- Tytuł:
-
O ekspresji w muzyce fortepianowej Josefa Matthiasa Hauera na przykładzie „Klavierstücke mit Überschriften nach Worten von Friedrich Hölderlin” op. 25
Expression in Josef Matthias Hauer’s piano music as exemplified by ‘Klavierstücke mit Überschriften nach Worten von Friedrich Hölderlin’, Op. 25 - Autorzy:
- Barwinek, Bartłomiej
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/52482647.pdf
- Data publikacji:
- 2023
- Wydawca:
- Związek Kompozytorów Polskich
- Tematy:
-
Josef Matthias Hauer
Friedrich Hölderlin
dodekafonia
tropy
ekspresja
dodecaphony
tropes
expression - Opis:
-
Austriacki kompozytor Josef Matthias Hauer (1883–1959) zapisał się w historii jako jedna z czołowych figur muzyki atonalnej pierwszej połowy XX wieku i twórca oryginalnej — innej niż Schönbergowska — koncepcji techniki dwunastodźwiękowej. Choć wypracowane przez autora „Nomosu” op. 19 zasady dodekafonii znacząco różnią się od tych, które znaleźć możemy u założyciela drugiej szkoły wiedeńskiej, w chwili zetknięcia się z żywym obiektem dźwiękowym odbiorcę uderza jednak przede wszystkim odmienność sfery wyrazowej pomiędzy muzyką obu kompozytorów.
Fundamentalny dla zagadnień formy i charakterystycznej poetyki Hauera jest jego światopogląd estetyczny, jako cel pracy artystycznej stawiający ideę duchowego doskonalenia, inspirowaną m.in. ezoteryczną interpretacją przekonań Johanna Wolfganga Goethego. Omawiany w artykule cykl „Klavierstücke” op. 25 pozwala — choćby po części — uważniej czytać tę osobliwą filozofię, a to dzięki zasugerowanej przez samego kompozytora przewodniczce, którą jest twórczość literacka Friedricha Hölderlina (1770–1843). Przez pryzmat krótkich jej fragmentów, stanowiących motta czternastu kolejnych miniatur fortepianowych, możemy zbliżyć się do uzasadnienia i wyjaśnienia przyjętych przez kompozytora kategorii ekspresyjnych.
Autor artykułu dokonuje analizy sfery wyrazowej utworu, rozpatrując poszczególne jej elementy w ramach trzech kolejnych warstw ekspresji: 1) zewnętrznej — odzwierciedlonej w konwencji notacyjnej dzieła, 2) pośredniej — dotyczącej kontekstu historyczno-stylistycznego, oraz 3) wewnętrznej — obejmującej przestrzeń znaczeń i narracji.
Austrian composer Josef Matthias Hauer (1883–1959) went down in history as one of the leading figures of atonal music in the first half of the 20th century and the creator of an original — different from Schönberg’s — conception of twelve-tone technique. Although the principles of dodecaphony developed by the author of ‘Nomos’ Op. 19 differ significantly from those established by the founder of the Second Viennese School, the most striking thing for the listener is the difference in the expressive sphere that occurs between pieces of both composers. Fundamental to the issues of Hauer’s form and characteristic poetics is his aesthetic world view, which sets as the goal of his artistic work the idea of spiritual perfection, inspired among others by an esoteric interpretation of Johann Wolfgang Goethe’s beliefs. The ‘Klavierstücke’ Op. 25 discussed in this article allows — at least in part — for a more careful reading of this peculiar philosophy, thanks to a guide suggested by the composer himself, namely the poetry of Friedrich Hölderlin (1770–1843). Through the prism of its short fragments, which constitute the mottoes of the fourteen piano miniatures, we can come closer to justifying and explaining the expressive categories adopted by the composer. The author analyses the expressive sphere of the work, considering its individual elements within three successive layers of expression: 1) an external one — reflected in the notational convention of the work, 2) an indirect one — concerning the historical and stylistic context, and 3) an internal one — encompassing the space of meaning and narration. - Źródło:
-
Polski Rocznik Muzykologiczny; 2023, 21; 106-128
1733-9871
2719-7891 - Pojawia się w:
- Polski Rocznik Muzykologiczny
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł