Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "16-th century Polish" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Expressions in the Description of Orthodox Christianity in Kronika, to jest historyja świata by Marcin Bielski (1564)
    Autorzy:
    Kozaryn, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/35187207.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    diachronic linguistics
    16th-century Polish
    religious vocabulary
    Marcin Bielski’s idiolect
    Opis:
    The article examines the linguistic ways of describing Orthodoxy by Marcin Bielski in the third edition of his Chronicle, dated to 1564. The analyses show that Bielski uses various names for this religion, distinguishing between the Greek and Ruthenian faith, that he names the Orthodox in many ways, provides details about the manner of baptism, the Eucharist, places of worship and the veneration of saints, and the mission of St. Cyril and Methodius, and evokes the reasons for the split of both churches or attempts to resolve it.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 2; 61-78
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Confessional Diversity of 16th-century Polish Religious Lexis: Recapitulation and Research Postulates
    Autorzy:
    Woźniak, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/35185671.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    history of the Polish language – 16th century
    religious lexis
    Reformation vs language
    Opis:
    The author summarises the research conducted so far on the confessional differentiation of Polish religious lexis in the 16th century, which was initiated in the 1960s by Konrad Górski, a literary historian. In his publication Zagadnienia słownictwa reformacji polskiej (The Issue of the Polish Reformation Vocabulary), the scholar argued that Protestants used different words than Catholics to designate important religious concepts, and that lexis was an important factor to identify the denomination. This thesis had a significant impact on the assumptions and research objectives formulated by subsequent scholars who addressed the relationship between denomination and vocabulary. In the section of the article containing research postulates, attention is drawn to thenecessity of verifying Górski’s position, which was already initiated to a limited extent, mainly in the works by Tomasz Lisowski, who pointed out other than confessional determinants of lexical choices in the 16th-century translations of the Bible. It is considerednecessary in the postulated research to broaden the resource base, to take into account the pragmatic diversity of the source texts (sender-receiver relations, intentions), to introduce numerical data objectifying the conclusions, as well as a comparative reference to the status in other languages.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 2; 193-205
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Venice in Polish Literature of the Latter Half of the 16th Century and in the 17th Century as a Model Political System, a Leading Centre in the Fight Against the Ottoman Empire, and the Centre of the Pilgrimage Culture
    Autorzy:
    Kuran, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1032286.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Republic of Venice
    crusade
    pilgrimages to the Holy Land
    political system of the Republic of Venice
    16th and 17th-century Polish literature
    Venetian-Turkish rivalry
    Polish-Italian cultural contacts
    Opis:
    The aim of the study is to present at least three reasons why Old Polish writers of the latter half of the 16th century and 17th century wrote about Venice. The first one was the admiration in the nobility-ruled republican political system which emerged in the Republic of Venice, and which was considered as an attractive model by Old Polish thinkers and writers. They, e.g. Palczowski, Górnicki, and Wolan, expressed their convictions in their treatises. The second reason was that of the struggles of Christian states with the Ottoman Empire. Venice constituted the first potential ally and often a leader of European armies intended to participate in the often-planned anti-Muslim crusades. The study references the accounts of the visions of Venice as a leader of crusades as inscribed in the exhortation-related literature. The third reason was the perception of Venice as a safe port for pilgrims travelling to the Holy Land and, more broadly, to the territory of the Ottoman state via the sea. Its image emerged from the accounts of Old Polish pilgrims, travellers, and escaped slaves.
    Źródło:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2020, 9; 13-50
    2299-7458
    2449-8386
    Pojawia się w:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The sense of sight in Jan Kochanowski’s poetry: A research reconnaissance
    Zmysł wzroku w poezji Jana Kochanowskiego – rekonesans badawczy
    Autorzy:
    Krzywy, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2088422.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 16th century
    visual imagery
    the elegy ekphrasis
    Jan Kochanowski (1530–1584)
    poezja polskiego renesansu
    studia wizualne
    elegia
    ekfraza
    Opis:
    This study is a research reconnaissance into the visual imagery in the poetry of Jan Kochanowski, Poland’s most talented poet before the Romantic Age. Although he was familiar with the technique of ekphrasis and took an interest in emblems, he seems to have been rather sparing in making use of visual potential of the poetic word. However, he does rely on the sense of sight in his epistemological refl ection concerning the problem of knowing God, aesthetics (the experience of beauty) and ethics (the visible order of the world as a guide to proper conduct). The eye also plays a major role in his descriptions of the human psychology, especially love. The sight has a special function in his Treny (Laments), a cycle of elegies written after the death of his baby daughter Urszula in 1579. While addressing the fundamental questions of life and death, Kochanowski draws on visual and aural imagery to convey the devastating pain felt by the father after the death of his beloved child and to question his earlier confi dence in man’s sovereign mind.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2019, 2; 129-151
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Digital science in context of book culture history research: Polonica of the 16th-18th centuries in selected databases of written cultural heritage concerning the Kingdom of Hungary
    Humanistyka cyfrowa w kontekście badań nad historią kultury książki: polonica od XVI do XVIII wieku w bazach danych piśmiennego dziedzictwa kulturowego związanego z Królestwem Węgierskim
    Autorzy:
    Špániová, Marta
    Lichnerová, Lucia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472385.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    digital science
    Polish book
    16th-18th century
    historical libraries
    Kingdom of Hungary
    research of Polonica
    humanistyka cyfrowa
    książka polska
    XVI-XVIII wiek
    biblioteki historyczne
    Królestwo Węgierskie
    badania poloników
    Opis:
    The authors summarise the main databases of written cultural heritage, used for research of book culture history in Slovakia, Czech Republic and Hungary, particularly databases including data for research of Polish books of the 16th-18th centuries. Potential of digital science and its sources for traditional book culture history research is emphasised. Authors analyse all types of Polonica in certain digitalised collections of various historical libraries in the Kingdom of Hungary from the 16th to the 18th centuries. Mutual cultural relationship of Slovakia and Poland in book culture history is also highlighted, especially for building of aristocratic and bourgeois libraries.
    Autorki prezentują główne bazy danych piśmiennego dziedzictwa kulturowego używane do badań nad historią kultury książki na Słowacji, w Republice Czeskiej i na Węgrzech, w szczególności te z nich, które zawierają dane przydatne w badaniach nad polską książką od XVI do XVIII w. Autorki podkreślają potencjał jaki reprezentuje humanistyka cyfrowa i źródła przez nią wykorzystywane dla tradycyjnych badań na historią kultury książki. Analizują wszystkie typy poloników znajdujących się w niektórych zdigitalizowanych kolekcjach bibliotek dawnego Królestwa Węgierskiego istniejących od XVI do XVIII w. Naświetlają również relacje w dziedzinie kultury książki pomiędzy Polską a Słowacją, w szczególności w kontekście powstawania bibliotek mieszczańskich i arystokratycznych oraz rozwoju drukarstwa i księgarstwa w Królestwie Węgierskim.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 371-380
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Goslicius’ Treatise of the Ideal Senator: The Englishman’s Epitome of Polish Republicanism.
    Wawrzyńca Grzymały Goślickiego traktat o Senatorze Doskonałym – angielski wgląd w szesnastowieczny model ustroju Rzeczypospolitej. Obojga Narodów
    Wawrzyniec Grzymała Goślickis Abhandlung De optimo senatore - ein englischer Blick auf das Verfassungsmodell der polnisch-litauischen Adelsrepublik im 16. Jahrhundert.
    Autorzy:
    Bałuk-Ulewiczowa, Teresa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1203921.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera
    Tematy:
    Laurentius Grimalius Goslicius
    De Optimo Senatore
    reception of literary translation political theory of the mixed state
    16th-century English and Polish republicanism
    Wawrzyniec Goślicki
    recepcja przekładu literackiego
    teoria polityczna państwa o ustroju mieszanym
    szesnastowieczny republikanizm w Polsce i w Anglii
    Rezeption der literarischen Übersetzung
    politische Staatstheorienbetreff
    end die gemischte Staatsform (respublica mixta)
    das englische und polnische Republikanismus des 16. Jahrhunderts
    Opis:
    In 1919 the historian of Polish science and education Stanisław Kot wrote that in the English constitutional conflict between Royalists and Roundheads in the first half of the seventeenth century, played out not only on the battlefields but also in the war of the pamphlets, participants used to turn to Continental examples for viable models of the constitutional form of the state they were advocating. According to Kot, Poland and the Scandinavian countries were cited as working models of the elective, limited monarchy by proponents of republicanism, while the supporters of absolute monarchy tried to refute their arguments and show that the constitutional arrangements operating in these countries were in fact no different from the “traditional” monarchy. The sixteenth-century treatise De Optimo Senatore by Laurentius Grimalius Goslicius was a special instrument for the pens and ink of the two sides in the English controversy. First published in its original Latin in Venice in 1568, the work must have reached England pretty soon, since we know of two surviving manuscript translations of it into English dated to the 1580s. One of them was published as The Counsellor in 1598. A knowledge of this book persisted in the political awareness of its English readers for the next six decades at least; it appears to have been referred to in the growing climate of political antagonism. After the Restoration in 1660 it was republished in a plagiarised version which in effect produced a completely reversed picture of Goslicius’ original postulates without quoting his name or the source of the text. Although this was by no means the end of the Ideal Senator’s singular career in the political culture of English-speaking countries, and Goslicius went on to earn another English translation in the eighteenth century and thereafter enjoy a peculiar afterlife in the United States in the twentieth century, the early stages of the book’s presence in England are a fascinating focus for research on English-Polish cultural relations and republican ideas in the sixteenth and seventeenth centuries.
    W 1919 roku historyk polskiej nauki i edukacji Stanisław Kot pisał, iż w angielskim konflikcie konstytucyjnym z pierwszej połowy XVII wieku – rozgrywającym się nie tylko na polach bitew, ale również i w wojnie na pamflety pomiędzy zwolennikami parlamentu, okrągłymi głowami a zwolennikami króla, kawalerami – strony konfliktu zwykły zwracać się do europejskich przykładów możliwych modeli ustroju państwa, za którymi się opowiadały. Według Kota, Polska i kraje skandynawskie były przytaczane przez zwolenników republikanizmu jako sprawnie funkcjonujące modele ustroju monarchii elekcyjnej i ograniczonej, z kolei zwolennicy monarchii absolutnej usiłowali obalić ich argumenty i wykazać, że rozwiązania konstytucyjne stosowane w tych państwach w rzeczywistości nie różnią się wcale od formy monarchii „tradycyjnej”. Szesnastowieczny traktat De optimo senatore autorstwa Wawrzyńca Goślickiego okazał się być specjalnym narzędziem dla pisarzy po obu stronach konfliktu. Wydane po raz pierwszy po łacinie w Wenecji w 1568 roku, dzieło to musiało dotrzeć do Anglii dość wcześnie, ponieważ wiadomo nam, że zachowały się dwa tłumaczenia tego manuskryptu na język angielski – datowane są one na lata 80-te XVI wieku. Jeden z nich został wydany w 1598 roku jako The Counsellor. Znajomość tej książki utrzymywała się w świadomości politycznej jej angielskich czytelników przynajmniej przez kolejne sześćdziesiąt lat; wydaje się, że odnoszono się do niej w atmosferze narastających antagonizmów politycznych. Po Restauracji Stuartów w 1660 roku traktat został opublikowany po raz kolejny, tym razem w splagiatowanej wersji, która w rezultacie przedstawia zupełnie inny obraz oryginalnych postulatów Goślickiego, nie przytaczając jego nazwiska ani źródła tekstu. Pomimo że nie oznaczało to wcale końca kariery rozprawy „O senatorze doskonałym” w kulturze politycznej krajów anglojęzycznych – Goślicki doczekał się kolejnego angielskiego przekładu w XVIII wieku, w związku z czym doświadczył swoistego życia po śmierci w Stanach Zjednoczonych w XX wieku – początkowe etapy obecności tej książki w Anglii stanowią fascynujący przedmiot badań na temat relacji kulturowych i wymiany idei republikańskich pomiędzy Anglią a Polską w XVI i XVII wieku.
    1919 schrieb Stanislaw Kot, ein hervorragender polnischer Kulturhistoriker mit einem Faible für die Geschichte der polnischen Wissenschaft und Bildung, dass der englische konstitutionelle Konflikt zwischen Royalisten und Roundheads aus der ersten Hälfte des 17. Jahrhunderts nicht nur auf den Schlachtfeldern sondern auch mit dem Feder in der Publizistik ausgefochten worden war – als ein Krieg der Pamphlete, deren Autoren eine Lanze für die tragfähigen staatspolitischen Modelle in Europa brachen, in denen die Verfassung als Staatsform eingeführt worden war. Kot zufolge galten Polen und die skandinavischen Länder in den Augen der Anhänger des Republikanismus’ als flagrante Beispiele für die eingeschränkte Monarchie, während die Verfechter der monarchistischen Staatsform die Argumente ihrer Gegner zu widerlegen und nachzuweisen versuchten, dass sich in jenen Ländern die verfassungsmäßige Ordnung von der „traditionellen“ Monarchie kaum unterscheidet habe. Die aus dem 16. Jahrhundert stammende Abhandlung De Optimo Senatore von Laurentius Grimalius Goslicius (Goślicki) wurde durch die beiden Seiten in der englischen Kontroverse gerne aufgegriffen und in der eigenen Sache in zahlreichen Publikationen zitiert. In seiner originellen lateinischen Fassung wurde sie zunächst im Jahre 1568 in Venedig veröffentlicht. Doch ziemlich rasch muss sie nach England gelangt sein, da man zwei Manuskripte, bereits auf die 1580-er Jahre datiert und ins Englische übersetzt, kennt. Eins von ihnen erschien im Jahre 1598 unter dem Tittel Der Berater. Die dort gebündelten Ideen entfalteten auf das politische Bewusstwein seiner Leser, mindestens für die nächsten sechs Jahrzehnte, ihre Wirkung – dazu in der Atmosphäre des zunehmenden Antagonismus. Nach der Restauration im Jahre 1660 wurde das Buch in einer Plagiat-Version neu aufgelegt, welche die ursprünglichen Ideen von Goslicius, ohne Angabe seines Namens und der Herkunft des Textes, in das Gegenteil verkehrte. Dies markierte keinesfalls das Ende der einzigartigen Karriere von De Optimo Senatore in der politischen Kultur der englischsprachigen Länder. Das Werk wurde im 18. Jahrhundert nochmals ins Englische übersetzt, um im 20. Jahrhundert in den USA wieder seine Wiedergeburt zu feiern. Die ersten Phasen der Präsenz des Buches in England fungieren allerdings als eine faszinierende Periode für die Erforschung der englisch-polnischen kulturellen Beziehungen und der republikanischen Ideen des 16. und des 17. Jahrhunderts.
    Źródło:
    Kultura i Polityka; 2011, 9; 89-106
    1899-4466
    Pojawia się w:
    Kultura i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aesculapius and Priapus: The medical and literary contexts of Jan Kochanowskis epigram On The Old Man (II. 42)
    Eskulap i Priap. Fraszka O starym (II 42) Jana Kochanowskiego w kontekstach medycznych i literackich
    Autorzy:
    Lawenda, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087671.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 16th century
    literature and medicine
    Priapic verse
    bawdiness
    humoural medicine
    Martial (c. 40–103 AD)
    Jan Kochanowski (1530–1584)
    fraszki
    medycyna humoralna
    priapizm
    literatura priapejska
    obscenum
    Opis:
    This is an analysis of the epigram On the Old Man (II.42), Jan Kochanowski's single epigram (fraszka) on a medical theme. The old man of the title suffers from priapism, i.e. an abnormal persistent erection. Part I of the article discusses the significance of the poem's place in the sequence of epigrams that make up the collection and its intertextual links to earlier literature referring to the phallic god Priapus, especially Martial's Epigrams. In Part II it is argued that Kochanowski's understanding of priapism and its underlying causes was based on humoral medicine and detailed descriptions of this condition in Renaissance (primarily Italian) medical manuals. An analysis of the poem from the medical perspective leads to the conclusion that Kochanowski's bawdy conceit contains a misrepresentation: what for humoral medicine was a possible anomaly (priapism in old men) became a well-documented condition.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2021, 5; 587-629
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historic representations of the planets: The Warsaw parade of the planets pageant as described by Martin Gruneweg
    „Jak to się zwykło przedstawiać planety”? Warszawski pochód planet w zapiskach Martina Grunewega – rekonesans
    Autorzy:
    Starownik, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087791.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish culture in the late 16th century
    urban and court pageants in Early Modern Europe
    carnival parades
    planets
    the Zodiac
    Warsaw
    Martin Gruneweg (1562–c. 1618)
    Gruneweg
    planety
    widowisko
    Warszawa
    Nauki Humanistyczne i Społeczne
    Opis:
    In his voluminous memoirs compiled in the early 17th century the Dominican Martin Gruneweg describes a pageant named the Parade of the Planets that took place in Warsaw on 15 February 1580. Central to its stage design was the iconography of the seven planets, each of them represented by its Zodiac sign and its affiliated House. However, no less important for the spectacle was the appearance of numerous characters and stage props from the carnival tradition, e.g. richly dressed men from the Orient, Bacchus, a procession of floats. The Parade of the Planets was a festivity which brought together the court and the townsfolk; it was probably organized by both court and town. More generally, it could be described as an urban carnival parade mimicking some features of the Renaissance Trionfo. The knowledge of celestial phenomena presented in this spectacle was probably adjusted to the needs of a wide audience of the ‘middling sort of people’, whose belief in the geocentric model of the cosmos was still intact. It seems that the Parade of the Planets contained hardly any profound insights or hermetic clues. Gruneweg, though, does find it susceptible to an allegorical interpretation which reveals the spectacle's embedding in Christian spirituality and middle-class virtues. He is pleased with the colourful spectacle, but warns of taking too much pleasure in this kind of entertainment.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2020, 3; 295-311
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sources of inventio in Sebastian Fabian Klonowics “Philtron”
    O zapleczu inwencyjnym poematu „Philtron” Sebastiana Fabiana Klonowica
    Autorzy:
    Lawenda, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089367.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 16th century
    Humanist learned compendia
    treatises in verse
    erudition
    Christian love
    Sebastian Fabian Klonowic (c. 1545–1602)
    Sebastian Fabian Klonowic
    erudycja
    Philtron
    miłość chrześcijańska
    charitas
    poemat moralizatorski
    traktat
    renesansowe kompendia wiedzy
    kompilacja
    Opis:
    This article examines the sources of literary invention in Philtron, a treatise in verse on the theme of Christian love by the Polish and neo-Latin Renaissance poet Sebastian Fabian Klonowic. To get a better appreciation of his work it is necessary to look at his sources, especially books of humanist erudition, learned compendia, dictionaries, handbooks of rhetoric, anthologies and commonplace books. An analysis of his use of those sources in Philtron and an examination of his notes indicate that Klonowic probably did not read all of his books through from beginning to end. Some of his readings were intentionally selective. In particular, while collecting material for his treatise, he would mine the grand 16th-century reference books like Ambrogius Calepinus's multilanguage Dictionarium, Dominico Nani's anthology Polyanthea, or Erasmus' Apophtegmata. The argument and topoi in at least some parts of Philtron are much indebted to the contemporary compendia and erudite research.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2019, 5; 511-532
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies