- Tytuł:
-
A Discontinuation or a Preservation of the (Old) Belarusian Writing Tradition in the 18th Century? Contributions to the Discussion on the Development of the Literary Belarusian Language as Applied to Publications of the Basilian Printing Oices in Supraśl and Vilnius
Przerwanie czy przetrwanie (staro)białoruskiej tradycji piśmienniczej w XVIII wieku? Przyczynki do dyskusji nad rozwojem literackiego języka białoruskiego na materiale wydań bazyliańskich drukarni z Supraśla i Wilna - Autorzy:
- Getka, Joanna Aleksandra
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1837726.pdf
- Data publikacji:
- 2020
- Wydawca:
- Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Tematy:
-
simple speech
Ruthenian language
Old Belarusian language
the 18th century
break in the writing tradition
prosta mowa
język ruski
język starobiałoruski
XVIII wiek
przerwanie tradycji piśmienniczej
простая мова
руская мова
старабеларуская мова
XVIII стагоддзе
разрыў пісьмовай традыцыі - Opis:
-
The article presents elements of simple speech, the 18th century Ruthenian language, the testaments to which are the religious texts of that period published by the Basilian printing office in Supraśl (Sobranije pripadkov, 1722, Kratkoje soslovije, 1759, Pouczenije o obrjadach, 1788). The analysis of the Supraśl texts is supplemented by an analysis of a text published by the monastic printing office in Vilnius (Ecphonemata Liturgiey Greckiey 1671) in the Church Slavonic language but using the Latin script. Due to a variety of factors: whether political ones or scholarly stereotypes, religious texts were omitted in language research (on simple speech, Ruthenian language) and the Belarusian writing of the 18th century. The linguistic features recorded therein point to the necessity of revising the axiom, popularised in the 1960s by prominent researchers of the Belarusian language: Arkadz Zhurausky and Ivan Kramko and upheld by other researchers, regarding the disappearance of the Old Belarusian language in the 18th century. Their thesis was constructed on the basis of an analysis of the following factors: graphic, grammatical, orthographical, lexical, and those relating to genre. The crowning argument for the break in the continuity of tradition was an enumeration of specific features of the Old Belarusian writing which are absent in modern literary Belarusian. In accordance with the data obtained from the analysed Basilian publications, one ought to speak of an evolutionary character of the development of the literary Belarusian language.
W niniejszym artykule zaprezentowano elementy prostej mowy, ruskiej mowy XVIII wieku, świadectwem której są teksty o charakterze religijnym z tego okresu wydane w bazyliańskiej drukarni w Supraślu (Sobranije pripadkov, 1722, Kratkoje soslovije, 1759, Pouczenije o obrjadach, 1788). Analiza języka tekstów supraskich została uzupełniona analizą tekstu, wydanego w drukarni zakonnej w Wilnie (Ecphonemata Liturgiey Greckiey 1671), w języku cerkiewnosłowiańskim, jednak z zastosowaniem czcionki łacińskiej. Ze względu na różnego rodzaju czynniki: polityczne czy stereotypy naukowe teksty o charakterze religijnym były pomijane w badaniach nad językiem (prostą mową, ruską mową) i piśmiennictwem białoruskim XVIII wieku. Zarejestrowane w nich cechy językowe świadczą o potrzebie rewizji upowszechnionego w latach 60. XX wieku przez wybitnych badaczy języka białoruskiego: Arkadzia Żurauskiego i Iwana Kramko i podtrzymanego przez innych badaczy, aksjomatu na temat zaniku języka starobiałoruskiego w XVIII wieku. Swoją tezę skonstruowali oni na podstawie analizy czynników: graficznego, gramatycznego, ortograficznego, leksykalnego oraz gatunkowego. Koronnym argumentem za zerwaną ciągłością tradycji było wyliczenie specyficznych cech piśmiennictwa starobiałoruskiego, nieobecnych we współczesnym literackim języku białoruskim. Zgodnie z danymi z analizowanych druków bazyliańskich należy mówić o ewolucyjności procesu rozwoju białoruskiego języka literackiego.
У дадзеным артыкуле прадстаўлены элементы старабеларускай мовы XVIII ст., якія выступаюць у рэлігійных тэкстах гэтага перыяду, выдадзеных у базыльянскіх тыпаграфіях Супрасля (Sobranije pripadkov, 1722, Kratkoje soslovije, 1759, Pouczenije o obrjadach, 1788). Аналіз мовы супрасльскіх тэкстаў быў дапоўнены аналізам тэксту, надрукаванага ў манастырскай друкарні ў Вільні (Ecphonemata Liturgiey Greek 1671) на царкоўнаславянскай мове, аднак з выкарыстаннем лацінскага шрыфта. З-за розных фактараў (палітычных і навуковых стэрэатыпаў) творы рэлігійнага характару ігнараваліся пры вывучэнні беларускай мовы і пісьменнасці XVIII ст. Даследаванне пісьмовай спадчыны гэтага перыяду не былі прадметам актыўнага навуковага зацікаўлення з-за падтрыманага Аркадзем Жураўскім, Іванам Крамко і іншымі мовазнаўцамі тэзіса пра заняпад у XVIII ст. старабеларускай пісьмовай традыцыі. Галоўным аргументам для разрыву пераемнасці традыцыі быў погдяд, што спецыфічныя асаблівасці старабеларускай літаратуры (графічныя, граматычныя, арфаграфічныя, лексічныя і жанравыя) адсутнічаюць у сучаснай беларускай літаратурнай мове. Праведзены аналіз мовы старадрукаў вядзе да змены аксіёмы наконт развіцця беларускай літаратурнай мовы. Тэзіс пра разрыў у моўна-пісьмовай традыцыі прапануецца замяніць тэзісам пра эвалюцыйны характар развіцця беларускай літаратурнай мовы. - Źródło:
-
Studia Białorutenistyczne; 2020, 14; 279-295
1898-0457 - Pojawia się w:
- Studia Białorutenistyczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł