Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "hydronimia" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Elektroniczny słownik nazw wodnych Polski
    The electronic dictionary of hydronyms in Poland
    Autorzy:
    Swoboda, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/131280.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Geodetów Polskich
    Tematy:
    hydronimia
    toponimia
    leksykografia
    rejestr nazw geograficznych
    hydronymy
    toponymy
    lexicography
    geographical names register
    Opis:
    W artykule omawiam opracowywany w formie elektronicznej Słownik nazw wodnych Polski. Ma on na celu zebranie jak największej liczby obiektów wodnych (zarówno wód płynących, jak i stojących) mających współcześnie lub w przeszłości nazwę. Na artykuł hasłowy składają się następujące informacje: współczesna nazwa obiektu, dane fizyczne obiektu, lokalizacja geograficzna, chronologiczne zestawienie zapisów historycznych i etymologia nazwy. Stworzony na potrzeby słownika moduł elektroniczny (w założeniu dostępny w Internecie) pozwala na łatwą edycję haseł, a także na przeszukiwanie i sortowanie bazy danych, jaką stanowi omawiany słownik, według wielu kryteriów i filtrów. W artykule opisuję historię powstania słownika, sposób jego tworzenia i późniejszego wykorzystywania. Przy opisie tworzenia haseł zwracam uwagę na problemy, na jakie napotykamy przy pozyskiwaniu danych z różnych rejestrów geograficznych.
    In the article I present the electronic version of the dictionary of hydronyms in Poland. It aims to collect a wide amount of water facilities (both flowing and standing) that have a name (or had it in the past). Each entry in the dictionary consists of the following information: the contemporary name of an object, the physical properties of an object (length, area), the geographic location, the chronological summary of historical records and the etymology of each name. Electronic version of the dictionary (with the assumption of availability online) allows editing the entries, as well as searching and sorting in the database according to multiple criteria and filters. In the article I describe the process of creation of the dictionary and its subsequent use. I also pay attention to the problems we face with data acquisition from different geographic information databases.
    Źródło:
    Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji; 2012, 23; 407-417
    2083-2214
    2391-9477
    Pojawia się w:
    Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania nad kreteńskim hydronimem Κυμαῖος
    Considerations on the Cretan river Κυμαῖος
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879638.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    hydronimia
    język grecki
    Kreta
    nazwy florystyczne
    hydronymy
    Greek language
    Crete
    floristic names
    Opis:
    Antyczna nazwa wodna Κυμαῖος, poświadczona na dwóch inskrypcjach opisujących granice pomiędzy kreteńskimi miastami-państwami Hierapytną i Lato, określała okresowy ciek wodny noszący w dobie współczesnej miano Kseropótamos (ngr. Ξεροπόταμος, dosłownie ‘sucha rzeka’) lub Fruzí Potamós (ngr. Φρουζή Ποταμός, dosłownie ‘rzeka Fruzisa’). Wywód starożytnego hydronimu od apelatywu gr. κῦμα (gen. sg. κύματος) n. (osnowa na -t-) ‘fala, bałwan’ wydaje się wątpliwy zarówno z punktu widzenia greckiego słowotwórstwa (rzekomy derywat nie wykazuje śladów tematycznej spółgłoski zębowej -t-), jak i z formalnych względów (rzeka nie płynie przez cały rok i nie niesie ‘falującej, wzburzonej’ wody). Za bardziej prawdopodobny należy uznać wywód od apelatywu greckiego κύμη f. ‘jakaś odmiana kapusty’. Florystyczne nazwy wodne cieszyły się popularnością zarówno w dobie starożytnej, jak i nowożytnej.
    The ancient river name Κυμαῖος, attested in two inscriptions describing the boundaries of the Cretan cities Hierapytna and Lato, referred to a seasonal stream which is today called Kseropótamos (Mod. Gk. Ξεροπόταμος, literally ‘dry river’) or Fruzí Potamós (Mod. Gk. Φρουζή Ποταμός, literally ‘Fruzis’ river’). It is impossible to derive the ancient hydronym from the Greek appellative κῦμα (gen. sg. κύματος) n. (t-stem) ‘wave, billow’ because of formal reasons (it is not ‘a seething river’) as well as some problems connected with Ancient Greek word-formation (no traces of a t-stem are visible in the river name under analysis). The derivation from the Ancient Greek noun κύμη f. ‘a kind of cabbage’ is the most probable explanation. River names derived from plants were widespread in both ancient and modern times.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 3; 5-16
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O arabskiej genezie wyrazu nowogreckiego κατσαμπας
    On the Arabic origin of Modern Greek κατσαμπας
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1878589.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    greckie słownictwo
    hydronimia
    język nowogrecki
    orientalne zapożyczenia
    Greek vocabulary
    hydronymy
    Modern Greek
    oriental borrowings
    Opis:
    Apelatyw κατσαμπάς dokumentuje w gwarach nowogreckich dwa znaczenia (1. ‘studnia’; 2. ‘rodzaj żurawia’). Badacze greccy wywodzą ów dialektyzm z języka tureckiego, por. tur. kasaba ‘miasteczko’, dial. ‘kanał nawadniający’. Jednak wywód nowogreckiego wyrazu bezpośrednio ze źródła arabskiego wydaje się bardziej prawdopodobny, por. arab. qaṣaba ‘forteca, twierdza; przedmieście’, qaṣabä(t) ‘rura, tchawica’. Wyraz arabski został najpierw zapożyczony przez Kreteńczyków podczas arabskiej okupacji wyspy Krety (ok. 824-961) i za pośrednictwem dialektu kreteńskiego zaadaptowany przez inne lokalne gwary nowogreckie w dobie bizantyńskiej (961–1204). Dialektyzm nowogrecki κατσαμπάς nie został poświadczony w słownikach dialektu kreteńskiego, chociaż w kreteńskiej hydronimii i toponimii występuje pospolicie jednostka onimiczna Κατσαμπάς. Ludowy charakter i ograniczona dystrybucja nowogreckiego apelatywu jest potwierdzona przez dane leksykalne. Na wyspie Karpathos, leżącej nieco na wschód od Krety, termin κατσαμπάς oznacza ‘studnię’. Odmienne znaczenie ‘rodzaj żurawia wodnego’ zostało zarejestrowane na wyspach Kos, Rodos i Cyprze. Dwie przesłanki przemawiają za bezpośrednim zapożyczeniem ze źródła arabskiego. Po pierwsze, język arabski zawiera dwa homonimiczne słowa qaṣaba ‘forteca, twierdza; przedmieście’ oraz qaṣabä(t) ‘rura, tchawica’. Do tego ostatniego znaczenia nawiązuje dialektyzm nowogrecki. Po drugie, względy chronologiczne przemawiają za hipotezą, że Kreteńczycy zapożyczyli wyraz arabski bezpośrednio od Arabów okupujących wyspę Kretę w latach 824-961. Cristoforo Buondelmonti, autor dzieła Descriptio insule Crete (napisanego w 1417 r.), informuje o studni (łac. puteus), położonej ok. 1,5 km na wschód od Kandii, stolicy Krety w dobie panowania weneckiego (ob. Iráklio). Woda pitna z tej studni był sprzedawana mieszkańcom miasta: [...] puteus est Cazamba dictus. Aquam cuius pueri per Candiam civitatem ferentes vendunt magnis vocibus exclamantes „[…] znajduje się studnia zwana Cazamba. Wodę z tej studni chłopcy roznoszą po całym mieście Kandii i sprzedają głośno krzycząc”. Piętnastowieczna nazwa studni (łac. Cazamba, ngr. Κατσαμπάς) z całą pewnością nie została zapożyczona za pośrednictwem tureckim, jako że armia osmańska podbiła Kretę dopiero w połowie XVII stulecia (1645-1669), czyli dwa wieki później. Co więcej, kreteński ojkonim Κατσαμπάς został poświadczony już w 1279 roku. Najprawdopodobniej studnia zwana Katsabás została zbudowana i nazwana przez Arabów, którzy niedaleko zbudowali twierdzę Rabdh al-Khandáq (ob. Iráklio), późniejszą stolicę wyspy.
    The appellative κατσαμπάς is attested in the Modern Greek dialects in two different meanings (1. ‘well’; 2. ‘a kind of well-sweep’). The Greek linguists believe that it was borrowed directly from Turkish kasaba ‘country town’, dial. ‘irrigating channel’. It is suggested that the Modern Greek appellative is of Arabic origin, cf. Arab. qaṣaba ‘fortress, citadel; suburb’, also qaṣabä(t) ‘pipe, windpipe’. The Arabic word was first adopted by the Cretan Greeks during the Arabic occupation of the island of Crete (ca. 824-961 AD) and later the Cretan borrowing was gradually distributed in the Byzantine Greek world. The Modern Greek appellative κατσαμπάς, which is very well attested in the Cretan toponymy and hydronymy, is not registered in any dictionary of the Cretan dialect. However, a folk character and a limited distribution of the word in question is confirmed by lexical data collected in some regions of Hellas and Cyprus. The term κατσαμπάς means ‘well’ in Karpathos, the island lying near Crete. A different meaning ‘a kind of well-sweep’ is attested in Rhodes, Cos and Cyprus. According to Greek linguists, the Modern Greek noun denoting ‘well’ (or ‘a kind of well-sweep’) was directly borrowed from Turkish kasaba ‘country town’, dial. ‘irrigating channel’. Of course, the Turkish appellative is of Arabic origin, cf. Arab. qaṣaba ‘fortress, citadel’, also ‘suburb’. I cannot agree with this explanation for two reasons. Firstly, the Arabic language contains two homonymic words: qaṣaba (1) ‘fortress, citadel; suburb’ and qaṣabä(t) (2) ‘pipe, windpipe’. The Modern Greek dialectal form κατσαμπάς m. ‘well; well-sweep’ seems to derive from the latter Arabic appellative (and not the former one). Secondly, the Cretans had to borrow the Arabic word during the Arabic occupation of the island (ca. 824-961 AD). Cristoforo Buondelmonti, the author of Descriptio insule Crete (written in 1417), gives a strong mention on the important well (Lat. puteus), which was located away from Candia, the capital of Crete during the Venetian rule (now Herakleion). The drinking water from this well was sold to town’s inhabitants (v. 734-736): [...] puteus est Cazamba dictus. Aquam cuius pueri per Candiam civitatem ferentes vendunt magnis vocibus exclamantes “there is a well called Cazamba. Some boys sell its water, bearing it into the city Candia and crying there with great voices”. The 15th-century name of the extra-Candian well (Lat. Cazamba, Mod. Gk. Κατσαμπάς) could not be borrowed by the Turkish mediation, as the Ottoman army conquered Crete in the middle of 17th century (1645-1669), i.e. two centuries later. What is more, the Cretan toponym Κατσαμπάς is registered as early as in 1279 AD. It is highly probable that the well called Κατσαμπάς in Candia was created and named by the Arabs.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 6; 33-53
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Węgra — dawny hydronim jaćwięski
    WĘGRA — A FORMER YATVINGIAN HYDRONYM
    Autorzy:
    WITCZAK, KRZYSZTOF TOMASZ
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/597891.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    Jaćwięgowie
    język jaćwięski
    onomastyka jaćwięska
    hydronimia bałtycka
    słownik polsko-jaćwięski
    depalatalizacja sonantów miękkich
    Yatvingians
    Yatvingian language
    Yatvingian onomastics
    Baltic hydronymy
    Polish-Yatvingian dictionary
    depalatalization of palatal resonants
    Opis:
    The article deals with a Baltic etymology of the river name and place name Węgra, earlier Wągra (Northern Mazovia). It is suggested that the hydronym in question derives from Yatvingian *Wungrā and Baltic *Wingrā f. ‛winding, tortuous, crooked [river]’. Yatvingian is the only Baltic language showing the depalatalization of palatalized syllabic resonants at an early period. Three examples of such an exclusive phonological process are carefully reviewed. Two glosses exemplifying the sound change are found in the so-called Polish-Yatvingian dictionary (PYD ), also known as Zinov’s dictionary: Yatv. wułkʃ ‛wolf’ (PYD 25) < Balt. *wilkas, cf. Lithuanian vilkas, Latvian vìlks, OPrus. wilkis ‛id.’; Yatv. wułd ‛to want’ (PYD 3) < Balt. *wiltēi, cf. Lith. vìltis ‛to hope’, Latv. vilt ‛to cheat, swindle, delude’. The third instance, Yatv. wurszajtis ‛an aged priest offering a goat’ (cf. Lith. viršáitis ‛village-mayor, village-chief, elder in a village’, Latv. virsaitis ‛village-mayor’), is mentioned in the 16th century AD in Jan and Hieronim Malecki’s testimony on the Sudovians (i.e. Y atvingians) inhabiting the Sambia Peninsula.271-
    Źródło:
    Onomastica; 2015, 59; 271-279
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hydronim Szywra — efekt polsko-niemieckich kontaktów językowych
    Hydronym Szywra — the Effect of Polish-German Language Contacts
    Autorzy:
    Swoboda, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971871.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    hydronimia
    toponimia
    etymologia
    adaptacje nazw niemieckich
    Wielkopolska
    hydronymy
    toponymy
    etymology
    adaptations of German names in the Polish language
    Greater Poland
    Opis:
    The hydronym Szywra refers to the small river in the Warta basin flowing in the central part of Greater Poland. Although its name remained unclear for most of the researchers, it was believed to be of Pre-Slavic or Balto-Slavic origin. The paper reveals that these hypotheses were based on the wrong interpretation of the source material, and provides a new etymology for the name Szywra. Based on the critical analysis of all of the reachable records of names referring to the river Szywra, it has been proven that its Polish name is an adaptation of the former German name Schieferbach. Such a process was possible due to the long-term bilingual situation in the region of Greater Poland.
    Źródło:
    Onomastica; 2016, 60; 273-285
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy florystyczne w nowożytnej hydronimii kreteńskiej
    FLORISTIC NAM ES IN TH E MOD ERN CRETEAN HYDRO NYMY
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971769.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    współczesna hydronimia grecka
    nazwy roślin
    język nowogrecki
    dialekt kreteński
    Modern Greek river names
    botanic appellatives
    Modern Greek language
    Cretan dialect
    Opis:
    In the paper is discussed as many as 468 Cretan river names, which may derive from the Modern Greek appellatives denoting plants. Floristic names represent 10% of all the modern hydronyms of the island (4666 names). As to the structure of the analyzed floristic names we can distinguish 294 simple names (62,9%), 160 composed names (34,1%) and 14 elliptical names (3%). It is worth emphasizing that 25 floristic river names appeared as early as in the Venetian times (1204–1669). Finally, an exhaustive list of the Modern Greek plant names, which became a basis of deriving numerous Cretan hydronyms, is presented.
    Źródło:
    Onomastica; 2015, 59; 281-299
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O meandrach identyfikacji średniowiecznych nazw wodnych na północno-wschodnim i wschodnim Mazowszu
    About Meanders of Identification of Medieval River Names in the North-eastern and Eastern Mazovia Region
    Autorzy:
    Kowalczyk-Heyman, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/597855.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    hydronimia
    Mazowsze wschodnie
    Mazowsze północno-wschodnie
    hydronymy
    Eastern Mazovia
    North-eastern Mazovia
    Opis:
    In the paper, on the basis of several dozen examples of hydronyms from eastern and north-eastern Mazovia, the erroneous attribution of written sources and, as a consequence, their incorrect identification and location were shown. These kinds of mistakes can be found in toponymical, hydrographical and historical publications. It is the result of taking attestations from the context of the source, poor knowledge of the history and the geography of the studied area, as well as the poor knowledge of Latin and the lack of verification of hypotheses found in older literature.
    Źródło:
    Onomastica; 2019, 63; 127-144
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    NAZWY RZECZNE ZLEWNI WIEPRZÓWKI — KOMENTARZE DO HASEŁ ZAMIESZCZONYCH W „HYDRONYMIA EUROPAEA” 12
    RIVER NAMES OF THE WIEPRZÓWKA DRAINAGE BASIN — COMMENTS ON ENTRIES PUBLISHED IN “HYDRONYMIA EUROPAEA” 12
    Autorzy:
    Babik, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971861.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    dorzecze Wieprzówki
    hydronimia polska
    „Hydronymia Europeaea”
    Wieprzówka drainage basin
    Polish hydronymy
    “Hydronymia Europaea” series
    Opis:
    The river Wieprzówka is an approximately 30 km long, left tributary of the Skawa river in the western part of Lesser Poland. The paper presents critical comments and remarks on the entries in question published in the 12th volume of the series “Hydronymia Europaea” in 1996. Extensive use of contemporary maps, historical sources and some other published and unpublished materials has enabled the author to correct and / or enrich our knowledge of the river names of that area. In particular, many historical names which, according to the authors of the volume, referred to objects that no longer exist or are nameless, now can be unequivocally identified with local rivers and streams. Among the etymological remarks contained in the paper, perhaps the most interesting are those aiming at the reconstruction of a topographic term *krakovъ > *kraków connected with the arboreal flora.
    Źródło:
    Onomastica; 2015, 59; 401-442
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kanały Elżbiety i Klebarski (Wiktorii). Historia i pochodzenie nazw – analiza źródłoznawcza
    The Elizabeth and Klebarski (Victoria) canals. The history and origin of the names – analysis of the sources
    Autorzy:
    Laskowski, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365837.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Kanały na Warmii
    melioracje w Prusach
    hydrografia Warmii
    hydronimia
    Canals in Warmia
    melioration in Prussia
    hydrology of Warmia
    hydronyms
    Opis:
    In the locality of Silice, there is an intersection of two channels. Such an original hydrotechnical object became a touristic peculiarity and is often mentioned on websites. From this information and data included in the tourist guidebook of the Purda municipality, it is indicated that two channels –Elizabeth and Victoria – cross each other. In relation to the sources mentioned, the channels’ names are derived from the names of daughters of Emperor William II. In relation to the fact that William II had six sons and only one daughter, the real derivation of these names should be explained. The reasons of the appearance of the channels in the region of Kośnia river. The article describes the circumstances of building channels in the years 1843-1846. Furthermore, the origin of the name of “Elizabeth Channel” has been revealed. Maps and source materials have been investigated to introduce the history of channels’ names as far as German and English administration are concerned.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2017, 296, 2; 329-347
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies