- Tytuł:
- Analiza porównawcza derywatów francuskich i polskich jako test uniwersalności techniki słowotwórczej
- Autorzy:
- Fijałkowska, Wanda -
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/607760.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Tematy:
-
word-formation
prefix
exchange of prefixes
motivation
paraphrase
construction de mots
préfixe
échange de préfixes
słowotwórstwo
prefiks
wymiana prefiksów
motywacja
parafraza - Opis:
-
The word-formation technique to be tested is the derivation of verbs by exchange of prefixes, discovered and defined in 2006 by Joanna Stankiewicz, developed in 2006 and 2009 by Michał Wiśnicki for Polish, and in 2010 by Wanda Fijałkowska for French. In each language different prefixal pairs are used. The semantic motivation becomes obvious if we resort to w rd-formation paraphrases (as defined by Jadwiga Puzynina). A correctly formulated paraphrase of a derived word has to contain on the surface the original prefix – that of the base. This kind of paraphrases is not employed by French morphologists, but is applicable to studies on the French language. Logically, the activity named by the derived verb cannot occur before the activity named by its base is terminated: we cannot unscrew something that is not screwed, or extend a building that is not built yet. Otherwise, we cannot explain that the prefixes in such verbs as débrigader, recharger, surgeler, odrysować, oddzwonić, nabroić are unique and not simply added one to another. In spite of the differences between Polish and French accomplished verbs, common and productive patterns appear – for example, in both languages annulative, transformative, directional and effective verbs are created. The analyses that we have carried out are the first step towards proving the universality of this word-formation technique.
Technika słowotwórcza, którą zbadano, to derywacja czasowników, dokonująca się przez wymianę prefiksów. Została ona odkryta i zdefiniowana w 2006 roku przez Joannę Stankiewicz, jej teoria została rozwinięta w 2006 i 2009 roku przez Michała Wiśnickiego dla języka polskiego oraz w 2010 roku przez Wandę Fijałkowską dla języka francuskiego. W obu językach używane są różne pary przedrostków. Motywacja semantyczna drugich członów tych par werbalnych staje się oczywista, jeśli posłużymy się parafrazą słowotwórczą (wg definicji Jadwigi Puzyniny). Poprawnie sformułowana parafraza derywatu powinna zawierać prefiks podstawy. Ten rodzaj parafraz nie bywa stosowany przez morfologów badających język francuski, lecz może znaleźć zastosowanie w studiach nad tym językiem. Z punktu widzenia logicznego czynność określona czasownikiem pochodnym nie może wydarzyć się wcześniej, niż zakończy się czynność wyrażona czasownikiem bazowym: nie można odkręcić czegoś, co nie jest przykręcone, ani rozbudować budynku, który nie został jeszcze zbudowany. W przeciwnym razie nie można wytłumaczyć, że przedrostki w takich czasownikach, jak: débrigader, recharger, surgeler, odrysować, oddzwonić, nabroić są specyficzne, i nie zostały po prostu dodane do podstaw bezprefiksalnych. Pomimo różnic między polskimi i francuskimi czasownikami dokonanymi pojawiają się wspólne dla nich produktywne wzorce, np. tworzone są derywaty anulatywne, transformatywne, kierunkowe i efektywne. Przeprowadzone analizy stanowią pierwszy krok w stronę dowodu, że opisywana technika słowotwórcza jest uniwersalna.
La technique de construction de mots que nous nous proposons d’étudier est une dérivation de verbes qui se fait par échange de préfixes. Elle fut découverte et décrite en 2006 par Joanna Stankiewicz, sa théorie fut développée en 2009 par Michał Wiśnicki pour le polonais et en 2010 par Wanda Fijałkowska pour le français. Les deux langues utilisent différentes paires de préfixes, p.ex. en français – embrigader – débrigader, décharger – recharger, congeler – surgeler, exploser - imploser et en polonais – narysować – odrysować, ugotować – nagotować, zadzwonić – oddzwonić, zbudować – dobudować, zbroić – nabroić. La motivation sémantique des verbes cités comme seconds dans chaque paire devient évidente si nous nous servons de la paraphrase (selon la définition de Jadwiga Puzynina). La paraphrase correcte d’un dérivé doit contenir la base avec son préfixe. Ce type de paraphrase n’est pas utilisé par les chercheurs qui étudient le français ; or, elle peut très bien servir à décrire la dérivation dans cette langue. Du point de vue logique, l’action décrite par le verbe dérivé ne peut avoir lieu avant celle qu’exprime le verbe de base : on ne peut odkręcić (dévisser) qch. qui n’est pas przykręcone (vissé), ni rozbudować (étendre) un bâtiment qui n’a pas encore été zbudowany (construit). Sinon, on ne pourrait expliquer pourquoi les préfixes des verbes comme débrigader, recharger, surgeler, odrysować, oddzwonić, nabroić sont spécifiques et ne furent pas simplement ajoutés aux verbes non munis d’un autre préfixe. Parmi les verbes accomplis polonais et français, on trouve des modèles productifs qui leur sont communs, p.ex. les deux langues forment des dérivés annulatifs (skręcić – rozkręcić, emballer – déballer), transformatifs (zbudować – przebudować, encoder – transcoder), de changement de direction (dobudować – nadbudować, exploser – imploser) et effectifs (umyć – domyć, congeler – surgeler). Les analyses menées ici constituent un premier pas pour prouver que cette technique de construction de mots a un caractère universel. - Źródło:
-
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2018, 36, 1
0239-426X - Pojawia się w:
- Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł