Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "dialect lexicography" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
„Zmierzch bezpowrotny?” O gwarze mazurskiej we współczesnych nieprofesjonalnych słownikach gwarowych
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084181.pdf
Data publikacji:
2020-03
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
dialect lexicography
Masurian dialects
Polish dialects
Opis:
This paper discusses the content of amateur dialect dictionaries related to the Masuria region, which have been published in recent years, as well as the presentation methods of the lexical material. It was also pointed to the fact that interest in dialects has increased and the trend for revitalising various dialectal systems has been noticeable lately. The analysis of Masuria dialect dictionaries allowed for the number of entries, applied graphy, method of defi ning the meanings of entries. The importance of the amateur material for enriching the resource of professionally compiled dictionaries was noticed, at the same time indicating numerous shortcomings in the word register preparation method, which arose from insufficient skills of the authors.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2020, 772, 3; 83-93
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
XIX-wieczny słowniczek gwarowy z Podlasia Zygmunta Wasilewskiego jako przyczynek do dziejów polskiej leksykografii gwarowej
Autorzy:
Cygan, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2152098.pdf
Data publikacji:
2021-09
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
dialect glossaries
Polish dialect lexicography
Podlasie region
dialect lexis
Opis:
The subject matter described in this paper is the lexicographic work of Zygmunt Wasilewski, a lawyer, politician, columnist, literary critic, which refers to his 19th-century glossary from the Podlasie region. When characterising this small collection of words (282 headwords), the macrostructure and microstructure of the glossary is taken into consideration. Its lexical material is fi rst of all a source of knowledge about the oldest state of Podlasie dialects and research on Polish dialects overall, but it also offers an insight in the methods of this unqualifi ed lexicographer, enthusiast of “folk things”, amateur ethnographer and dialectologist.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2021, 786, 7; 87-99
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the role of etymology in dialect lexicography
О роли этимологии в диалектной лексикографии
Autorzy:
Варбот, Жанна Ж.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084471.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
etymology
dialect vocabulary
etymology in methods of dialect lexicography
Opis:
Connection of etymology and dialect lexicography is bilateral: progress of etymological investigations leads to the analysis of dialectal vocabulary, and composition of the dictionary of many / all dialects of some language requires standardization of initial records. Standardization presupposes removal of specific dialectal structural / phonetic modifications and consideration of the history of language. So, the attraction to etymological analysis of dialect words is useful and even inevitable. The author offers possible solutions of these methodological problems.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 251-257
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyrazy zapożyczone z języka polskiego w słowniku gwar smoleńskich Włodzimierza Dobrowolskiego
Autorzy:
Wójtowicz, Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1023464.pdf
Data publikacji:
2019-09-05
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish loanwords
Smolensk dialects
Dobrovolsky’s dictionary
Russian dialect lexicography
Opis:
The analysis comprises a stock of 414 Polish loanwords selected from the dictionary of Smolensk dialects. In the article the following problems are discussed: the stock of loanwords, periods and the process of the borrowing. Most of the words were borrowed as a result of direct language contacts. Some of the words were borrowed through Belarussian. The majority of them were borrowed in the 17th, 19th and at the beginning of the 20th century.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2019, 44, 2; 221-230
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziewiętnastowieczne słowniczki gwarowe księdza Władysława Siarkowskiego z perspektywy leksykograficznej
The nineteenth-century dialect dictionaries by Father Władysław Siarkowski – a lexicographical perspective
Autorzy:
Cygan, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2008040.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
Polish dialect lexicography
the Kielce Region
dialect dictionaries
lexical dialectisms
polska leksykografia gwarowa
region kielecki
słowniczki gwarowe
dialektyzmy leksykalne
Opis:
Przedmiotem opisu w artykule są dwa regionalne słowniczki z obszaru Małopolski środkowo-północnej autorstwa ks. Władysława Siarkowskiego. Rejestrują one dziewiętnastowieczną leksykę z regionu kieleckiego (okolice Kielc, Pińczowa).Charakteryzując zbiorki wyrazów, uwzględniam następujące kwestie: a) czas powstania słowniczków; b) objętość; c) zasięg terytorialny; d) makrostrukturę słowniczków, e) mikrostrukturę słowniczków. Zawarty w nich materiał leksykalny stanowi przede wszystkim źródło do poznania najstarszego stanu gwar małopolskich (ściślej: Małopolski środkowo-północnej), źródło do badań gwar polskich w ogóle, ale daje także wgląd w pracę warsztatową niewykwalifikowanych leksykografów, pasjonatów, hobbystów, miłośników „rzeczy ludowych”, których działania przyczyniły się do zachowania i ocalenia od zapomnienia mowy mieszkańców wsi w dobie niewoli narodowej.
The article describes two regional dictionaries from the north-central region of Małopolska (Lesser Poland) by Father Władysław Siarkowski. They contain records of the nineteenth century lexicon from the Kielce Region (environs of Kielce, Pińczów). The lexical materials were published in 1878 and 1891.When characterising sets of words, the following issues are taken into consideration: a) the time when the glossaries were compiled; b) the volume; c) the territorial scope; d) the macro-structure of the dictionaries; e) the micro-structure of the dictionaries. The lexical material included in the dictionaries is primarily a source of knowledge about the oldest status of the Małopolska dialects (more precisely, the north-central region of Małopolska) and a source of research into the Polish dialects in general. The author also provides insight into the technicalities of unqualified lexicographers, enthusiasts, hobbyists, lovers of folk artefacts, whose actions helped to preserve and save from oblivion the speech of rural residents in a time when Poland did not enjoy independence as a state
Źródło:
Gwary Dziś; 2020, 12; 229-245
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapomniany świat obrzędowości weselnej w dawnej Polsce (na podstawie słowniczka Nazwy weselne... Zygmunta Glogera)
The forgotten world of wedding rites in old Poland (on the basis of the glossary Nazwy Weselne... by Zygmunt Gloger)
Autorzy:
Kuryłowicz, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117877.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
dialect lexicography
19th century
thematic vocabulary
wedding rites and customs
linguistic image of the world
Opis:
The article depicts former, regionally diversified wedding lexis and helps to reconstruct rich nuptial rites hidden behind words, which were still very common in the second half of the 19th century and are now nearly completely forgotten. The resource material used as a basis of considerations herein is a nineteenth century glossary by Z. Gloger Nazwy weselne, wyrażenia i przedmioty używane przy godowych obrzędach ludu na przestrzeni byłej Rzplitej. The set of words recorded by Gloger mostly includes archaisms which not only show a fragment of a historical reality of the language but also reflect an important segment of a family and social life that does not exist anymore in the same old form.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 173-190
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Діалектний текст як джерело регіональних словників
A dialect text as a source for regional dictionaries
Autorzy:
Мартинова, Ганна
Щербина, Тетяна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850457.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
dialect lexicography
regional dictionary
registered unit
regional peculiarity
local feature
dialect text
діалектне словникарство
регіональний словник
реєстрове слово
регіоналізм
локалізм
діалектний текст
Opis:
У статті актуалізоване одне з невідкладних завдань слов᾽янської лінгвістики початку XXI ст. – лексикографічне опрацювання діалектної мови. Представлено доробок українського діалектного словникарства за перші десятиліття XXI ст., акцентувано увагу на важливості діалектного тексту як джерела для укладання регіонального словника. Указано на переваги такого підґрунтя, специфіку представлення народної лексики, її паспортизації за говірками та ареалами поширення в досліджуваному континуумі. Запропонований підхід уможливлює докладний опис реалій, вирізнення їхніх особливостей, репрезентованих у диференціації назв, засвідчує в реєстрових словах специфіку наголошування, регулярні та спорадичні зміни голосних і приголосних звуків. У спонтанних текстах мовці більш повно й об᾽єктивно розкривають семантику лексем, доповнючи їхнє тлумачення новими значеннями в мікротекстах, що перетворює словник в гіпертекст, веде читача від одного реєстрового слова до іншого, містить етнокультурну інформацію, виявляючи своєрідне бачення реалій діалектоносієм.
The article states that in early 21st century, Slavic linguistics lexicographic arrangement of the dialect appeared to preserve the original lexical stock shaped through a national outlook and mentality, as well as cultural values of the creative Ukrainian nation. The article is aimed to represent the dialect stock of the Ukrainian lexicography in the early 21st century, as well as to stress the importance of a dialect text as a source for arranging a regional dictionary. That has accentuated the dialect text proper as a source for arranging a regional dictionary that includes specially represented patois lexical units, their registration according to the dialects and their expansion in the area under consideration. The approach enables a detailed description of the status quo, its peculiar features represented in the differentiated names, as well as peculiar stressed forms, regular and sporadic shifts in vowels and consonants in the registered lexical units. In spontaneous speech, lexical meanings are more complete and more objectively revealed, being largely enforced by new meanings in microtexts. The authors have proved that arranging dictionaries by meaningful texts complete reveals the registered units, as well as regional and local ones in spontaneous speech in various word-building, phonetic and grammatical variants in the dialect aspect. Broad comments provided for the entries are taken from dialect texts and ensure progress to a next narrative fragment promoting a way to learning other linguistic units characteristic of dialects. The dictionary grows into a hypertext, leading the reader from one registered unit to another, providing ethnic linguistic information while revealing a specific status quo interpreted by dialect speakers.
Źródło:
Gwary Dziś; 2022, 15; 71-82
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pole semantyczne CIAŁO CZŁOWIEKA w słowniku tykocińskim Zygmunta Glogera
The semantic field THE HUMAN BODY in Zygmunt Gloger’s Tykocin Dictionary
Autorzy:
Kuryłowicz, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20679058.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
gwara Polski północno-wschodniej
leksyka dotycząca ciała człowieka
leksykografia gwarowa
pole semantyczne
relacje semantyczne
the dialect of north-eastern Poland
lexis regarding the human body
dialect lexicography
semantic field
semantic relations
Opis:
Przedmiotem artykułu jest leksyka gwarowa tworząca pole semantyczne CIAŁO CZŁOWIEKA, wyekscerpowana z XIX-wiecznego słownika gwary ludowej Zygmunta Glogera (Słownik gwary ludowej w okr. tykocińskim). Autorka opisuje strukturę pola, pokazuje znaczenie leksemów tworzących to pole, ustala miejsce wyrazów w jego obrębie, prezentuje relacje semantyczne (synonimię, polisemię, hiponimię i meronimię) między wyrazami. Z przedstawionej analizy wynika, że Gloger zanotował 298 leksemów dotyczących ciała człowieka, najwięcej nazw grupują podpola 1. ciało, jego części, cechy fizyczne, wygląd (110) i 4. czynności i stany fizjologiczne, sprawność i wydolność organizmu, zmysły, choroby, leczenie (98), a najczęstszym typem relacji semantycznej jest synonimia.
The subject of the article is the dialect lexis forming the semantic field CIAŁO CZŁOWIEKA (The Human Body), extracted from the 19th-century dictionary of folk dialect by Zygmunt Gloger (Słownik gwary ludowej w okr. tykocińskim). The author describes the structure of the field, shows the meaning of the lexemes forming this field, determines the place of the words within it, presents the semantic relations (synonymy, polysemy, hyponymy and meronymy) between the words. The analysis shows that Gloger recorded 298 lexemes referring to the human body, with the largest number of names grouped in subfields 1. body, its parts, physical features, appearance (110) and 4. physiological activities and states, fitness and efficiency of the body, senses, diseases, and treatment (98), and the most frequent type of semantic relation is synonimy.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2022, 56; 351-365
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielkopolskie Słowniki Regionalne okolic Gniezna w kontekście potrzeb badawczych tej części regionu
Wielkopolska Regional Dictionaries of the Gniezno area in the context of the research needs of this part of the regionAbstract
Autorzy:
Kobus, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/39785356.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
dialect
lexicography
field research
Wielkopolska
Opis:
The article presents the state of dialectological documentation for the area of today’s Gniezno County. The author statistically summarized Adam Tomaszewski’s pre-war materials, providing the number of index cards, and listed the research points and hours of recordings for the Atlas of the language and folk culture of Wielkopolska. Then the author cited statistics for contemporary materials, interpreted as field explorations after 2000, deposited in the audio library of the Dialectology Laboratory of Adam Mickiewicz University in Poznań. Explorations related to the development of dictionaries as part of the Wielkopolska Regional Dictionary series have been distinguished, which extend the source database many times in relation to its existing content. This situation proves the need to conduct field research, e.g. using the educational project method.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2023, 80/1; 81-89
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowniczek tykociński Zygmunta Glogera – źródła i dokumentacja
Tykocin Dictionary by Zygmunt Gloger – sources and documentation
Autorzy:
Nowowiejski, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044744.pdf
Data publikacji:
2018-01-29
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Zygmunt Gloger
Tykocin Dictionary
dialect
lexicography
Opis:
The article focuses on lexicographic means and methods used in the 19th century dialectal lexicography. Zygmunt Gloger in Tykocin Dictionary refers not only to dialect but also to other sources, which makes his work unique. It contains numerous references, especially to literary and historical texts, but also specialised papers. They serve either to prove the presence of a particular word/phrase in the Polish language in the past or in the times of Gloger, or to document the use of selected units in various syntactic and semantic contexts. Scientific references enable to define and to deepen etymology of selected words, or to provide an alternative variation. Referring to various sources in order to show historically or/and geographically determined phonetic, morphological and semantic-lexical forms that differ from forms in Tykocin Dictionary is rare.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2017, 24, 2; 147-162
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лексика села Стриганці як об’єкт лексикографічного опрацювання. І, Ї
Autorzy:
Ostasz, Lubow
Ostasz, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789866.pdf
Data publikacji:
2018-04-20
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
dialectology
lexicography
phraseology
dialectal speech
dialect
Stryhantsi village
Opis:
New approaches to lexicographical processing of modern speech lexis of residents of a separate village are suggested in this article. The dialect of the Stryhantsi village of Tysmenytsya district in the Ivano-Frankivsk region was chosen as a research topic. The Stryhantsi village dialect is a south-west representation of the Naddnistrianshchyna dialect. The article discusses lexemes beginning with І and Ї letters. Each dictionary entry provides transcription, all known meanings of the lexeme and the maximum number of example quotations in the vernacular dialectal speech, in particularly, in the meanings which can diff er from the meanings of the given lexeme in the literary language. Onyms along with appellative lexis are introduced into the vocabulary (surnames, street nicknames, and microtoponyms). Common phrases are also presented in addition to idioms. Some lexemes are of a considerable interest for those researching historical grammar of the Ukrainian language.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2018, 6; 249-262
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja Słownika języka i kultury Wielkopolski a seria Wielkopolskie Słowniki Regionalne
The concept of Słownik języka i kultury Wielkopolski (Dictionary of Greater Poland’s language and culture) and the series Wielkopolskie Słowniki Regionalne (Greater Polish Regional Dictionaries)
Autorzy:
Osowski, Błażej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765372.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
dialekt wielkopolski
leksykografia
słownik
Greater Poland dialect
lexicography
dictionary
Opis:
Dialekt wielkopolski jest jednym z najsłabiej opracowanych w Polsce pod względem leksykograficznym. Istnieją słowniki amatorskie oraz rozpoczęto wydawanie słowników tematycznych z poszczególnych części dialektu, brak jednak opracowania leksyki dotyczącego całej Wielkopolski właściwej. Publikacja tego typu będzie zatem wypełnieniem owej luki. Ponadto dzięki istnieniu słowników (lub pracom nad nimi) z innych regionów możliwe będą badania porównawcze oraz o charakterze ogólnogwarowym. Niniejszy tekst nie jest studium o charakterze materiałowym, analitycznym czy syntetycznym, lecz opracowaniem koncepcyjnym. Jego zadaniem jest przybliżenie pomysłu słownika ogólnowielkopolskiego.
The Greater Polish dialect is one of the least developed ones in Poland in terms of lexicography. There are amateur dictionaries available and thematic dictionaries on individual parts of the dialect have been published, but there is no lexicographic study covering the entire Greater Poland proper. A publication of this type will therefore fill this gap. Moreover, the existence of dictionaries (or works on them) from other regions will enable comparative and general dialectal studies. This text is a conceptual rather than a material, analytical, or synthetic study. Its objective is to present the idea of a dictionary covering the whole Greater Poland.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2023, 808, 9; 84-91
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лексика села Стриганці як об’єкт лексикографічного опрацювання. К. 2 (Капíтанка – кня́жна)
Autorzy:
Ostash, Lyubov
Ostash, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789959.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
dialectology
lexicography
phraseology
dialectal speech
dialect
the village of Stryhantsi
Opis:
New approaches to lexicographical processing of modern speech lexis of residents of a separate village are suggested in the article. Onyms along with appellative lexis are introduced into the vocabulary (surnames, street nicknames, microtoponyms). Common phrases are also presented in addition to idioms. The dialect of the village of Stryhantsi of Tysmenytsya district, Ivano-Frankivsk region was chosen as the subject of the research. The article contains the second part of lexemes that begin with К letter (Капíтанка – кня́жна). Each dictionary entry provides the maximum number of example – quotations in the vernacular dialectal speech, in particularly, in the meanings which may diff er from the meanings of the given lexeme in the literary language. Some lexemes are of a considerable interest for those researching historical grammar of the Ukrainian language. Common phrases are also presented in addition to idioms.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2017, 5; 101-111
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litewska leksykografia gwarowa z przełomu XX i XXI wieku (na tle wybranych polskich słowników regionalnych)
Lithuanian Dialect Lexicography at the Turn of the Twenty-First Century (against the Background of Selected Polish Regional Dictionaries)
Autorzy:
Sakalauskienė, Vilija
Sawaniewska-Mochowa, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38455509.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
turn of the 21st century
leksykografia gwarowa i regionalna
gwary litewskie
gwary polskie
przełom XX i XXI wieku
ujęcie porównawcze
dialect and regional lexicography
Lithuanian dialects
Polish dialects
comparative approach
Opis:
The aim of this co-authored article is to provide an overview of contemporary Lithuanian dialect dictionaries in terms of their macro- and microstructure as compared to the concepts of description applied in selected recently published Polish regional dictionaries. The study considers the following issues in a comparative perspective: The range of entries (integral or differential, with selection made by lexicographers according to the adopted criteria). The arrangement of entries (alphabetical, alphabetical-cluster, thematic). The form of headwords (single- or multi-word). The way of defining the meaning (descriptive, synonymic, referential). The choice of textual illustrations and their notation. The use of grammatical information and the level of its complexity. The use of lexical maps and other visuals complementing the content of the definitions of headwords. As discussed, the comparison reveals significant similarities between the concepts of constructing Lithuanian and Polish dialect dictionaries. In both cases lexicographers compile integral dictionaries, which document the entire spoken language of the inhabitants of a given village or area, as well as differentia dictionaries, which focus on dialectal vocabulary. Although there is a preference for the alphabetical arrangement of entries, Polish dialect lexicographers have made some very successful attempts to compile thematic dictionaries (e.g. the ten-volume Dialect Dictionary of the Lublin Region (Słownik gwar Lubelszczyzny)). There are no dictionaries with this type of structure in Lithuanian lexicography. Lithuanian dialect lexicographic practice is strongly influenced by the pattern of description used in the Academic Dictionary of Lithuanian (Lietuvių kalbos žodynas). This tradition is also the source of the mixed alphabetical-cluster arrangement of entries and the single-word form of the headwords, which are followed by phrases. On the other hand, the ways of defining the meaning in the Polish and Lithuanian dictionaries under discussion are very similar. One novelty in Polish dialect lexicography as compared to the Lithuanian dictionaries is the practice of listing phraseologisms and verbal aspect pairs, or even triads, as separate entries. The use of grammatical terminology is not at the same level of complexity. The Lithuanian dictionaries include extensive grammatical information, unlike most of the Polish ones, where it is rather selective, apart from those compiled by Józef Kąś, which contain a full range of such data. The Latin grammatical terminology used in the Lithuanian dictionaries may be difficult to understand for non-linguists. The same applies to quotations illustrating the use of particular lexical items: they are provided in a full phonetic form, including the stress marking. In the case of Polish regional dictionaries, the tradition of such notation has been abandoned in favour of semi-phonetic, simplified spelling in order to make them more accessible to non-specialists. One new feature in Polish dialect lexicography which is worth noting is the visual component: in some dictionaries the definitions of headwords come with lexical maps (e.g. A Dialect Dictionary of the Lublin Region) and illustrations (e.g. the dictionaries compiled by Józef Kąś, which feature visuals of ethnographic value).      
Celem tego współautorskiego artykułu jest przegląd współczesnych litewskich słowników gwarowych z punktu widzenia ich makro- i mikrostruktury w komparacji z koncepcjami opisu zastosowanego w wybranych najnowszych polskich słownikach regionalnych. Przedmiotem porównania były następujące zagadnienia szczegółowe: Zasób haseł (pełny czy dyferencyjny, dokonywany przez leksykografów według ustalonych kryteriów). Układ haseł (alfabetyczny, alfabetyczno-gniazdowy, tematyczny). Postać hasła (jedno- czy wielowyrazowa). Sposób definiowania haseł (opisowy, synonimiczny, za pomocą odsyłaczy). Dobór ilustracji tekstowych i sposób ich zapisu. Zakres wykorzystania danych gramatycznych w opisie haseł. Wprowadzanie map leksykalnych i materiałów ikonograficznych uzupełniających treść definicji leksemów hasłowych o aspekt wizualny. Ujęcie porównawcze ukazało istotne zbieżności między koncepcjami konstruowania litewskich i polskich słowników gwarowych. W praktyce leksykograficznej litewskiej i polskiej mieszczą się zarówno słowniki pełne, dokumentujące całościowo mowę mieszkańców konkretnej wsi lub danego areału, jak i dyferencyjne, skupione na słownictwie gwarowym. Preferowany przez leksykografów jest alfabetyczny układ haseł, ale na gruncie polskiej leksykografii gwarowej są bardzo udane próby opracowania słownika tematycznego (10-tomowy Słownik gwar Lubelszczyzny). Słowników z takim układem w leksykografii litewskiej brakuje. Na sposobie opracowania litewskich słowników gwarowych mocno zaważyła metoda opisu stosowana w Słowniku języka litewskiego (Lietuvių kalbos žodynas). Z tej tradycji czerpany jest wzorzec układu alfabetyczno-gniazdowego i utrzymanie jednowyrazowej postaci hasła głównego, a dopiero w dalszej kolejności podawanie związków wyrazowych. Natomiast sposoby definiowania znaczeń w słownikach polskich i litewskich są bardzo zbliżone. Nowością w polskiej leksykografii gwarowej w stosunku do słowników litewskich jest traktowanie jako odrębnych haseł frazeologizmów oraz czasownikowych par aspektowych, a nawet triad. Nasycenie słowników gwarowych terminologią gramatyczną jest różne. Słowniki litewskie mają bogaty zasób tych danych, pełne informacje w sposób usystematyzowany podawane są w leksykonach opracowanych przez Józefa Kąsia, w innych polskich słownikach – wybiórczo. W litewskich słownikach gwarowych stosowana jest łacińska terminologia gramatyczna, co z perspektywy niejęzykoznawcy może być trudne w odbiorze. Podobnie jak zapisywanie cytatów gwarowych, ilustrujących użycia leksemów hasłowych, w pełnej postaci fonetycznej, z zaznaczeniem akcentów. W polskich słownikach regionalnych odchodzi się od tradycji takiego zapisu na rzecz pisowni półfonetycznej, uproszczonej, by ułatwić korzystanie z nich niespecjalistom. Cenną nowością w polskiej leksykografii regionalnej jest uzupełnianie definicji haseł mapami językowymi (Słownik gwar Lubelszczyzny) oraz ilustracjami (bogatą ikonografią o walorach etnograficznych wyróżniają się zwłaszcza słowniki opracowane przez Józefa Kąsia).
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2022, 46
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polsko-litewskie badania konfrontatywne Zespołu Semantyki Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
Autorzy:
Roszko, Danuta
Roszko, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676962.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish and Lithuanian languages
Lithuanian local dialect of Puńsk in Poland
contrastive studies
digital lexicography
Opis:
Polish-Lithuanian contrastive studies conducted by the Department of Semantics of the Institute of Slavic Studies of The Polish Academy of ScienceThe dissertation discusses the research area of the Lithuanian-Polish theoretical contrastive studies, conducted by the Department of ISS PAS, including: [1] Lithuanian-Polish theoretical contrastive studies utilizing the interlanguage (Lithuanian-Polish contrastive grammar), [2] Terminological dictionary (defi nitions of the interlanguage particular sections used in the linguistic contrast along with terminology suggestion for Slavic languages, including Lithuanian), [3] Corpus linguistics and on-line dictionaries (experimental trilingual Bulgarian-Polish-Lithuanian parallel and comparable corpora, experimental corpus of the Lithuanian local dialect of Puńsk and experimental electronic Polish-Lithuanian dictionary), [4] Research on the Lithuanian local dialect of Puńsk in Poland (grammatical description of the local dialect on the basis of the experimental dialectal corpus in contrast with Polish and Lithuanian). Польско-литовские исследования Лаборатории семантики Института Славистики Польской Академии НаукВ статье описываются научные исследования Лаборатории семантики Института Славистики ПАН, которые связаны с исследованием польского и литовского языков. Основные темы: [1] Теоретические польско-литовские сопоставительные исследования с использованием языка-посредника (Польско-литовская сопоставительная грамматика), [2] Терминологический словарь (заключающий содержания основных терминов языка-посредника и предложения самих терминов на польском и литовском языках), [3] Корпусная лингвистика и электронные онлайн-словари (экспериментальный трехязычный болгарско-польско-литовский параллельный корпус, экспериментальный корпус говора окрестностей Пунска и экспериментальный электронный польско-литовский словарь), [4] Исследования литовского говора окрестностей Пунска в Польше (грамматическое описание говора с использованием экспериментального корпуса говора в сопоставлении с польским и литовским языками).
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2011, 35
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies