Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Renesans" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 119
Tytuł:
BRAZYLIA MIĘDZY DOŚWIADCZENIEM RZECZYWISTOŚCI A HUMANISTYCZNĄ WYOBRAŹNIĄ. HISTÓRIA DA PROVÍNCIA DE SANTA CRUZ (1576) PÊRO DE MAGALHÃESA DE GÂNDAVO JAKO PIERWSZA PANORAMA ZIEMI ŚW. KRZYŻA W RENESANSOWYM ŹRÓDLE PORTUGALSKIM
Autorzy:
Kalewska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/556064.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich
Tematy:
Brazylia
renesans
Opis:
W renesansowej literaturze portugalskiej wielogatunkowy zbiór opisów, kronik, reportaży, relacji o zatonięciach okrętów (os relatos de nau-frágios), poemat epicki Luísa Vaz de Camõesa pt. Os Lusíadas (1572; współczesny polski przekład Luzytanie, 1995) i powieść o przygodach Portu-galczyków na Dalekim Wschodzie pt. Peregrin-ação (1614) Fernão Mendesa Pinto stworzyły no-wy rodzaj literackiej opowieści o odkrywczych wojażach Portugalczyków, zwany literaturą po-dróżniczą. Dzieło literackie oraz historyczne jako świadectwo i wyobrażenie o dalekomorskiej wy-prawie do Nowego Świata – do Afryki, do Indii a następnie do Brazylii nabiera szczególnego zna-czenia w drugiej połowie XVI w i określa specy-fikę renesansowego piśmiennictwa portugalskiego.
Źródło:
Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny; 2008, 16, 3-4(61-62); 5-17
1506-8900
2081-1152
Pojawia się w:
Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mistycyzm i ezoteryzm a koncepcje godności człowieka w renesansowych Włoszech
Autorzy:
Smoluk-Stachowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2010728.pdf
Data publikacji:
2021-12
Wydawca:
Towarzystwo Wiedzy Powszechnej w Szczecinie
Tematy:
renesans
zgodność
pitagoreizm
kabała
mistyka
Opis:
Artykuł prezentuje przegląd mistycznych i ezoterycznych motywów zaczerpniętych z myśli pitagorejskiej, hermetyzmu wschodniego oraz mistyki żydowskiej zwanej kabałą, które miały wpływ na kształtowanie się renesansowych koncepcji godności człowieka we Włoszech. Idea harmonijnej jedności całego wszechświata, koncept reinkarnacji wraz z jej teleologicznym celem, możliwość przemiany człowieka czy też ujmowanie świata za pomocą języka, będącego jednocześnie ontologicznym fundamentem całego kosmosu, zainspirowały takich myślicieli, jak: Marsilio Ficino, Giovanni Pico della Mirandola, Cristoforo Landino czy Gianozzo Manetti. W niniejszym studium, autorka pokazuje, jaki wpływ miały owe mistyczne założenia – mające swoją genezę zarówno w mistyce Wschodu, jak i Zachodu – na ukształtowanie się renesansowych koncepcji godności człowieka, które stały się następnie podwalinami dla nowoczesnego postrzegania kondycji istoty ludzkiej.
Źródło:
Edukacja Humanistyczna; 2021, 2, 45; 35-50
1507-4943
Pojawia się w:
Edukacja Humanistyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tradycja i renesans palmy (cz. 1)
Tradition and Revival of the Palm (Part 1)
Autorzy:
Czechowicz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1191623.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Tematy:
palma
tradycja
renesans
palm
tradition
revival
Opis:
Palm trees experience their revival. They are becoming commonly used in interior arrangements, recreational management of space in town, the example of which may be the city beaches by the Spree in Berlin. Palm trees are also symbolic of martyrdom, victory and eternal life. The present article presents in its first part a short review of chosen kinds and types of palms with brief morphological characteristics. The possibilities of making use of these comely trees in landscape architecture have been included in the review. The symbol of the palm has also been applied in design and architectural constructions through palmettoes, ornaments or palm tree vaulting. The following text is an attempt to draw attention to the prevailing "palm fashion".
Źródło:
Architektura Krajobrazu; 2007, 1; 9-13
1641-5159
Pojawia się w:
Architektura Krajobrazu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Narodziny, rozwój i dezintegracja idei praw fundamentalnych i tradycyjnej konstytucji w zachodniej myśli politycznej od renesansu do oświecenia
The birth, development, and disintegration of the idea of fundamental laws and of a traditional constitution in the Western political thought from the Renaissance to the Age of Enlightenment
Autorzy:
Wielomski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2046247.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
prawa fundamentalne
konstytucja
renesans
reformacja
barok
Opis:
Tekst przedstawia ideę praw fundamentalnych i tradycyjnej konstytucji w europejskiej praktyce i myśli politycznej w XVI i XVII stuleciu. Autor pokazuje, że istotą tej koncepcji jest ograniczenie władzy suwerena przez parlament, prawa stanów, religię i tradycyjne instytucje. Źródło dezintegracji i upadku tego pierwszego europejskiego konstytucjonalizmu widzi w reformacji, wojnach religijnych wewnętrznych i zewnętrznych, a także w środkach stosowanych w walkach konfesyjnych: makiawelizmu i mobilizacji politycznej.
The paper presents the idea of fundamental laws and of a traditional constitution in the European practice and political thought between the 16th and the 17th century. The article demonstrates that the essence of this concept is the limitation of a sovereign’s power by a parliament, the rights of social estates, religion and traditional institutions. The source of the disintegration and of the collapse of this first wave of European constitutionalism can be found in the Protestant Reformation, domestic and foreign religious wars as well as in the methods employed in confessional wars: Machiavellianism and political mobilisation.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2021, 73, 2; 35-61
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sonety i portrety – o zwycięstwach i porażkach sztuk w walce z zapomnieniem
Sonetti e ritratti: le vittorie e le sconfitte delle arti nella lotta contro l’oblio
Autorzy:
Dimke-Kamola, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19322611.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
sonet
portret malarski
poezja pochwalna
włoski renesans
Opis:
Una delle conseguenze della crescente fortuna della ritrattistica tra Quattrocento e Cinquecento è la rilevanza, nei dibattiti culturali, del tema della competizione tra ritratto e poesia celebrativa – due generi privileggiati, ai quali si affida il compito di immortalare gli uomini, tramandando ai posteri le loro virtù e i loro volti. Un interessante campo di confronto fra le due arti rivali è costituito dai sonetti su ritratti, ossia dai componimenti, generalmente d’occasione, in cui si evoca un ritratto figurativo per elogiare il talento del pittore e le doti del soggetto rappresentato, ma anche per riflettere sulle potenzialità e sui limiti dei mezzi espressivi delle rispettive arti. Come mostrano gli esempi esaminati nell’articolo, per i poeti la maggiore sfida è la "laus ex corpore", mentre la "laus ex animo" è ritenuta la sfida più ardua per i pittori.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2013, 008; 101-112
1505-9065
2449-8831
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag o medalach portretowych Zygmunta I Starego
Autorzy:
Grzęda, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1179513.pdf
Data publikacji:
2021-03-09
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Jagiellonian
portraiture
Renaissance
medal
jagiellonowie
portret
renesans
Opis:
Na początku XVI w. medal portretowy był jedną z najoryginalniejszych form reprezentacji, która dzięki dużej ilości informacji na temat przedstawionej osoby, skumulowanej w niewielkim, trwałym, mobilnym i łatwym do powielenia przedmiocie, doskonale odpowiadała renesansowemu postulatowi sławy i nieśmiertelności. Możliwości, jakie oferował ten gatunek artystyczny, zostały zauważone w dworskim kręgu Zygmunta I Starego (1507–1548), co zaowocowało kilkoma seriami lanych i bitych w różnych metalach medali przedstawiających polskiego króla, powstałych na przestrzeni drugiego i trzeciego dziesięciolecia XVI w. W artykule rozwadze poddano proweniencję artystyczną tych medali, okoliczności ich powstania oraz rolę, jaką mogły one pełnić w praktyce władzy Zygmunta I.
At the dawn of the sixteenth century portrait medals counted among the most orginal forms of representation which providing plenty of information on represented individual and accumulating it in a small, durable, mobile and easily reproducible object, met the Renaissance demand of fame and immortality. Advantages of this medium have been noticed in the courtly circle of king of Poland Sigismund I the Old (r. 1507–1548) thus leading to creation of several series of medals cast and strack in various metals in the second and third decade of the sixteenth century. The paper discusses authorship of these medals, as well as circumstances of their production and the role they could have played in the propaganda of Sigismund I’s power.  
Źródło:
Artifex Novus; 2020, 4; 4-23
2544-5014
Pojawia się w:
Artifex Novus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hakownica z ratusza w Chełmie. Przyczynek do znajomości środkowoeuropejskiej ręcznej broni palnej w XVI stuleciu
Hackbuts from Chełm Town-Hall. A Contribution to Knowledge about Central-European Hand-Firearms in the 16th Century
Autorzy:
Strzyż, Piotr
Dzieńkowski, Tomasz
Gołub, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/584797.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Chełm
Renesans
broń palna
hakownica
Renaissance
firearms
hackbut
Opis:
Badania archeologiczne nad średniowiecznym i nowożytnym Chełmem prowadzone są od ponad 100 lat, ale szczególnie istotnych informacji pozyskano w ostatniej dekadzie. Pracami wykopaliskowymi objęto teren Góry Katedralnej z grodem książęcym, jak i Stare Miasto z osadnictwem od XIII do XX wieku. W 2009 r. badania objęły Pl. E. Łuczkowskiego przy budynku dawnego ratusza, którego początki sięgają wieku XIV lub pocz. XV. W jednym z wykopów odkryto dwie hakownice żelazne. Była to ręczna broń palna, której lufy zaopatrywano w pionowo skierowany ku dołowi hak. Używano ich do obrony murów miejskich oraz zamkowych. Zarówno kontekst archeologiczny odkrycia, jak i parametry hakownic pozwalają je datować na XVI stulecie, najpewniej jego 1 poł. Jednak z uwagi na swój charakter mogły one pozostawać w użyciu dłużej, aż po XVII w. Odkrycie hakownic z Chełma pozwoliło na ich zestawienie i porównanie z innymi tego rodzaju egzemplarzami z terenu Europy Środkowej.
Archaeological research on mediaeval and modern Chełm has been carried out for more than 100 years, but some particularly important information has been recovered in the last decade. Excavations have been carried out on the Cathedral mound, and likewise on the Old City on the settlement stretching from the 13th to the 20th century. In the year 2009 research was carried out in E. Łuczkowskiego Square, on the building which was the old Town Hall, whose beginnings stretch back to the 14th century or at least the beginning of the 15th. In one of the trenches two iron hackbuts were discovered. They were a type of hand-held firearm, in which the barrel was equipped with a vertical hook running downwards. They were used for the defence of town or castle walls. The archaeological context of the finds, as well as the diagnostic features of the hackbuts, point to a date in the 16th century, most probably in the first half. Considering the use to which these weapons report, however, they could have remained in use longer, until the 17th century. The find of the Chełm hackbuts allow us to compare them with other examples found in Central Europe.
Źródło:
Acta Archaeologica Lodziensia; 2016, 62; 99-108
0065-0986
2451-0300
Pojawia się w:
Acta Archaeologica Lodziensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Recenzja]: Rafał Stanisław Nawrocki, Eques Polonus. Rycerski pomnik nagrobny w sztuce polskiej XVI wieku jako wyraz stanowego prestiżu szlachty, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2021, ss. 326, ISBN 978-83-7306-990-9
Autorzy:
Flaga, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33327771.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
pomnik nagrobny
śmierć
pompa funebris
inskrypcje
renesans
rycerstwo
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2023, 120; 537-539
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O locie z wieży. Historia Poggia Braccioliniego o kardynale Bordeaux i szalbierzu oraz opowieść „O księdzu, co złe wino miał” z „Facecyi polskich”
Flight from the Tower. The Story about the Cardinal of Bordeaux and the Fraudster by Poggio Bracciolini and the Tale “O księdzu, co złe wino miał” [“About the Priest Who Had Bad Wine”] from “Facecye polskie” [“Polish Facetiae”]
Autorzy:
Wojtkowska-Maksymik, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2014059.pdf
Data publikacji:
2020-04-26
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
facecja
renesans
Poggio Bracciolini
przekład
Schwankliteratur
facetiae
Renaissance
translation
Opis:
Artykuł dotyczy jednej z anegdot (II, 28) zawartych w anonimowym zbiorze Facecye polskie. Celem artykułu jest wskazanie różnic między opowieścią o kardynale Bordeaux i szalbierzu z Facetiarum liber (Confabulationum liber) Poggia Braccioliniego a polskim tekstem i próba odpowiedzi na pytanie o źródła modyfikacji, których upatrywać można m.in. w popularnych kolekcjach dowcipnych historii nawiązujących do dzieła Braccioliniego i rozpowszechnionych w Europie XVI wieku (przede wszystkim Die Geschichte des Pfarrers vom Kalenberg oraz Sowiźrzał krotochwilny i śmieszny).
The article concerns one of the anecdotes (II, 28) contained in the anonymous collection Facecye polskie [Polish Facetiae]. Its aim is, first, to point out the differences between the story about the cardinal of Bordeaux and the fraudster from Facetiarum liber (Confabulationum liber) by Poggio Bracciolini and the Polish text and, second, to answer the question about the source of modifications that can be found, i.a., in popular anthologies of witty stories referring to the work of Bracciolini and disseminated in Europe in the sixteenth century (mainly Die geschichte des Pfarrers vom Kalenberg and Sowiźrzał krotochwilny i śmieszny [Facetious and Funny Eulenspiegel]).
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2020, 10 (13); 355-368
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teoria historiografii w De historica facultate Francesco Robortello
The Theory of Historiography in the De historica facultate by Francesco Robortello
Autorzy:
Dziuba, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954796.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Renesans
Robortello
historiografia
literatura – teoria
Renaissance
historiography
literature – theory
Opis:
The paper seeks to answer the question how historiography, a very popular genre in the Renaissance, its goals and methods, were understood by the author of the first in the sixteenth century work on that topic. Francesco Robortello, a prominent Hellenist, is in the treatise under discussion faithful to his Greek interests. Contrary to the pattern assumed by the epoch, he gives the victor's palm in the field of history writing to Thucidydes, and in his work he most often refers to the thought of Aristotle and Lucian. He imitates the latter when defining the goal of historiography. Similarly as Lucian, in the treatise devoted to the same theme, Robortello shows errors which historians should avoid when writing their works. The Italian humanist refers to Cicero and Quintilian, nevertheless his master was Lucian whose leading principle was faithfulness to historical truth. And this principle is repeated many times as the main task of historiography in the De historica facultate. It seems that this is not only a literary topos, but the author's genuine belief. At the same time, Robortello is closer and closer to modern historiography.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2001, 49, 3; 51-59
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ochrona przeciwpożarowa w Toruniu w świetle ustawodawstwa wilkierzowego (XIII– XVI w.)
Autorzy:
Modrzyński, Paweł Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1891425.pdf
Data publikacji:
2017-12-15
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
prawo chełmińskie
Toruń
Chełmno
przepisy przeciwpożarowe
wilkierze
średniowiecze
renesans
Opis:
W czasach średniowiecza wraz rozwojem prawa chełmińskiego miasta pruskie rozpoczęły kodyfikację przepisów przeciwpożarowych. Toruń jako przodujący ośrodek prawa chełmińskiego wydał wiele regulacji w kwestii pożarnictwa. Podobnie było w pobliskim Chełmnie. Owe regulacje zostały zawarte w wilkierzach miejskich. Przepisy przeciwpożarowe wprowadziły obowiązek uczestnictwa mieszczan w akcjach pożarniczych. Określono również sprzęt przeciwpożarowy, jaki mieszczanie powinni posiadać w domu. Ustalono nagrody dla mieszczan, którzy wyróżnili się przy gaszeniu pożarów. Miasto zobowiązało się także do udzielania pomocy finansowej pogorzelcom. Miasta wydały też wiele przepisów prewencyjnych. Zabraniano przetrzymywania materiałów łatwopalnych na terenie miasta – przede wszystkim drewna opałowego oraz siana. Miasta starały się wypierać zabudowę drewnianą na rzecz ceglanej. Nowe budynki musiały być oddzielone murami grodzi-żarowymi. Przepisy przeciwpożarowe powstałe w średniowieczu obowiązywały nadal w czasach nowożytnych. Regulacje były w miarę upływu czasu modyfikowane. Przejawiało się to w wydawaniu coraz bardziej szczegółowych i obszerniejszych przepisów wilkierzowych. Przepisy przeciwpożarowe były nieodłącznym elementem prawa chełmińskiego oraz czynnikiem kształtującym miasta średniowieczne, jak i wczesnonowożytne.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2017, 44; 7-22
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sąsiedzkie wizyty Mikołaja Reja w Wereszczynie i ich historycznoliterackie reperkusje
Neighbourly visits of Mikołaj Rej in Wereszczyn as well as their historical and literary repercussions
Autorzy:
Sitkowa, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28408224.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Mikołaj Rej
Józef Wereszczyński
Renaissance
pamphlet
reception
Renesans
karykatura
recepcja
Opis:
W 1585 roku w Krakowie z drukarni Andrzeja Piotrkowczyka (zm. 1620) wyszło pięć utworów Józefa Wereszczyńskiego (po 1531–1598), złożonych w jeden fascykuł i objętych wspólną paginacją, acz samodzielnych typograficznie. Jednym z nich był Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmikuflom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków swych pohamowania z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany, w którym został zawarty Żywot Rejów, czyli opis wizyt Mikołaja Reja (1505–1569) w „ojczystym gnieździe” autora. Ów Żywot Rejów, będący karykaturą Nagłowiczanina – pijaka i obżartucha – jest obecnie najbardziej znanym fragmentem z całego piśmienniczego dorobku Wereszczyńskiego. W artykule podjęto próbę odtworzenia dziejów „odkrycia” wspomnianego passusu, wskazania roli, jaką odegrał on w sposobie wartościowania postawy moralnej i literackiego dorobku Reja w stuleciu XIX, oraz prześledzenia nieustającej popularności Żywota Rejowego w wiekach XX i XXI.
In 1585, five works by Józef Wereszczyński (after 1531–1598) were published in Kraków in the printing house of Andrzej Piotrkowczyk (deceased 1620). They were assembled into a single fascicle and featured common pagination, although they were typographically independent. One of these was Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmikuflom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków swych pohamowania z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany, containing the work Żywot Rejów, an account of the visits paid by Mikołaj Rej (1505–1569) to the author’s ‘father’s nest’. This Żywot Rejów, a pamphlet on the citizen of Nagłowice – depicted as a drunkard and a glutton – is currently the best known piece in the whole of Wereszczyński’s literary oeuvre. It is the paper’s objective to recover the history of the ‘discovery’ of the above-mentioned passage, to show the role it played in shaping the moral evaluation of Rej as a person and his literary heritage in the nineteenth century and to trace the enduring popularity of Żywot Rejowy in the twentieth and twenty-first centuries.
Źródło:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2023, 12; 13-28
2299-7458
2449-8386
Pojawia się w:
Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ioel Propheta Szymona Szymonowica jako przykład renesansowej parafrazy biblijnej
Szymon Szymonowics Ioel Propheta as an Example of the Renaissance Biblical Paraphrase
Autorzy:
Budzisz, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954401.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Renesans
Szymonowic
parafraza
prorok Joel
the Renaissance
paraphrase
Prophet Joel
Opis:
Szymon Szymonowic's Ioel Propheta, dedicated to Pope Clement VIII, is the second example, aside to Jan Dantyszek's Ionas Propheta, of the Polish-Latin Biblical poetry in the sixteenth century, a poetry that imitated the prophetic books of the Old Testament. The poetic paraphrases of the biblical books in the Renaissance are a particular and frequent type of writing, although the Renaissance literary theory was rather not occupied with this phenomenon and the majority of authors of poetical theories keep silent about paraphrase. The paper quotes in short what the ancient (Quintilian and Cicero) and Renaissance (Erasmus of Rotterdam and Nicodemus Frischlin) authors said as regards the essence and function of paraphrase. These authors emphasize the emulative character of literary paraphrases, and aemulatio is one of the basic (apart to imitatio) principles of poetic writing, those that were binding in the Renaissance. Quintilian quotes two very general ways of paraphrasing: breviare, that is summary, abbreviation of the original text, and exornare – ornament (which most often is also a development of the text under paraphrase). Giving a new literary form to the well-known biblical themes, one may be free in selecting proportions, skillfully laying emotional stresses and thus making use of paraphrase for an appropriate goal. Prophecy as a literary genre has been found to be similar to speech, in particular to genus deliberativum, the essence of the oratory style being, according to Quintilian and Cicero, amplification and ornamentation. One can see therefore, that amplification is a characteristic feature of both speech and paraphrase. Our analysis of Szymonowic's work shows that the poet extended the theme from the Bible through his amplification in the stylistic layer. In the work Ioel Propheta by Szymonowic the amplification serves to characterize a figure, and expresses various feelings. Above all, it has been used to demonstrate the author's workshop skill, and thereby to evoke the reader's admiration for his talent and erudition. The evident particular amplification of some parts of Joel's prophecy can make us assume that it was caused by a definite goal, for which Szymonowic made his paraphrase. This goal was to direct Pope Clement VIII's attention to danger that threatened Christian Europe on the part of the Turkish empire. This is not, however, a kind of persistent anti-Turkish propaganda. For sure, Szymonowic's work, especially his dedication of the initial part, is also a panegyric to honour Pope Clement VIII. Thus, apart from imitative and emulative effort, one may stress in Szymonowic his skilful use of paraphrase to broaden the interpretative range of a work.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 50, 3; 65-82
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi o mecenacie literackim w Polsce i na emigracji do roku 1989
Comments on Literary Patronage in Poland and in Exile until 1989
Autorzy:
Zajączkowski, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807231.pdf
Data publikacji:
2020-01-03
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Polska
mecenat
literatura
renesans
emigracja
Polska
patronage
literature
Renaissance
emigration
Opis:
Artykuł skrótowo przedstawia historię mecenatu literackiego w Polsce od czasów najdawniejszych aż do przełomu politycznego w 1989 r. Omówione zostały zarówno działania mecenasów w kraju, jak i na emigracji, poczynając od XIX wieku. Mecenat literacki zaznaczył się już w średniowieczu, jednak jego najpełniejszy rozkwit przypadł na okres renesansu. Mecenasami byli wtedy zwłaszcza władcy duchowni i świeccy. Wraz z osłabieniem władzy królewskiej w roli mecenasów występowali coraz częściej magnaci – zarówno katoliccy, jak i protestanccy. Po okresie kryzysu mecenat w dziedzinie literatury odrodził się na krótko za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. W okresie rozbiorów mecenat prywatny pozwolił zaistnieć wielu pisarzom tworzącym na terenach Polski, jak i na emigracji. Ważną rolę paramecenacką zwłaszcza do połowy XIX wieku pełniły salony literackie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zmalała znacznie rola mecenasów prywatnych, których zaczęło zastępować państwo. Niezwykle ważną rolę pełnił mecenat w okresie II wojny światowej. Dzięki niemu udało się pomóc wielu pisarzom oraz w dużej mierze zachować dorobek literatury. Okres powojenny stał pod znakiem dominacji państwa jako jedynego dysponenta środków na twórczość literacką. Wydawano i upowszechniano niejednokrotnie dobrą literaturę, ale zarazem rynek literacki był zideologizowany i objęty cenzurą. W tym samym czasie w największych skupiskach polskiej emigracji powstały ośrodki, które promowały pisarzy tworzących poza krajem. Od 1989 r. mecenat literacki stał się często domeną prywatnych instytucji, jednak w nowych warunkach społeczno-ekonomicznych nie wykształciły jeszcze dojrzałe mechanizmy wspierania twórczości literackiej. Mimo szeregu niedomagań Polska posiada tradycje godne wielkich cywilizowanych narodów w zakresie mecenatu literackiego.
This article briefly presents the history of literary patronage in Poland since the earliest times until the political turn in 1989. The activities of patrons both in the motherland and in exile, beginning from the 19th century, have been discussed here. Literary patronage was present as early as in the Middle Ages; however, its greatest flowering was observed in the times of the Renaissance. Especially ecclesiastical and secular rulers were patrons at that time. With the decline of royal power, the magnates (both Catholic and Protestant) took the role of patron more and more frequently. After a period of crisis, literary patronage was regenerated for a short time during the reign of Stanisław August Poniatowski. During the era of the partitions it was private patronage which made it possible for many authors, writing both on Polish territory and in exile, to become established. Literary salons played an important para-patronage role, especially until the mid-19th century. After the restoration of Poland’s independence the role of private patrons decreased as the state began to replace them. Patronage was extraordinarily important during the Second World War, when it rendered assistance to many writers and made a considerable contribution to the preservation of literary achievements. In the post-war period it was—the state which was dominant as the only provider of support for literary work. Good literature was frequently published and popularised; however, the literary market was ideological control and censorship. At the same time, in the largest Polish exile communities, new centres, promoting authors writing outside Poland, were being created. Since 1989 literary patronage has often been the domain of private institutions; however in the new social and economical circumstances advanced mechanisms for supporting literary output have not yet been developed. Despite many obstacles, Poland’s traditions are on a par with those of great civilised nations as far as literary patronage is concerned.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2015, 6, 2; 39-65
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 119

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies