Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Mieszczaństwo" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 30
Tytuł:
Pielgrzymki mieszczan z dużych miast pruskich w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych
Autorzy:
Tandecki, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23203228.pdf
Data publikacji:
2015-12-21
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
pielgrzymki
mieszczaństwo
Prusy
średniowiecze
pobożność
Źródło:
Historia. Memoria. Scriptum. Księga jubileuszowa z okazji osiemdziesięciolecia urodzin Profesora Edwarda Potkowskiego; 258-271
9788394002664
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Imagining the Urban Poland: Revolution and Reconceptualization of Urban Society in the Kingdom of Poland, 1905‒1914
Wyobrażając sobie miejską Polskę. Rewolucja i rekonceptualizacja społeczeństwa miejskiego w Królestwie Polskim (1905‒1914)
Autorzy:
Śmiechowski, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1623086.pdf
Data publikacji:
2021-05-22
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
antisemitism, intelligentsia, Łódź, mieszczaństwo (burghers), modernization, urban society, Warsaw
antysemityzm, inteligencja, Łódź, mieszczaństwo, nowoczesność, społeczeństwo miejskie, Warszawa
Opis:
The aim of this article is to analyze how the concept of mieszczaństwo was redefined in Polish political discourse between 1905 and 1914 in conjunction with concepts of intelligentsia and bourgeoisie. My hypothesis is that before the Great War, in a time of powerful social and political revolutions that took place on the streets of Warsaw, Łódź and other cities, new ways of conceptualizing the urban society emerged. I shall discuss the circumstances that led to the forming of the concept of the Polish mieszczaństwo during the debate about the urban self-government in the Kingdom of Poland after the 1905 Revolution. As the city itself became the subject of political competition, and the right to govern the city became a demand of the Polish public opinion. For National Democratic Party it was an excellent occasion to expand anti-Semitic rhetoric and promote the idea of the Polonization of cities as a long-term goal. However, I argue that this rhetoric would not find public response if the intelligentsia itself would not redefined its attitude to other groups of urban dwellers. The mieszczaństwo, which had no political meaning previously, became the main factor of the imagined modernization of Poland. Despite the price of the ethnic conflict it became obvious that Poland had to be urbanized to be modernized.
Celem artykułu jest analiza zmiany znaczenia pojęcia „mieszczaństwo” (w powiązaniu z takimi kategoriami, jak inteligencja czy burżuazja) w polskim dyskursie politycznym w latach 1905–1914. Hipoteza autora jest taka, że przed Wielką Wojną, w czasach rewolucji społeczno-politycznej, której areną były ulice Warszawy, Łodzi i innych miast, pojawiły się nowe sposoby konceptualizacji społeczeństwa miejskiego. Tekst omawia zatem okoliczności, które doprowadziły do uformowania się sposobów rozumienia mieszczaństwa w ramach szerszej debaty na temat samorządu miejskiego w Królestwie Polskim po rewolucji 1905 roku. Z uwagi na fakt, że w interesującym autora okresie samo miasto stało się przedmiotem rywalizacji politycznej, postulat prawa do rządzenia miastem był głośno formułowany w przestrzeni polskiej debaty publicznej. Dla narodowej demokracji była to doskonała okazja dla szerzenia retoryki antysemickiej i propagowania idei polonizacji miast jako celu długofalowego. Autor twierdzi jednak, że retoryka ta nie znalazłaby posłuchu, gdyby sama inteligencja nie przedefiniowała swojego stosunku do poszczególnych grup mieszkańców miast. W ten sposób mieszczaństwo, które wcześniej nie miało większego znaczenia politycznego, stało się istotnym elementem postulowanej modernizacji Polski; choć ceną za to posunięcie było rozpalenie konfliktu etnicznego. Tym samym, dla protagonistów ówczesnych sporów stało się jasne, że Polska nowoczesnato Polska zurbanizowana.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2021, 39, 1; 96-118
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przeobrażenia społeczne w Gdyni po 1939 roku w świetle „biegu życia” działaczy i sympatyków obozu narodowego
Social Transformations in Post–1939 Gdynia in the Lives of Polish National Movement Members and Supporters
Autorzy:
Turek, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2168237.pdf
Data publikacji:
2015-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
ruch narodowy
Gdynia
mieszczaństwo
national movement
middle class
Opis:
In 1939 Gdynia was one of the biggest centres gathering supporters of the National Camp (Endecja). After the outbreak of the Second World War, in changed circumstances, the burgher community integrated around the concept of national Catholic identity did not cease to exist in a day. Thanks to the application of the biographical method, it is possible to establish its later history: the community of the National Party activists and supporters was not permanently disintegrated in years 1939–1945 but revived itself after 1945. Final disintegration of Gdynia pre-war burgher community did not take place earlier than in years 1946–1949. Ruling communists employed a wide variety of repressive measures not only against the persons undertaking anti- -government activity, but also against professional and social groups treated as „reactionary” (doctors, lawyers, traders, real property owners). Analysis of the statistical samples revealed that arrests, displacements, discrimination and non-formal actions led to liquidation of the private sector in trade, and disintegration of the community being the base for the Endecja in the pre-war period. From sociological standpoint, described social transformations bore serious consequences: firstly, the continuity of development of the conservative burger community was disrupted; secondly, disintegration of the Endecja burgher community meant the failure in possible symbiosis of local, Kashubian identity with national, collective identity. The ways of two social groups: local Kashubians and new Gdynia inhabitants separated.
W 1939 r. Gdynia stanowiła jeden z największych ośrodków skupiających zwolenników Stronnictwa Narodowego. Po wybuchu wojny, w zmienionych okolicznościach, zintegrowane wokół narodowo-katolickiej tożsamości środowisko mieszczańskie nie przestało istnieć z dnia na dzień. Dzięki zastosowaniu metody biograficznej można ustalić jego dalsze losy: środowisko działaczy i zwolenników SN nie uległo trwałej dezintegracji w latach 1939–1945, natomiast odrodziło się po 1945 r. Dezintegracja środowiska przedwojennego mieszczaństwa w Gdyni nastąpiła dopiero w latach 1946–1949. Rządzący komuniści zastosowali szereg działań represyjnych nie tylko wobec osób podejmujących antyrządową działalność, ale również w odniesieniu do grup zawodowych i społecznych (lekarzy, adwokatów, kupców, właścicieli nieruchomości) uznanych za „reakcyjne”. Analiza prób statystycznych wykazała, że aresztowania, wysiedlenia, dyskryminacja i nieformalne działania, doprowadziły do likwidacji sektora prywatnego w handlu oraz dezintegracji środowiska stanowiącego przed wojną zaplecze „endecji”. W ujęciu socjologicznym opisane przeobrażenia społeczne miały ważne konsekwencje: po pierwsze przerwana została ciągłość rozwoju mieszczaństwa o konserwatywnym światopoglądzie; po drugie dezintegracja „endeckiego” mieszczaństwa oznaczała przerwanie możliwości symbiozy lokalnej tożsamości kaszubskiej z ogólnopolską tożsamością zbiorową. Rozeszły się drogi dwóch grup społecznych: miejscowych Kaszubów i nowych gdynian.
Źródło:
Polish Biographical Studies; 2015, 3; 73-98
2353-9291
Pojawia się w:
Polish Biographical Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowi mieszczanie – nowi aktorzy na miejskiej scenie
New bourgeoisie – new actors on the urban stage
Autorzy:
Kubicki, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/412947.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
miasto
tożsamość
mieszczaństwo
Kraków
Wrocław
city
identity
bourgeoisies
Opis:
Artykuł poświęcony jest problematyce miasta i mieszczaństwa w polskiej kulturze. W pierwszej części autor, w odniesieniu do procesów długiego trwania, analizuje problem wyobcowania miasta i mieszczaństwa w polskiej kulturze i społeczeństwie. W drugiej części, w odniesieniu do badań własnych, prezentuje skutki szybkich i głębokich zmian zachodzących w ostatnich dwóch dekadach. Jedną z istotnych konsekwencji tych przeobrażeń jest tworzenie się tzw. nowego mieszczaństwa – głównie trzeciego pokolenia wielkich migracji powojennych, oraz beneficjentów rewolucji edukacyjnej i integracji europejskiej, którzy w istotny sposób dokonują rekonstrukcji tożsamości miejskich i pozycji miasta w polskiej kulturze.
This article discusses the question of the role of a city and bourgeoisie in Polish culture. In the first part, the author analyses the process of alienation of bourgeoisie and urban culture in Polish national discourse. In the second part, the author refers to his own data on emergence of new forms of collective identities – the so-called ‘new bourgeoisie’ – formed by the recent social and cultural changes and its influence on Polish urban culture and city identities.
Źródło:
Przegląd Socjologiczny; 2011, 60, 2-3; 203-227
0033-2356
Pojawia się w:
Przegląd Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazistowskie wodzostwo w świetle paradygmatu nadczłowieka Fryderyka Nietzschego
Autorzy:
Chmiel, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/421174.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Nietzsche
nadczłowiek
Übermensch
nazizm
narodowy socjalizm
Führer
mieszczaństwo
umwertung
Opis:
Niniejszy artykuł stanowi próbę diagnozy historycznego fenomenu nazistowskiej idei wodzostwa podjętą z perspektywy antropozofii Fryderyka Nietzschego, której ukoronowaniem jest projekt nadczłowieka. Posługujac się analizą kulturowych, historycznych oraz  psychospołecznych uwarunkowań bytu społeczeństwa niemieckiego, traktuje tenże projekt jako filozoficzne tło, na którym zarysowuje polityczny profil wodza III Rzeszy. Celem tego zabiegu jest próba wskazania ideowych zniekształceń pomiędzy koncepcją „przełomowości” narodowosocjalistycznej rewolucji a ahistorycznie pojmowaną zasadą immoralistycznego przełomu ujawnioną w nietzscheańskim postulacie „przewartościowania wszystkich wartości”. Wyniki tychże obserwacji zostają  przedstawione w dwóch, jak się okazuje, zasadniczo odmiennych koncepcjach człowieka jako podmiotu działania społeczno-politycznego.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2012, 3, 5; 251-272
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Delegaci miasta Kowna na sejmach Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII wieku
Autorzy:
Glemža, Liudas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690123.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
miasta
mieszczaństwo
Sejm
delegacje
Kowno
towns
burghers
delegations
Kowno (Kaunas)
Opis:
W okresie panowania Stanisława Augusta magistrat miasta Kowna wysyłał swoich delegatów na sejmy aż osiem razy: od sejmu elekcyjnego 1764 r. do ostatniego grodzieńskiego w 1793 r. Najprawdopodobniej do czasu reform Sejmu Czteroletniego zainteresowanie kownian było ograniczone do spraw lokalnych ich miasta. W 1789 r. pod wpływem Wiadomości o pierwiastkowej miast zasadzie w Polszcze Michała Swinarskiego w kowieńskiej instrukcji znalazły się pierwsze żądania o treści politycznej, dotyczące całej Rzeczypospolitej – aby delegaci miast mieli prawo głosu na każdym sejmie. Z drugiej strony Kowno zawsze orientowało się na największe miasta Wielkiego Księstwa – Wilno i Grodno. W prośbach do sejmu kownianie skupiali uwagę na handlu, rzemiośle, komunikacji miasta, ale dążąc do swoich celów, starali się wykorzystać zmiany zachodzące w całym państwie. Na podstawie kowieńskiego przykładu można zaryzykować tezę, że aktywność polityczna mieszczan litewskich była większa niż dotychczas sądzono w historiografii. During the reign of King Stanislaus Augustus, the burghers of Kowno (Kaunas) sent their delegates to the Sejm of the Commonwealth as many as eight times, starting from the Election Sejm of 1764 to the last, Grodno (Hrodna) Sejm, in 1793. But, most probably, until the reforms of the Four-Year Sejm (1788–1792), their interests focused on local problems and matters concerning their city. In 1789, under the influence of Michał Swinarski’s text Wiadomości o pierwiastkowej miast zasadzie w Polsce (Knowledge of the Primary Principle of Cities in Poland), the instruction of the Kowno sejmik included the first political demands applying to the whole Commonwealth – that representatives of townsmen should participate, with voting rights, in every sejm. On the other hand, Kaunas had always been oriented toward the largest cities of the Grand Duchy of Lithuania – Wilno (Vilnius) and Grodno. In their requests to the Sejm, the burghers focused mainly on local affairs: commerce, crafts, city’s transport, but – in pursuing their objectives – they tried to build on changes within the whole Polish-Lithuanian Commonwealth. The example of Kowno allows us to presume that Lithuanian townsmen were more active politically than previously thought in the literature on the subject.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2017, 3
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Demonic Chrysalis: The Concept of Bourgeoisie in Poland
Autorzy:
Kożuchowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2131465.pdf
Data publikacji:
2021-01-19
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
bourgeoisie
mieszczaństwo
philistinism
patriciate
plutocracy
middle class
Marxism
avant-garde
Opis:
This paper investigates the history of the concept of bourgeoisie in Poland, emphasising troubles with its assimilation into the Polish language, and its special entanglement with the socialist and modernist discourse. The concept, it is argued, was borrowed in the late nineteenth century from France, where it concerned the urban upper-middle class; it arrived in Poland as part of the socialist discourse of the time, which gave it strong negative and derogatory connotations. The ambiguity that arose was further complicated by a number of other factors as well. First, the understanding of the term ‘bourgeoisie’ within the leftist discourse was itself ambivalent, combining the strictly theoretical definition encompassing the class of capitalist owners of the means of production, and the practical and emotional label attached to the urban classes. Second, also for the reasons indicated above, the concept of bourgeoisie was not able to replace the older Polish concepts regarding the urban population [mieszczaństwo], and the differences between them remained vague, and occasionally disputable. Third, not only did the term ‘bourgeoisie’ never fully emancipate itself from the domination of the indigenous concepts, but it also suffered from its translation into Polish, where it was regularly omitted when regarding Western European realities, but where it was a permanent fixture in the case of Russian and Soviet literature. Finally, the paper searches for the reasons behind the relative elimination of the concept from the Polish discourse, or at least large segments thereof, in the last half-century.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2021, 122; 79-107
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe mieszczaństwo jako wykluczająca grupa interesu
Autorzy:
Krysiński, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/584407.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Tematy:
aktywizacja społeczna
wykluczenie społeczne
dominacja społeczna
nowe mieszczaństwo
studia miejskie
Opis:
Celem artykułu jest próba pokazania, jak zaangażowanie społeczne nowych mieszczan przybiera wykluczający charakter, mimo inkluzywnej narracji, która towarzyszy tym działaniom i sugeruje, że odbywają się w imię ogółu mieszkańców. Opisano specyfikę nowego mieszczaństwa i przedstawiono dwa obszary życia miejskiego, które mogą prowadzić do dominacji nowych mieszczan – tj. kształtowanie miejskiej przestrzeni konsumpcji oraz działania mające na celu aktywizację innych kategorii mieszkańców w celu wspólnego rozwiązywania problemów. W końcowej części artykułu skoncentrowano się na drugim ze wskazanych przypadków, zarysowując trzy wymiary symboliczne, które mogą rodzić wspomnianą dominację i prowadzić do transmisji partykularnego systemu wartości nowego mieszczaństwa poprzez wspólne działania w przestrzeni miasta. Wskazano też, w jaki sposób rodzi to konflikty między nowymi mieszczanami a pozostałymi mieszkańcami oraz prowadzi do wycofania drugiej ze wskazanych grup.
Źródło:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu; 2018, 534; 9-20
1899-3192
Pojawia się w:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
GDAŃSKI DOM UPHAGENA – MUZEUM WNĘTRZ MIESZCZAŃSKICH. W STRONĘ DAWNEJ TRADYCJI
THE UPHAGEN HOUSE IN GDAŃSK – MUSEUM OF MIDDLE-CLASS INTERIORS. TOWARDS AN ANCIENT TRADITION
Autorzy:
Ewa, Barylewska-Szymańska,
Wojciech, Szymański,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/433410.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Johann Uphagen (1731–1802)
Gdańsk
muzeum wnętrz
kamienica
mieszczaństwo
rewaloryzacja
Opis:
It has been eighteen years since the Uphagen House in the centre of historical Gdańsk was re-opened after five years of restoration. The museum of that name refers to Johann Uphagen (1731–1802), the property’s former owner; however, it is not a biographical museum. The Uphagen House has a more universal role; it shows a building typical of Gdańsk’s Main Town. This is a task of particular importance in Gdańsk, where the historical centre ceased to exist in March 1945. After the reconstruction of the interior (1949–1953), the building was left in an unfinished state. The decision to restore museum traditions to this place was postponed for a long time. In the early 1980s, it was decided to rebuild two outbuildings from scratch, but the construction work stopped in the state of an open shell in 1989. The Museum acquired funding from the Foundation for Polish-German Cooperation, which allowed a significant part of renovation in 1993–1998. The decor of the rooms was recreated. The assumptions made also determined decisions were taken regarding the interior design. The furnishings currently on display in the Uphagen House are the result of a compromise between the long-term objectives and the real possibilities. Despite this, when wandering from one room to another visitors to the Uphagen House are able to feel the space which was available to the citizens of Gdańsk in past centuries. The concept of the Museum assumed that the people supervising the exhibition will serve as the guides, and enter into active contact with the visitors, while the verbal or written commentary in each room is limited to a minimum. What is important is to preserve the continuity of the tradition. The format of a museum of interiors makes the use of modern means of exhibitions unnecessary. The most important thing is to remain in direct contact with the space of the house, to wander through the successive rooms unhurriedly. Especially since in the rebuilt Gdańsk it is an encounter with history of an extraordinary kind. Salvaged from the ravages of war, the passages are arranged like a jigsaw, the pieces of a whole which had seemingly been irretrievably lost.
Minęło 18 lat od czasu, gdy w centrum historycznego Gdańska udostępniono – po 5 latach rewaloryzacji – Dom Uphagena. Muzeum w swej nazwie odwołuje się do dawnego właściciela posesji – Johanna Uphagena (1831–1802), jednak nie reprezentuje typu muzeum biograficznego. Domowi Uphagena przypada bardziej uniwersalna rola przedstawiania typowej dla gdańskiego Głównego Miasta struktury zabudowy posesji. Jest to zadanie szczególnie ważne współcześnie w Gdańsku – mieście, którego historyczne centrum przestało istnieć w marcu 1945 roku. Po odbudowie (1949–1953) wnętrze kamienicy pozostawiono w nieukończonym stanie. Przez długi czas oddalana była decyzja o przywróceniu temu miejscu muzealnej tradycji. W początku lat 80. XX w., zdecydowano o odbudowie od podstaw dwóch oficyn. Prace budowlane przerwano w stanie surowym otwartym w 1989 roku. Pozyskanie przez muzeum dofinansowania ze środków Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej pozwoliło na przeprowadzenie w latach 1993–1998 znaczącej części prac rewaloryzacyjnych. Odtworzono wystrój. Przyjęte założenia zdeterminowały także decyzje dotyczące wnętrz. Wyposażenie, które można obecnie oglądać w Domu Uphagena jest wynikiem kompromisu pomiędzy wytyczonymi długofalowymi celami a realnymi możliwościami. Mimo tego zwiedzający Dom Uphagena, wędrując po kolejnych pomieszczeniach, są w stanie odczuć przestrzeń jaką w minionych wiekach mieli do dyspozycji gdańszczanie. W koncepcji muzeum założono, że osoby nadzorujące ekspozycję pełnić będą rolę cicerone, wchodząc aktywnie w kontakt ze zwiedzającymi. Natomiast komentarz słowny ograniczony został w każdym pomieszczeniu do niezbędnego minimum. Ważne jest natomiast zachowanie ciągłości tradycji. Formuła Muzeum Wnętrz Mieszczańskich powoduje, że zbędne wydają się nowoczesne środki muzealne. Najważniejszy pozostaje bezpośredni kontakt z przestrzenią domu, niespieszne wędrowanie przez poszczególne pomieszczenia. Zwłaszcza, że w odbudowanym Gdańsku jest to spotkanie z historią ze wszech miar niezwykłą, ocalonymi z pożogi wojny fragmentami, ułożonymi jak puzzle ponownie w – zdawałoby się – bezpowrotnie utraconą całość
Źródło:
Muzealnictwo; 2016, 57; 207-215
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mieszczańskie kolekcje książek w siedemnastowiecznym Lublinie
Autorzy:
Torój, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681150.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Mieszczaństwo
Bibliofilstwo
Lublin
17 wiek
Middle class
Bibliophily
17th century
Źródło:
Folia Bibliologica; 2004-2005, 46-47; 19-37
2449-8246
1230-2376
Pojawia się w:
Folia Bibliologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi i uzupełnienia do książki Rafała Kubickiego o testamentach elbląskich
Comments and additions to the book by Rafał Kubicki about the last wills of Elbląg
Autorzy:
Krajniak, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762193.pdf
Data publikacji:
2023-08-14
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
testamenty
średniowiecze
duchowieństwo
mieszczaństwo
Elbląg
last wills
Middle Ages
clergy
burghers
Elblag
Opis:
Artykuł prezentuje uwagi i uzupełnienia do książki Rafała Kubickiego o testamentach elbląskich w średniowieczu. Choć całościowo monografię należy zaliczyć do udanych, niezbędne okazały się chociażby uzupełnienia i sprostowania do danych biograficznych na temat pojawiających się w pracy duchownych. Nie wszystkie podawane informacje były bowiem ścisłe, poprawne i zgodne z aktualnym stanem wiedzy. W artykule zwrócono także uwagę na kilka pominiętych źródeł z zasobu Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, zwłaszcza na dokumentację poświęconą, szeroko opisywanej w monografii sprawie testamentu mieszczanki Urszuli Emyke. Drobne korekty zgłoszono także do dołączonego do recenzowanej pracy indeksu osób.
The article presents comments and additions to the book written by Rafał Kubicki on the last wills written in Elbląg in the Middle Ages. Although the monograph as a whole should be considered successful, additions and corrections of the biographical data on the clergymen appearing therein turned out to be necessary. Not all information was accurate, correct and up to date. The article also draws attention to several omitted sources found in the Archives of the Archdiocese of Warmia in Olsztyn, especially the documentation devoted to the last will of Urszula Emyke, widely described in the monograph. Minor corrections are also essential in the index of persons attached to the reviewed work
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 321, 2; 358-369
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ius caducum w Lublinie w pierwszej ćwierci XVII w.
Ius Caducum in Lublin in the First Quarter of the 17th Century
Autorzy:
Seroka, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27308707.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Ius caducum
escheat
Lublin
bourgeoisie
inheritance
monarch
prawo kaduka
mieszczaństwo
spadek
monarcha
Opis:
Cel badawczy opracowania koncentruje się wokół funkcjonowania prawa kaduka w obrębie miast. Badania, choć podjęte w ograniczonym zakresie chronologicznym, mogą przyczynić się do poznania zagadnienia dotąd bliżej nierozpoznanego. Przedmiotem ustaleń są kwestie szczegółowe funkcjonowania prawa kaduka w dawnej Polsce, w szczególności realizacja prerogatywy monarchy wobec jej ograniczeń nałożonych w konstytucjach sejmowych, zakres majątkowy prawa kaduka oraz zagadnienie udziału w egzekucji postanowień królewskich miejscowych władz państwowych, tj. urzędu starościńskiego oraz władz samorządowych, czyli miejskich. W postępowaniu spadkowym oprócz osób powołanych do spadku z mocy prawa lub testamentu mógł uczestniczyć również monarcha. Bezdziedziczny lub beztestamentowy spadek przypadał królowi, który na podstawie prawa kaduka (ius caducum), obejmował masę spadkową, nazywaną w dawnej Polsce puścizną. Uprawnienia władcy w zakresie ius caducum ograniczały konstytucje sejmowe nakazujące królowi nadawanie szlacheckich dóbr nabytych na podstawie prawa kaduka wyłącznie na rzecz zasłużonych osób spośród stanu szlacheckiego. Ograniczenia znane z konstytucji sejmowych nie obejmowały dysponowania i rozporządzania przez króla mieszczańskimi dobrami kadukowymi. Przedmiotowy proces nadawania przez króla majątków kadukowych po mieszczanach na rzecz szlachty przedstawiony został na podstawie dokumentów królewskich dotyczących spadków po mieszkańcach Lublina w pierwszej ćwierci XVII w. Źródłami wykorzystanymi w badaniach jest osiemnaście dokumentów odnalezionych w księgach Metryki Koronnej prowadzonych przez kancelarię królewską. Zastosowana metoda badawcza odnosi się do badań nad źródłami prawa. Cechą prezentowanych ustaleń jest oparcie się na źródłach archiwalnych niepublikowanych, wymagających uwzględnienia metody filologicznej i paleograficznej związanej z przygotowaniem źródeł do analizy.
The research objective of the study focuses on the functioning of the escheat law within cities. The research, although undertaken in a limited chronological scope, may contribute to the introduction of an issue that has not yet been recognized. The subject of the findings are the detailed issues of the functioning of the escheat law in former Poland, in particular the implementation of the monarch’s prerogative in the light of its limitations imposed in the parliamentary constitutions, the property scope of the escheat law and the issue of the participation of local royal state authorities, i.e. the starost’s office and local (municipal) government authorities, in the execution of the monarch’s decisions. Apart from persons appointed to the inheritance by virtue of law or will, the monarch could also participate in the inheritance proceedings. A heirless or testamentless inheritance fell to the king who, under the law of the escheat (ius caducum), embraced such an inheritance, which was then known in Poland as the “puścizna”. The ruler’s powers in the field of ius caducum were limited by the parliamentary constitutions requiring the king to grant noble goods acquired under the escheat law only to distinguished persons from among the nobility. These restrictions did not apply to the king’s administration and disposal of the bourgeois escheat goods. The process of granting by the king the caduceus estates of the burghers to the nobility are presented on the basis of royal documents concerning the inheritance of Lublin residents passing down to the nobility in the first quarter of the 17th century. The sources used in the research are eighteen documents found in the books of the Crown Record kept by the royal chancellery. The applied research method relates to research on the sources of law. A feature of the presented findings is reliance on unpublished archival sources, which require taking into account the philological and palaeographic methods related to the preparation of sources for analysis.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2022, 21, 2; 77-90
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 30

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies