Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Rosik, M." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    Water management problems at the Bukówka drinking water reservoir’s cross-border basin area in terms of its established functions
    Autorzy:
    Wiatkowski, M.
    Rosik-Dulewska, C.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/124624.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    drinking water reservoir
    water management
    cross-border basin area
    water quality
    Opis:
    The paper covers the analysis of water management problems in the cross-border reservoir basin of Bukówka, located at the Bóbr river, at 271+540 km of its course, below the Czech-Polish border, in Dolnośląskie Voivodeship. The problems of water management in the context of the reservoir’s functions have been analyzed; these are: flood control, the provision of water during low water level periods for the Water Treatment Plant in Marciszów, the provision of drinking water for the city of Wałbrzych as well as the provision of proper flow in the Bóbr river bed downstream from the reservoir. Due to its localization right below the border with the Czech Republic, the reservoir is exposed to a number of problems. The study has found that the main problems of water management in the basin area included unsatisfactory state of water and wastewater management in the basin, unsatisfactory state of the surface water quality in the basin area of the reservoir, poor condition of streams and drainage ditches, improper arrangement of arable lands and large downslopes and a lack of monitoring stations on tributaries of the reservoir. It has been found that the hydrochemical conditions in the Bukówka reservoir’s section are unfavorable for it. From the eutrophication point of view, the water flowing into the tank is characterized by a large content of nutrients, especially nitrates, phosphates and BOD5. In order to counteract eutrophication it is necessary to lower the concentration of nutrients in the water flowing into the tank. One of the basic ways to do so is to restore the water and wastewater management in the reservoir’s basin. Studies in the Bukówka reservoir provide important information concerning the state of the purity of the water supplying the reservoir. In order to obtain accurate information on the state of purity, a monitoring of hydrological and water quality should be continued. The studies are a part of the strategy of protection of the quality of transboundary waters, proposed in the Convention on the Protection and Use of Transboundary Watercourses and International Lakes of 1992.
    Źródło:
    Journal of Ecological Engineering; 2015, 16, 2; 52-60
    2299-8993
    Pojawia się w:
    Journal of Ecological Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analysis of Water Management of the Michalice Reservoir in Relation to Its Functions
    Analiza gospodarki wodnej zbiornika Michalice w aspekcie jego założonych funkcji
    Autorzy:
    Wiatkowski, M.
    Rosik-Dulewska, C.
    Tymiński, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/388129.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    zbiorniki wodne
    gospodarka wodna
    eksploatacja zbiornika
    jakość wody
    water reservoirs
    water management
    exploitation of reservoir
    water quality
    Opis:
    This paper focuses on the example of the Michalice reservoir located on the Widawa River. Its main functions are decreasing of flood danger beneath the reservoir, an availability of stored water in the basin for agriculture purposes and electric energy production, a creation of conditions for recreational use. Current water administration was analyzed. Special attention was paid to the proper use of the reservoir, and the benefits of its existence: the eutrophication rates, the classification of water, fish living and bathing purposes. It was affirmed that, the reservoir decreases the flood danger below the basin but it creates limited possibilities for recreation and pisciculture. Improper water management generates a danger of overflow onto the terrains around the reservoir. A small hydroelectric power station and fish ladder do not accomplish their tasks. Suggestions on how an improved water administration on the Michalice reservoir can occur are given.
    Na przykładzie zbiornika Michalice na rzece Widawie, którego założonymi funkcjami są zmniejszenie zagrożenia powodziowego poniżej zbiornika, wykorzystanie zgromadzonej w zbiorniku wody dla rolnictwa i do produkcji energii elektrycznej, stworzenie warunków do wypoczynku i rekreacji, przeanalizowano aktualną gospodarkę wodną. W pracy wykonano analizę odpływów wody ze zbiornika do rzeki Widawy, poziomów wody w zbiorniku i jakooeci wody retencjonowanej w zbiorniku. Szczególną uwagę zwrócono na ważne, z punktu widzenia prawidłowego użytkowania zbiornika walory użytkowe wody: ocenę eutrofizacji wód zbiornika, klasyfikację wód do bytowania ryb i do kąpieli. Stwierdzono, że zbiornik zmniejsza zagrożenie powodziowe poniżej zbiornika i stwarza ograniczone możliwości dla rekreacji i hodowli ryb. Niewłaściwa gospodarka wodna na zbiorniku stwarza jednak zagrożenie podtopień terenów wokół czaszy zbiornika. Mała elektrownia wodna i przepławka dla ryb nie spełniają stawianych im zadań. W pracy podano propozycje prawidłowych zasad gospodarki wodnej na zbiorniku Michalice.
    Źródło:
    Ecological Chemistry and Engineering. A; 2010, 17, 11; 1505-1516
    1898-6188
    2084-4530
    Pojawia się w:
    Ecological Chemistry and Engineering. A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inflow of Pollutants to the Bukówka Drinking Water Reservoir from the Transboundary Bóbr River Basin
    Dopływ zanieczyszczeń do zbiornika wody pitnej Bukówka z obszaru transgranicznego zlewni rzeki Bóbr
    Autorzy:
    Wiatkowski, M.
    Rosik-Dulewska, C.
    Kasperek, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818562.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    zbiornik wodny
    rzeka
    zlewnia
    wody transgraniczne
    jakość wód
    water reservoir
    river
    basin
    transboundary waters
    water quality
    Opis:
    Obecnie istnieje zwiększone zainteresowanie zarządzaniem zasobami wodnymi, w tym jakością wody, na obszarach transgranicznych. Sytuacja nabiera szczególnego znaczenia, gdy na rzece transgranicznej zlokalizowany jest zbiornik zaporowy, m.in. wykorzystujący retencjonowane wody do celów zaopatrzenia w wodę. Wówczas niezmiernie ważne sa badania jakości wód w zlewni powyżej zbiornika, przede wszystkim w aspekcie wprowadzania do tych wód zanieczyszczeń, zarówno w górnym biegu rzeki transgranicznej, jak i w kolejnych punktach biegu rzeki. Praca przedstawia analizę dopływu zanieczyszczeń z obszaru transgranicznego zlewni rzeki Bóbr do zbiornika wody Bukówka, w aspekcie jej retencjonowania w zbiorniku. Przeanalizowano jakość wody pięciu cieków zasilających zbiornik: rzeka Bóbr, Opawa, Złotna, Bachorzyna i Paprotki, jakość wody retencjonowanej w zbiorniku i odpływającej ze zbiornika oraz rozpoznano przyczyny jej przestrzennego zróżnicowania a także czasowej ich zmienności. W pracy ponadto przedstawiono ocenę eutrofizacji analizowanych wód, oceniono czy badane wody są wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych, do spożycia oraz wykonano ocenę zlewni zbiornika Bukówka pod kątem dostawy materii do zbiornika. Ocenę jakości wody w analizowanych ciekach i zbiorniku wykonano analizując takie wskaźniki jak: NO3-, NO2-, NH4+, PO43-, BOD5, odczyn wody, przewodność elektrolityczną, temperaturę wody i zawiesinę ogólną. Wyniki badań własnych jakości wody rzeki Bóbr uzupełniono wynikami uzyskanymi z WIOŚ Wrocław i z Czech. Wyniki przeprowadzonych w okresie 2006–2007 badań jakości wody na terenie polskiej części zlewni zbiornika Bukówka wykazały, że wody te ze względu na stężenia fosforanów, BZT5 i zawiesiny ogólnej przekroczyły wartości graniczne wskaźników jakości wód odnoszące się do jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych takich jak rzeka właściwe dla klasy II. Natomiast stężenia N-NO3- i odczyn zakwalifikowały wody do II klasy jakości wód, odnoszących się do jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, takich jak rzeka. W pracy stwierdzono, że badane wody z terenu zlewni zbiornika Bukówka nie są wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Natomiast zlewnia zbiornika Bukówka charakteryzuje się małą podatnością na uruchomienie ładunku zdeponowanego na jej obszarze i niewielką możliwością dotarcia jej do zbiornika. Z punktu widzenia procesu eutrofizacji uwarunkowania hydrochemiczne występujące w zlewni zbiornika Bukówka, w aspekcie realizowanych przez zbiornik funkcji, są dla niego niekorzystne. Główną przyczyną tego stanu są wysokie stężenia fosforu pochodzącego ze ścieków bytowych z miejscowości położonych w badanej zlewni. Wody zbiornika Bukówka nie nadają się do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych. Natomiast ocena przydatności wody odpływającej ze zbiornika Bukówka do spożycia wykazała, że wartości: temperatury wody, przewodności elektrolitycznej, azotanów i amoniaku nie przekroczyły wartości granicznych kategorii A1. Wartości odczynu wody zakwalifikowały badane wody do kategorii A2. Wartości graniczne kategorii A3 przekroczone zostały pod względem zawiesiny ogólnej i BZT5. W pracy wykazano, że zbiornik Bukówka wpływał korzystnie na zmiany jakości wody rzeki Bóbr i innych czterech dopływów: Opawa, Złotna, Bachorzyna i Paprotki. Woda odpływająca ze zbiornika w porównaniu z wodą dopływającą do zbiornika charakteryzowała się większymi wartościami średnich stężeń azotynów, odczynu wody i temperatury wody. Ze względu na transgraniczny charakter rzeki Bóbr, na której zlokalizowany jest zbiornik Bukówka, istotne jest ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do niej oraz monitorowanie stanu czystości wody w ciekach i zbiorniku. Kompleksowy monitoring hydrologiczny i jakości wody w zlewni zbiornika będzie pomocny do podejmowania działań na rzecz ochrony wód w zlewni oraz umożliwi prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej na obszarze polskiej i czeskiej części zlewni. Najważniejsze działania dla wód przekraczających granicę polsko-czeską powinny dotyczyć ochrony tych wód przed zanieczyszczeniami, poprawy stanu gospodarki wodno-ściekowej w zlewni oraz poprawy jakości wody.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 316-336
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Organic Pollutants in Groundwater in the Former Airbase
    Zanieczyszczenia Organiczne w Wodach Gruntowych na Terenie Byłej Bazy Lotniczej
    Autorzy:
    Rosik-Dulewska, Cz.
    Ciesielczuk, T.
    Krysiński, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204883.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    woda gruntowa
    węglowodory
    baza lotnicza
    groundwater
    hydrocarbons
    airbase
    Opis:
    Oil derivatives are commonly used and they play a key role in the economy. They are used in many industries. Such big amounts of oil derivatives products generate vast quantity of pollution. Those pollutants can get into the ground and water beyond any control during catastrophes or due to inadequately managed waste and storage. The aim of the paper was to determine the level of oil derivatives pollution in the groundwater on the area of a former airbase, where between 1950 and 1990 the Soviet Army stationed. Analysis was carried out on groundwater samples from three piezometers placed on the area of the former airbase. In the samples some parameters were determined, i.e. temperature, reaction, electrolytic conductivity, the depth of groundwater surface, the content of aliphatic hydrocarbons, monoaromatic and polycyclic aromatic hydrocarbons. Determined amount of dissolved hydrocarbons was large what proves unsatisfactory effectiveness of previous rehabilitation processes.
    Produkty ropopochodne są szeroko rozpowszechnione i odgrywają kluczową rolę w gospodarce człowieka. Znajdują one zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Tak duże ilości produktów ropopochodnych generują znaczne ilości odpadów. Odpady te mogą przedostawać się do środowiska gruntowo-wodnego w sposób niekontrolowany podczas różnego rodzaju katastrof czy niewłaściwie prowadzonej gospodarki odpadami, w tym składowania. Celem badań było określenie stopnia zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi wód podziemnych na terenie byłego lotniska wojskowego, na którym w latach 1950–1990 stacjonowały jednostki Armii Radzieckiej (JAR). Analizie poddano próbki wód podziemnych pochodzących z trzech piezometrów znajdujących się na terenie byłej bazy lotniczej. W pobranych próbkach określono takie parametry jak: temperatura, odczyn, przewodność elektrolityczna właściwa, głębokość zalegania wód gruntowych, zawartość węglowodorów alifatycznych, monoaromatycznych oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Oznaczona ilość rozpuszczonych węglowodorów była wysoka, co wskazuje na niezadowalającą efektywność przeprowadzonych wcześniej procesów rekultywacyjnych.
    Źródło:
    Archives of Environmental Protection; 2012, 38, 1; 27-34
    2083-4772
    2083-4810
    Pojawia się w:
    Archives of Environmental Protection
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hydropower Structures in the Natura 2000 Site on the River Radew: an Analysis in the Context of Sustainable Water Management
    Analiza funkcjonowania obiektów hydroenergetycznych na obszarze Natura 2000 w zlewni rzeki Radew w aspekcie zrównoważonej gospodarki wodnej
    Autorzy:
    Wiatkowski, M.
    Rosik-Dulewska, C.
    Tomczyk, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1813912.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    hydropower plants
    sustainable energy sources
    Natura 2000 sites
    Radew river
    Water Framework Directive
    water management
    elektrownie wodne
    odnawialne źródła energii
    obszary Natura 2000
    rzeka Radew
    ramowa dyrektywa wodna
    gospodarka wodna
    Opis:
    This paper deals with the water management infrastructure, with a particular emphasis on the hydropower structures and environmental protection in the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" Natura 2000 site in the Radew river basin (the zachodniopomorskie province in the north-western Poland). Advantages and drawbacks (environmental, economic and social) of water power generation and a characterization of the Radew basin and characterization of hydropower usage of this area are discussed. The natural conditions of the terrain are described and the legal setting is characterized for undertakings in the Natura 2000 sites (Water Framework Directive, the Birds Directive, the Habitats Directive, Water Resources Law, the Nature Conservation Act, Act on Access to Information on the Environment and Its Protection and on Environmental Impact Assessments and executory provisions in the form of regulations). The paper presents an assessment of the operation of the hydropower plants "Rosnowo" and "Niedalino" on the river Radew in the context of the environment protection requirements for such facilities. Attention is also given to the social conflicts related to the operation of water management facilities in the Natura 2000 sites (on the example of the Trout Farm in Ubiedrze on the river Chociel). The authors conclude that in the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" site rational actions are being taken for sustainable water management of hydraulic engineering facilities and that the principles of environmental protection are observed. The hydropower plants discussed in this paper have contributed to the formation of ecosystems related to water, already in existence at the time of creation of the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" site. They also contributed to the specific species composition and the hydrological regime as well as other properties of the animate and inanimate world. The hydropower plants play various positive roles in the environment and economy, they generate inexpensive clean energy to be used by man. This way both the power production policy and the environmental policy are implemented. The use of this alternative energy source should be promoted also in the Natura 2000 sites. The structures related to water management may operate properly, but certain social, legal and environmental conditions apply. Any arising problems are minimized and users manage the natural resources in a rational and appropriate manner, both in terms of planning or modernizing these structures or by using compensation means. Moreover, several water management works have been carried out in the Radew river basin and despite the rich hydro-engineering infrastructure in the area, the unique natural qualities of the site are preserved.
    Praca dotyczy zagadnień dotyczących infrastruktury gospodarki wodnej ze szczególnym uwzględnieniem obiektów hydroenergetycznych i ochrony przyrody na obszarze Natura 2000 „Dolina Radwi, Chocieli i Chotli” w zlewni rzeki Radwi. Przedstawiono zalety i wady energetyki wodnej, charakterystykę zlewni rzeki Radew oraz wykorzystania hydroenergetycznego omawianego obszaru. Opisano warunki przyrodnicze terenu i scharakteryzowano uwarunkowania prawne dla przedsięwzięć na obszarach Natura 2000 (Ramowa Dyrektywa Wodna, Dyrektywa Ptasia i Siedliskowa, Ustawa Prawo wodne, akty wykonawcze w formie rozporządzeń i inne). W pracy przedstawiono ocenę funkcjonowania hydroelektrowni „Rosnowo” i „Niedalino” na rzece Radwi w kontekście wymagań stawianym takim obiektom ze względu na ochronę przyrody. Zwrócono także uwagę na konflikty społeczne związane z funkcjonowaniem przedsięwzięć z zakresu gospodarki wodnej na obszarach Natura 2000. Z pracy wynika, że na obszarze Natura 2000 „Dolina Radwi, Chocieli i Chotli” prowadzone są racjonalne działania mające na celu osiągnięcie zrównoważonej gospodarki wodnej na obiektach hydrotechnicznych, z zachowaniem zasad ochrony środowiska. Omawiane w artykule elektrownie wodne przyczyniły się do wykształcenia ekosystemów związanych z wodą, zastanych w momencie tworzenia „Doliny Radwi, Chocieli i Chotli”, a także określonego składu gatunkowego, reżimu hydrologicznego oraz innych właściwości świata ożywionego i nieożywionego. Elektrownie wodne pełniąc różne zadania w środowisku i gospodarce wytwarzają energię, z której korzysta człowiek. W ten sposób realizuje się zarówno politykę energetyczną, jak również środowiskową. Obiekty związane z gospodarką wodną mogą dobrze funkcjonować, jednakże pod pewnymi warunkami społecznymi, prawnymi i środowiskowymi. Jakiekolwiek problemy są jednak minimalizowane, a użytkownicy w sposób racjonalny gospodarują poprawnie zasobami środowiska, planując i dokonując modernizacji tych budowli czy też stosując środki kompensujące. Ponadto w zlewni Radwi wykonano szereg prac z zakresu gospodarki wodnej i mimo bogatej infrastruktury wodnej na tym obszarze, zachowane zostały unikalne walory przyrodnicze terenu.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2017, Tom 19; 65-80
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Investigations of Hydrological Regime Changes in an Area Adjacent to a Mine of Rock Raw Materials
    Badania zmian reżimu hydrologicznego na obszarze przyległym do kopalni surowców skalnych
    Autorzy:
    Kasperek, R.
    Wiatkowski, M.
    Rosik-Dulewska, C.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818184.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    zrzut wody z kopalni
    rzeka
    reżim hydrologiczny
    water dumping from the mine
    river
    hydrological regime
    Opis:
    Stosunki wodne określonego obszaru są wypadkową czynników pochodzenia naturalnego oraz oddziaływania człowieka na środowisko przyrodnicze [1,5,7,14,17]. Oprócz budowy geologicznej należą do nich morfologia terenu oraz działalność górnicza. Do najistotniejszych skutków eksploatacji, jakie powoduje górnictwo odkrywkowe można zaliczyć zajmowanie i przekształcanie terenów pod działalność górniczą oraz zmianę stosunków wodnych w rejonie funkcjonowania odkrywki, związaną z jej odwodnieniem [13,15,16]. Drenaż w obrębie kopalni ujawnia się głównie w postaci leja depresji i zmianie kierunku przepływu wód podziemnych. W efekcie powoduje on zmniejszanie przepływu w ciekach powierzchniowych, obniżanie poziomu wód gruntowych i zmniejszanie stanu uwilgotnienia i plonowania gleb [6,19,20,21]. Niniejsza praca jest poświęcona analizie wpływu działalności górnictwa wapieni na kształtowanie się stosunków wodnych terenów przyległych na przykładzie kopalni Tarnów Opolski. Zakres pracy dotyczy charakterystyki kopalni i rzeki Strugi, pomiarów w rzece Strudze, analizy opadów i hydrologicznych obliczeń dopływu wód powierzchniowych ze zlewni i z zrzutu wód kopalnianych, hydraulicznych obliczeń przepustowości rzeki i wstępnych numerycznych symulacji położenia zwierciadła wody. Z jednej strony działalność tej kopalni powoduje depresję terenów wokół oraz obniżanie zwierciadła wód gruntowych. Natomiast z drugiej strony, zrzuty wód kopalnianych uzupełniają duże niedobory wód powierzchniowych w zlewni rzeki Strugi, spowodowane szczelinowatą budową podłoża (wapienie triasowe) oraz małą ilością opadów w tym regionie Polski. Dzięki zrzutom wody z kopalni możliwa jest ciągłość ekologiczna cieku Struga, rozwój ekosystemu oraz zapewnienie określonej ilości wody dla celów m.in. rolniczych, hodowlanych (stawy rybne) i przeciwpożarowych [2]. Teren kopalni znajduje się w zlewni rzeki Struga, która uchodzi do Odry na jej prawym brzegu. Kopalnia i zakłady wapiennicze położone są na terenie gminy Tarnów Opolski (powiat Opolski) i Gogolin (powiat Krapkowicki). Badany obszar pod względem geologicznym charakteryzuje się utworami czwartorzędowymi i triasem z wapienia muszlowego. Wydobywany surowiec służy do produkcji wapna. Wydobycie prowadzone jest metodą odkrywkową na dwóch poziomach wydobywczych. Wody kopalniane odprowadzane są do rzeki Strugi za pomocą rurociągów, a następnie do rzeki Odry (Fig.1, 2, 3). W wyniku odwodnienia kopalni spływ wód podziemnych został wymuszony z głównego naturalnego kierunku północno-zachodniego NW w kierunku południowo–wschodnim SE, do centrum wyrobisk górniczych. Zasięg leja depresji wynosi obecnie: 4 km w kierunku wschodnim, 2,7 km w kierunku północnym i zachodnim (okolice Tarnowa Opolskiego i Kosorowic), oraz 2 km w kierunku południowym (okolice Kamienia Śląskiego). Ze względu na niewielkie zasoby wód powierzchniowych w zlewni rzeki Strugi przeanalizowano zrzuty wód kopalnianych oraz ich zagospodarowanie w zlewni rzeki Strugi. Zasilanie rzeki tymi wodami ma szczególne znaczenie m.in. dla utrzymania jej koryta w odpowiednim stanie techniczno-przyrodniczym oraz zasilania w wodę zbiorników małej retencji, stawów rybnych oraz nawadniania [22]. Na podstawie analizy porównawczej zrzutów wód kopalnianych oraz własnych przepływów rzeki Strugi (Fig. 3) autorzy stwierdzają, że: w przypadku wystąpienia przepływów średnich SQ, zrzuty Qz są 4–11 razy wyższe od SQ, w przypadku wystąpienia przepływów najdłużej trwających NTQz, zrzuty Q są 8–24 razy wyższe od NTQ (w zależności od położenia przekroju pomiarowego). Należy również zaznaczyć, że zrzuty wód kopalnianych z jej odwodnienia uzupełniają duże niedobory wód powierzchniowych w zlewni rzeki Strugi. Niedobory te są spowodowane szczelinowatą budową podłoża (wapienie triasowe) oraz niską ilością opadów w tym regionie. Dzięki zrzutom wody z kopalni możliwa jest ciągłość ekologiczna cieku Struga, rozwój ekosystemu oraz zapewnienie określonej ilości wody dla celów np. rolniczych, gospodarczych i przeciwpożarowych. Pomiary przepływu wody w Strudze wskazują, że ilość wody wraz z jej biegiem nie zmienia się, a nawet zmniejsza się. Spowodowane jest to specyficzną budową geologiczną tego terenu (liczne uskoki, leje i rozłamy o znacznych rozmiarach, powodujące odpływ wód powierzchniowych w głąb podłoża). Obliczenia przepustowości koryta rzeki Strugi oraz symulacje komputerowe położenia zwierciadła wody wzdłuż całego jej odcinka wskazują na to, że podczas maksymalnych przepływów własnych ze zlewni o prawdopodobieństwie 20% wraz z zrzutami z kopalni (rzędu 140,000 m3/dobę) i z oczyszczalni Kosorowice, nie będzie podtopień terenów przyległych. Zwierciadło wody będzie się mieścić w korycie Strugi. Analiza wykazała również, że przepływy o prawdopodobieństwie wyższym od 20% będą mieścić się w korycie rzeki.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 256-274
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Impact of Mining Dump on the Accumulation and Mobility of Metals in the Bytomka River Sediments
    Wpływ zwału odpadów pogórniczych na akumulację i mobilność metali w osadach dennych rzeki Bytomki
    Autorzy:
    Jabłońska-Czapla, M
    Szopa, S.
    Rosik-Dulewska, Cz.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204999.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    EDPXRF
    energy dispersive X-ray fluorescence
    ICP-MS
    inductively coupled plasma mass spectrometry
    heavy metals
    sequential extraction
    mobility
    sediments
    fractionation
    metale ciężkie
    ekstrakcja sekwencyjna
    mobilność
    osady
    frakcjonowanie
    Opis:
    The research aim was to determine the long-term impact of the mine waste stored at the coal waste dump Hałda Ruda on the content of heavy metals in the bottom sediments of the Bytomka River. It is a watercourse flowing along this coal waste dump and has been under its influence for over fifty years. The research also attempted to determine the seasonality of changes (2 years) and mobility of selected elements. The article presents total contents of Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd and Pb in the bottom sediments collected from the Bytomka River. It also focuses on the distribution of these elements in particular geochemical fractions determined with the Tessier’s sequential chemical extraction procedure. Total element contents were determined with an EDPXRF (Energy Dispersive X-ray Fluorescence) technique. The extractants of particular Tessier’s fractions were determined quantitatively with an ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) spectrometer. The research results show that the stored waste significantly influences the contents of heavy metals in the Bytomka River bottom sediments. The lowest concentration of heavy metals was observed at the B1 spot (above the dump), while the highest one was measured at the B3 spot (below the dump). Sequential chemical extraction of the bottom sediments indicates that the Zn content in the ion-exchange and carbonate fractions diminished within a year. Nevertheless, Zn bound to Fe and Mn oxides acted in the opposite way. Mn, Zn and Pb are the most dangerous elements from the viewpoint of environmental hazards, as their total concentrations were high. Moreover, their high contents were observed in the most mobile (ion-exchange and carbonate) fractions. Extremely toxic Cd was bound to the oxide fraction to the largest extent. Cu was mainly bound to the organic fraction while environmentally hazardous Cr was bound to the residual fraction.
    Celem pracy było określenie długoterminowego wpływu odpadów pogórniczych składowanych na zwale pogórniczym Hałda Ruda na zawartość metali ciężkich w osadach dennych rzeki Bytomki płynącej wzdłuż tego zwału, na którą przez ponad pół wieku hałda wywierała wpływ, ponadto określenie sezonowości (2 lata) tych zmian oraz mobilności wybranych pierwiastków. W pracy przedstawiono zawartość całkowitą pierwiastków: Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd, Pb w osadach dennych pobranych z rzeki Bytomki, jak również ich dystrybucję w poszczególnych frakcjach geochemicznych z wykorzystaniem sekwencyjnej ekstrakcji chemicznej według Tessiera. Całkowitą zawartość pierwiastków określono wykorzystując technikę EDPXRF natomiast analizy poszczególnych frakcji Tessiera oznaczano ilościowo za pomocą spektrometru ICP-MS. Próbki do badań pobierano comiesięcznie w okresie od grudnia 2009 do listopada 2010, w trzech punktach przed (B1), na wysokości (B2) oraz za zwałowiskiem (B3). Wyniki badań wskazują, że składowane odpady w znacznym stopniu wpływają na wzrost zawartości metali ciężkich w osadach dennych rzeki Bytomki. Najniższe stężenie metali ciężkich zaobserwowano w punkcie pobierania przed zwałem – B1, a najwyższe w punkcie pobierania za zwałem – B3. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że wody rzeki Bytomki są bardzo zanieczyszczone, stąd już w punkcie pobierania B1 (przed zwałem) obserwuje się znaczne zawartości metali w osadzie dennym. Sekwencyjna ekstrakcja chemiczna osadów dennych pozwoliła stwierdzić, że stężenie cynku w frakcji jonowymiennej i węglanowej ulegała zmniejszeniu w ciągu roku, odwrotnie zachowywał się cynk związany z tlenkami żelaza i manganu. Z punktu widzenia zagrożenia dla środowiska najbardziej niebezpieczne są Mn, Zn, i Pb, gdyż oprócz wysokiego stężenia całkowitego, zaobserwowano wysoki ich udział w najbardziej mobilnych frakcjach: jonowymiennej i węglanowej. Silnie toksyczny kadm związany był w największym stopniu z frakcją tlenkową. Miedź związana jest głównie z frakcją organiczną, a niebezpieczny dla środowiska chrom z frakcją rezydualną. Oznaczane metale w próbkach osadów dennych w punkcie B3 (za zwałem) były w większym stopniu związane w frakcji rezydualnej, niż w przypadku punktów B1 i B2.
    Źródło:
    Archives of Environmental Protection; 2014, 40, 2; 3-19
    2083-4772
    2083-4810
    Pojawia się w:
    Archives of Environmental Protection
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analysis of Water Quality of the Stobrawa River at the Location of the Walce Small Retention Reservoir
    Analiza jakości wód rzeki Stobrawa dla lokalizacji małego zbiornika retencyjnego Walce
    Autorzy:
    Wiatkowski, M.
    Gruss, Ł.
    Tomczyk, P.
    Rosik-Dulewska, C.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1813650.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    small waters reservoir
    water quality
    Stobrawa river
    planned water reservoirs
    małe zbiorniki wodne
    jakość wody
    rzeka Stobrawa
    zbiorniki projektowane
    Opis:
    Small water reservoirs have economic, hydropower, natural and recreational functions, and improve the water balance. When building a water reservoir, one should consider not only the amount of water that will be retained in it, but also its quality. Frequently, the use of a reservoir and its existence can be threatened by contaminants brought into it with water and rubble. It is important to conduct monitoring in the catchment areas of rivers on which small water reservoirs are to be built, as most often no water quality analyses are conducted in such catchments. Therefore, contamination of planned water reservoirs is a very important problem. The objective of the study was to analyze the quality of water of the Stobrawa river to determine the possibility of its retention in the planned small water reservoir Walce, included in the small retention program for the Opolskie Province. For the purpose of the study, an analysis of water quality of the Stobrawa river was conducted in the vicinity of the basin of the future reservoir, in two measurement periods (from November 2006 to October 2007, and from April 2011 to February 2012). The quality of water of the Stobrawa river was evaluated in terms of the physicochemical indicators NO3-, NO2-, NH4+, P tot., PO43-, BOD5, dissolved oxygen, water temperature, reaction and electrolytic conductivity. The primary function of the reservoir is to be a water storage for agriculture, fire-fighting, as well as recreation, leisure and angling, hence the importance of water quality. The study demonstrated that the contamination of water of the Stobrawa river in the profile of the planned Walce reservoir is considerable. Based on the data obtained from the study, the planned Walce reservoir was classified as an eutrophic. The analysis of the Stobrawa river catchment, as a supplier of matter to the Walce reservoir, revealed that the catchment is characterized by a high capacity for the supply of matter to the reservoir.
    Małe zbiorniki wodne spełniają funkcje gospodarcze, energetyczne, przyrodnicze, rekreacyjne i poprawiają bilans wodny. Budując zbiornik wodny, oprócz zagadnień ilościowych wody, należy także wziąć pod uwagę jakość wody, która będzie retencjonowana w zbiorniku. Często wykorzystaniu zbiornika, jak i jego istnieniu, mogą zagrozić zanieczyszczenia dopływające do niego głównie z wodą i rumowiskiem. Ważne są badania monitoringowe w zlewniach rzek na których zamierza się budować małe zbiorniki wodne, ponieważ w tych zlewniach najczęściej nie prowadzi się badań jakości wody. Bardzo ważnym problemem jest więc zanieczyszczenie zbiorników planowanych. Celem pracy jest analiza jakości wód rzeki Stobrawy dla określenia możliwości jej retencjonowania w planowanym, w programie małej retencji dla województwa opolskiego, małym zbiorniku wodnym o nazwie Walce. W pracy przeprowadzono analizę jakości wód rzeki Stobrawy w pobliżu czaszy przyszłego zbiornika, w dwóch okresach pomiarowych (od listopada 2006 r. do października 2007 r. oraz od kwietnia 2011 r. do lutego 2012 r.). Jakość wód rzeki Stobrawy oceniono pod względem wskaźników fizyczno-chemicznych: NO3-, NO2-, NH4+, Pog., PO43-, BZT5, tlenu rozpuszczonego, temperatury wody, odczynu i przewodności elektrolitycznej. Podstawową funkcją zbiornika ma być magazynowanie wody do celów rolniczych, przeciwpożarowych oraz rekreacji, wypoczynku i wędkarstwa, dlatego ważnym zagadnieniem jest jakość wód zbiornika. Przeprowadzone badania wykazały, że zanieczyszczenie wody rzeki Stobrawy w przekroju planowanego zbiornika Walce jest znaczne. Na podstawie uzyskanych danych zakwalifikowano projektowany zbiornik Walce do zbiorników eutroficznych. Przeprowadzona ocena zlewni rzeki Stobrawy jako dostawcy materii do zbiornika Walce wykazała, że zlewnia odznacza się dużą możliwością dostarczania materii do zbiornika.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 1; 184-202
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Research Into the Metal/Metalloid Movements in Soil and Groundwater in the Areas Surrounding the Coal Waste Dump Hałda Ruda (Upper Silesia, Poland)
    Badania nad przemieszczaniem się metali i metaloidów w glebie i wodzie gruntowej terenów otaczających zwał odpadów pogórniczych Hałda Ruda, Górny Śląsk, Polska
    Autorzy:
    Jabłońska-Czapla, M.
    Rosik-Dulewska, C.
    Szopa, S.
    Zerzucha, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818521.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    ICP-MS
    EDXRF
    soil
    groundwater
    heavy metals
    chemometric analysis
    PCA
    gleba
    wody gruntowe
    metale ciężkie
    analiza chemometryczna
    Opis:
    Górny Śląsk to najbardziej przekształcone w wyniku działalności człowieka terytorium Polski. Celem pracy była optymalizacja i walidacja ilościowego oznaczania metali i metaloidów przy użyciu techniki EDXRF i ICP-MS do identyfikacji zanieczyszczeń na obszarach wokół składowiska odpadów pogórniczych, Hałda Ruda (Zabrze, Polska Południowa) oraz określenie sposobu, w jaki metale i niemetale przenoszą się w glebach i wodach gruntowych na omawianym obszarze. Stężenia 27 metali i metaloidów oznaczano w próbkach gleb za pomocą techniki EDXRF. Próbki wód gruntowych pobierano comiesięcznie między 2010 i 2012 i analizowano techniką ICP-MS. Uzyskane wyniki badań poddano analizie chemometrycznej, co pozwoliło na znalezienie transektów z największym stopniem dywersyfikacji obiektu. Analiza PCA potwierdziła istnienie pewnej grupy pierwiastków charakteryzujących się silną korelację pomiędzy ich zawartością w próbkach gleb. Hałda Ruda nadal jest źródłem zanieczyszczeń w środowisku wodnogruntowym, szczególnie na terenach leżących w kierunku spływu wód gruntowych oraz w obszarze pod wpływem dominujących wiatrów południowo-zachodnich. W próbkach wód pobieranych na spływie wód gruntowych stwierdzono najwyższe stężenia toksycznych metali przekraczające dopuszczalne normy. Szczególnie podwyższone stężenie obserwowano w przypadku ołowiu, arsenu, chromu i cynku. Badania stężenia metali i metaloidów w glebach z obszarów otaczających teren zwału, w porównaniu z wytycznymi jakości gleb, jasno wskazują, że tereny usytuowane na spływie wód gruntowych są znacznie bardziej zanieczyszczone, a ich wartości wielokrotnie przekraczają dopuszczalne normy. Stężenie ołowiu w glebie przekraczało nawet 2000 mg/kg. Zaobserwowano również ogromne przekroczenia poziomu dopuszczalnego stężenia miedzi, manganu, chromu lub cynku. Maksymalne stężenia Cu, Zn, Pb lub Cr w wierzchnich warstwach gleby przekraczały kilka tysięcy mg/kg.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 367-395
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dynamic of Components Leachate from Experimental Fertilizers in Leaching Test
    Autorzy:
    Ciesielczuk, T.
    Poluszyńska, J.
    Szewczyk, A.
    Rosik-Dulewska, C.
    Sporek, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/124470.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    nutrients
    leaching
    slow-release fertilisers
    solvent extraction spent coffee grounds
    sustainable fertilisation
    Opis:
    Organic matter contained in the waste of food industry or occurring in the households, in the absence of contamination with other kind of waste, may be used to create a “fertiliser”, which could be even reused in the organic production of arable crops. Particular attention is drawn to the fertilisers which may be applied in the case of amateur cultivation of pot plants and in the allotment gardens. The paper presents the results of research regarding the dynamics of the release of nutrients from tablets created with the help of encapsulation of the mixture manufactured from solvent extraction waste of coffee (SCG), modified by the ash obtained from low temperature burning of biomass. In this study, the mixture was determined as a fertilizer. Collagen, polyvinyl acetate, polyvinyl alcohol, shellac as well as sodium water glass have been applied as testing membranes in order to slow down the elution of the components from a fertilizer into solution. The durability tests have been carried out according to PN-EN-13266 standard over 118 days at the temperature of 25°C. The obtained results indicate significant differentiation with regard to the leaching of nutrients and organic matter from the tablets depending on the applied membrane. Strong inhibition concerning leaching of the components through membranes and from shellac and polyvinyl acetate has been observed. The remaining membranes did not inhibit the leaching of nutrients in the long-lasting manner; however, even they may be applied in the agricultural practice.
    Źródło:
    Journal of Ecological Engineering; 2018, 19, 2; 194-203
    2299-8993
    Pojawia się w:
    Journal of Ecological Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Removal of Cr(III) ions from water and wastewater by sorption onto peats and clays occurring in an overburden of lignite beds in central Poland
    Autorzy:
    Kyzioł-Komosińska, J.
    Rosik-Dulewska, Cz.
    Dzieniszewska, A.
    Pająk, M.
    Krzyżewska, I.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/208228.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    chromium compounds
    chlorine compounds
    hydrogen bonds
    iron compounds
    isotherms
    lignite
    peat
    sorption
    metal-organic complexes
    water
    wastewater
    związki chromu
    związki chloru
    wiązania wodorowe
    związki żelaza
    izotermy
    węgiel brunatny
    torf
    sorpcja
    kompleksy metaloorganiczne
    woda
    ścieki
    Opis:
    Sorption capacities of low-moor peats and Neogene clays from the overburden of lignite beds in Central Poland for Cr(III) ions as chloride and metalorganic complex ions have been investigated. The binding mechanisms and sorption parameters were determined based on the Freundlich and Langmuir nonlinear sorption isotherms. The sorption capacities of studied materials for Cr(III) ions depended on their properties (porosity, average pore diameters, specific surface area and content of Fe hydroxyoxides) as well as charge of Cr(III) ions, functional groups and their diagonal lengths. Cr(III) ions from chlorides were bound onto sorbents via Coulomb attraction and by Fe hydroxy-oxides. However the complex Cr(III) ions were bound to the sorbent surface via hydrogen bonds between the dye -OH groups and =O of the sorbent functional groups. The equation parameters of sorption isotherms indicate cooperative heterogeneous adsorption at low Cr(III) concentrations and chemisorption at high Cr(III) concentrations
    Źródło:
    Environment Protection Engineering; 2014, 40, 1; 5-22
    0324-8828
    Pojawia się w:
    Environment Protection Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Adsorption of anionic dyes onto natural, thermally and chemically modified smectite clays
    Autorzy:
    Kyzioł-Komosińska, J.
    Rosik-Dulewska, Cz.
    Pająk, M.
    Krzyżewska, I.
    Dzieniszewska, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/779268.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    smectite clay
    modified clay
    Reactive Blue 81
    Direct Blue 74
    Sorption isotherms
    Linear regression
    nonlinear regression
    Opis:
    The aim of this study was to determine the adsorption capacity of the smectite clays (from the overburden of the lignite deposit in Belchatow) for two anionic dyes, i.e. Reactive Blue 81 (RB-81) and Direct Blue 74 (DB-74). Additionally, the infl uence of the thermal and chemical (acid and alkali) clay modifi cations on the amount of bonded dyes was investigated. The adsorption capacity of the clay (natural and modifi ed) was different for studiem dyes and depended on the initial concentration and modifi cation type. All the modifi ed clays adsorbed the dyes AT pH>pHPZC as the negatively charged surfaces of their particles (in accordance with the formula: AOH ↔ AO– +H+) prevented the formation of electrostatic bonds between the anionic dyes and the clay surface. The dyes were mainly bound with the hydrogen bonds forming between the donor groups in the dyes and the acceptor groups (–SiO and –Al2OH) in the clays. The coeffi cients in the adsorption isotherms were estimated with the linear and non-linear regression. The linear regression method was found that the Freundlich and Dubinin-Radushkevich isotherms described the dye sorption much better than the Langmuir model. On the other hand, all three models described well the experimental data in the non-linear regression method. Furthermore, the 1/n value (<1) obtained from the Freundlich equation for all the dye-sorbent systems indicated the favorable sorption.
    Źródło:
    Polish Journal of Chemical Technology; 2014, 16, 4; 33-40
    1509-8117
    1899-4741
    Pojawia się w:
    Polish Journal of Chemical Technology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Surface roughness of the Ti-6Al-4V ELI titanium alloy after the turning process
    Autorzy:
    Rosik, R.
    Kępczak, N.
    Sikora, M.
    Witkowski, B.
    Wójcik, R.
    Midera, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/379242.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Komputerowej Nauki o Materiałach i Inżynierii Powierzchni w Gliwicach
    Tematy:
    statistic methods
    titanium alloy
    surface roughness
    turning
    metody statystyczne
    stop tytanu
    chropowatość powierzchni
    toczenie
    Opis:
    Purpose: The purpose of this article is discussing the methods of determining the surface roughness of the Ti-6Al-4V ELI titanium alloy obtained after longitudinal turning. The method of determining the mathematical model used for determining the Rz roughness parameter and then the results obtained were compared with values measured and calculated on the basis of equations available in the literature. Design/methodology/approach: The mathematical model in the form of multiple regression function of exponential polynomial was determined using the algorithm of the acceptance and rejection method. The data for calculations was obtained by measuring the surface roughness after turning with different machining parameter values. Findings: A mathematical model was elaborated in the form of a multiple regression function, enabling calculation of the Rz parameter describing the Ti-6Al-4V ELI titanium alloy surface roughness after longitudinal turning. The verification of the dependence obtained confirmed its accuracy. Research limitations/implications: Further research should encompass other values of machining plate geometry, as well as other types of cooling and lubricating fluids and method of applying them. Practical implications: The mathematical model can be helpful when choosing the conditions in which the turning process will be carried out. It also constitutes a basis for further optimisation of that process. Originality/value: The results of this research are a novelty on a worldwide scale. No research of this type has been conducted with regard to analyses and optimisation of longitudinal turning of the Ti-6Al-4V ELI titanium alloy.
    Źródło:
    Archives of Materials Science and Engineering; 2019, 98, 2; 74-80
    1897-2764
    Pojawia się w:
    Archives of Materials Science and Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sorption of Acid Green 16 from Aqueous Solution onto Low-moor Peat and Smectite Clay Co-occurring in Lignite of Belchatow Mine Field
    Sorpcja barwnika Acid Green 16 z roztworów wodnych na torfach niskich i iłach smektytowych towarzyszących złożom węgli brunatnych w polu Bełchatów
    Autorzy:
    Kyzioł-Komosińska, J.
    Rosik-Dulewska, C.
    Pająk, M.
    Czupioł, J.
    Dzieniszewska, A.
    Krzyżewska, I.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818556.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    sorption
    dyes
    smectite clay
    peat
    sorption isotherms
    sorpcja
    barwniki
    iły smektytowe
    torf
    izotermy sorpcji
    Opis:
    Celem badań było wyznaczenie pojemności sorpcyjnej iłu smektytowego i torfu niskiego towarzyszących pokładom złóż węgli brunatnych w stosunku do barwnika Acid Green 16 (AG–16) oraz określenie mechanizmu jego wiązania. Wyniki wskazały, że badany torf niski był skutecznym sorbentem barwnika AG-16 w całym zakresie stężeń początkowych (1–1000 mg/dm3), natomiast ił smektytowy – jedynie z zakresie stężeń wysokich (> 250 mg/dm3). W wyniku aktywacji termicznej iłu nastąpił wzrost jego pojemności sorpcyjnej w stosunku do badanego barwnika. Proces sorpcji barwnika przebiegał przy ujemnie naładowanej powierzchni sorbentów i wskazywał, że jednym z mechanizmów wiązania barwnika AG–16 były oddziaływania elektrostatyczne. Ponadto barwnik ten był wiązany przez torf również w wyniku wymiany jonowej z jonami Ca2+ występującymi w jego kompleksie sorpcyjnym. Stwierdzono, że sorpcję barwnika AG-16 na iłach najlepiej opisuje izoterma Freundlicha i Dubinina-Raduszkiewicza, a na torfie – wszystkie 3 izotermy. Sorpcja barwnika na iłach miała charakter fizyczny a na torfie była to chemisorpcja. Proces sorpcji przebiegał według równania pseudo-drugiego rzędu. Istotną rolę dyfuzji wewnątrz cząsteczkowej stwierdzono jedynie dla sorpcji barwnika na cząstkach iłu naturalnego i modyfikowanego.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 165-187
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies