Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "metafora pojęciowa" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-4 z 4
Tytuł:
The Cultural Concepts of zdraví (health) and nemoc (illness) in Czech Phraseology
Koncepty zdraví (zdrowie) i nemoc (choroba) w czeskiej frazeologii
Autorzy:
Christou, Anna
Táborská, Karolína
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670855.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
ethnolinguistics
linguistic and cultural worldview
values
phraseology
conceptual metaphor
health
illness
etnolingwisyka
językowo-kulturowy obraz świata
wartości
frazeologia
metafora pojęciowa
zdrowie
choroba
Opis:
Artykuł dotyczy konceptów zdraví (zdrowie) i (jako jego antytezy) nemoc (choroba) w czeskiej frazeologii. Autorki skupiają się na opozycji między zdrowiem i chorobą, czyli na jednej z głównych opozycji semantycznych w czeskim językowym obrazie świata. Pod względem teoretycznym i metodologicznym artykuł częściowo mieści się w ramach współczesnej etnolingwistyki (koncepcji językowego obrazu świata), a częściowo lingwistyki kognitywnej, szczególnie teorii metafory pojęciowej. W czeskim językowym obrazie świata zdrowie to jedna z najważniejszych wartości egzystencjalnych – jej wagę widać głównie na tle choroby, będącej jej antytezą. Pojęcia zdrowia i choroby to przeciwstawne wartości w kognitywnym systemie człowieka. W czeskim językowym obrazie świata opozycja zdrowie – choroba łączy się z innymi opozycjami semantycznymi, szczególnie życie – śmierć, młody – stary, piękno – brzydota, ruch – bezruch, silny – słaby, pełny – niepełny, kolorowy – bez koloru itd. Zdrowie jest zawsze konceptualizowane przez odwołania do jego typowych atrybutów (takich jak siła fizyczna, zdolność powrotu do równowagi, kompletność, ruch, młodosć, pełnia kolorów), podczas gdy chorobę postrzega się przez pryzmat atrybutów przeciwnych (fizyczna słabość, starość, bezruch, niepełność, nieatrakcyjność, brzydota, śmierć). W czeskich idiomach zdrową osobę porównuje się do odpornych organizmów, takich jak potężne, twarde drzewa o mocnych korzeniach i pniach; silne, zwinne, szybkie zwierzęta; piękne plony; czerwone kwiaty itd.
In this study, we aim to describe how the cultural concepts of zdraví (health) and its antithesis nemoc (illness) are conceptualised in Czech phraseology. We focus on the opposition between health and illness, which is one of the constitutive semantic oppositions of traditional Czech linguistic worldview. From the theoretical and methodological perspective, this paper is partly couched within the framework of modern ethnolinguistics and the concept of the linguistic worldview, and partly within cognitive linguistics, especially with regard to the theory of conceptual metaphor. It appears that in Czech linguistic worldview, health is one of the most significant existential values. Its significance becomes apparent mainly against the backdrop of illness, which is located at the antipole of health as its anti-value. The notions of health and illness appear in the human cognitive system as opposites, representing contradicting values. In Czech linguistic worldview, the opposition of health and illness is significantly tied with other semantic oppositions, especially life and death, young and old, beauty and ugliness, movement and immobility, strong and weak, whole and incomplete, colourful and colourless, etc. Health is always conceptualised via its preferred attributes (physical strength, resilience, wholeness, movement, youth, beauty, colourfulness), while illness is viewed through opposite attributes (physical weakness, old age, immobility, incompleteness, unattractiveness, dullness, death). In Czech idioms, a healthy person is compared to resilient products of nature (mighty trees with hard, durable wood, good roots and cores, as well as strong, agile, quick-moving animals, beautiful unimpaired crops, red flowers, etc.).
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 303-318
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
From Seeing to Understanding: The Conceptual Metaphor UNDERSTANDING IS LIGHT in Julian of Norwich’s “Revelations of Divine Love”
Autorzy:
Stadnik, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40621673.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
dyskurs religijny
językoznawstwo kognitywne
Julian z Norwich
metafora pojęciowa
usytuowania społeczno‑kulturowe
cognitive linguistics
conceptual metaphor
Julian of Norwich
religious discourse
sociocultural situatedness
Opis:
  RESEARCH OBJECTIVE: The article discusses the interplay between language, cognition and culture from a cognitive diachronic perspective, focusing on the relation between religion and metaphorical thought. It investigates the role of the conceptual metaphor UNDERSTANDING IS LIGHT in religious discourse, using the example of The Revelations of Divine Love, written by Julian of Norwich, a late medieval anchoress. THE RESEARCH PROBLEM AND METODS: The paper draws on the Extended Conceptual Metaphor approach, Zoltán Kövecses’s elaboration of the Conceptual Metaphor Theory (CMT). The universalist bias of CMT means that the theory tends to ignore the sociocultural context of historical data, prioritising the influence of universal human embodiment on metaphorical thought. Using Kövecses’s approach, the paper shows how the gap in CMT methodology may be bridged to yield more reliable results. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The present study connects Kövecses’s approach to Cognitive Linguistic research into sociocultural situatedness. To exemplify the problem, the analysis examines the cognitive‑cultural underpinnings of Julian’s use of the metaphor UNDERSTAND‑ ING IS LIGHT. RESEARCH RESULTS: The analysis shows that the metaphorical conceptualisation pattern may well derive from Julian’s sociocultural situatedness. The paper indicates that the anchoress’s metaphorical thought should be seen as embedded in the late medieval sociocultural context, rather than being considered solely in terms of universal aspects of embodiment. CONCLUSIONS, RECOMMENDATIONS AND THE APPLICATIVE VALUE OF RESEARCH: The study concludes that the idea of sociocultural situatedness may be pivotal in the analyses of historical texts. It seems important to incorporate this idea into Kövecses’s approach, which may inform the methodology of cognitive diachronic research into metaphorical conceptualisations. Furthermore, the results may be applied to teaching students how to approach historical texts, helping them gain a better understanding of the relation between metaphorical thought and culture. 
CEL NAUKOWY: Artykuł podejmuje kwestię wzajemnych oddziaływań pomiędzy językiem, poznaniem a kulturą z perspektywy badań o charakterze kognitywno‑diachronicznym, zwracając szczególną uwagę na relację pomiędzy religią a metaforą pojęciową. Artykuł omawia rolę metafory pojęciowej ROZUMIENIE TO ŚWIATŁO w dyskursie religijnym na przykładzie Objawień Bożej miłości Juliany z Norwich, późnośredniowiecznej angielskiej mistyczki. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule przyjęto metodologię tzw. rozszerzonego ujęcia metafory pojęciowej, opracowanego przez Zoltána Kövecsesa na podstawie teorii metafory pojęciowej, która podkreśla rolę uniwersalnych aspektów ludzkiego ucieleśnienia jako głównych źródeł metafor pojęciowych. Artykuł ukazuje, jak uwzględnić wpływ kontekstu społeczno‑kulturowego w metodologii diachronicznych badań nad metaforą pojęciową. PROCES WYWODU: Analiza tekstu Objawień Bożej miłości łączy model Kövecsesa z koncepcją usytuowania społeczno‑kulturowego, rozwijaną w językoznawstwie kognitywnym. Badanie omawia możliwe uwarunkowania poznawczo‑kulturowe użycia metafory ROZUMIENIE TO ŚWIAT‑ ŁO w dziele Juliany. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki badania wskazują, że metaforyczne konceptualizacje w tekście mistyczki motywowane są nie tylko uniwersalnymi aspektami ucieleśnionego poznania, ale wynikają one w znacznej mierze z usytuowania autorki w późnośredniowiecznym środowisku społecznym i kulturowym. WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BABAŃ: Badanie wskazuje na znaczenie koncepcji usytuowania społeczno‑kulturowego w badaniach tekstów historycznych. Należy powiązać podejście Kövecsesa z koncepcją usytuowania społeczno‑kulturowego, co pozwoli wzbogacić metodologię badań diachronicznych dotyczących metafor pojęciowych. Wyniki mają zastosowanie praktyczne, ponieważ mogą być wykorzystane w nauczaniu analizy tekstów historycznych w sposób pomagający studentom lepiej zrozumieć relację pomiędzy kulturą a metaforą pojęciową.
Źródło:
Horyzonty Wychowania; 2024, 23, 66; 145-154
1643-9171
2391-9485
Pojawia się w:
Horyzonty Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cognitive Literary Science as a Showcase of Multidisciplinary Concept of Science
Autorzy:
Kuzmikova, Jana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/578832.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
cognitive literary research/science
cognitive disciplines
mind
interpretation
conceptual/cognitive metaphor
prototype
kognitywistyczne badania literackie
kognitywistyka i jej dyscypliny
umysł
interpretacja metafora pojęciowa/konceptualna
prototyp
Opis:
Cognitive literary research began to emerge in the 1980s when cognitive linguists discovered that numerous basic processes of human thinking could be revealed and studied within the field of literature. The study presents a survey of cognitive literary studies, research programmes, disciplines and outputs. The general goal of cognitive literary science is to identify common principles and processes of the literary text, imagination and thinking. This means providing a cognitive explanation with regard to the operation, constituents, methods and purposes of the literary process. It could be said, that every interpretation of non-cognitive literary studies has tended to reveal more correct principles of literature, and even more correct meaning/representation of a work of art (e.g. structuralism). Cognitive literary research/science reassesses these aims. If we add the authorial and perceptive procedural competences (memory, attention, emotions, etc.) to the system of literary notions, we will acquire better methodological instruments for the analysis of: the literary expression and shifts in perception; the examination of literary understanding and its types; resolution of literary agents (author, character, reader); and reasons for the popularity of given literary works and the value/negative value attributed to them. That can help us understand what literariness is, which is to find a solution to the main question of literary research, which has not yet been satisfactorily answered.
Kognitywistyczne badania literackie zaczęły rozwijać się w latach 80. XX wieku, kiedy dostrzeżono, że liczne procesy ludzkiego myślenia objawiają się w literaturze i w oparciu o nią mogą być studiowane. Niniejszy artykuł stanowi przegląd kognitywistycznych badań nad literaturą, wybranych metodologii oraz ich wpływu na studia literaturoznawcze. Nadrzędnym celem kognitywistyki literackiej jest wskazanie repertuaru wspólnych zasad i procesów właściwych literackim tekstom, wyobraźni i kognicji. Oznacza to wypracowanie modelu wyjaśnienia ludzkiego poznania w oparciu o operacje, części składowe, metody i cele procesu literackiego. Jeśli wziąć pod uwagę wymiar percepcji (pamięć, uwaga, emocje etc.) i odnieść go do systemu pojęć literackich, efektem są lepsze instrumenty metodyczne służące analizie tekstu — m.in. w zakresie: literackich środków ekspresji i fokalizacji; badania literackich konstrukcji rozumienia i ich rodzajów; ustalenia narracyjnych instancji literackich (autor, bohater, czytelnik); przyczyn popularności danego dzieła literackiego oraz wartości (zarówno pozytywnych, jak i negatywnych) mu przypisanych. Kognitywistyka pomaga nam więc zrozumieć, czym jest literackość, tym samym naprowadza na rozwiązanie głównej kwestii badań literackich, która nie doczekała się dotąd zadowalającej odpowiedzi.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2014, 57/113 z. 1; 293-308
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hermeneutyka a język i kognitywna teoria tłumaczenia na przykładzie wybranych refleksji Friedricha Schleiermachera i Hansa-Georga Gadamera
Autorzy:
Janiak, Ziemowit Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681174.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
translation studies, translation theory, hermeneutics, hermeneutical situatedness, cognitive linguistics, cognitive grammar, blending theory, conceptual metaphor, Friedrich Schlei- ermacher, Hans-Georg Gadamer
przekładoznawstwo, teoria tłumaczenia, hermeneutyka, hermeneutyczne usy- tuowanie, językoznawstwo kognitywne, gramatyka kognitywna, teoria amalgamatów, metafora pojęciowa, Friedrich Schleiermacher, Hans-Georg Gadamer
Opis:
The article aims at highlighting the relationship of hermeneutics with cognitive linguistics, translation studies, and possible connections with some of the translation theories originating in cognitive linguistics. we refer to selected ideas presented by two well-known proponents of hermeneutics, i.e. Friedrich Schleiermacher and Hans-Georg Gadamer, who also voiced their opinions on translation-related topics. The questions they ask with reference to the process of interpretation should, without any doubt, be taken up by individuals who work within translation studies, no matter of their methodological inclinations.
Niniejszy artykuł ukazuje związki refleksji hermeneutycznej na temat języka i przekładu z teoriami, które biorą swą inspirację z językoznawstwa kognitywnego. nawiązuje do refleksji dwóch dobrze znanych przedstawicieli hermeneutyki – Friedricha Schleiermachera i Hansa-Georga Gadamera, którzy wypowiadali się także na tematy związane z językiem i tłumaczeniem. pytania przez nich zadawane odnośnie do problemów interpretacji niewątpliwie powinny być także podejmowane przez osoby zajmujące się przekładoznawstwem, niezależnie od metodologii, którą stosują w swych badaniach.
Źródło:
Folia Bibliologica; 2019, 61
2449-8246
1230-2376
Pojawia się w:
Folia Bibliologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-4 z 4

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies