Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Mironowicz, Antoni" wg kryterium: Autor


Wyświetlanie 1-9 z 9
Tytuł:
Church unions and their consequences in Poland
Unie kościelne na ziemiach polskich i ich konsekwencje
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/420377.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Church unions
Polska
unie kościelne
Polska
Opis:
Orthodox Christians in Poland have faced numerous attempts to be forced into union with the Roman Catholic Church, ranging from the thirteenth to the twentieth century. The first attempt at a union between the Roman Catholic Church and the Orthodox Church took place as early as the mid-thirteenth century. Another attempt at forcing the Orthodox Church into union with Rome took place during the reign of Ladislaŭ II Yagiello. The problem of church union returned in the reign of Alexander the Yagiellonian. When Ivan III rejected all projects for bringing the Florence such a union into practice, discussion on church union disappeared until the end of the sixteenth century. The mission of the papal legate, Father Antonio Possevino, to Ivan IV, had been intended to draw Moscow into the union, and its failure caused the papacy to concentrate its efforts on the Orthodox Church in Poland. The Ruthenian bishops’ obedience to the Pope was officially announced on the 8 October 1596. The decisions of the Uniate-Catholic synod were met with numerous protests from the Orthodox clergy and nobility. The larger part of the clergy and the faithful, together with bishops remained in the Orthodox camp. Despite the failure of the Brest Synod in fully uniting Orthodox and Roman churches, new union projects concerning the Orthodox Church in Poland continued to arise prior to the end of 18th century. The Vatican’s interest in the Orthodox Church in Central Europe was renewed at the end of the First World War. On April 1st, 1917, the Pope created the Congregation for the Oriental Churches which was responsibile for all issues relating to the activities of all the Eastern denominations. Despite aims at unification, attempts at church union have had a negative influence on the relations between the Roman Catholic and Polish Orthodox Church in contemporary Poland. The result of centuries of attempts at unification under the Pope has been fragmentation and division.
Wyznawców Kościoła prawosławnego w Polsce wielokrotnie próbowano zmusić do przyjęcia unii kościelnej i podporządkowania się władzy papieży. Po raz pierwszy próbę taka podjęto w połowie XIII wieku, kiedy to czyniono starania pozyskania do unii księcia halicko-wołyńskiego Daniela. Ponownie unię kościelną próbowano narzucić Cerkwi prawosławnej za panowania Władysława Jagiełły. Sprawa unii kościelnej na ziemiach polskich wróciła za panowania Aleksandra Jagiellończyka. Ostatecznie, w wyników zabiegów Iwana III, odrzucającego wszelkie projekty urzeczywistnienia unii florenckiej, problem unii kościelnej nie był rozpatrywany aż do końca XVI w. Niepowodzenie misji legata papieskiego o. Antonio Possevina mającej na celu pozyskanie Moskwy do unii kościelnej, skłoniło papiestwo do skoncentrowania swych wysiłków na Kościele prawosławnym w Rzeczypospolitej. Narzucona prawosławnym w 1596 r. unia brzeska przyniosła negatywne skutki dla Cerkwi i Rzeczypospolitej. Przy prawosławiu pozostała większa część duchowieństwa i wiernych z dwoma biskupami. Nowe projekty unijne wobec Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej były podejmowane aż do końca XVIII wieku. Zainteresowanie Watykanu Kościołem prawosławnym w Europie Środkowo-Wschodniej było pod koniec I wojny światowej. W 1917 r. papież powołał Kongregację do spraw Kościoła Wschodniego, która przejęła wszystkie sprawy związane z działalnością obrządków wschodnich. Problem unii kościelnej negatywnie zaczął wpływać na wzajemne relacje między Kościołem rzymskokatolickim i prawosławnym w Polsce. Uniatyzm nie tylko nie przywróciły jedności między Kościołem wschodnim a zachodnim a nawet ową jedność oddalił.
Źródło:
ELPIS; 2014, 16; 159-168
1508-7719
Pojawia się w:
ELPIS
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cerkiew prawosławna w carskiej Rosji
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/420400.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Orthodox Church
tsar
Russia
cerkiew prawosławna
carat
Rosja
Opis:
W tworzeniu duchowych wartości narodu rosyjskiego, szczególna rola przypadła świętym z nim związanych.  Pierwszymi kanonizowanymi świętymi byli kniaziowie Borys i Gleb, nazwani na chrzcie imionami Roman i Dawid. Borys i Gleb zostali uznani za świętych jako „strastotierpcy”, tzn. cierpiący męki. W ten sposób powstał nowy typ świętości, znany szczególnie na ziemiach ruskich. Tytuł „równy apostołom” w tradycji bizantyjskiej przypisuje się zwykle pierwszym misjonarzom danego kraju. W przypadku ziem ruskich mianem tym określano księżnę Olgę i księcia Włodzimierza. Kolejną grupą wśród pierwszych świętych ruskich są „podwiżniki”. Określenie to dotyczy osób duchownych i świeckich podejmujących heroiczny wysiłek duchowo-ascetyczny (Antoni i Teodozy Pieczerski, Cyryl Turowski). Osobna grupę świętych w Rosji stanowią „błagowierni” książęta. Mianem tym określano panujących, którzy przyczynili się do rozwoju chrześcijaństwa i prowadzili życie zgodne z nauką Cerkwi. Do tego grona należy książę smoleński Rościsław i księcia Aleksandra Newskiego. Odrodzenia życia religijnego na Rusi Moskiewskiej nastąpiło w XIV w. Na dużą skalę rozwijało się życie monastyczne, a chrześcijaństwo przeniknęło do wszystkich form życia (polityki, kultury, etc.). Nowy impuls do życia duchowego mieszkańców ziem ruskich wniósł św. Sergiusz z Radoneża, propagator życia kontemplacyjnego i założyciel Ławry Św. Trójcy. Wyzwolenie ziem ruskich z niewoli mongolskiej zbiegło się w czasie z upadkiem Konstantynopola. Mieszkańcy Księstwa Moskiewskiego uważali, zgodnie z tradycją bizantyjską, że państwo jest tak samo potrzebne do zbawienia jak Cerkiew, a ścisłe powiązanie państwa z Cerkwią wyraża związek ludzi z Bogiem. Po 1453 r., na Rusi Moskiewskiej, wśród prawosławnych powszechnie panowało przekonanie, że uprawnienia cesarstwa bizantyjskiego przeszły na „Trzeci Rzym”, czyli Moskwę. W tym okresie nastąpił rozwój ośrodka zakonnego na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym. Święci mnisi sołowieccy Sawwati, Zosima i Herman stworzyli wielkie duchowe centrum rosyjskiego prawosławia. Za panowania Iwana IV doszło do konfliktu między panującym a duchowieństwem. Metropolita moskiewski Filip domagał się niezależności Cerkwi i padł ofiarą gniewu carskiego. Po śmierci Iwana IV, za panowania Borysa Godunowa ustanowiono w 1589 r. w Moskwie patriarchat. Pierwszym patriarchą został metropolita moskiewski Hiob. Lata „wielkiej smuty” ponownie zjednoczyły Cerkiew i państwo. Do 1694 r. w stosunkach między państwem a Kościołem panowała pełnia harmonia. Istotne zmiany w życiu religijnym Rosji nastąpiły za panowania Piotra I. Rosyjska Cerkiew Prawosławna nie potrafiła skutecznie przeciwstawić się reformom politycznym Piotra I, który po śmierci patriarchy Adriana (1700) nie dopuścił do wyboru jego następcy. Ostatecznie Piotr Wielki zniósł patriarchat i zastąpił go instytucją Świątobliwego Synodu. W XVIII w. doszło do ponownego odrodzenia życia religijnego w Rosji i wzrostu znaczenia Cerkwi prawosławnej w życiu publicznym. Rozwój myśli teologicznej nastąpił w Rosji za sprawą upowszechnienia się nauczania św. Tichona Zadońskiego. Odnowę życia zakonnego zapoczątkował żyjący w XVIII w. mnich Paisij Wieliczkowski. Poglądy charyzmatycznych starców, obdarzonych szczególnymi zdolnościami przewidywania (mnisi z pustelni Optino, św. Serafim Sarowski) wpływały na elity społeczeństwa ruskiego z carem włącznie. W XIX wieku carat w celu zapewnienia sobie poparcia ludności rosyjskiej popierał ideologię państwa prawosławnego opartego na symbiozie „prawosławia, samowładztwa i narodowości”. W środowisku wyższego duchowieństwa odradzały się tendencje niezależności Cerkwi od państwa. Zwolennikiem autonomii Cerkwi był metropolita moskiewski Filaret. Biskupi, nie mogąc uniezależnić Cerkwi od wpływu państwa, wybierali życie w klasztorze np. Ignatij Brianczaninow, Ambroży z pustelni Optino czy Teofan Pustelnik. Inny nurt w postawie duchowieństwa reprezentował św. Iwan z Kronsztadu. Kapłan propagował udział w codziennej liturgii, pomoc biednym i głosił potrzebę niesienia oświaty szerokim masom. Na początku XX w. Cerkiew domagała się przywrócenia niezależności od państwa i reaktywowania patriarchatu. W okresie I wojny światowej i dwóch rewolucji 1917 r. Cerkiew pozostała wierna carowi. Po obaleniu monarchii, zanim rozpoczęły się prześladowania Cerkwi przez bolszewików, doszło na Kremlu do zwołania soboru, na którym przywrócono kanoniczną wybieralność biskupów i reaktywowano patriarchat. Patriarchą moskiewskim został w 1918 r. arcybiskup wileński Tichon.
Źródło:
ELPIS; 2017, 19
1508-7719
Pojawia się w:
ELPIS
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Orthodox Education in Poland
Edukacja prawosławna w Polsce
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/420408.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Orthodox Church
Education
Polska
Kościół prawosławny
Edukacja
Polska
Opis:
The Orthodox educational system has been meeting important tasks, which is raising a general mental level of clergy and faithful. Its foundation was driven by needs of the Orthodox Church. Educating a young generation in the spirit of the Orthodoxy happened to be the main task of the enlightened class. Brotherhood, monastery and parish school were to be part of this program. The Orthodox education shaped religious life, helped preserve the religious and national identity of the believers. An evidence of that is the fact, that only those localities preserved “the Greek faith “, in which next to the monasteries were schools. Higher education, and espe- cially Mohyla Academy, shaped by the then elite, played a vital role in the history of Orthodox Church in the Republic and neighboring countries. A similar role had to play in the interwar period College of Orthodox Theology at the University of Warsaw and in post-war Orthodox Section of the Christian Academy of Theology Presented here outline of history of Orthodox education in Poland indicates to the, appreciated by clergy and hierarchy, need of development of theological schools. Theological schools played and still play important role in shaping the attitudes of clergy and faithful. Schools provide necessary pastoral resources, shape Orthodox cultural and scientific environment. Theological education has remained an essential element for the proper functioning of Orthodox Church in the Polish Republic.
Prawosławny system oświatowy spełniał ważne zadania w podniesieniu ogólnego poziomu umysłowego społeczności ruskiej. Jego powstanie wynikało z potrzeb Cerkwi. Wychowanie młodego pokolenia w duchu prawosławnym stało się głównym zadaniem warstw oświeconych. Szkoły brackie, przyklasztorne i przycerkiewne miały być elementem tego programu. Szkolnictwo prawosławne kształtowało życie religijne, pozwoliło zachować tożsamość wyznaniową i narodową wiernych. O jego znaczeniu świadczy fakt, że jedynie te miejscowości zachowały ,,wiarę grecką”, w których obok monasterów istniały szkoły. Szkolnictwo wyższe, a zwłaszcza Akademia Mohylańska, formowało ówczesne elity, które odegrały istotną rolę w dziejach Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej i w krajach sąsiednich. Przedstawiony rys dziejów szkolnictwa prawosławnego w Rzeczypospolitej wskazuje na docenianie przez hierarchię i duchowieństwo potrzeby rozwoju szkół teologicznych. Uświadomienie konieczności dobrego przygotowania kadr w odległej i mniej odległej przeszłości potwierdza, wysoki stan świadomości religijnej elit prawosławnych. Szkoły teologiczne odgrywały i odgrywają ważną rolę w kształtowaniu postaw duchowieństwa i wiernych. Szkoły dostarczają niezbędnej kadry duszpasterskiej, kształtują prawosławne środowiska kulturalne i naukowe. Szkolnictwo teologiczne zawsze było i pozostaje niezbędnym elementem do prawidłowego funkcjonowania Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej.
Źródło:
ELPIS; 2016, 18; 27-35
1508-7719
Pojawia się w:
ELPIS
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Orthodox Culture in Poland to the end XVIII century
Kultura prawosławna w Polsce do końca XVIII wieku
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951373.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Orthodox Culture
Polska
XVIII Century
Opis:
Historia kultury prawosławnej na ziemiach dawnej Polski ukazuje mam, że na jej terenie doszło do spotkania dwóch wielkich tradycji religijno-kulturowych: wschodniej (bizantyjsko-ruskiej) i zachodniej (łacińskiej). Prawosławie było stałym elementem struktury wyznaniowej kraju, w niektórych jego regionach religią dominującą. Wschodnia tradycja chrześcijańska zakorzeniła się we wszystkich formach życia ludności ruskiej i wpłynęła na oblicze kulturowe wszystkich mieszkańców państwa. W kraju zdołano wytworzyć takie normy współżycia, gdzie przez wiele stuleci prawosławie nie było wyznaniem obcym lecz własnym. Zaprezentowany obraz dziejów kultury prawosławia w dawnej Rzeczypospolitej ma istotne znaczenie w zrozumieniu jej specyfiki w strukturze wyznaniowej Europy. Obszar, na którym na tak szeroką skalę doszło do spotkania dwóch tradycji chrześcijańskich, wschodniej i zachodniej, zawiera w sobie ogromny bagaż doświadczeń. Pozytywne i negatywne oblicza styków cywilizacyjnych stały się dziedzictwem historycznym naszego państwa.W tym kontekście jakże trudno jest wyobrazić dzieje Rzeczypospolitej do końca XVIII wieku bez kultury Kościoła wschodniego.
Źródło:
Białostockie Teki Historyczne; 2014, 12
1425-1930
Pojawia się w:
Białostockie Teki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Orthodox Church and State in Russia
Cerkiew prawosławna i państwo w Rosji
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2142622.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Cerkiew prawosławna
Rosja
państwo
stosunki religijne
władza
Opis:
Rosyjska Cerkiew Prawosławna była i pozostaje największą wspólnotą wyznaniową na terenie Federacji Rosyjskiej, Białorusi i Ukrainie. Chrześcijaństwo wschodnie było stałym elementem życia religijnego w ponadtysiącletniej historii państwa rosyjskiego. Wschodnia tradycja chrześcijańska w Europie Środkowo-Wschodniej zakorzeniła się we wszystkich formach życia ludności. Szczególne oddziaływanie widzimy w rozwoju kultu cudownych ikon i w życiu monastycznym, które miało silne oddziaływanie na religijność wielu narodów. Jeszcze większe znaczenie miała bizantyjska kultura materialna. Jej wtórne oddziaływanie nastąpiło po upadku Konstantynopola, kiedy wielu greckich mistrzów sztuki malarskiej udało się na Bałkany i na ziemie ruskie. Ogromna sfera bizantyjskiej kultury umysłowej, tak niedostępna społeczeństwu zachodniemu, w Europie Wschodniej była przyjmowana w greckiej i cerkiewnosłowiańskiej wersji językowej. Propagatorami kultury bizantyjskiej byli nie tylko Grecy, ale głównie prawosławni Serbowie, Bułgarzy, Białorusini, Ukraińcy, Rumuni i Rosjanie. W końcu XV stulecia Rosja przyjęła rolę opiekuna prawosławnego chrześcijaństwa, a jej władcy uważali się za spadkobierców bizantyjskiej tradycji państwowej i kulturalnej. Uświadomienie sobie faktu stałej obecności tej wielkiej tradycji chrześcijańskiej ma fundamentalne znaczenie w zrozumieniu tożsamości religijno-narodowej Rosjan i innych mieszkających tam narodów. Polityka hierarchii Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej i władz państwowych, zmierzająca do stworzenia z prawosławia religii państwowej, powoduje wspólne wystąpienie państwa i Cerkwi przeciwko ruchom sekciarskim, innowierczym, a nawet tendencjom niezgodnym z tradycyjną kulturą i tożsamością Rosjan. Szczególnie mocno akcentuje się w wypowiedziach duchownych i polityków, że Rosyjska Cerkiew Prawosławna była i pozostaje integralną częścią struktury państwowej Rosji. Ewangelizacja ziem ruskich była przeprowadzana przy pomocy aparatu państwowego. Rosyjska Cerkiew Prawosławna, podobnie jak Cerkiew bizantyjska, była ściśle połączona z państwem. Panujący w Rosji, z wyjątkiem okresu komunistycznego, zawsze dążyli do konsolidacji państwa i społeczeństwa przy pomocy Cerkwi. Chrześcijaństwo wzmacniało istniejącą strukturę społeczną oraz dawało możliwość rozwoju kulturalnego i intelektualnego wszystkim mieszkańcom państwa rosyjskiego. Źródłem przymierza państwa i Cerkwi początkowo stały się zasady apostolskie, a w ciągu ostatnich trzech stuleci, wyłączając okres komunizmu, symbioza Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej i państwa w Rosji opiera się na obopólnych interesach.
Źródło:
Białostockie Teki Historyczne; 2018, 16; 57-85
1425-1930
Pojawia się w:
Białostockie Teki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Christianization of Middle-Eastern Europe by the Byzantine Church
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2167218.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
Christianization
Byzantine Church
Middle-Eastern Europe
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2011, Kościół prawosławny na Bałkanach i w Polsce – wzajemne relacje oraz wspólna tradycja, 2; 9-26
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
THE DESTRUCTION AND TRANSFER OF ORTHODOX CHURCH PROPERTY IN POLAND, 1919-1939
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594731.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Orthodox Church
Polska
Opis:
The most difficult period that the Polish Autocephalous Church of the 2nd Polish Republic experienced was in 1938 when, by the decision of administrative authorities, over 127 sacral buildings in Khelm region and Podlachia were pulled down. The third transfer stage took place from 1937 to 1939 and, for the most part, took the form of demolishing Orthodox churches. (It should be noted that the demolition of Orthodox churches happened throughout the whole period of the existence of the Second Polish Republic.) The churches which were destroyed were those which were the symbols of the Russian Tsar’s reign. Over thirty Orthodox churches were destroyed, including the cathedral in Saski Square in Warsaw, the Sts. Cyril and Methodius cathedral in Khelm and the Resurrection cathedral in Bialystok. The demolition of these Orthodox churches – regarded as symbols of Russian rule – was spontaneous and often irrational. Nevertheless, it never happened on a massive scale. Only in 1938 did a programme of destroying Orthodox churches emerge as a distinct element of the Polonisation effort. This programme was initiated by the government itself. The official reason was that those churches were not needed, dilapidated, or had been built as a result of Russifi ation in the past. However, it appears that the reason was to weaken the Belarusian and Ukrainian national minority movement through closing parishes and active Orthodox churches. The “pacification: of parishes in 1937 started in the Lublin region. First, a kind of social movement for the “propagation of Polish values and traditions” was created by the polish local authority. Then the army and police persecuted the Orthodox Church and people in order to convert them to Roman Catholicism. The demolition of Orthodox churches was conducted from the second half of May until the first half of July 1938. The actions were taken up by the local administration and co-ordination committees with help from the army and police in a hostile, anti-Orthodox atmosphere. To this end, the government used youth, army sappers, worker brigades, and even prisoners. Administrative and material measures were used to pressure the Orthodox who were blackmailed and threatened while their churches, which often served thousands of faithful, were destroyed. In most cases, the Orthodox community made no attempt to actively resist the demolitions. They prayed and protested, but were unable to oppose such an officially organised action. The transfer and destruction of Orthodox Church property naturally weakened the position of the Orthodox Church for the campaign limited its priestly activities, in turn creating the very conditions for transfer, the main goal of the state’s policy. Many Orthodox faithful started attending Roman Catholic churches when they had no church or parish of their own. Nonetheless, the threat to the property of the Orthodox Church brought the faithful, clergy, and church hierarchy closer together. Anti-government and anti-Polish attitudes began to grow in the Orthodox community. The result may be seen in the Khelm, Podlachia, and Volhynia regions during the Second World War.
Źródło:
Polish Political Science Yearbook; 2014, 43; 405-420
0208-7375
Pojawia się w:
Polish Political Science Yearbook
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Methodian mission on the Polish lands until the dawn of 11th century
Misja metodiańska na ziemiach polskich do końca XI wieku
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/420358.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Byzantine Church
Great Moravia
Polska
Sts Cyril and Methodius
Misja chrystianizacyjna
Kościół w Polsce
misja metodiańska
Opis:
The process of Conversion of the Slavs was commenced with the contact of the Slavic people and the Byzantine culture which was initiated by the mission of Sts. Cyril and Methodius. Apart from the exceptional role of Bulgaria and Great Moravia in the development of the Cyrillo-Methodian legacy the Russian lands became the heir of this great religious and cultural tradition. Before we move on to the problem of the presence of the Methodian rite on the Polish lands it is worth recalling the basic facts of the activity of Sts. Cyril and Methodius in the area of Great Moravia.The presented influence of the Methodian rite on the Polish lands had a significant influence in the shaping of the religious tradition in the local Orthodox Church. In the land of the Piasts and Jagiellons the named tradition rooted in the cult of Bulgarian and Greek saints of the Church-Slavonic liturgy, rituals and culture. The awareness of the role of Cyril and Methodius in the introduction of Christianity in Poland shall be especially cultivated in the Eastern Church. The evangelization of the Great Moravia, Czech and Poland shall be attributed to the Slavonic Apostles.
Źródło:
ELPIS; 2013, 15; 17-32
1508-7719
Pojawia się w:
ELPIS
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Orthodox Church in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th–18th Century
Prawosławni w wielowyznaniowej i wielokulturowej Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951422.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Orthodox Church
Polish-Lithuanian Commonwealth
multicultural society
religion relations
tolerance
Opis:
The society of the Commonwealth was always characterized – to a greater or lesser degree – by a diversified religious and national structure. The problem with a society with different religious characteristics had appeared on a large scale already in the 14th century, when ethnically non-Polish people could be found within the borders of the Commonwealth. In the 14th century the Kingdom of Poland lost extensive ethnically Polish areas in the West. The religious and ethnic structure of the state changed due to the incorporation of Red Ruthenia by Casimir III the Great (Kazimierz Wielki). Casimir III the Great – the last representative of the Piast dynasty – understood the importance of the problem connected with the presence of Orthodox Church members within state borders. The king preserved the rights and rites of the Orthodox Church. Political relations between the grand Duchy of Lithuania and Catholic Poland had religious repercussions. It curbed the development of the Orthodox religion and paved the way for the Latin Church – with all the political and cultural consequences. The Orthodox religion changed from the dominating position to a tolerated one. Yet the Jagiellonians understood that Orthodox people inhabited their own – in an ethnic sense – territories. The Jagiellonians, as opposed to the Angevin (Andegawenowie) or the House of Valois (Walezjusze), built their power on the multireligious structure of the Grand Duchy of Lithuania. They did not intend to follow the western model of a single religion Roman Catholic state, with one dominating Latin culture. Their stand resulted from the ethnic structure of the Grand Duchy of Lithuania. During the Jagiellonian dynasty, the Orthodox religion became a national and folk denomination, through the omnipresence of various forms of cult and rites. The power of the Commonwealth was based on its recognition by the Orthodox Ruthenian population of the Crown and the Grand Duchy of Lithuania as their own state. Good multireligious and multicultural cohabitation was shaken by the 1596 Union of Brest (Unia Brzeska). The Union of Brest undermined the main element of Ruthenian culture, based on its spiritual unity with Byzantium. A medial element, situated between the two traditions, was added to the existing Catholic-Orthodox model. The Union’s initiators were mistaken in their beliefs that its attractiveness would move Ruthenians from the Orthodox Church. Despite this tendency, the fall of Orthodox culture did not take place; on the contrary, it developed in new forms, which were more adequate to 17th century’s reality. Consequently, the Union of Brest did not turn against the Orthodox Church assuch, but the Orthodox Church in the Commonwealth. The Union of Brest was in some aspects beneficial for the Roman Catholic Church, yet it did not solve any of the internal problems of the state. In Poland the distance between Polish elites and Ruthenian culture increased. A Protestant, brought up in western culture, was closer to a Catholic than a Ruthenian following Byzantine traditions, though increasingly more and more immersed in Polish culture.
Społeczeństwo Rzeczypospolitej w mniejszym lub większym stopniu zawsze posiadało zróżnicowaną strukturę wyznaniową i narodową. Problem związany ze społecznością o odmiennej specyfice wyznaniowej pojawił się w Polsce na szeroką skalę już w XIV w., kiedy w jej granicach znalazły się obszary zamieszkane przez ludność etnicznie niepolską. W XIV w. Królestwo Polskie utraciło znaczne obszary etnicznych ziem polskich na zachodzie. W rezultacie włączenia przez Kazimierza Wielkiego Rusi Halickiej zmieniła się struktura wyznaniowa i etniczna kraju. Wagę problemu obecności w granicach państwa polskiego wyznawców Kościoła prawosławnego rozumiał ostatni przedstawiciel dynastii piastowskiej – Kazimierz Wielki. Kazimierz Wielki zachował prawa i obrządek Kościoła prawosławnego. Związek polityczny Wielkiego Księstwa Litewskiego z katolicką Polską miał ważne konsekwencje w relacjach wyznaniowych. Zahamował rozwój prawosławia i utorował drogę Kościołowi łacińskiemu ze wszystkimi skutkami polityczno-kulturowymi. Prawosławie z wyznania dominującego stało się wyznaniem tolerowanym. Mimo to, Jagiellonowie rozumieli, że ludność prawosławna była na swym etnicznym terytorium. W odróżnieniu od Andegawenów czy Walezjuszy, swoją potęgę budowali na wielowyznaniowej strukturze Wielkiego Księstwa Litewskiego. Obcy był im model zachodni jednowyznaniowego katolickiego państwa, z jedną dominującą kulturą łacińską. Do takiej postawy zmuszała ich struktura etniczna Księstwa Litewskiego. W epoce jagiellońskiej prawosławie stało się wiarą narodową i ludową, poprzez wszechobecność różnorodnych form kultu i obrzędów. Potęga Rzeczypospolitej opierała się na uznaniu przez ludność ruską wyznania prawosławnego Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego za własne państwo. Fenomen dobrego wielowyznaniowego i wielokulturowego współżycia został zachwiany zawarciem unii brzeskiej (1596). Unia brzeska podważyła główny element podstawy kultury ruskiej, opierający się na duchowej jedności z Bizancjum. Do istniejącego układu katolicko-prawosławnego doszedł jeszcze jeden element pośredni, zawieszony między dwoma tradycjami. Inicjatorzy unii błędnie liczyli, że jej atrakcyjność spowoduje odejście Rusinów od prawosławia. Pomimo tej tendencji nie nastąpił upadek kultury prawosławnej, a nawet jej rozwój w nowych formach, bardziej dostosowanych do XVII-wiecznej rzeczywistości. W rezultacie unia brzeska obróciła się nie przeciwko prawosławiu jako takiemu, ale przeciwko prawosławiu w Rzeczypospolitej. W efekcie przyniosła ona niewielkie korzyści Kościołowi rzymskokatolickiemu, ale nie rozwiązała żadnego problemu wewnętrznego kraju. W Polsce dystans elit katolickich wobec kultury ruskiej i prawosławia został pogłębiony. Katolikowi nadal bliższy był protestant, wychowany w kulturze zachodniej, aniżeli Rusin, hołdujący tradycjom bizantyjskim, ale coraz bardziej powiązany z kulturą polską.
Źródło:
Białostockie Teki Historyczne; 2016, 14
1425-1930
Pojawia się w:
Białostockie Teki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-9 z 9

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies