- Tytuł:
-
„Gotyk jakby z koronki dziergany”. Recepcja „stylu wiślano-bałtyckiego” w twórczości radomskich architektów przełomu XIX i XX wieku
‘As if Lace-Knitted Gothic’. Reception of the ‘Vistula-Baltic Style’ in the Oeuvre of Radom Architects from the Turn of the 20th Century - Autorzy:
- Frejtag, Jakub
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/15582254.pdf
- Data publikacji:
- 2022
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
- Tematy:
-
architektura historyzmu
architektura neogotycka
architektura neorosyjska
styl rusko-bizantyjski
styl wiślano-bałtycki
Józef Pius Dziekoński (1844-1927)
Józef Handzelewicz (1880-1963)
Jan Fryderyk Heurich (1873-1925)
Stefan Lamparski (1862-1937)
Maurycy Skirgajłło (1857-1938)
Zygmunt Słomiński (1879-1943)
Józef Wesołowski
August Załuski (1857-1931)
Radom
architecture of historicism
Gothic Revival architecture
Neo-Russian architecture
Ruthenian-Byzantine style
Vistula-Baltic style
Józef Handzelewicz (1880–1963)
Jan Fryderyk Heurich (1873–1925)
Józef Pius Dziekoński (1844–1927)
Stefan Lamparski (1862–1937)
Maurycy Skirgajłło (1857–1938)
Zygmunt Słomiński (1879–1943)
August Załuski (1857–1931) - Opis:
-
Przełom XIX i XX stulecia to na ziemiach polskich okres intensywnych poszukiwań rodzimych form architektonicznych. Jedną z najbardziej popularnych w ówczesnym Królestwie Polskim kreacji stylistycznych tego typu był tzw. styl wiślano-bałtycki. Do jego rozpowszechnienia istotnie przyczyniła się twórczość Józefa Piusa Dziekońskiego, za którego sprawą szereg miejscowości Królestwa Polskiego ozdobiły sylwety owych „gotyckich”, „jakby z koronki dzierganych” świątyń. Jedną z nich był zaprojektowany dla Radomia kościół Opieki Najświętszej Marii Panny. W niniejszej pracy ukazano wpływ, jaki zaistnienie w przestrzeni Radomia tej neogotyckiej świątyni wywarło na twórczość miejscowych architektów, którzy poprzez zastosowanie we własnych dziełach spopularyzowanych przezeń form stylistycznych na stałe wprowadzili je do panoramy architektonicznej tego miasta.
In Polish territories the turn of the 19th century was the period of searching for architectural forms stemming from the native tradition. Their identification and creative application, differently than in the case of independent European nations, were meant, first of all, to help identity the Polish cultural zone for the partitioning powers to see. Following the January Uprising, such processes intensified in the Congress Kingdom of Poland. The increasing expansion of the official architecture of the Russian Empire observed at the time, representing different variants of the so-called Neo-Russian style, inspired a vivid Polish reaction. A widely-known example of such ‘struggles’ is the Warsaw’s Praga District where in response to the erection of the Neo-Russian Orthodox Church of Mary Magdalene the Neo-Gothic Catholic Church of St Michael the Archangel and St Florian the Martyr was raised. The emergence of that monumental structure drawing inspiration from the Polish Middle Ages began the period of an extreme popularity of that ‘native’ form of Gothic Revival within Warsaw, gradually more frequently applied also in secular architecture. Similar processes were observed in other Kingdom’s towns and partitioned territories. They are clearly discernible in Radom in whose centre one of the author-designed replicas of the Warsaw’s Praga church was raised at the turn of the 19th century. Similarly as in Warsaw, the raising of the Gothic Revival Church of the Protection of Our Lady (after Dziekoński’s design) expressed the reaction of the local Catholics to the erection at city centre’s most sumptuous location of a culturally-alien element, which the Neo-Russian Orthodox Church of St Nicolas the Wonderworker was. In Radom, just like in the Kingdom’s capital, this incited a rapid increase of the popularity of Gothic Revival forms, used in secular architecture at least until the end of the discussed era. The majority of the facilities created prior to 1914, whose designs were inspired by the new ‘Vistula-Baltic’ church by Dziekoński, were authored by local architects whose bond with Radom resulted mainly from the public functions they exerted at the Radom Town Hall or in the regional construction administration of the Radom Governorate. Around the time when the Radom Church of the Protection of Our Lady was created, they designed a number of public buildings and tenement houses whose appearance within the town’s texture testified to the importance of the architectural décor of the new church being raised parallelly. - Źródło:
-
Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 1; 133-170
0006-3967
2719-4612 - Pojawia się w:
- Biuletyn Historii Sztuki
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł