Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "cognitive ethnolinguistics" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    A volume of ethnolinguistic research on the concept of FREEDOM
    Tom etnolingwistycznych badań nad konceptem WOLNOŚCI
    Autorzy:
    Ajdačić, Dejan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084384.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    The Axiological Lexicon of Slavs and Their Neighbours
    concept freedom
    cognitive ethnolinguistics
    Opis:
    “FREEDOM” is 4th volume collection in the five‑volume series The Axiolo-gical Lexicon of Slavs and their neighbors (LASiS) created within the method-ological framework of the Lublin school of cognitive ethnolinguistics (Jerzy Bartmiński). Volume collection on freedom includes two introductory texts and 14 texts – on freedom in the most ancient Indian / Sanskrit text, in ancient Greek, in eight Slavic languages (Poland, Czech, Russian, Belarusian, Ukrainian, Bulgarian, Serbian, Croatian) and work on freedom in the Lithuanian, German, English and French languages. Volume on freedom offers a huge amount of linguistic material arranged in accordance with the demanding framework of a project EUROJOS.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 173-178
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Profiling the concept of Faith in God in the context of Construal Level Theory of Psychological Distance
    Autorzy:
    Grabowska, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/637832.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    cognitive, construal, ethnolinguistics, faith in God, profiling, psychological distance
    Opis:
    In the paper the author tries to illustrate the interplay between the construal of psychological distance and conceptualisation of faith in God in modern day Polish society. It is believed that psychological distance functions as a benchmark of how people, who declare themselves to be Christians, perceive faith in God. The paper contains the presentations of results of survey-based research carried out on a sample of 150 Polish people concerninig the reconstruction of linguistic worldview of faith in God. These results are organised into profiles.
    Źródło:
    Rocznik Kognitywistyczny; 2013, 6
    1689-927X
    Pojawia się w:
    Rocznik Kognitywistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O konieczności uwzględniania danych tekstowych w rekonstrukcji językowych obrazów kategorii pojęciowych
    Autorzy:
    Łozowski, Przemysław
    Włodarczyk-Stachurska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611299.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    cognitive ethnolinguistics
    linguistic worldview
    lexical semantics
    language and culture
    etnolingwistyka kognitywna
    językowy obraz świata
    semantyka leksykalna
    język a kultura
    Opis:
    The study responds to Jerzy Bartminski’s call for using various kinds of data in doing ethnolinguistic research. The authors, thus, champion (i) the necessity of including textual data in reconstructing a linguistic worldview as well as (ii) a culturally-oriented non-systemic lexical semantics. That ethnolinguistic reconstruction cannot be based merely on dictionary-like information is shown by a critical assessment of purely systemic analyses of hussy, pheasant, and maid. It is concluded that textual evidence should be extensively explored and systematically used in cognitive ethnolinguistics as primary, rather than as supplementary data.
    Autorzy dowodzą konieczności uwzględnienia danych tekstowych przy rekonstrukcji JOS-u w myśl koncepcji etnolingwistyki kognitywnej Jerzego Bartmińskiego. Na przykładzie trzech kategorii konceptualnych oznaczonych angielskimi leksemami hussy ‘latawica’, pheasant ‘bazant’, i maid ‘pokojówka’, ‘panna’, pokazują na ile i o ile zmienia się językowy obraz świata po uzupełnieniu danych systemowych w postaci definicji słownikowych o znaczenia kontekstowe obecne w wybranych tekstach. Swoje rozważania i analizy umieszczają w szerszym kontekście metodologicznym, tj. sporu o sposób rozumienia i uprawiania semantyki leksykalnej. W tym względzie kontrastują metodologie JOS-u, otwarta na wiele typów danych, w tym danych tekstowych, z taką praktyką badawcza, która programowo zorientowana jest wyłącznie na dane słownikowo-encyklopedyczne.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2015, 27
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wschód słońca w kontekście dyskusji o niedosłowności znaczeń w metaforze i metonimii
    Autorzy:
    Łozowski, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670888.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    symbolization
    literal-vs.-nonliteral
    metaphor
    metonymy
    cognitive ethnolinguistics
    wschód słońca ‘sunrise’
    symbolizacja
    (nie)dosłowność
    metafora
    metonimia
    etnolingwistyka kognitywna
    wyrażenie wschód słońca
    Opis:
    The article relates to the problem of the literal-versus-nonliteral nature of the symbolization processes, such as metaphor and metonymy. It is assumed that both are an expression of people’s tendency to symbolize what is more complex and distant for human experience by what is simpler and closer. A selective analysis of the data collected in SSiSL (1996) in relation to the entry wschód słońca ‘sunrise’ reveals a number of methodological issues: (i) metaphor and metonymy differ not only in the number (one or two) of cognitive domains involved in the process of symbolization, but also whether the expression refers to be the beginning or the end of this process (Part 2); (ii) the relationship between space, movement and color may have a metaphorical and metonymic orientation, which probably relativizes the relationships also between other cognitive domains (Part 3); (iii) the folk worldview shows that expressions considered literal today (such as wschód słońca ‘sunrise’) are, in the perspective of their semantic development, symbolic expressions and as such contain fixed valuations of previous generations and their judgments about the world (Part 4). It is postulated that Langacker's (1999) distinction between actuality and virtuality should be adopted in order to avoid some of the above problems and dilemmas (Part 5).
    W artykule przedstawiono problem niedosłowności w kontekście kognitywnie inspirowanych rozważań nad metaforą i metonimią. Przyjęto, że jedna i druga jest wyrazem skłonności człowieka do symbolizowania tego, co jest bardziej złożone i odległe dla ludzkiego doświadczenia przez to, co jest prostsze i bliższe. Selektywna analiza danych zgromadzonych w SSiSL (1996) w odniesieniu do hasła „wschód słońca” obnażyła szereg problemów metodologicznych: (i) metaforę i metonimię różni nie tylko liczba (jedna lub dwie) domen poznawczych zaangażowanych w procesie symbolizacji, ale także to, czy dane wyrażenie ma być początkiem, czy końcem tego procesu (część 2); (ii) relacja między przestrzenią, ruchem i kolorem może mieć nachylenie metaforyczne i metonimiczne, co zapewne relatywizuje związki także między innymi domenami (część 3); (iii) ludowa wizja świata pokazuje, że wyrażenia uznane dzisiaj za dosłowne (np. wschód słońca) są w perspektywie ich rozwoju znaczeniowego wyrażeniami symbolicznymi i jako takie zawierają utrwalone wartościowanie poprzednich pokoleń i ich sądy o świecie (część 4). Postuluje się zaadoptowanie rozróżnienia dokonanego przez Ronalda Langacker (1999) na aktualność i wirtualność w celu uniknięcia niektórych z powyższych dylematów (część 5).
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 169-184
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czeskie Vánoce ‘Boże Narodzenie’ w perspektywie etnolingwistycznej (czeskie wartości i słowa klucze)
    Autorzy:
    Vanková, Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611318.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Vánoce
    Christmas
    values
    Czech
    Czech culture
    cognitive ethnolinguistics
    cultural key words
    Czech sign language
    Boże Narodzenie
    wartości
    język czeski
    kultura czeska
    etnolingwistyka kognitywna
    kulturowe słowa klucze
    czeski język migowy
    Opis:
    The paper introduces a pilot study from ongoing ethnolinguistic research into the Czech concept of VÁNOCE ‘Christmas’. It is placed in the context of the theory of cultural key words referring to the author’s previous studies on the concepts of DOMOV ‘home, homeland’ and POHODA ‘well-being, comfort, rest, peace’. In the paper, the meaning of the concept of VÁNOCE is summarized in accordance with Czech monolingual dictionaries, the rituals and scenarios associated with the Christmas Eve are described using empirical research data, analysed are social discussions of Christmas (esp. of the baby Jesus) as well as examples of the conceptualization of Christmas in popular songs. The paper also includes several remarks on the Christmas stereotype in Czech sign language.
    Artykuł jest pilotażową próba etnolingwistycznego opisu czeskiego pojęcia VÁNOCE ‘Boże Narodzenie’. Zostaje ono umieszczone w kontekście innych słów kluczy, z odwołaniem do wcześniejszych badań autorki dotyczących pojęć DOMOV ‘dom, ojczyzna’ i POHODA ‘wygoda, komfort, odpoczynek, spokój’. W niniejszej pracy pojęcie to jest opisane zgodnie z definicjami w jednojęzycznych słownikach języka czeskiego; uwzględniono także, na podstawie danych empirycznych, rytuały i scenariusze zachowań związane z Wigilią Bożego Narodzenia; poddano analizie dyskusje społeczne na temat świat (zwłaszcza dotyczące postaci dzieciatka Jezus) oraz przykłady konceptualizacji Bożego Narodzenia w popularnych  piosenkach. Artykuł zamykają wstępne uwagi na temat stereotypu świat w czeskim języku migowym.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2015, 27
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On the Principles and Postulates of Cultural Linguistics (as Exemplified by a Definition of WORK)
    O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przykładzie definicji PRACY)
    Autorzy:
    Bartmiński, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1192807.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
    Tematy:
    cultural linguistics
    “Language and Culture” series"
    journal Etnoli:gwistyka
    Lublin cognitive ethnolinguistics
    linguistic worldview
    cultural concept PRACA/work
    lingwistyka kulturowa
    seria Język a Kultura
    rocznik Etnolingwistyka
    lubelska etnolingwistyka kognitywna
    językowy obraz świata
    koncept kulturowy
    PRACA
    Opis:
    The study consists of four parts. The first part is devoted to the beginnings of culturallinguistics in Poland, connected with the Wrocław-based programme for research on Polishnational culture, the emergence of the “Language and Culture” research network (and apublication series with the same title), and the launch of the Lublin-based journal“Etnolingwistyka” in 1988. The second part contains examples of linguistic facts being viewedin cultural perspective, with a special role of the lexicon as the “mirror of culture”. Part threepresents a repertoire of seven conceptual constructs proposed in Lublin cognitiveethnolinguistics (linguistic worldview, stereotypes as cultural concepts, cognitive definition,viewpoint and interpretive perspective, profiling of base images, values, and the experiencing,conceptualizing, and speaking subject). Finally, the fourth part illustrates the application ofthis theoretical framework in an analysis of the Polish cultural concept of PRACA ‘work’.
    Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej autor przypomina początki formowania się lingwistyki kulturowej w Polsce, związane z wrocławskim programem badań nad polską kulturą narodową, utworzeniem konwersatorium „Język a Kultura” (też serii wydawniczej pod takim tytułem) i lubelskiego rocznika Etnolingwistyka w roku 1988. W drugiej podaje przykłady traktowania faktów językowych w perspektywie kulturowej, eksponując rolę słownictwa jako zwierciadła kultury. W trzeciej przedstawia 7-punktowe instrumentarium pojęciowe wypracowane w ramach lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej (językowy obraz świata, stereotypy traktowane jako koncepty kulturowe, definicja kognitywna, punkt widzenia i perspektywa interpretacyjna; profilowanie bazowych wyobrażeń; wartości; podmiot doświadczający, konceptualizujący i werbalizujący). Na koniec na przykładzie jednego konceptu PRACA pokazane zostają efekty analizy z zastosowaniem przedstawionego tego instrumentarium pojęciowego.
    Źródło:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2019, 4, 2; 1-35
    2543-7844
    Pojawia się w:
    Półrocznik Językoznawczy Tertium
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    LOVE in English and Polish
    Autorzy:
    Brożyna Reczko, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677200.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    concept of love
    linguistic picture of the world
    contrastive analysis
    ethnolinguistics
    cognitive definition
    Opis:
    LOVE in English and PolishThe paper presents a sample contrastive analysis of the linguistic picture of love in English and Polish. The material used in the survey is drawn from lexicographic data, including the British National Corpus and Narodowy Korpus Języka Polskiego [National Corpus of Polish]. The paper focuses on the similarities and differences in conceptualizing the abstract concept of love in the English and Polish languages. An analytical method, developed by Bartmiński and associates, serves as the theoretical basis for the reconstruction of the linguistic picture of the world. MIŁOŚĆ w języku angielskim i polskimNiniejszy artykuł to próba kontrastywnego porównania językowego obrazu świata MIŁOŚCI w języku angielskim i polskim. Materiał badawczy pochodzi głównie ze źródeł leksykograficznych: słowników oraz korpusów (Narodowego Korpusu Języka Polskiego oraz z korpusu języka angielskiego British National Corpus). Celem badania było poszukiwanie podobieństw i różnic w konceptualizacji MIŁOŚCI w tych dwóch językach. Metoda badawcza została zaczerpnięta z prac J. Bartmińskiego i dotyczy rekonstrukcji językowego obrazu świata różnych pojęć.
    Źródło:
    Cognitive Studies; 2017, 17
    2392-2397
    Pojawia się w:
    Cognitive Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Toward a cognitive definition of the Estonian Thunder god Pikne
    Estoński bóg grzmotu Pikne – próba definicji kognitywnej
    Autorzy:
    Gajetti, Giuliano
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670848.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    cognitive definition
    ethnolinguistics
    Pikne
    Uku
    Estonian Thunder god
    definicja kognitywna
    etnolingwistyka
    estoński bóg grzmotu
    Opis:
    W artykule podjęto próbę skonstruowania definicji kognitywnej nadprzyrodzonej istoty wiązanej z burzą i piorunami – bogiem grzmotu, czczonym w estońskiej tradycji i wierzeniach ludowych. Pierwszym krokiem było zbadanie leksyki związanej z grzmotem i jej komponentów. Następnie refleksji poddano etymologię badanego teonimu. Kolejnym krokiem było ułożenie danych językowych w fasety: homonimy i synonimy, terminy o tym samym stopniu ogólności i nadrzędne, wygląd, cechy niezwiązane z wyglądem, działania wykonywane przez bóstwo, władza, bóstwo jako adresat działań, zwracanie się do bóstwa i lokalizacja. Na tej podstawie zbudowano definicję kognitywną, z podaniem dokumentacji w języku oryginalnym i angielskim tłumaczeniu.
    The aim of this article is to provide a cognitive definition of the supernatural entity associated with the phenomenon of thunderstorm (the Thunder god) in Estonian vernacular tradition and folk beliefs. The article will firstly investigate the lexicon connected with thunderstorm and its components, and secondly the etymological roots of the theonym. Subsequently, I will organize the linguistic data into facets such as homonyms and synonyms, co-hyponyms, hyperonyms, appearance, features unrelated to appearance, actions performed by the god, authority, addressee, address, and location. Finally, a cognitive definition will be proposed. The documentation will be shown in the original language alongside an English translation.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 223-242
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The role of questionnaires in the reconstruction of the linguacultural view of respect (szacunek) in contemporary Polish
    Autorzy:
    Gierczak, Sylwia Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2081461.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    ethnolinguistics
    linguistic worldview
    linguistic questionnaire
    cognitive definition
    respect
    etnolingwistyka
    językowy obraz świata
    ankieta lingwistyczna
    definicja kognitywna
    szacunek
    Opis:
    The aim of the study is to present the role of empirical research in the reconstruction of the linguacultural image of axiologically loaded concepts and socially determined connotations. The article relates to methodological assumptions and findings of ethnolinguistics, where the reconstruction of the conceptualisation of particular notions is based on the interpretation of three types of data: (i) the language system, (ii) questionnaires, and (iii) texts. This is the approach adopted in the report Język – wartości – polityka [Language – values – politics] (JWP 2006), and then in the Axiological Lexicon of Slavs and Their Neighbours (LASiS 1-5, 2015-2019), compiled by the team supervised by Jerzy Bartmiński.This study presents the results of a questionnaire regarding respect (Polish szacunek), conducted among one hundred students from five universities in Lublin. Respondents were asked to answer the question: “What, in your opinion, is the essence of respect?”. The data obtained from first-hand sources enable a reconstruction of the students’ image of true respect in the Polish language in an aspectual view. The social aspect was found in an exposed position, where the most frequently indicated factors are: (1) acceptance of and empathy towards others; (2) courteous manners, appropriate behaviour towards others and appropriate attitude towards animals, plants, and objects; (3) recognition of the other person as an authority figure, with admiration for someone or something. Next, psychological, ethical, and psycho-social aspects were recognized. Existential and cultural aspects were found to be the least represented. The findings indicate a compatibility of the data from questionnaires with dictionary data, which together confirm the primacy of the subjective aspect of respect.  It is shown that questionnaires are a significant stage of discovering how speakers understand the meanings of the concepts they use – this concerns the colloquial, common understanding, which is crucial in constructing a cognitive definition of a given concept. Empirical research also enables a hierarchization of isolated defining features, ranking them from the most entrenched ones to the least frequently indicated ones, which renders this research a valuable tool in the verification of lexicographic data.
    Przedmiotem opracowania jest przedstawienie roli i wartości badań empirycznych w rekonstrukcji językowokulturowego obrazu konceptów o nacechowaniu aksjologicznym i uwarunkowanych społecznie konotacjach. W artykule nawiązano do założeń i ustaleń metodologicznych wypracowanych na gruncie etnolingwistyki, gdzie za podstawę rekonstrukcji konceptualizacji poszczególnych pojęć uznano interpretację danych trojakiego typu: systemowych (S), ankietowych (A) i tekstowych (T). Podejście to przyjęto w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów (LASiS 1-5, 2015-2019) przygotowanym przez zespół kierowany przez Jerzego Bartmińskiego. Autorka prezentuje wyniki badania ankietowego na temat szacunku, przeprowadzonego wśród stu studentów pięciu lubelskich uczelni. Zadaniem respondentów było udzielenie odpowiedzi na pytanie zgodne ze schematem lubelskiej ankiety ASA: „Co – według Ciebie – stanowi o istocie prawdziwego szacunku?” Dane pozyskane ze źródeł wywołanych umożliwiły odtworzenie obrazu prawdziwego szacunku w ujęciu aspektowym. Na pozycji eksponowanej znalazł się aspekt społeczny (S), w ramach którego najczęściej wskazywano: (1) akceptację i empatię wobec drugiej osoby, (2) kulturę osobistą, rozumianą jako właściwe/stosowne zachowanie wobec drugiej osoby oraz odpowiedni stosunek/odpowiednie podejście do zwierząt, roślin, rzeczy, a także (3) uznanie drugiej osoby za autorytet, podziw dla kogoś lub czegoś. Miejsca kolejne w układzie frekwencyjnym zajęły aspekty: psychiczny (P), etyczny (E) i psychospołeczny (A). Odnotowano najniższy udział aspektów bytowego (B) i kulturowego (K). Przedstawione dane pozwalają wnosić o zgodności danych ankietowych z danymi słownikowymi, które wespół poświadczają wysunięcie na pozycję prymarną podmiotowego wymiaru szacunku.  Autorka artykułu dowodzi, że badania ankietowe są istotnym etapem odkrywania, jak mówiący rozumieją znaczenia pojęć, którymi się posługują – chodzi tu o rozumienie potoczne, obiegowe, ważne w budowaniu definicji kognitywnej danego konceptu. Badania empiryczne pozwalają także na hierarchizację wyodrębnionych cech definicyjnych, na uszeregowanie ich od tych najbardziej ustabilizowanych do najrzadziej wskazywanych, co czyni te badania wartościowym narzędziem w weryfikacji danych leksykograficznych.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2021, 33; 237-253
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies