosunkowo słabo, gromadzi się w wątrobie i w tkance tłuszczowej – przewlekłe narażenie na 4,4’-tiobis(6- -tert-butylo-3-metylofenol) może powodować kumulację substancji w tych tkankach. W dostępnym piśmiennictwie i bazach danych nie znaleziono informacji na temat badań epidemiologicznych oceniających działanie rakotwórcze 4,4’-tiobis(6-tert-butylo- -3-metylofenolu na ludzi. Na podstawie wyników badań National Toxicology Program (NTP) wykazano brak działania rakotwórczego tej substancji. 4,4’- -Tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenol) wykazuje także słabe działanie toksyczne na rozrodczość u samców gryzoni, prawdopodobnie przez skutek estrogenny. Wyniki badań mutagenności i genotoksyczności 4,4’- -tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu) w większości dały wyniki ujemne. Dostępne dane dotyczące działania drażniącego 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu) nie pozwalają na ustalenie zależności dawka – skutek, dlatego zaproponowano przyjęcie za skutek krytyczny działanie hepatotoksyczne tej substancji. Za wartośćNOAEL przyjęto dawkę 20 mg/kg m.c. wyznaczoną w 2-letnim eksperymencie na szczurach. Obliczona na tej podstawie wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) wynosi 35 mg/m3. Ponieważ w środowisku pracy występuje narażenie na pył 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu), dlatego proponuje się przyjęcie stężenia 10 mg/m3 za wartości NDS dla frakcji wdychalnej, jak w przypadku innych nietrujących pyłów przemysłowych. Na podstawie dostępnych danych nie ma możliwości ustalenia wartości NDS dla frakcji respirabilnej. Zaproponowana wartość jest zgodna z wartościami stężeń dopuszczalnych w większości państw, w których ustalono normatywy higieniczne 4,4’-tiobis(6-tert- -butylo-3-metylofenolu). Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) 4,4’-tiobis(6-tert-butylo-3-metylofenolu).
4,4’-Thiobis(6-tert-butyl-3-methylphenol) is a white to light gray or tan powder with a slightly aromatic odor. It is insoluble in water (0.08%). Its volatility is low: 6 • 10-7 mm Hg (70 °C). TBBC is used as antioxidant in polyethylenes, polypropylenes, vinyl polymers and synthetic rubbers. There is no harmonized classification and labeling of TBBC legally established in the EU. Some manufactures classify TBBC as irritant and skin sensitizer, although human data are ambiguous and animal data indicate a weak irritation or sensitization potential of this compound. The critical effect of a long-term exposure to TBBC is hepatotoxicity and this effect was considered in setting exposure limits. A NOAEL value is 20 mg/kg bw based on a 2-year diet experiment on rats. After using uncertainty factors, a MAC (TWA) value of 35 mg/m3 was calculated. Because there is an exposure to TBBC dust in the working environment, a MAC (TWA) value of 10 mg/m3 for inhalable fraction of TBBC as for other non-toxic industrial dusts was suggested. There are no grounds for establishing STEL or BEI values.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2012, 4 (74); 99-116
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka nienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych w rybach
Characteristics of unsaturated fatty acids from fish
Autorzy:
Sąsiadek, Wojciech
Michalski, Jacek
Ulatowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/583871.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Tematy:
ryby
nienasycone kwasy tłuszczowe
n-3
n-6
omega-3 i -6
kwas linolowy
kwas α-linolenowy
fish
unsaturated fatty acids
omega-3 and -6
linoleic acid
α-linolenic acid
Opis:
Tłuszcze są jednym z podstawowych składników żywności. Pełnią funkcję zapasową, izolują termicznie, wchodzą w skład błon lipidowych, są nośnikami wielu witamin (A, D, E, K) i substancji lipofilnych. Ilość i jakość dostarczanych tłuszczów w diecie oraz ich skład mają istotny wpływ na zdrowie człowieka. Szczególnie ważnymi składnikami tłuszczów są nienasycone kwasy tłuszczowe, m.in. grup n-3 i n-6 (tzw. omega-3 i -6). Celem niniejszej pracy było scharakteryzowanie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych obecnych w rybach oraz ich wpływu na organizm człowieka. Na wstępie ogólnie omówiono nazewnictwo, budowę, podział nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz jełczenie. Przedstawiono także źródła kwasów tłuszczowych, ich przemiany i funkcje w organizmie człowieka oraz ich wpływ na niektóre choroby. Tak jak historycznie tran wielorybi, tak obecnie i inne tłuszcze oraz ich frakcje są coraz powszechniej stosowane w medycynie.
Fats are one of the basic ingredients of food. They store and supply energy, thermally insulate, form lipid membranes, are carriers of many vitamins (A, D, E, K) and lipophilic substances. The quantity and quality of fats in the diet and their composition have a significant impact on human health. Particularly important components of fats are unsaturated fatty acids, including ω-3 and ω-6 groups. The purpose of this work was to characterize the polyunsaturated fatty acids present in fish and their effect on the human body. At the beginning, the nomenclature, structure, division of unsaturated fatty acids and rancidity are discussed. The sources of fatty acids, their transformations and functions in the human body as well as the influence on some diseases are also presented. Just like historically whale oil, so now other fats and their fractions are increasingly used in medicine.
Źródło:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu; 2018, 542; 161-176
1899-3192
Pojawia się w:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
1,2,3,4,5,6-Heksachlorocykloheksan (techniczny)
1,2,3,4,5,6-Hexachlorocyclohexane
Autorzy:
Struciński, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137586.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
1,2,3,4,5,6-heksachlorocykloheksan
HCH
BHC
narażenie zawodowe
1,2,3,4,5,6-hexachlorocyclohexane
occupational exposure
maximum allowable concentration
Opis:
Techniczny heksachlorocykloheksan (HCH) uzyskuje się w procesie chlorowania benzenu pod wpływem katalitycznego działania promieniowania UV. Produkt techniczny jest mieszaniną do ośmiu izomerów przestrzennych, z których tylko izomer γ-HCH, znany jako lindan, ma właściwości owadobójcze. Podstawowym zastosowaniem technicznego HCH jest otrzymywanie czystego izomeru γ-HCH. W Polsce, jak i w większości rozwiniętych państw w strefie umiar-kowanej, wycofywanie lindanu ze stosowania w rolnictwie rozpoczęto w 70. latach. Obecnie HCH (zarówno techniczny, jak i lindan) jest stosowany jedynie w państwach o klimacie tropikalnym, przede wszystkim w Indiach. Synteza HCH (przeznaczonego do produkcji lindanu) w Zakładach Chemicznych Organika-Azot w Jaworznie, została wstrzymana w 1982 r. Obecnie techniczny HCH nie jest ani produkowany, ani konfekcjonowany w Polsce i nie wydaje się możliwe, aby sytuacja ta miała się zmienić. Toksyczność poszczególnych izomerów HCH jest różna. W przypadku toksyczności ostrej, najsilniej działającym izomerem jest izomer γ. W objawach zatrucia dominują symptomy pobudzenia układu nerwowego (pozostałe izomery, tj.: α, β i δ mają działanie przeciwne). W przypadku toksyczności przewlekłej najsilniejsze działanie wywiera izomer β, co jest związane z jego wyjątkową trwałością (persystencją) i zdolnością do biokumulacji. U ludzi ostremu zatruciu technicznym HCH towarzyszą: uczucie zmęczenia, bóle i zawroty głowy, parestezja twarzy i dłoni, nudności, wymioty, biegunka, drgawki kloniczno-toniczne, wreszcie w przypadku ciężkich zatruć śmierć, będąca następstwem niewydolności układu oddechowego bądź zapaści sercowo-naczyniowej. Objawy u osób narażonych zawodowo są podobne do wcześniej opisanych, ale występują w odpowiednio mniejszym nasileniu. Ponadto, u narażonych stwierdzano zwiększenie częstości nieprawidłowego zapisu pracy serca (EKG) i mózgu (EEG). Techniczny HCH jest substancją o umiarkowanej toksyczności ostrej. Wartości LD50 wynoszą dla różnych gatunków zwierząt od około 60 do ponad 3700 mg/kg m.c. (narażenie p.o.), od 900 do > 8000 mg/kg m.c. (narażenie dermalne) i 690 mg/m3 (narażenie drogą oddechową). W badaniach toksyczności przewlekłej podstawowym skutkiem toksycznego działania technicznego HCH u zwierząt były objawy neurotoksyczne (drgawki, trudności w oddychaniu oraz porażenie łap), zwiększenie względnej i bezwzględnej masy narządów (wątroby i nerek), zmiany w obrębie wątroby, nerek i jąder oraz zmiany aktywności enzymów i profilu białek osocza świadczące o funkcjonalnym uszkodzeniu wątroby. Omawiana substancja nie wykazuje działania mutagenego i genotoksycznego. Na podstawie wyników badań na zwierzętach wykazano, że techniczny HCH powoduje powstawanie nowo-tworów wątroby, a gatunkiem najbardziej wrażliwym na jego działanie są myszy. Izomerem, którego udział w aktywności kancerogennej technicznego HCH jest prawdopodobnie największy, jest izomer α. W 1987 r. grupa heksachlorocykloheksanów (w tym techniczny HCH) została zaklasyfikowana przez IARC do grupy 2B. Oceniono, że nie ma wystarczających dowodów rakotwórczego działania tej grupy związków u człowieka, natomiast w odniesieniu do zwierząt laboratoryjnych są one dostateczne (dla technicznego HCH i izomeru α) bądź ograniczone (dla izomerów β i γ). Zarówno techniczny HCH, jak i jego izomery nie wykazują działania teratogennego, a działanie embrio- i fetotoksyczne obserwuje się po podawaniu dawek toksycznych dla matek. Z dostępnych danych wynika jednak, że narażenie na HCH może mieć wpływ na funkcje rozrodcze, przede wszystkim samców. Izomery wchodzące w skład technicznego HCH szybko wchłaniają się do organizmu zarówno przez układ pokarmowy, jak i przez skórę oraz płuca. Po wchłonięciu są rozmieszczane praktycznie we wszystkich tkankach i narządach, przy czym największe powinowactwo wykazują do tkanki tłuszczowej. Łatwo przenikają przez barierę krew-łożysko oraz przenikają do mleka. Izomery HCH, z wyjątkiem izomeru β, są w porównaniu z innymi związkami chloroorganicznymi względnie szybko metabolizowane i wydalane z organizmu. Izomer β charakteryzuje się bardzo dużą trwałością i zdolnością do biokumulacji w tkance tłuszczowej – jego połowiczny okres wydalania u człowieka oceniono na ponad 7 lat. Metabolizm HCH zachodzi przede wszystkim w wątrobie za pośrednictwem oksydaz o mieszanej funkcji związanych z cytochromem P-450. Podstawowymi kierunkami przemian HCH są: odwodorowanie, odchlorowodorowanie, odchlorowanie i hydroksylacja. Obecnie jest znanych około 100 produktów przemiany metabolicznej HCH. Są one wydalane z organizmu, przede wszystkim w moczu, zarówno jako wolne związki, a także związane z glutationem, resztami kwasu glukuronowego, siarkowego czy merkapturowego. Mechanizm toksycznego działania HCH jest złożony i wielokierunkowy. Izomery HCH mogą m.in.: zaburzać neuroprzekaźnictwo, hamować aktywność ATP-azy sodowo-potasowej, magnezowej i wapniowej, zaburzać gospodarkę wapniową, zaburzać równowagę fosfolipidowych błon komórkowych, a także wywoływać stres oksydacyjny w wątrobie. Ponadto, izomery HCH, podobnie jak i inne insektycydy chloroorganiczne, działając pobudzająco na cytochrom P-450, mogą wielokierunkowo modyfikować metabolizm innych związków, zarówno endogennych, jak i egzogennych, co szczególnie w przypadku przewlekłego narażenia może być jednym z istotniejszych mechanizmów toksycznego działania. W ostatnich latach coraz częściej sugeruje się, że HCH, a zwłaszcza jego najtrwalszy izomer β, mogą zaburzać równowagę hormonalną organizmu. Izomer ten jest zaliczany do grupy tzw. endocrine disruptors, EDs. W większości państw normatyw higieniczny dla technicznego HCH wynosi 0,5 mg/m3. W Polsce wartość NDS (najwyższego dopuszczalnego stężenia) wynosi 0,05 mg/m3, natomiast wartość NDSCh (najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego) – 0,4 mg/m3, lecz dotychczas nie została opracowana dokumentacja dla tej substancji. Autor niniejszej dokumentacji zaproponował, na podstawie przeglądu piśmiennictwa, przyjęcie stężenia 0,17 mg/m3 za wartości NDS technicznego HCH. Podstawą ustalenia wartości NDS związku są wyniki rocznego doświadczenia paszowego na szczurach przeprowadzonego przez Dikshith i in. (1991a), na podstawie którego przyjęto wartość NOAEL wynoszącą 0,4 mg/kg/dzień. Wartość ta jest zgodna z wynikami innych badań toksyczności przewlekłej, zarówno technicznego HCH, jak i pojedynczych izomerów. Ze względu na brak silnego działania drażniącego, proponowanie wartości NDSCh związku nie znajduje uzasadnienia. Nie ma też podstaw merytorycznych do ustalania wartości DSB (dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym) technicznego HCH.
Technical grade 1,2,3,4,5,6-hexachlorocyclohexane is a mixture of eight stereoisomers. Only one of them, the γ isomer, known as lindane, is the insecticidally effective one. Both technical HCH and lindane were heavily used in agriculture as an insecticide in Europe and in other parts of the world until the 1970s. Currently, the use of HCH is limited to some tropical countries. Production of HCH in Poland ended in 1982. The other uses of HCH were human and veterinary medicine. Technical HCH demonstrates moderate oral, dermal and inhalation toxicity. Reported acute oral LD50 values in various species and strains of laboratory animals range from 60 to over 3700 mg/kg b.w., while acute dermal LD50 values range from 900 to over 9000 mg/kg b.w., and acute inhalation LC50 is 690 mg/m3. HCH isomers differ qualitatively and quantitatively in biological activity. They are reported to exert multifarious effects on the central nervous system (CNS). Some are CNS stimulants (isomer γ) causing violent epileptiform convulsions and hyperexcitability, whereas the others (β and δ) are mainly depressant. The toxicity of technical HCH varies and is related to the amount of lindane present, which is the most acutely toxic isomer. Similarly to other organochlorine compounds, hexachlorocyclohexane isomers are inducers of liver microsomal enzymes. Technical HCH have no mutagenic or genotoxic potential. Tests on laboratory animals have shown that technical HCH as well as α and γ isomers are carcinogenic in mice, producing liver-cell tumours following oral administration. In 1987 IARC classified hexachlorocyclohexanes (including technical HCH) into group 2B. Evidence of its carcinogenicity to humans is insufficient, whereas of carcinogenicity to animals is sufficient. Embryo- and fetotoxicity of hexachlorocyclohexanes has been observed at maternally toxic dos-es without any teratogenic effects. Hexachlorocyclohexanes, especially the most persistent and bioaccumulative isomer β, may disrupt the endocrine system of mammals. Hexachlorocyclohexane isomers are rapidly absorbed following oral intake, via the respiratory tract and skin. After uptake they are distributed to various tissues and organs but they are pre-ferentially stored in adipose tissue. HCH can be transferred to the foetus via the placenta. The compounds are metabolized by hepatic microsomal P-450 microsomes and excreted from the body with urine and faeces. They tend to bioaccumulate in adipose tissue (especially isomer β). The recommended health-based maximum exposure concentration (MAC) for technical grade 1,2,3,4,5,6-hexachlorocyclohexane of 0.17 mg/m3 is based on the NOAEL value (0.4 mg/kg/day) derived from 1-year feeding experiment on rats, and relevant uncertainty factors. No STEL and BEI values have been proposed.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2009, 3 (61); 75-126
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Adsorpcja 3,6-dihydrazynotetrazyny (dhtz) w utworach torfowych
Adsorption of 3,6-dihydrazinotetrazine (dhtz) on organic soil (peat)
Autorzy:
Rydelek, P.
Borkowski, A.
Szala, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400380.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
dihydrazynotetrazyna
gleby organiczne
izotermy adsorpcji
torf
adsorption isotherms
3,6-dihydrazinotetrazine
organic soil
peat
Opis:
Coraz powszechniejsze poszukiwania nowoczesnych materiałów wysokoenergetycznych oraz idące w ślad za tym ich stosowanie na skalę techniczną pociąga za sobą istotne zagrożenia związane z możliwością skażenia środowiska naturalnego. Obecnie intensywnie badaną grupą materiałów wysokoenergetycznych są m.in. związki heterocykliczne zawierając azot w cząsteczce. Badania wpływu niektórych z tej grupy związków na wzrost i rozwój mikroorganizmów w glebie jednoznacznie wskazują na ich potencjalne możliwości znacznej modyfikacji aktywności biochemicznej w tym środowisku [Zerulla i wsp. 2001; Yu i wsp. 2007]. Wcześniejsze badania wpływu dihydrazynotetrazyny na aktywność mikrobiologiczną i enzymatyczną w glebie [Borkowski i Szala 2010; Borkowski i wsp. 2011] wykazały, że związek ten z jednej strony charakteryzuje się dużą toksycznością w stosunku do bakterii glebowych in vitro, z drugiej strony wykazuje nieznaczne tylko właściwości hamujące aktywność dehydrogenaz oznaczanych bezpośrednio w glebie. Prezentowane badania adsorpcji DHTz w wybranych glebach organicznych zostały wykonane z zastosowaniem modelu Langmuira oraz modelu Freundlicha. Umożliwiło to wyznaczenie podstawowych parametrów charakteryzujących proces adsorpcji DHTz. Otrzymane wyniki wskazują na znaczny proces sorpcji tego związku w badanych glebach, na co wskazuje parametr maksymalnego pokrycia powierzchni sorbentu wg modelu Langmuira, który wyniósł maksymalnie 0,079 mol kg-1 w badanych próbkach torfu (w zakresie stężeń równowagowych do 0.0004 mol kg-1). Warto dodać, że w badaniach porównawczych, dla węgla aktywnego (Merck) otrzymano wynik tylko cztery razy większy: 0,32 mol kg-1.
At present intensively studied group of high-energetic materials are heterocyclic compounds containing nitrogen in the molecule. Research on the influence of some of this group of compounds on the growth of microorganisms in the soil clearly indicate their potential role in significant modification of the biochemical activity in this environment. Earlier studies on 3,6-dihydrazinotetrazine and their impact on microbial and enzymatic activity in soil have shown that this compound, on the one hand is characterized by high toxicity in relation tosoil bacteria in vitro, but on the other hand one weakly affect the activity of dehydrogenases measured directly in the soil. This may suggest the significant adsorption of DHTz on the soil. In this paper the presented studies of adsorption of DHTz on selected organic soils have been carried out using the Langmuir model and Freundlich model. The results indicate a considerable process of adsorption of this compound on the studied soils, as indicated by the parameter of the maximum coverage of the adsorbent surface by adsorbate according to Langmuir model.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2012, 29; 153-161
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oznaczanie 3,7-dimetylookta-2,6-dienalu w powietrzu na stanowiskach pracy metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej
Determining 3,7-dimethylocta-2,6-dienal in workplace air with HPLC
Autorzy:
Jeżewska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137396.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
3,7-dimetylookta-2,6-dienal
cytral
metoda analityczna
metoda chromatografii cieczowej
powietrze na stanowiskach pracy
3,7-dimethyl-2,6-octadienal
citral
determination method
workplace air
liquid chromatographic analysis
Opis:
Na podstawie wyników badań opracowano czułą i selektywną metodę oznaczania stężenia 3,7-dimetylookta- 2,6-dienalu w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detektorem diodowym. Metoda polega na adsorpcji par 3,7-dimetylookta- 2,6-dienalu na żelu krzemionkowym, desorpcji metanolem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Metoda umożliwia oznaczanie 3,7-dimetylookta- 2,6-dienalu w zakresie stężeń 2,7 ÷ 54 mg/m3. Oznaczalność metody wynosi 1,9 μg/m3. Opracowaną metodę oznaczania 3,7-dimetylookta- 2,6-dienalu zapisaną w postaci procedury analitycznej zamieszczono w Załączniku.
A new procedure has been developed for the assay of 3,7-dimethylocta-2,6-dienal (citral) with high-performance liquid chromatography with an diode array detector. This method is based on the adsorption of 3,7-dimethyl-2,6-octadienal vapors on a silica gel, desorption with methanol and chromatographic analysis of the obtained solution. The working range is 2.7 to 5.4 mg/m3 for a 24-L air sample. Limit of quantification: 1.9 μg/m3. The developed method of determining 3,7-dimethyl- 2,6-octadienal has been recorded as an analytical procedure, which is available in the Appendix.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2013, 1 (75); 127-138
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw preparatow Arbolin 036 SL i Promalin 3,6 SL na wzrost okulantow jabloni odmian 'Szampion'i 'Jonica'
The effect of preparations Arbolin 036 SL and Promalin 3,6 SL on growth maiden apple trees of 'Sampion' and 'Jonica' cultivars
Autorzy:
Kaplan, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/832204.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Instytut Ogrodnictwa
Tematy:
preparat Promalin 3,6 SL
Arbolin 036 SL
jablonie
jablon Sampion
wzrost okulantow
jablon Jonica
drzewa owocowe
rozgalezianie sie okulantow
okulanty
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach; 2006, 14; 37-44
1234-0855
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 80

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies