- Tytuł:
-
„Co jsou svatí anjelé, jak jsou na lidi laskaví“. K tematizaci anděla v české literatuře doby barokní
„Who are the holy angels, how kind they are to people“: the Themes of the Angel in the Czech Literature of the Baroque Period
„Kim są święci aniołowie, jak są dla ludzi uprzejmi [łaskawi]”. Do tematu anioła w czeskiej literaturze okresu baroku - Autorzy:
- Bočková, Hanna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/951907.pdf
- Data publikacji:
- 2014
- Wydawca:
- Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
- Tematy:
-
barokní zbožnost
nábožensky vzdělávací literatura anděl
Theatrum divinum Matouše Konečného (1569 – 1622)
Knížka pobožná o svatých anjelích Valentina Bernarda Jestřábského (1630 – 1710)
česká literatura
literatura 17. století
Matouš Konečný (1569 – 1622)
The pious book about holy angels Valentin Bernard Jestřábský (1630 – 1710)
Czech literature
literature of the 17th century
Baroque piety
religious educational literature
angel
Theatrum divinum
Barokowa pobożność
religijna literatura dydaktyczna
anioł
Matouš Konečný (1569-1622)
Nabożna księga o świętych aniołach Valentin Bernard Jestřábský (1630-1710)
literatura czeska
literatura XVII wieku - Opis:
-
Článek na příkladu dvou českých textů doby barokní ukazuje, jakým způsobem bylo použito téma anděla a andělské úcty k cílům nábožensky vzdělávacím. Theatrum divinum (1616) nekatolíka
M. Konečného je encyklopedie založená na vizi světa jako božího divadla, v němž je v šesti dějstvích
(šesti dnech stvoření světa) vyložena podoba makro- a mikrokosmu. Víra v anděly je jeho součástí a její
výklad je ilustrovaný biblickými příklady. Knížka pobožná o svatých anjelích (1699) jezuity V. B. Jestřábského zachycuje spiritualitu vrcholného baroka. V centru její pozornosti je vzájemný vztah člověka a anděla, kultivuje čtenářovu zbožnost, schopnost meditace a modlitby. Dobovou představu o andělu jako průvodci člověka životem využívá Jestřábský i v alegorické próze Vidění rozličné sedláčka sprostného (1710 nebo 1716). Interpretace textů se opírá o strukturální analýzu, pokouší se též charakterizovat autorskou strategii zaměřenou na prohloubení znalosti víry modelového recipienta. Přínos článku lze spatřovat v tom, že zvolené texty sleduje též z hlediska jejich významné funkce mimoliterární, prezentuje metody a postupy, které vedou modelového recipienta k rozvíjení úcty k andělům a tím i k prohloubení jeho zbožnosti.
Using two examples of Czech texts of the Baroque period the article shows the way how the theme of angels and respect for the angels was used for religious educational goals. Theatrum divinum (1616) by a non-Catholic - M. Konečný is an encyclopedia based on the vision of the world as God´s theatre which describes in six acts (6 days of the creation of the world) the form of macro- and microcosm. The belief in angels is the part of this vision and its interpretation is illustrated by biblical examples. The pious book about angels (1699) by the Jesuit V. B. Jestřábský captures the spirituality of the high Baroque period. It focuses on the mutual relationship between a man and an angel, cultivates the reader´s piousness, his ability to meditate and to pray. Jestřábský uses the contemporary idea of angels as man’s guides to life also in the allegorical prose Various visions of an ordinary peasant (1710 or 1716). The interpretation of the texts is based on a structural analysis and also attempts to characterize the author´s strategy aimed to deepen the knowledge of a model recipient’s faith. The contribution of this article can be seen in the fact that it analyses the chosen texts also from the point of view of their significant extra-literary function, it presents the methods and procedures that lead the model recipient to developing a respect for angels and thus to deepening his/ her piety too.
Stosując dwa przykłady czeskich tekstów z okresu baroku, artykuł pokazuje sposób, w jaki temat aniołów i szacunek (cześć) dla aniołów używano do celów edukacyjno-religijnych (dydaktyczno-religijnych). Theatrum Divinum (1616) napisana przez nie-katolika Matouša Konečnego (Mateusza Koniecznego) jest encyklopedią opartą o wizję świata jako teatru Boga, który opisuje wq sześciu aktach (6 dni Stworzenia świata) formy makro- i mikro-kosmosu. Wiara w anioły jest częścią tej wizji a jej interpretację zilustrowano biblijnymi przykładami (przykładami z Biblii). Nabożna księga o swiętych aniołach (1699) jezuity Valentina Bernarda Jestřábský’ego (Walentyna Bernarda Jastrzębskiego) przejmuje duchowość wysokiego (wzniosłego) okresu baroku. Ona skupia się na wzajemnych relacjach pomiędzy człowiekiem i aniołem, kultywuje pobożność czytelnika, usprawnia jego zdolność do medytacji i modlitwy. Jestřábský (Jastrzębski) używa współczesnej mu koncepcji (idei) aniołów jako człowieczych przewodników w życiu także w alegorycznej prozie Różne wizje zwykłego chłopa (1710 albo 1716). Interpretacja tekstu opiera się na analizie strukturalnej, spróbowano też scharakteryzować strategię autorską mającą w zamierzeniu pogłębić poznanie wiary modelowego odbiorcy. Wkład artykułu można dostrzec w tym, że wybrane teksty wynikają także z punktu widzenia ich znaczących funkcji pozaliterackich, prezentuje metody i praktyki, które wiodą modelowego odbiorcę do rozwijania szacunku do aniołów i tym samym także i do pogłębienia jego pobożności (religijności). - Źródło:
-
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 3(7); 29-46
2299-9922 - Pojawia się w:
- Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł