Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wolny, Ł." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
Dewatering of conditioned sludge in small wastewater treatment plants
Autorzy:
Wolny, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/207409.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
wastewater treatment
dewatering
filtration
polyelectrolytes
sewage sludge
sewage treatment
sewage treatment plants
water treatment plants
municipal wastewater treatment plants
wastewater treatment plants
oczyszczanie ścieków
odwadnianie
filtrowanie
polielektrolity
osady ściekowe
oczyszczalnie ścieków komunalnych
oczyszczalnie ścieków
Opis:
Parameters characterizing the dewatering process of sewage sludge in small wastewater treatment plants (WWTPs) have been analyzed. Two municipal wastewater treatment plants of comparable capacity and similar technology of sewage treatment were selected to the analysis. Comparison of dewaterability of unprepared and conditioned sludge was made. During preliminary tests, the capillary suction time (CST) of sludge conditioned with cationic polyelectrolyte was determined. Next, for the optimal doses of selected polyelectrolyte, more detailed technological experiments were conducted such as vacuum filtration and susceptibility to the gravitational thickening. Tested sludge had very low susceptibility to thickening. The final volume of unprepared tested samples after 2 hour thickening was 977.0 cm3, while the initial volume of thickened sludge was 1000 cm3.The lowest value of final hydration for conditioned sludge was 64.0%.
Źródło:
Environment Protection Engineering; 2015, 41, 2; 99-105
0324-8828
Pojawia się w:
Environment Protection Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of ultrasonic field on chemical and microbiological parameters of stabilized excessive sludge
Wpływ pola ultradźwiękowego na parametry chemiczne i mikrobiologiczne stabilizowanych osadów nadmiernych
Autorzy:
Brzeska, K.
Wolny, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/158908.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Elektrotechniki
Tematy:
mikroorganizmy
biogaz
pole ultradźwiękowe
nadmierny osad
parametry chemiczne
parametry mikrobiologiczne
excessive sludge
anaerobic stabilization
ultrasonic field
biogas
microorganisms
Opis:
Anaerobic stabilization is one of the processes applied in modification of sewage sludge. That process is based on biochemical decomposition of macromolecular compounds in participation of suitable microbes. Usage of conditioning technology for sewage sludge before anaerobic stabilization leads to time reduction of that process. The investigations were done on excessive sludge coming from Cen-tral Wastewater Treatment Plant "Warta" S.A. in Częstochowa. Due to fact, that excessive sludge has structure consists of agglomeration of microbes cell it is unsusceptible for anaerobic stabilization. Active ultrasonic field application causes decomposition of microbes cells membranes and release of organic compounds from their interiors. This process increases the effectiveness of anaerobic stabilization. Process of anaerobic stabilization was carried out for 28 days in temperature of 37°C. First sample of excessive sludge was stabilized without conditioning, second sample was stabilized after conditioning in specified parameters of active ultrasonic field. During anaerobic stabilization the following chemical analysis were done: dry matter, mineral dry matter, organic dry matter, volatile fatty acids (VFA), pH, alkalinity, acidity, Kjeldahl general nitrogen, ammonium nitrogen, chemical oxygen demand (COD), general phosphorus. Additionally, microbiological tests of microbes of Escherichia coli, psychrophiles and mezophiles microorganisms were done.
Jednym z procesów stosowanych w przeróbce osadów ściekowych jest stabilizacja beztlenowa. Proces ten polega na biochemicznym rozkładzie wielkocząsteczkowych związków przy udziale odpowiedniego typu bakterii. Zastosowanie techniki kondycjonowania osadów przed stabilizacją beztlenową powoduje skrócenie czasu trwania tego procesu. Badania prowadzono na osadzie nadmiernym pobranym z oczyszczalni "Warta" w Częstochowie. Osad nadmierny tworzy strukturę niepodatną na stabilizację beztlenową, ma ona bowiem postać aglomerowanych komórek mikroorganizmów mało podatnych na rozkład biologiczny. Zastosowanie czynnego pola ultradźwiękowego w tego rodzaju osadzie powoduje rozerwanie błon komórkowych bakterii, co z kolei przyczynia się do uwolnienia związków organicznych z ich wnętrza. Proces ten zwiększa skuteczność stabilizacji beztlenowej. Proces stabilizacji beztlenowej prowadzano przez 28 dni w temperaturze 37°C. W pierwszej części doświadczenia stabilizowano osady niepoddane metodzie kondycjonowania, natomiast w drugiej części doświadczenia stabilizację prowadzono po uprzednim zastosowaniu pola ultradźwiękowego o określonych parametrach. Podczas trwania stabilizacji beztlenowej wykonywano analizy chemiczne, takie jak: sucha masa, sucha masa mineralna, sucha masa organiczna, zasadowość, kwasowość, pH, ChZT, lotne kwasy tłuszczowe, azot amonowy, azot ogólny Kjeldahla, fosfor ogólny. Wykonano również oznaczenia mikrobiologiczne na obecność bakterii typu Escherichia coli, mikroorganizmów psychrofilowych oraz mezofilowych.
Źródło:
Prace Instytutu Elektrotechniki; 2011, 252; 157-158
0032-6216
Pojawia się w:
Prace Instytutu Elektrotechniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of Polyelectrolyte Dose on the Characteristics of Sewage Sludge in Sedimentation Processes in Small-Size Wastewater Treatment Plants
Wpływ dawki polielektrolitu na charakterystyki osadów ściekowych w procesach sedymentacji w małych oczyszczalniach ścieków
Autorzy:
Wolny, L.
Korzekwa-Wojtal, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/389700.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
osady ściekowe
dawka polielektrolitu
zmiana struktury
zagęszczanie grawitacyjne
sewage sludge
polyelectrolyte
structure change
gravity thickening
centrifuging
final hydration
Opis:
The subject of the article are studies on the characteristics of sewage sludge conditioned with the polyelectrolyte Zetag 7631. Sewage sludge was taken at specified time intervals from the same small-size sewage treatment plant. Based on the capillary suction time test, optimal doses of the applied polyelectrolyte were chosen, for which tests were carried out to describe the effects of gravity thickening and dewatering in the process of centrifuging of the sewage sludge examined. The tests determined that untreated sewage sludge in each case underwent thickening and dewatering poorer than the identical sludge conditioned with polyelectrolyte. Based on the obtained test results, relationship curves for selected parameters characterizing the dewatered sludge were plotted. In addition, microscopic observations of sewage sludge conditioned with the polyelectrolyte chosen for the tests were made. On their basis, a relationship of variations in the conditioned sludge structure on the polyelectrolyte dose was determined.
Przedstawiono badania dotyczące charakterystyki osadów oeciekowych kondycjonowanych polielektrolitem Zetag 7631. Osady pobierane były w danych odstępach czasu z tej samej małej oczyszczalni ścieków. Na podstawie testu czasu ssania kapilarnego dobrano optymalne dawki zastosowanego polielektrolitu, dla których wykonano badania technologiczne opisujące efekty zagęszczania grawitacyjnego i odwadniania w procesie wirowania analizowanych osadów. Badania wykazały, że w każdym przypadku osad niepreparowany zagęszczał i odwadniał się gorzej niż ten sam kondycjonowany polielektrolitem. Na podstawie uzyskanych wyników badań wykreślono krzywe zależności wybranych parametrów charakteryzujących odwadniane osady. Dodatkowo wykonano obserwacje mikroskopowe osadów ściekowych kondycjonowanych wybranym do badań polielektrolitem. Na ich podstawie określono zmiany struktury kondycjonowanego osadu od dawki polielektrolitu.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 7; 887-894
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ecotoxicity assessment of stabilized sew sludge from municipal sewage treatment plant
Ocena ekotoksyczności ustabilizowanych osadów ściekowych pochodzących z komunalnej oczyszczalni ścieków
Autorzy:
Włodarczyk, E.
Próba, M.
Wolny, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/396154.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
sewage sludge
conditioning
ecotoxicity
water extract
Daphnia pulex
osady ściekowe
kondycjonowanie
ekotoksyczność
wyciągi wodne
analiza bioindykacyjna
Opis:
Aim of this study was to evaluate the ecotoxicity of municipal sewage sludge conditioned with polyelectrolytes, taken from selected sewage treatment plant. Using the bioindication analysis overall toxicity was assessed, which allows to know the total toxicity of all the harmful substances contained in sewage sludge, in many cases acting synergistically. To prepare a sample of sludge for the basic test, all analyses were performed with a ratio of liquid to solid of 10:l (water extract), Daphnia pulex biological screening test was used. A dilution series of an water extract of sludge were prepared to include within its scope the lowest concentration that causes 100% effect and the highest producing less than 10% of the effect within a specified range of the assay. The results of the test were read after 24 and 48 hours. Based on the research and analysis of test results it proved that the sewage sludge conditioned with polyelectrolytes exhibit the characteristics of eco-toxic.
Celem pracy była ocena ekotoksyczności komunalnych osadów ściekowych kondycjonowanych polielektrolitami, pochodzących z wybranej oczyszczalni ścieków. Za pomocą analizy bioindykacyjnej ocenia się ogólną toksyczność, co pozwala na poznanie sumarycznej toksyczności wszystkich szkodliwych substancji zawartych w osadach ściekowych, w wielu przypadkach działających synergistycznie. W celu przygotowania próbki osadów do analizy wykonano test podstawowy przy stosunku cieczy do fazy stałej równej 10:l (wyciąg wodny), użyto do tego przesiewowego biologicznego testu oceny toksyczności na rozwielitkach Daphnia pulex. Serię rozcieńczeń z wyciągu wodnego z osadów przygotowano tak, aby obejmowała swoim zakresem najniższą koncentrację wywołującą 100% efektu i najwyższą wywołującą mniej niż 10% efektu w określonym zakresie testu. Wyniki badań testu odczytano po 24 i 48 godzinach. Na podstawie przeprowadzonych badań oraz ocenę wyników badań wykazano, iż osady ściekowe kondycjonowane polielektrolitami wykazują właściwości ekotoksyczne.
Źródło:
Civil and Environmental Engineering Reports; 2016, No. 22(3); 157-165
2080-5187
2450-8594
Pojawia się w:
Civil and Environmental Engineering Reports
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of Temperature on Viscosity of Sewage Sludge After Conditioning
Wpływ temperatury na lepkość kondycjonowanych osadów ściekowych
Autorzy:
Wolski, P.
Zawieja, I.
Wolny, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388899.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
osady ściekowe
kondycjonowanie
lepkość
temperatura
sewage sludge
conditioning
viscosity
temperature
Opis:
The technology of wastewater treatment is always associated with utilization of sewage sludge. The process of sewage sludge utilization aims at transforming (biologically, physically or chemically) sewage sludge into a state which does not pose any threats for human health and natural environment. Conditioning – a process which has an impact on the structure and properties of sewage sludge – allows for more efficient removal of water from sewage sludge. Also, temperature is a crucial parameter in the final stage of utilization and transportation of sewage sludge. The paper presents the results of the investigations on viscosity of chemically conditioned sewage sludge exposed to selected temperatures and variable sheer velocity gradients. Municipal sewage sludge and sludge from cellulose industry were used as substrates. The impact of temperature on viscosity of fermented sewage sludge and also the impact of a polyelectrolyte dose and a velocity gradient on sewage sludge viscosity were investigated. Viscosity of sewages sludge was determined in the temperature range of 20 to 36 oC for every 2 oC at variable sheer velocity gradients (60, 100, 200 r/min). The HAAKE Viscotester 7L/R plus and the Termostat DC 10 bathtube were used in the investigations.
Oczyszczanie ścieków jest ściśle związane z problemem unieszkodliwiania osadów ściekowych. Proces unieszkodliwiania jest przekształceniem, które ma doprowadzić osady do stanu, który nie stwarza zagrożeń dla życia lub zdrowia ludności oraz dla środowiska. Kondycjonowanie, czyli jeden z procesów mający wpływ na zmianę struktury i właściwości osadów, pozwala na bardziej skuteczne usuwanie zawartej w osadach wody. Również temperatura jest ważnym parametrem w końcowym etapie unieszkodliwiania i transportu osadów ściekowych. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące wyznaczenia lepkości kondycjonowanych chemicznie osadów ściekowych, poddanych działaniu temperatury oraz zmiennym wartościom gradientu prędkości ścinania. Przeprowadzono badania komunalnych osadów ściekowych oraz osadów z przemysłu celulozowego. Ocenie poddano zarówno wpływ temperatury na lepkość przefermentowanych osadów ściekowych, jak i wpływ dawki polielektrolitów oraz gradientu prędkości na lepkość badanych osadów ściekowych. Lepkość osadów została wyznaczona w zakresie temperatur od 20 do 36 oC, co 2 oC, przy zmiennym gradiencie prędkości ścinania (60, 100, 200 obr/min). W badaniach wykorzystano wiskozymetr HAAKE Viscotester 7L/R plus oraz wannę Termostat DC10.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 12; 1659-1666
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of Ultrasonic Pretreatment on Anaerobic Digestion of Excess Sludge from the Food Industry
Wpływ dezintegracji ultradźwiękowej na proces stabilizacji beztlenowej osadów nadmiernych pochodzących z przemysłu spożywczego
Autorzy:
Zawieja, I.
Wolny, L.
Wolski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818553.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
dezintegracja
pole ultradźwiękowe
UD
lotne kwasy tłuszczowe
LKT
chemiczne zapotrzebowanie na tlen
ChZT
fermentacja metanowa
stopień przefermentowania osadów
disintegration
ultrasonic field
volatile fatty acids
VFAs
chemical oxygen demand
COD
methane fermentation
degree of sludge fermentation
Opis:
Przeróbka i unieszkodliwianie osadów ściekowych stanowi niezwykle aktualny problem technologiczny, co wiąże się z powstawaniem w ostatnich latach nowych obiektów oczyszczalni, modernizacją już istniejących, jak również z rozwojem wysokoefektywnych metod oczyszczania ścieków. Przez lata wiodącym trendem w zagospodarowaniu osadów ściekowych w Polsce było ich składowanie, jednak obowiązujące w Unii Europejskiej uwarunkowania prawne uniemożliwiają zastosowanie takiego rozwiązania w przyszłości. Modernizacja ciągu technologicznego oczyszczalni ścieków poprzez poprzedzenie wybranych procesów oczyszczania ścieków oraz utylizacji osadów procesem dezintegracji o odpowiednio dobranych parametrach wiąże się ze wzrostem efektywności działania obiektu, nie tylko pod względem technologicznym ale również ekonomicznym. Dezintegracja osadów nadmiernych przed procesem stabilizacji beztlenowej wpływa na zwiększenie podatności osadów na biochemiczny rozkład w warunkach beztlenowych, czego efektem jest przyspieszenie fazy hydrolitycznej procesu, warunkującej powstawanie w kolejnych etapach procesu lotnych kwasów tłuszczowych. Wartość oraz tempo generowania LKT znajduje bezpośrednie odbicie w efektywności produkcji biogazu oraz uzyskanym stopniu mineralizacji osadów. Celem prowadzonych badań była ocena wpływu dezintegracji ultradźwiękowej osadów nadmiernych pochodzących z przemysłu spożywczego na proces hydrolizy będący pierwszym etapem fermentacji metanowej. W badaniach użyto dezintegrator ultradźwiękowy typu VC-750. Osady poddano modyfikacji polem ultradźwiękowym (UD) o amplitudzie drgań pola UD 15, 21, 31, 37, 46 mm i czasie sonifikacji ts = 60–360 s. Następnie przeprowadzono procesy 10-dobowej fermentacji metanowej osadów, poprzedzone modyfikacją osadów nadmiernych polem UD o wybranych, najkorzystniejszych parametrach dezintegracji. Największą skuteczność nadźwiękawiania osadów odnotowano dla czasu ekspozycji równego 360 s oraz amplitudy drgań pola UD 46 mm, uzyskując ok. 5-kotny wzrost wartości ChZT oraz ok. 3-krotny LKT w odniesieniu do wartości początkowych wskaźników.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 351-366
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of thermo-ultrasonic disintegration of excess sludge on the effectiveness of anaerobic stabilization process
Wpływ termiczno-ultradźwiękowej dezintegracji osadów nadmiernych na efektywność procesu stabilizacji beztlenowej
Autorzy:
Barański, M.
Zawieja, I.
Wolny, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126305.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
excess sludge
ultrasound-thermal disintegration
anaerobic stabilization
degree of sludge
fermentation
unit biogas production
osady nadmierne
dezintegracja termiczno-ultradźwiękowa
stabilizacja beztlenowa
stopień
przefermentowania osadów
jednostkowa produkcja biogazu
Opis:
It is estimated that processing of sewage sludge absorbs ca 70% of utilization costs. Subjecting initial and secondary sludge to aerobic stabilization, regarded as environment-friendly and economical technology contributes to a considerable minimization of the mass of the sludge. Biogas production is an essential factor which improves the profitability of the process of methane fermentation since it allows for partial recovery of costs incurred for maintenance of mesophilic conditions of fermentation. Methane fermentation is a process which occurs slowly and necessitates a long period of retaining sludge. The degree of fluidization of insoluble organic polymers to soluble form, available for microorganisms, has essential effect on the rate of sludge biodegradation. Disintegration of excess sludge affects the increase in dispersion of sludge particles, which determines acceleration of the process of hydrolysis which limits the course of anaerobic stabilization. Increase in the speed of production of VFAs and increase in their level over consecutive days of acid fermentation preconditions biogas production efficiency. This paper presents the results of the investigations concerning the effect of disintegration by means of a hybrid method on the efficiency of 25-day anaerobic stabilization ie the degree of sludge fermentation and intensification of biogas production. Application of thermal-ultrasound excess sludge processing caused the increase in the degree of sludge fermentation, where ca 60% removal of organic dry mass was reported with respect to anaerobic stabilization of raw sludge. Moreover, the increase in intensity of biogas production was observed, expressed in the value of unit biogas production, which amounted to 4.64 dm3/g of organic dry mass for the sludge subjected to modification by the hybrid method, whereas this value for raw sludge amounted to 1.1 dm3/g of organic dry mass.
Szacuje się, że przeróbka osadów ściekowych pochłania ok. 70% kosztów eksploatacyjnych oczyszczalni. Poddanie osadów wstępnych i wtórnych stabilizacji beztlenowej, uważanej za technologię zarówno przyjazną środowisku, jak również ekonomiczną, przyczynia się do znacznej minimalizacji masy osadów. Produkcja biogazu stanowi istotny czynnik zwiększający rentowność prowadzonego procesu fermentacji metanowej, ponieważ pozwala na częściowy odzysk kosztów ponoszonych na utrzymanie mezofilowych warunków fermentacji. Fermentacja metanowa to proces przebiegający wolno oraz wymagający długiego okresu zatrzymania osadów. Stopień upłynnienia nierozpuszczalnych polimerów organicznych do postaci rozpuszczonej, dostępnych dla mikroorganizmów, ma znaczący wpływ na szybkość biodegradacji osadów. Dezintegracja osadów nadmiernych wpływa na wzrost dyspersji cząstek osadów, co determinuje przyspieszenie procesu hydrolizy, limitującej przebieg stabilizacji beztlenowej. Zwiększenie szybkości wytwarzania LKT oraz wzrost ich wartości w kolejnych dobach kwaśnej fermentacji warunkuje bezpośrednio efektywność produkcji biogazu. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące wpływu dezintegracji prowadzonej metodą hybrydową na efektywność 25-dobowej stabilizacji beztlenowej, tj. wzrost stopnia przefermentowania osadów oraz intensyfikację produkcji biogazu. Zastosowanie termiczno-ultradźwiękowej obróbki osadów nadmiernych wpłynęło na wzrost stopnia przefermentowania osadów, gdzie odnotowano ok. 60% usunięcie s.m.o. w odniesieniu do stabilizacji beztlenowej osadów surowych. Ponadto zaobserwowano wzrost intensywności produkcji biogazu, czego wyrazem była wartość jednostkowej produkcji biogazu wynosząca dla osadów poddanych modyfikacji metodą hybrydową 4,64 dm3/g s.m.ou, natomiast dla osadów surowych 1,1 dm3/g s.m.ou.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2012, 6, 1; 21-29
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obstacles in lime milk application for the treatment of food industry waste water
Zakłócenia procesu oczyszczania ścieków z przemysłu spożywczego za pomocą mleczka wapiennego
Autorzy:
Wolny, L.
Kuglarz, M.
Przywara, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388506.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
ścieki przemysłowe
usuwanie związków fosforu
koagulacja
substancje tłuszczowe
food industry
wastewater
phosphates removal
coagulation
fatty substances
Opis:
It is particularly difficult to treat wastewater from the production of edible oils because of high concentration of phosphates, sulphates as well as organic compounds. What is more, the application of physicochemical methods of purification may be limited due to the varied wastewater character and its chemical properties. Phosphates precipitated by means of calcium hydroxide turn into calcium phosphates, usually in the form of hydroxyapatite (HAP), which together with an excessive amount of calcium hydroxide create well-sedimenting sludge. However, the industrial application of the method for the treatment of the analyzed effluent leads to the burdensome floating sludge. The research project was carried out to establish the causes of partial sludge floating. Raw and treated wastewater (after sedimentation process) as well as sludge samples collected in the settling tank were analyzed with a view to identify their chemical content. Furthermore, the sludge samples were mixed mechanically and stored in anaerobic conditions and the sedimentation process was studied in laboratory conditions. The research focused on basic physicochemical parameters, including concentration of calcium and fatty substances. It was established that the pretreatment process may be hindered by an excessive amount of fatty substances, which generate lime-fatty complex compounds. Moreover, calcium hydroxide used for phosphates precipitation lead to the release of sulphates into the treated wastewater.
Ścieki pochodzące z produkcji olejów jadalnych są trudne do oczyszczenia ze względu na duże stężenia fosforanów, siarczanów i związków organicznych. Ze względu na zróżnicowany charakter i skład ścieków przemysłowych stosowanie fizykochemicznych metod usuwania zanieczyszczeń może być związane z pewnymi ograniczeniami. Podczas strącania fosforanów za pomocą wapna powstają fosforany wapnia zazwyczaj w postaci hydrosyapatytu (HAP), który wraz z nadmiarem wodorotlenku wapnia tworzy dobrze sedymentujący osad. Zastosowanie tej metody do oczyszczania badanych ścieków w warunkach technicznych powoduje powstawanie uciążliwego osadu flotującego na powierzchni ścieków. Szukając przyczyn wypływania części osadów, wykonano badania obejmujące charakterystykę jakościową ścieków dopływających oraz po procesie sedymentacji, a także osadów zatrzymywanych w osadniku. Zmierzając do lepszego poznania procesów zachodzących w osadniku, badano wpływ mieszania mechanicznego na osady przetrzymywane w warunkach laboratoryjnych. Analizowano podstawowe parametry fizykochemiczne, w tym zawartość wapna oraz substancji tłuszczowej. Stwierdzono, że obecność w ściekach tłuszczy w znacznych stężeniach przyczynia się do powstawania związków wapniowo-tłuszczowych flotujących na powierzchni ścieków, co w rezultacie zakłóca proces podczyszczania ścieków. Ponadto wapno stosowane do strącania fosforanów przyczynia się do uwalniania jonów siarczanowych.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2009, 16, 1-2; 151-157
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ultrasonic Processors and Drainage of Sewage Sludge
Procesory ultradźwiękowe a odwadnianie osadów ściekowych
Autorzy:
Wolski, P.
Wolny, L.
Zawieja, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818525.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
osad ściekowy
dezintegracja ultradźwiękowa
zagęszczanie
odwadnianie
sewage sludge
ultrasonic disintegration
thickening
dewatering
Opis:
W Polsce najczęstszym sposobem końcowego zagospodarowania osadów ściekowych jest ich składowanie. Ze względu na skład i właściwości osadów często są one traktowane jako odpad, a nie surowiec. Osady ściekowe poddawane unieszkodliwianiu poddawane są różnym procesom technologicznym, gdzie jednym z nich jest zmniejszenie objętości. Odwadnianie to podstawowy proces zmniejszania objętości osadów. W celu zwiększenia zdolności osadów do oddawania wody stosuję się różne procesy wspomagające. Jedną z metod jest wykorzystanie działania pola ultradźwiękowego. Sonifikacja osadów ściekowych zmienia strukturę oraz właściwości osadów, powodując zakłócenia równowagi układu oraz wywołuję dyspersję cząstek, co sprzyja zwiększeniu zdolności do zagęszczania i odwadniania. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące zastosowania dezintegratorów ultradźwiękowych o różnej mocy (1500W, 750W, 180W) na zmianę stopnia zagęszczania i odwadniania osadów ściekowych. W badaniach wykorzystano różne długości fal dezintegratorów UD (60, 80%), czasy ekspozycji z przedziału od 2 do 10 sekund oraz różne objętości prób poddane działaniu pola ultradźwiękowego. Przy założonych parametrach prowadzenia badań dezintegrujące działanie pola UD spowodowało znaczną poprawę zagęszczania osadów ściekowych w odniesieniu do osadów niekondycjonowanych. Duża moc procesorów ultradźwiękowych powodowała rozdrobnienie kłaczków osadowych zatykając przegrodę filtracyjną, co odnotowano w wartościach czasu ssania kapilarnego (CSK) oraz oporu właściwego osadów.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 450-460
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recovering of Biogass from Waste Deposited on Landfills
Pozyskiwanie biogazu z odpadów deponowanych na składowiskach
Autorzy:
Zawieja, I.
Wolski, P.
Wolny, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/389678.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
biogaz
metan
stabilizacja beztlenowa
składowisko odpadów
odnawialne źródła energii
biogas
methane
oxygen-free stabilization
waste dump
renewable energy sources (RES)
Opis:
The waste dump as the place, which is burdensome for the environment, can have disadvantageous influence on all its elements. It can affect directly: the air, the ground surface together with the soil, the surface and the underground waters and it can affect indirectly: the health of the population which lives in its surrounding and the animal world. In Poland the waste dumps (together with mines and water treatment plants) have dominant influence on the methane emission from so-called anthropogenic sources. The methane is the second gas, after carbon dioxide, which is responsible for the greenhouse effect. What is more, it is a valuable source of energy carrier, which is produced from the organic substances during the sophisticated process, as regards biochemistry, called oxygen-free stabilization. The content of gas in the vertical structure section of the deposit is not stable. The amount an the quality of waste dump gas depend mainly on the morphology and on the percentage content of the organic parts of the deposited wastes and on their humidity, on their effective concentration and on the insulating cover during the exploitation of the waste dump. According to the literature data, from 100 m3 of biogas there can be produced about 560–600 kWh of electric energy. The waste dump of the surface: 15 ha can give from 20 GWh up to 60 GWh of energy during a year if the year-long mass of the deposited wastes is about 180 000 Mg. The multilateral and multidimensional character of the renewable energy sources causes that they can have a significant influence both on the development of regional politics of the country, directly affecting the increase of the country energy safety level. They can also have an influence on the keeping to the emission limits which were imposed by European Union (EU), concerning, among others, the production of greenhouse gases. In the Kyoto report ratified in 1997 by Poland, all countries of EU are obliged to reduce the emission of greenhouse gases of 8 % up to 2012. In the article there have been discussed the issue concerning both the biogas energy potential and the management of biogas as well as there have been reviewed the legal acts concerning the usage of biogas which arises on the wastes dumps.
Składowisko jako obiekt uciążliwy dla środowiska może oddziaływać niekorzystnie na wszystkie jego elementy, bezpooerednio na powietrze, powierzchnię ziemi wraz z glebą, wody powierzchniowe i podziemne oraz pośrednio na zdrowie ludnooeci zamieszkałej w jego otoczeniu, jak również świat zwierząt. W Polsce składowiska odpadów (wraz z kopalniami i oczyszczalniami ścieków) mają dominujący wpływ na emisję metanu z tzw. źródeł antropogennych. Metan jest drugim po ditlenku węgla gazem odpowiedzialnym za zjawisko cieplarniane. Ponadto jest wartościowym nośnikiem energii, wytwarzanym z substancji organicznych podczas złożonego pod względem biochemicznym procesu, jakim jest stabilizacja beztlenowa. Skład biogazu w pionowym przekroju złoża nie jest stały. Ilość i jakość gazu składowiskowego zależy głównie od morfologii i procentowej zawartości części organicznych deponowanych odpadów oraz od ich wilgotności, efektywnego zagęszczania, a także przykrycia izolacyjnego w trakcie eksploatacji składowiska. Jak podają dane literaturowe, ze 100 m3 biogazu można wyprodukować około 560–600 kWh energii elektrycznej. Ze składowiska o powierzchni około 15 ha można uzyskać od 20 do 60 GWh energii w ciągu roku, jeżeli roczna masa składowanych odpadów to około 180 tys. Mg (ton). Poprzez swoją wielostronność i wielowymiarowość odnawialne źródła energii mogą znacząco przyczynić się zarówno do rozwoju polityki regionalnej kraju, wpływając bezpośrednio na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa energetycznego, jak również dotrzymanie wprowadzonych przez Unię Europejską (UE) limitów emisyjnych, dotyczących m.in. wytwarzania gazów cieplarnianych. W ratyfikowanym przez Polskę protokole z Kioto z 1997 r., kraje UE zobowiązały się zredukować do roku 2012 emisję gazów cieplarnianych o 8 %. W artykule podjęto problematykę dotyczącą zarówno potencjału energetycznego biogazu, instalacji służących do ujmowania biogazu oraz jego zagospodarowania, jak również dokonano przeglądu aktów prawnych dotyczących wykorzystania biogazu powstającego na składowiskach odpadów.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 7; 923-932
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of ultrasonic field strength on the structural changes of disintegrated excess sludge
Wpływ natężenia pola UD na zmiany struktury dezintegrowanych osadów nadmiernych
Autorzy:
Barański, M.
Zawieja, I.
Wolny, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/395741.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
osad nadmierny
stabilizacja beztlenowa
struktura osadów
excess sludge
sludge structure
physical conditioning
chemical oxygen demand (COD)
anaerobic stabilization
Opis:
Exposure of sludge to the ultrasonic field as a disintegrating factor before the mesophilic anaerobic stabilisation directly affects the increase in the susceptibility of sludge on the biochemical process of decomposition in the anaerobic conditions. Thanks to the use of sewage sludge pretreatment, an increase of the disintegration degree of sludge undergoing physical modifications is reached, as well as the intensification of biogas production. The aim of the study was to record changes in the structure of excess sludge tested, as well as the determination of disintegration degree [%] versus the strength of ultrasound wave [W/cm2]. An ultrasonic disintegrator VCX – 1500 (Sonics Company) was used in the investigation. The test substrate was excess sludge from the Central Wastewater Treatment Plant P.S.W. "WARTA" in Czestochowa. Two cycles of tests were conducted, which implement the following amplitude A= 7.85 [mikro]m and 39.25 [mikro]m and the time of sonification ts = 30 ÷ 360s. The most beneficial effect of ultrasound treatment on the excess sludge was noted for the amplitude A=39.25 [mikro]m and the sonication time 360s, which resulted in 83.25% degree of disintegration of excess sludge. For these parameters, the strenght of ultrasonic wave was 4.8 W/cm2. In addition, a large dispersion of sludge particles prepared with ultrasonic field and enlargement of the liquid phase in relation to unconditioned sludge were observed. The noted changes of structure correlate with the obtained degree of disintegration of the excess sludge.
Poddanie osadów działaniu pola ultradźwiękowego, jako czynnika dezitegrującego przed procesem mezofilowej stabilizacji beztlenowej wpływa bezpośrednio na zwiększenie podatności osadów na proces biochemicznego rozkładu w warunkach beztlenowych warunkując szybkość przebiegu fazy hydrolitycznej fermentacji metanowej. Dzięki zastosowaniu prekondycjonowania osadów ściekowych uzyskuje się wzrost stopnia przefermentowania osadów poddanych fizycznej modyfikacji, jak również intensyfikację produkcji biogazu. Celem prowadzonych badań przy użyciu dezintegratora ultradźwiękowego o mocy 1500W z automatycznym strojeniem typu VCX–1500 amerykańskiej firmy SONICS było zobrazowanie zmian zachodzących w strukturze osadów nadmiernych, jak również określenie wartości stopnia dezintegracji [%] od natężenia fali ultradźwiękowej [W/cm2]. Substratem badań był nadmierny osad czynny pochodzący z Centralnej Oczyszczalni Ścieków P.S.W. „WARTA” w Częstochowie. Przeprowadzono dwa cykle badawcze, w których zastosowano następujące amplitudy drgań A = 7,85 žm i 39,25 žm oraz czas nadźwiękawiania tn = 30 ÷ 360s. Najkorzy-stniejszy wpływ działania czynnego pola ultradźwiękowego na osady ściekowe odnotowano dla amplitudy A.39,25 žm oraz czasu sonifikacji 360s, dla których uzyskano 83,25% stopień dezintegracji osadów nadmiernych. Natężenie fali UD dla omawianych parametrów pola ultradźwiękowego wynosiło 4,8 W/cm2. Ponadto zaobserwowano znaczną dyspersję cząstek osadów preparowanych polem UD oraz powiększenie fazy ciekłej w odniesieniu do osadów niekondycjonowanych. Zmiany struktury korelowały z uzyskanym stopniem dezintegracji osadów nadmiernych.
Źródło:
Civil and Environmental Engineering Reports; 2011, 6; 117-126
2080-5187
2450-8594
Pojawia się w:
Civil and Environmental Engineering Reports
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dewaterability of thermal conditioned sewage sludge after anaerobic stabilization
Efektywność odwadniania termicznie kondycjonowanych osadów ściekowych poddanych stabilizacji beztlenowej
Autorzy:
Małkowski, M.
Wolski, P.
Wolny, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/395755.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
osady ściekowe
kondycjonowanie termiczne
stabilizacja beztlenowa
odwadnianie
sewage sludge
thermal conditioning
anaerobic stabilization
dewatering
Opis:
Thermal pretreatment of sewage sludge influences the improvement of biochemical decomposition of sludge in the anaerobic stabilization process. At the same time the ratio of fermentation impacts on the effectiveness of sludge dewatering. The aim of investigation was the evaluation of thermal conditioned excess sludge dewaterability after anaerobic stabilization process. In the tests excess and digested (10%) sludge from municipal wastewater treatment plant was used. Experiments were carried out in the laboratory flasks filled with the tested sludge and located in the laboratory incubator. Unconditioned and conditioned sludge in temperature of 50, 60, 70, 80 and 90°C was stabilised during 10 days. In each day of the process the capillary suction time (CST), thickening degree and dry matter content were determinated. Thermal conditioning of excess sludge influenced the increase of CST values. For sludge after mesophilic anaerobic stabilization in the successive days of the process, the decrease of CST values, dry matter content and thickening degree were noticed.
Wstępna termiczna obróbka osadów ściekowych wpływa na poprawę ich biochemicznego rozkładu w procesie stabilizacji beztlenowej. Stopień przefermentowania oddziaływuje tym samym na efektywność odwadniania osadów. Celem prowadzonych badań było określenie wpływu termicznego kondycjonowania osadów nadmiernych poddanych stabilizacji beztlenowej na końcowe ich odwadnianie. W badaniach wykorzystano osady nadmierne i przefermentowane (10%) pochodzące z komunalnej oczyszczalni ścieków. Badania prowadzono w kolbach laboratoryjnych, które po napełnieniu badanymi osadami umieszczono w cieplarce laboratoryjnej. Osady niekondycjonowane oraz kondycjonowane w temperaturze 50, 60, 70, 80 i 90°C poddano stabilizacji przez okres 10 dni. W każdym dniu prowadzenia procesu oznaczano czas ssania kapilarnego (CSK), stopień zagęszczania oraz zawartość suchej masy. Termiczne kondycjonowanie osadów nadmiernych wpłynęło na wzrost wartości CSK. Poddając osady mezofilowej stabilizacji beztlenowej odnotowano w kolejnych dniach prowadzenia procesu obniżenie wartości czasu ssania kapilarnego, suchej masy, jak również stopnia zagęszczenia.
Źródło:
Civil and Environmental Engineering Reports; 2011, 6; 109-115
2080-5187
2450-8594
Pojawia się w:
Civil and Environmental Engineering Reports
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Toxicity analysis of sewage sludge treated with polyelectrolytes using luminescent bacteria
Analiza toksyczności osadów ściekowych kondycjonowanych polielektrolitami z wykorzystaniem bakterii luminescencyjnych
Autorzy:
Włodarczyk, E.
Wolny, L.
Próba, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/297359.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
sewage sludge
polyelectrolytes
ecotoxicity
Aliivibrio fischeri
osady ściekowe
polielektrolity
ekotoksyczność
Opis:
Celem niniejszej pracy była ocena ekotoksyczności komunalnych osadów ściekowych, kondycjonowanych polielektrolitami, pochodzących z wybranych oczyszczalni ścieków. Do oceny toksyczności zastosowano analizator Microtox M500 i bakterie Aliivibrio fischeri (bakterie luminescencyjne). W celu prezentacji stopnia inhibicji wybranego testu stosuje się wartość EC50, która jest równa stężeniu powodującemu 50% zmniejszenie światła. Badania ekotoksyczności zostały wykonane z wykorzystaniem ekstraktów wodnych z próbek osadów ściekowych kondycjonowanych polielektrolitami. Badane próbki pochodziły z dwóch wybranych komunalnych oczyszczalni ścieków zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego, których technologia oparta jest na mechanicznym i biologicznym oczyszczaniu ścieków (określanych dalej jako oczyszczalnie A i B). W oczyszczalni ścieków A wszystkie badane próbki zostały sklasyfikowane jako toksyczne. Osady po odwodnieniu na prasie miały największy efekt toksyczny 64,32 TU po 15 minutach ekspozycji. Dla osadów ściekowych pobranych z tunelu suszarniczego efekt toksyczny wynosił 12,12 TU (po 15 min). W oczyszczalni ścieków B próbki osadów pobranych przed komorą fermentacyjną wykazywały toksyczność 14,03 TU (po 15 min), surowe osady i osady po prasie nie zostały sklasyfikowane jako toksyczne. Badania te ujawniły nowy aspekt problemu związanego z zanieczyszczeniem środowiska osadami deponowanymi na składowiskach odpadów. Ponadto wykazano, iż z powodzeniem można wykorzystać test Microtox do pomiaru toksyczności osadów ściekowych.
The aim of this work was to evaluate the ecotoxicity of municipal sewage sludge, after conditioning with polyelectrolytes, coming from a selected wastewater treatment plants (WWTPs). Microtox M500 and Aliivibrio fischeri (luminescent bacteria) were used for the assessment of toxicity. The most common presentation of inhibition result of chosen test is EC50 value, which is equal to concentration causing 50% reduction in light. Ecotoxicity studies were made for water extract of municipal sewage sludge conditioned with polyelectrolytes (polyacrylamide). Samples came from two selected municipal wastewater treatment plants located in the Silesian region, where technology is based on mechanical and biological treatment of sewage (referred to as A and B). At WWTP - A all sample solutions were classified as toxic. Sludge after dewatering on the press had a highest toxic effect 64.32 TU after 15 min of exposition. For sewage sludge taken from drying tunnel toxic effect 12.12 TU (after 15 min). In WWTP - B sample of sludge before fermentation chamber were toxic: 14.03 TU (after 15 min), raw sludge and sludge after the press weren’t classified as toxic. This study revealed new insights into the acrylamide problem. Furthermore, it showed successful use of Microtox assay to measure acrylamide toxicity in the sewage sludge.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2017, 20, 4; 447-455
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determination of ketoprofen and diclofenac ultrasonic removal from aqueous solutions
Określenie stopnia usunięcia ketoprofenu i diklofenaku z roztworów wodnych za pomocą ultradźwięków
Autorzy:
Wolny, L.
Próba, M.
Zawieja, I.
Włodarczyk, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/297244.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
diclofenac
ketoprofen
water extract
sewage sludge
ultrasound
diklofenak
ekstrakt wodny
osady ściekowe
ultradźwięki
Opis:
In the paper the problem of water pollution risks with nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) was discussed. The aim of the study was to determine the reduction degree of ketoprofen and diclofenac in solutions exposed to ultrasound. The samples were exposed to ultrasonic field with parameters: power of 750 W and low frequency of 20 kHz (for 240 seconds). In all samples treated with the ultrasounds, a decrease of concentration of the studied drugs was observed. For example reduction of ketoprofen concentration from 40.5 to 10.5 mg/L was noticed. In the sludge water extracts the presence of both drug was proved.
W artykule przedstawiono problem zanieczyszczenia wód niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ). Celem badania było wyznaczenie stopnia redukcji ketoprofenu i diklofenaku w roztworach wystawionych na działanie pola ultradźwiękowego. Próbki poddano działaniu pola ultradźwiękowego o następujących parametrach: moc 750 W i niska częstotliwość 20 kHz (dla czasu sonikacji równego 240 sekund). We wszystkich próbkach poddanych działaniu ultradźwięków zaobserwowano spadek stężenia badanych leków. Na przykład zaobserwowano zmniejszenie stężenia ketoprofenu z 40,5 do 10,5 mg/L. Potwierdzono obecność obu farmaceutyków w ekstraktach wodnych osadów ściekowych.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2016, 19, 4; 553-560
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydrocarbons in the Upper Permian PZ1– PZ2 cycles of the Kłodawa Salt Structure, central Poland
Autorzy:
Wolny, Ł.
Czechowski, F
Burliga, S.
Raczyński, P.
Hojniak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/191617.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geologiczne
Tematy:
Zechstein Basin
Kłodawa Salt Structure
PZ1–PZ2 rocks
hydrocarbons
biomarkers
maturity
hydrocarbons migration
Opis:
Organic geochemical studies were carried out on the sulphate–shale–carbonate series, representing the upper PZ1 and lower PZ2 sections of the Zechstein cycles in the Kłodawa Salt Structure, located in the central part of the Zechstein Basin, in Poland. Hydrocarbons extracted from the Na1 and Na2 rock salts, the A1g and A2 anhydrites, the Ca2 dolomitic anhydrite and the T2 shale-carbonate rocks were analysed by gas chromatography mass spectrometry (GC-MS). Homological series of the n-alkanes and chained isoprenes indicate the algal nature of the organic matter with the characteristic chemiistry of type II kerogen deposited under anoxic conditions. The molecular composition of other biomarkers (n-alkylbenzenes, steranes) as well as phenenthrene and dibenzothiophene and their methyl derivatives revealed the highest maturity of the hydrocarbons (level of advanced stage of the oil-window zone) in the upper part of the Stinking Shale. In the adjacent beds, a gradual decrease in the maturity of the hydrocarbons was observed both upwards and downwards in the stratigraphic sequence. The main source rock of the hydrocarbons is represented by the Stinking Shale deposits. The observed trend of vertical variation in maturity through the rock profile is explained as resulting from the continuous vertical migration of hydrocarbons, expelled during maturation from the Stinking Shale rocks into the underlying and overlying strata.
Źródło:
Annales Societatis Geologorum Poloniae; 2014, 84, 4; 363-374
0208-9068
Pojawia się w:
Annales Societatis Geologorum Poloniae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies