Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "fonologia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Nasal vowels in Kurpian
    Samogłoski nosowe w dialekcie Kurpiowskim
    Autorzy:
    Rubach, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2166126.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-15
    Wydawca:
    Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Kurpian phonology
    Polish phonology
    nasal vowels
    Derivational
    Optimality Theory
    fonologia kurpiowska
    fonologia polska
    samogłoski nosowe
    derywacyjna teoria optymalności
    Opis:
    This paper investigates the problem of nasal vowels in Kurpian. It is argued that Kurpian nasal schwa, as in gę̈ sty, comes historically from lax nasal ą [ã] that was used in Polish in the 15th c. Kurpian tense [õ], as in wąsy, comes historically from tense nasal ą [ɑ̃] that occurred in Polish in the 16th c. Nasal vowels and their alternations in modern Kurpian are analyzed in terms of Derivational Optimality Theory. Noteworthy here are the processes of Nasal Shift and Nasal Decomposition.
    Niniejszy artykuł dowodzi, że kurpiowskie nosowe szwa, jak np. w gę̈ sty, zapisywane literą ę̈, pochodzi historycznie z samogłoski krótkiej ą, wymawianej jako nosowe [a], czyli jako [ã], w polszczyźnie XV w. Natomiast kurpiowskie nosowe [õ], jak np. w wąs, zapisywane literą ą pochodzi z samogłoski długiej ą, wymawianej jako nosowe å, czyli jako [ɑ̃ ], w polszczyźnie XVI w. Dzisiejsze kurpiowskie nosowe szwa, lepiej niż ę w języku ogólnopolskim, odzwierciedla stan literackiej polszczyzny mówionej w XVI w. Analiza formalna przeprowadzona w ramach teorii fonologii generatywnej stawia hipotezę, że nie tylko w kurpiowskim, lecz także w polszczyźnie literackiej XVII w. ą wymawiane było jako [õ] z zamkniętym o, a n ie jako [ɔ̃] z otwartym o, tak jak ma to miejsce w dzisiejszym języku ogólnopolskim. Ogólnie rzecz biorąc, odnotować trzeba, że występuje uderzające podobieństwo pomiędzy system samogłoskowym dzisiejszej kurpiowszczyzny a systemem samogłoskowym polszczyzny literackiej XVI w., por. punkty (1) i (6). W dalszej części artykułu przeprowadzona jest analiza alternacji obejmujących samogłoski nosowe w dzisiejszej kurpiowszczyźnie.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2017, Zeszyt, XXXI; 57-72
    0860-9608
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metathesis in the History of English
    Metateza w historii języka angielskiego
    Autorzy:
    Wójcik, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1900939.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    historia języka angielskiego
    metateza
    fonologia
    history of English
    metathesis
    phonology
    Opis:
    Artykuł przedstawia analizę dwu typów metatezy w historii języka angielskiego. Obydwa typy dotyczą zmian, w których uczestniczyła spółgłoska płynna r, i w których można wyróżnić dwie przeciwstawne tendencje. Pierwsza z nich to tendencja zmierzająca do wyeliminowania kombinacji spółgłoskowych typu TR i zastąpienia ich kombinacjami typu RT widoczna na przykład w brid  bird, druga to tendencja do wyeliminowania kombinacji RT i zastąpienia ich przez TR, na przykład byrht  bryht. Najistotniejszym elementem przedstawionej analizy jest wykazanie, że obydwa rodzaje metatezy wynikają z osłabienia zdolności samogłosek do licencjonowania materiału fonologicznego.
    The paper provides an analysis of two types of metathesis involving the liquid r in the history of English. The two kinds of metathesis discussed appear to employ two opposing tendencies – to eliminate a TR cluster and replace it with a RT combination, as in brid  bird and to eliminate a RT cluster creating a TR sequence instead, as in byrht bryht. The most important finding of the paper is that, despite the apparent incompatibility of the opposing tendencies visible in the English r metathesis, the change can be viewed as resulting from the weakening of the licensing potential of nuclear positions in the history of English. This aspect of the analysis allows us to place metathesis among other frequently attested English historical developments whose primary motivation lies in the weakening of nuclei.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 5; 45-63
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Old English Breaking as Sharing of Melody
    Staroangielska zmiana językowa ‘breaking’ jako dzielenie elementów melodii
    Autorzy:
    Wójcik, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1945107.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    staroangielski
    zmiana językowa ‘Breaking’
    fonologia CVCV
    Old English
    breaking
    CVCV phonology
    Opis:
    Artykuł przedstawia analizę staroangielskiej zmiany językowej ‘Breaking’ z punktu widzenia teorii fonologii rządu w ujęciu Scheera (2004).  Najistotniejszym elementem przedstawionej analizy jest założenie, że staroangielski ‘Breaking’ to zmiana, która zachodziła w wyniku uniwersalnego osłabiania spółgłosek znajdujących się w wygłosie sylaby (czyli, w przyjętym modelu, bezpośrednio przed nielicencjonowaną i nierządzoną pustą pozycją samogłoskową). W rezultacie tego osłabiania następuje dzielenie elementów melodii pomiędzy spółgłoską i samogłoską, co w rezultacie wpływa na modyfikację samogłoski.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 5; 137-146
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Licensing of vowel quantity and the Scottish vowel length rule
    Licencjonowanie jakości samogłoski a zasada długości szkockiej samogłoski
    Autorzy:
    Zdziebko, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886398.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    licencjonowanie
    szkocki angielski
    złożoność spółgłosek
    Fonologia CV
    licensing
    Scottish English
    substantive complexity
    CV Phonology
    Opis:
    Autor artykułu wykazuje, iż dystrybucja długich samogłosek w szkockim dialekcie języka angielskiego jest uzależniona od dwóch czynników. Pierwszym jest złożoność spółgłoski następującej po potencjalnie długiej samogłosce. Im bardziej złożona jest spółgłoska, tym mniejsza możliwość licencjonowania długości. Drugim czynnikiem jest aktywność elementu A w licencjonowanej samogłosce. Im mniej aktywny jest element A, tym większa potrzeba licencjonowania. Interakcja tych dwóch czynników jest odpowiedzialna za obecność lub brak obecności długich samogłosek w pewnych kontekstach.
    The claim of the article is that the distribution of vowel quantity in Standard Scottish English is sensitive to the substantive complexity of the following consonant, which may block the licensing  originating in the V position that follows the potential long vowel (Licensing Absorption). Licensing Absorption interact with the scale of the preponderance of A element within the featural make-up of licensed vowels thus deriving the attested pattern of the distribution of vowel length in SSE.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 11; 145-162
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    How to Create a Language for the Whole People? On the Codification of Putonghua Pronunciation
    Autorzy:
    Kurpaska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1798456.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-05
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Putonghua; mandaryński; kodyfikacja; reforma językowa; fonetyka; fonologia
    Putonghua; Mandarin; codification; language reform; phonetics; phonology
    Opis:
    Jak stworzyć język dla wszystkich ludzi? O kodyfikacji wymowy Putonghua Proces tworzenia nowoczesnego języka narodowego dla całych Chin był długi. Zaczął się na początku XX wieku, kiedy stało się jasne, że potrzebny jest wspólny język, by zjednoczyć Chińczyków. W ten sposób powstała koncepcja Guóyǔ — „języka narodowego”. Po założeniu Chińskiej Republiki Ludowej prace zostały wznowione, standard został przemianowany na Pǔtōnghuà — „wspólną mowę”. Jego wymowa opiera się na dialekcie Pekinu, dialekty mandaryńskie były źródłem leksyki, a gramatykę oparto na „modelowych pracach w báihuà”. Jak jednak dokładnie wyglądały prace nad stworzeniem nowego standardu? Ten artykuł ma na celu pokazanie procesu kodyfikacji wymowy tego, co obecnie znamy jako Pǔtōnghuà. Dlaczego postanowiono wybrać mowę Pekinu jako punkt wyjścia, jak przebiegały prace, a także jak zmieniał się sam standard?
    The process of creating a modern national standard language for the whole of China has been long. It started in the beginning of the 20th century, when it became clear that a common spoken tongue was needed to unite the Chinese people. Thus the concept of Guóyǔ — ‘national language’ — was created. After the founding of People’s Republic of China, the work was taken up anew, the standard was renamed Pŭtōnghuà — ‘common speech.’ Its pronunciation is based on the dialect of Beijing, the Mandarin dialects have been the source of lexicon, and grammar has been founded on “model works in báihuà.” But how exactly did the work on creating the new standard look like? This paper intends to show the process of codification of the pronunciation of what we now know as Pŭtōnghuà. How it was decided to choose the speech of Beijing as the starting point, how the work was carried out, and also how the standard is changing.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 9; 89-100
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    North Welsh Long Vowels from the Government Phonology Viewpoint
    Północnowalijskie długie samogłoski z perspektywy fonologii rządu
    Autorzy:
    Czerniak, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1887082.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    fonologia rządu
    walijski
    długie samogłoski
    wzdłużenie
    licencjonowanie
    Government Phonology
    Welsh
    long vowels
    lengthening
    licensing
    Opis:
    Artykuł podejmuje problematyki związaną z długością samogłosek w północnej odmianie języka walijskiego. Narzędziem formalnym, jakie zostało wykorzystane do przeprowadzenia analizy fonologicznej, był model fonologii rządu. Model ten został wybrany z uwagi na jego niearbitralne ujęcie struktury sylabicznej. Przedstawione dane zostały zebrane z szeregu dostępnych publikacji na temat wymowy języka walijskiego oraz skategoryzowane w sposób umożliwiający klarowną analizę. Następnym krokiem było podsumowanie analiz długich samogłosek w języku walijskim wykonanych w różnych modelach teoretycznych w odniesieniu do ostatniego ćwierćwiecza. Zarówno mocne, jak i słabe punkty tych analiz posłużyły do sformułowania nowych hipotez prezentowanych w proponowanej analizie. Analiza proponowana w tym artykule zakłada, że długie samogłoski nie stanowią takiej struktury sylabicznej przez całą derywację, ale są efektem wzdłużenia. Struktura takiej samogłoski składa się z dwóch odrębnych ośrodków sylaby, z czego jeden jest wtrącony przez akcentowanie, oddzielonych od siebie pustym nagłosem. Melodia długiej samogłoski jest efektem rozprzestrzenienia się struktury segmentu na pustą pozycję, która musi być licencjonowana.
    The aim of this article is to address the issue of vowel length in the northern varieties of the Welsh language. The approach used to perform the formal analysis was the theory of Government Phonology. This model was chosen because of its non-arbitrary assumptions concerning the syllabic structure. The data were collected from various academic works dealing with the pronunciation of Welsh and subsequently categorised so that it could be clearly presented and analysed. Further, the paper summarises previous analyses of Welsh vowel length giving a critical overview of different approaches. Their strong and weak points help formulate new hypotheses. The analysis proposed in this article assumes that Welsh long vowels obtain their structure as a result of lengthening. The structure of such a vowel is composed of two independent nuclei separated with an empty onset, which is induced by stress. The melody of the vowel is a result of spreading to an empty position which has to be licensed.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 5; 49-69
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Phonology and Attrition: Sociolinguistics of (Ukrainian) Sound Perception
    Fonologia i atrycja: Socjolingwistyka (ukraińskiej) psychoakustyki
    Autorzy:
    Chybras, Yurii
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407661.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
    Tematy:
    fonetyka
    fonologia
    atrycja językowa
    dryf językowy
    angielski
    ukraiński
    czeski
    phonetics
    phonology
    language attrition
    language drift
    English
    Ukrainian
    Czech
    Opis:
    This article’s research question is to explore the role of sociolinguistic factors in combination with phonology-driven perception. The preliminary hypothesis is that sociolinguistic factors like bilingualism and L2 interference (attrition, as in de Leeuw, E., Chang, C. 2023) may have a decisive role in the process of sound perception and is based on the example of English-Czech/Slovak and English-Ukrainian loanword adaptation cases involving the phonemes /ɡ/, /h/, /ɦ/, and /x/: Czech and Slovak speakers adapt [h] as [ɦ] while Ukrainian speakers tend to adapt the same phoneme as [x] despite having /ɦ/ in their phonological inventory. This tendency seems to correlate with phonological attrition (L2 interference of Russian) and has been a topic of active discussions, especially so since the 2022 full-scale Russian invasion of Ukraine. The research method is based on a questionnaire with audio samples containing both already existing and made-up proper names and words. Half of the test vocabulary units are designed to contain the chosen sounds, the rest of the units are represented by established, already existing, names, and units that do not contain the chosen sounds to provide a cover for the experiment. The respondents are asked to listen to the audio samples and write down the units as they hear them using Ukrainian alphabet. The respondents were provided with a fake description, and a fake goal of the experiment to exclude possible bias.
    Celem badawczym tego artykułu jest zbadanie roli czynników socjolingwistycznych w połączeniu z percepcją opartą na fonologii. Wstępna hipoteza głosi, że czynniki socjolingwistyczne, takie jak dwujęzyczność i interferencja L2 (atrycja), mogą odgrywać decydującą rolę w procesie percepcji dźwięku i opiera się na przykładzie przypadków adaptacji zapożyczeń angielsko-czesko/słowackich i angielsko-ukraińskich z udziałem fonemów /ɡ/, /h/, /ɦ/ i /x/: użytkownicy języka czeskiego i słowackiego adaptują [h] jako [ɦ], podczas gdy użytkownicy języka ukraińskiego mają tendencję do adoptowania tego samego fonemu jako [x], pomimo posiadania /ɦ/ w swoim zasobie fonologicznym. Wydaje się, że ta tendencja koreluje z atrycja fonologiczną (interferencja języka rosyjskiego jako L2) i była tematem licznych dyskusji, zwłaszcza od czasu rosyjskiej pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w 2022 roku. Metoda badawcza opiera się na kwestionariuszu z próbkami dźwiękowymi zawierającymi zarówno istniejące, jak i wymyślone nazwy własne i słowa. Połowa testowanych jednostek słownictwa ma zawierać wybrane dźwięki, pozostałe jednostki są reprezentowane przez ustalone, już istniejące nazwy, a jednostki, które nie zawierają wybranych dźwięków, pomagają jedynie ukryć cel eksperymentu. Respondenci proszeni są o odsłuchanie próbek audio i zapisanie jednostek tak, jak je słyszą, używając alfabetu ukraińskiego. Przedstawiono im nieprawdziwy opis i cel eksperymentu, aby wykluczyć ewentualne uprzedzenia.
    Źródło:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2023, 8, 2; 147-164
    2543-7844
    Pojawia się w:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    From generators to mirrors – a comparison of phonological theories
    Generatory i zwierciadła – porównanie teorii fonologicznych
    Autorzy:
    Jaskuła, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850627.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    phonology
    rule
    representation
    onset
    nucleus
    coda
    empty category
    fonologia
    zasada
    reprezentacja
    nagłos
    ośrodek sylaby
    wygłos (koda)
    pusta kategoria
    Opis:
    This article offers a comparison of the main twentieth century phonological approaches to the idea of phonological goals and analytic methods. These formal approaches can be divided into the theories of rules (e.g. Generative Phonology) and the theories of representations (e.g. Government Phonology). What is shown below is the chief assumptions and goals of both theoretical frameworks as well as the formal mechanisms which help to achieve these goals. This is accompanied with examples of syllabic structures and analyses of phonological phenomena in both Polish and English.  
    W niniejszym artykule porównane są dwa główne podejścia teorii fonologicznych dwudziestego wieku do zagadnienia, czym powinna zajmować się fonologia i jakie w tym celu wykorzystać mechanizmy. Te podejścia formalne dzielą się na teorie zasad (np. Fonologia Generatywna) i teorie reprezentacji (np. Fonologia Rządu). Ukazane są tu główne założenia i cele obu teorii, jak i mechanizmy formalne służące do osiągnięcia tych celów. Autor przedstawia przykłady konkretnych struktur sylabicznych i analiz dotyczących zjawisk fonologicznych w językach polskim i angielskim.
    Źródło:
    Facta Simonidis; 2010, 3, 1; 205-222
    1899-3109
    Pojawia się w:
    Facta Simonidis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Orthophonic errors/clippings in speeches delivered by prominent Polish politicians (2009-2016)
    Pomyłki ortofoniczne/skrócenia w wystąpieniach prominentnych polskich polityków (2009-2016)
    Autorzy:
    Jaskuła, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850824.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    morphology
    phonology
    clipping
    orthophony
    speeches
    broadcast media
    politicians
    sociolinguistics
    morfologia
    fonologia
    ucięcie
    ortofonia
    wystąpienie
    media audiowizualne
    politycy
    socjolingwistyka
    Opis:
    This paper tackles the issue of incorrect abbreviating original words in the Polish language used by the most prominent Polish political figures of the recent years. Orthophony as such is extremely frequently violated in everyday language. The language of Polish broadcast media, contrary to what it was like a few decades ago, seems to follow the trends observed in the speech of ordinary citizens of the country. Moreover, official speeches delivered by major politicians appear to reflect the nonchalance of average speakers. In this article a preliminary analysis of the issue of language decadence at the heights of power is proposed.
    Niniejszy artykuł podejmuje kwestię niepoprawnego skracania polskich wyrazów używanych przez prominentnych polskich polityków ostatnich lat. Ortofonia jest bardzo często naruszana w języku codziennym. Współczesny język mediów audiowizualnych, w odróżnieniu od sytuacji sprzed kilku dekad, wydaje się ulegać trendom widocznym w mowie przeciętnego obywatela. Ponadto, oficjalne przemowy głównych polityków najwyraźniej odzwierciadlają nonszalancję i niedbałość przeciętnych użytkowników języka. W artykule zaproponowana jest wstępna analiza schyłku poprawnego języka na szczytach władzy.
    Źródło:
    Facta Simonidis; 2016, 9, 1; 43-55
    1899-3109
    Pojawia się w:
    Facta Simonidis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Conservative North – the Phonological Makeup of Northern English Features
    Konserwatywna Północ – fonologiczny układ cech północnoangielskich
    Autorzy:
    Kocel-Duraj, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29519887.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-14
    Wydawca:
    Uniwersytet Bielsko-Bialski
    Tematy:
    North
    Northern English dialect
    phonology
    phonetics
    conservatism
    dialectology
    linguistic change
    Północ
    dialekt północny
    fonologia
    fonetyka
    konserwatyzm
    dialektologia
    zmiana językowa
    Opis:
    The Northern English dialect has always been a source of curiosities and many contrasts, boggling the mind of linguists who would wish to confine it within some limits of linguistic definitions. Starting from its Old English forefather, Northumbrian, onwards, the Northern dialect has proved to be both influential and resistant to external influences. Its borders defy clear categorization as understood by clear-cut variables, providing more for a fuzzy and volatile framework of relations among different Northern varieties. This is somewhat justified by the very nature of the Northern speech which seems to be a product of as much the history as the culture and tradition so deeply rooted in the hearts of Northerners. Against the backdrop of folklore and popular myths surrounding the local varieties, the Northern tongue has developed its unique features based on two contrasting linguistic trends in morphology and phonology. Among those, one can observe strong innovative and influential tendencies in the area of morphology and much resistance to changes or external influences in terms of phonology. It seems particularly surprising that the phonological analysis of the Northern dialect will very often appear to be an analysis of the dialect of the past with many characteristics having remained unaltered since the old times and being now a symbol of pride and affinity for a particular social group. The aim of this article is to investigate some of those phonological relics, trying to “establish historical continuities” and relating the today’s forms to the past. The analysis will include both vowels and consonants, focusing predominantly on such concepts as the retention of [U], lack of diphthongization, lack of palatalization, rhoticity, and the cluster [xw], and it will involve textual examples from modern times backwards. The results of such a study should present a reliable picture of the Northern dialect, which, despite its morphologically innovative nature proved earlier, is characterised by conservative and traditional phonological values, adding colour to the Northerners’ speech and ensuring its special status within the English dialectal family.
    Dialekt północnoangielski zawsze był źródłem ciekawostek i wielu kontrastów, zadziwiając umysły językoznawców, którzy chcieliby ograniczyć go do pewnych granic definicji językowych. Począwszy od staroangielskiego przodka, Northumbriana, dialekt północny okazał się zarówno wpływowy, jak i odporny na wpływy zewnętrzne. Jego granice wymykają się jasnej kategoryzacji rozumianej przez wyraźne zmienne, zapewniając bardziej rozmyte i niestabilne ramy relacji między różnymi odmianami północnymi. Jest to poniekąd uzasadnione samą naturą mowy Północy, która wydaje się być wytworem zarówno historii, jak kultury i tradycji tak głęboko zakorzenionych w sercach mieszkańców Północy. Na tle folkloru i popularnych mitów otaczających lokalne odmiany język północny wykształcił swoje unikalne cechy oparte na dwóch przeciwstawnych nurtach językowych w morfologii i fonologii. Wśród nich można zaobserwować silne tendencje innowacyjne i wpływowe w obszarze morfologii oraz duży opór wobec zmian czy wpływów zewnętrznych w zakresie fonologii. Szczególnie zaskakujące wydaje się to, że analiza fonologiczna dialektu północnego bardzo często okazuje się analizą dawnego dialektu, którego wiele cech pozostało niezmienionych od dawnych czasów, a obecnie jest źródłem dumy i poczucia przynależności do określonej grupy społecznej. Celem artykułu jest zbadanie niektórych z tych reliktów fonologicznych, próba „ustalenia ciągłości historycznych” i odniesienie dzisiejszych form do przeszłości. Analiza obejmie zarówno samogłoski, jak i spółgłoski, skupiając się głównie na takich pojęciach, jak zachowanie [U], brak dyftongizacji, brak palatalizacji, rotyczność i zbitka [xw], a także przykłady tekstowe z czasów nowożytnych wstecz. Wyniki takich badań powinny przedstawić rzetelny obraz dialektu północnego, który pomimo udowodnionego wcześniej morfologicznie innowacyjnego charakteru charakteryzuje się konserwatywnymi i tradycyjnymi walorami fonologicznymi, ubarwiając mowę mieszkańców Północy i zapewnienie jej szczególnego statusu w angielskiej rodzinie dialektalnej.
    Źródło:
    Świat i Słowo; 2021, 37, 2; 275-296
    1731-3317
    Pojawia się w:
    Świat i Słowo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Voicing of obstruents in Old Polish: An analysis of compensatory lengthening
    Dźwięczność obstruentów w staropolszczyźnie. Analiza wzdłużeń zastępczych
    Autorzy:
    Wojciechowska, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886399.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dźwięczność
    elementy
    wzdłużenie zastępcze
    fonologia CVCV
    licencjonowanie
    reprezentacja fonologiczna
    długość samogłosek
    voicing
    elements
    Compensatory Lengthening
    CVCV phonology
    Licensing
    phonological representation
    vowel length
    Opis:
    Artykuł formułuje tezę, że w początkowych stadiach istnienia języka polskiego spółgłoski zwarte i zwarto-szczelinowe w tym systemie charakteryzowały się obecnością elementu H, odpowiedzialnego za bezdźwięczność, nie zaś elementu L, fonetycznie wyrażanego jako pełna dźwięczność we współczesnej polszczyźnie (i pozostałych językach słowiańskich).  Propozycja ta jest oparta na analizie wzdłużenia zastępczego w modelu CVCV – procesu, który można zaobserwować w większości języków słowiańskich w momencie ich wyodrębniania się z języka pra-słowiańskiego.
    In this paper it is suggested that in the ancestral stages of the system, Polish obstruents were characterized by the presence of an H element responsible for voicelessness instead of an L element, interpreted phonetically as full voicing, postulated for Present-day Polish and other Slavic systems. This claim is made on the basis of a CVCV analysis of Compensatory Lengthening—a process which affected the majority of the Slavic world in the period when particular Slavic languages were evolving from Common Slavic.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 11; 125-144
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The interaction of orthography, perception and phonology in the adaptation of E /ɜ:/ in loanwords into Russian
    Odziaływanie pisowni, percepcji oraz fonologii na adaptacje angielskiego /ɜ:/ w zapożyczeniach w języku rosyjskim
    Взаимодействие орфографии, перцепции и фонологии в процессе адаптации английского гласного /ɜ:/ в англицизмах
    Autorzy:
    Laidler, Kateryna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20311776.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    адаптация заимствований
    фонология
    фонетика
    акустика
    орфография
    русский язык
    английский язык
    adaptacja zapożyczeń
    fonologia
    fonetyka
    akustyka
    pisownia
    język rosyjski
    język angielski
    loanword adaptation
    phonology
    phonetics
    acoustics
    orthography
    Russian
    English
    Opis:
    In the process of loanword nativisation, foreign sounds are inevitably altered so as to comply with the phonological principles of the borrowing language. There is, however, an ongoing debate as to whether such modifications are attributable to the phonological similarity between the source and the target segments, their acoustic closeness, orthographic conventions of the languages involved or an impact of additional extralinguistic factors. The issue seems particularly relevant in the case of those sounds whose adaptation in the target language involves several changes. The present paper deals with the issue of the so-called British English long schwa adaptation in loanwords from English into Russian. E /ɜ:/ nativisation poses an interesting research problem due to its lacking a single phonologically or phonetically closest equivalent in Russian. Thus, a considerable variability can be observed in how it is adapted. The present paper aims to examine the major mechanisms and patterns of E /ɜ:/ nativisation in Russian loanwords and shed some light onto the interplay of phonology, acoustic similarity and orthography. Towards this goal, the major adaptation scenarios of 200 established loanwords containing E /ɜ:/ have been compared to the results of an online experiment in which 41 native speakers of Russian with no command of English listened to a list of English words containing the sound in question in different segmental contexts and were asked to transcribe them using Cyrillic characters. The analysis demonstrates that while established loanwords are often influenced by orthography, spelling-based adaptations are inevitably reinforced by phonology and in some cases acoustic similarity. Moreover, a number of such adaptations is marginal if they are not supported by either phonology or phonetics, and the most common substitutes show an interplay of all three factors. Hence, our findings shed some light onto the nature of /ɜ:/ nativisation in the Russian language as well as add to the debate of the loanword adaptation phenomena in general.
    Данная статья посвящена вопросу фонологической адаптации звука /ɜ:/ в англицизмах. Нативизация этого гласного представляет собой интересную исследовательскую проблему из-за отсутствия в русском языке однозначного его эквивалента, что ведёт к значительной вариативности в его адаптации, на которую в различной степени, влияют взаимодействие фонетических и фонологических принципов русского языка, а также нормы орфографии и дополнительные внеязыковые факторы.   Настоящее исследование, является первой в своём роде попыткой систематизирования подобных языковых данных, а также их интерпретации в контексте современных теорий фонологической адаптации заимствований. Статья представляет собой тщательное изучение механизмов адаптации английского /ɜ:/ в устоявшихся заимствованиях с последующим его сравнением с результатами эксперимента, в ходе которого, перед носителями русского языка, не владеющими английским, была поставлена задача прослушать список английских слов и записать их кириллицей. Несмотря на то, что в англицизмах адаптация звука /ɜ:/ часто является отражением его записи в английских словах, такого рода транслитерация в большинстве случаев подкреплена фонологическими принципами русского языка, а также акустическим сходством звуков в русском и английском. Более того, процент модификаций, опирающихся исключительно на графической записи английских слов, является маргинальным, в то время как наиболее часто используемые адаптации демонстрируют четкое взаимодействие всех трёх факторов. Таким образом, описанные в статье результаты, проливают свет на механизмы и закономерности нативизации звука /ɜ:/ в англицизмах, а также вносят вклад в обсуждение явления фонологической адаптации заимствований в целом.
    Adaptacja E /ɜ:/ w utrwalonych pożyczkach w języku rosyjskim jest wynikiem interakcji między ortografią, fonologią i percepcją. Najczęstszy wariant adaptacyjny jest zatem motywowany wszystkimi trzema siłami, podczas gdy mniej powszechne substytuty są poparte tylko fonologią i percepcją lub w przypadku najrzadszych wyłącznie ortografią. Wzorzec ten pokazuje również, że wpływ pisowni jest raczej ograniczony, jeśli formy te nie są fonologicznie lub percepcyjnie bliskie fonemowi docelowemu. Co więcej, zarówno fonologia jak i fonetyka są w stanie przewidzieć najczęstsze wzorce substytucji E /ɜ:/. Jednak podczas gdy podejście fonologiczne tylko poprawnie określa najodpowiedniejsze substytuty, podejście fonetyczne pozwała przewidzieć częstotliwość ich występowania (przynajmniej w przypadku pożyczek online). Różnice między pożyczkami dokonywanymi w czasie rzeczywistym i utrwalonymi dobrze pokazują w jakim stopniu poszczególne czynniki wpływają na ostateczny kształt zapożyczeń, więc badania nad adaptacją takich słów powinny obejmować dogłębną analizę różnych czynników językowych oraz pozajęzykowych.
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2023, 1 (181); 180-206
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A South-Western Karaim Bible Translation of the Book of Genesis in manuscript no. JSul.III.01
    Księga Rodzaju w tłumaczeniu Biblii na południowo-zachodni dialekt języka karaimskiego. Rękopis nr JSul.III.01
    Autorzy:
    Cegiołka, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973939.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
    Tematy:
    południowozachodni dialekt języka karaimskiego
    tłumaczenie Starego Testamentu
    rękopis nr. JSul.III.01
    fonologia języka karaimskiego
    south-western Karaim
    translation of Hebrew Bible
    manuscript no. JSul.III.01
    phonology of Karaim language
    Opis:
    W artykule zostały przedstawione wstępne uwagi dotyczące rękopisu nr. JSul.III.01, który zawiera tłumaczenie pierwszych pięciu ksiąg Starego Testamentu na dialekt południowozachodni języka karaimskiego. Autor artykułu prezentuje przykładowy materiał językowy z Księgi Rodzaju uzupełniony o tłumaczenie na język angielski oraz omawia kwestie dotyczące fonologii języka rękopisu, koncentrując się na procesie delabializacji, który zaszedł w południowozachodnim dialekcie języka karaimskiego.
    This article presents preliminary remarks on manuscript no. JSul.III.01, which features a south-western Karaim translation of the five books of the Pentateuch. The author provides a sample of linguistic material from the Book of Genesis along with an English translation and discusses a number of phonological issues related to the language of the translation, focusing on the delabialization process that occurred in south-western Karaim.
    Źródło:
    Almanach Karaimski; 2019, 8; 9-33
    2300-8164
    Pojawia się w:
    Almanach Karaimski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies