Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "basin inversion" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    The Variscan foreland in Poland revisited : new data and new concepts
    Autorzy:
    Narkiewicz, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2059681.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Variscides
    foreland basins
    lithospheric memory
    far-field stress
    basin inversion
    Opis:
    An earlier concept of the Variscan foreland in Poland (Narkiewicz, 2007) is reconsidered in the light of new stratigraphic, tectonic and geophysical evidence, providing new data on Devonian sedimentation, Carboniferous magmatism and the deep crustal structure of SE Poland. Regional comparisons with the tectonic evolution of Central Europe and the Black Sea region show that the subsidence pattern in the foreland was controlled by alternating phases of accelerated convergence and tectonic standstill along the southern margin of Euramerica. In particular, the Bretonian (Devonian/Carboniferous) compressional deformation resulted from intensified orogenic convergence in the West-Central European Variscides leading to closure of the Saxo-Thuringian Basin and East-Sudetic back-arc basin. Another turning point in the regional tectonosedimentary development around the Mississippian-Pennsylvanian boundary was probably related to the termination of terrane collision in the Black Sea region. Late Pennsylvanian basin inversion was associated with a roughly N-S tectonic shortening. This was partly due to displacement along pre-existing basement discontinuities comprising reactivated Caledonian sutures that also pre-determined the Devonian-Carboniferous basin boundaries. Consequently, deeply-rooted tectonic zones, including the Kraków-Lubliniec and Holy Cross faults and the Teisseyre-Tornquist Zone, focussed maximum compressional and transpressional deformation and associated uplift. Such a concept of terminal Variscan tectonism, termed here the “decoupled model”, is discussed with reference to the recently proposed “coupled model”. The latter assumes a wide extent of the Variscan Orogen, reaching as far as the marginal Radom-Kraśnik Fold-and-Thrust Belt linked with the Bohemian Massif through a major basal detachment. It is concluded that the “decoupled model” is more consistent with the documented seismic and structural evidence as well as with the present knowledge of the heterogeneous pre-Devonian basement in southern Poland.
    Źródło:
    Geological Quarterly; 2020, 64, 2; 377--401
    1641-7291
    Pojawia się w:
    Geological Quarterly
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Structural inversion of the Pomeranian and Kuiavian segments of the Mid-Polish Trough-lateral variations in timing and structural style
    Autorzy:
    Krzywiec, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2058938.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Mid-Polish Trough
    Late Cretaceous
    Paleocene-Eocene
    Permo–Mesozoic
    basin inversion
    salt tectonics
    Opis:
    Seven high-quality reflection-seismic lines, calibrated by wells, were interpreted in an effort to assess the timing of inversion and the structural configuration of the Pomeranian and Kuiavian segments of theMid-Polish Trough. Seismostratigraphic analyses of the Upper Cretaceous successions imaged by these seismic lines in the NE and SW marginal troughs of the Mid-Polish Swell document important along-strike stratigraphic and structural changes. Thickness variations of the Upper Cretaceous series, combined with the development of erosional unconformities and associated tectonic deformations indicate that inversion movements commenced during the late Turonian and intermittently persisted into the Maastrichtian and Paleocene. Earliest inversion movements were focused on the margins of the Mid-Polish Trough where Mesozoic sequences are decoupled from the sub-Zechstein series by Zechstein salts. Whereas the NE margin of theMid-Polish Trough is devoid of compressionally reactivated salt structures, its SWmargin is characterized by strong inversion- related salt tectonics. Progressive inversion of the axial parts of the Mid-Polish Trough was accompanied by uplift of its pre-Zechstein floor to and above the level of flanking, non-inverted areas, and by deep truncation ofMesozoic series across the culmination of the evolving Mid-Polish Swell. Inversion movements ceased towards the end of the Paleocene, as evidenced by the burial of the Mid-Polish Swell beneath essentially flat lying Eocene and younger series. Turonian-Paleocene inversion of the Mid-Polish Trough is coeval with the inversion of the Bohemian Massif, the North German Basin and the Sorgenfrei-Tornquist Zone. Inversion of the Mid-Polish Trough is considered to have been controlled mainly by compressional intraplate stresses that built up in the Carpathian foreland during the collision of the Inner Carpathian orogenic wedge with the European passivemargin, attesting to their increasing mechanical coupling, commencing during the Turonian. These stresses relaxed, however, with the end-Paleocene onset of imbrication of the Outer Carpathian domain, reflecting decoupling of the Carpathian orogenic wedge from its foreland.
    Źródło:
    Geological Quarterly; 2006, 50, 1; 151-168
    1641-7291
    Pojawia się w:
    Geological Quarterly
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nieczynne kamieniołomy we wschodniej części synklinorium północnosudeckiego jako źródło informacji o jego rozwoju
    Closed quarries in the eastern part of the north Sudetic synclinorium as a source of information on its development
    Autorzy:
    Solecki, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2175635.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    Synklinorium północnosudeckie
    pokrywa postwaryscyjska
    inwersja basenu
    North Sudetic Synclinorium
    post-Variscan cover
    basin inversion
    Opis:
    W artykule przedstawiono trzy nieczynne kamieniołomy, w których można obserwować zapis procesów istotnych dla formowania się synklinorium północnosudeckiego. Struktura ta będąca efektem inwersyjnej, laramijskiej deformacji serii osadowo-wulkanicznej basenu postwaryscyjskiego jest stosunkowo uboga w odsłonięcia naturalne, ale dzięki intensywnej, trwającej od średniowiecza, eksploatacji kamieni budowlanych istnieje tu szereg porzuconych kamieniołomów. Zaprezentowano trzy z nich dające wgląd w pierwsze stadia formowania się basenu sedymentacyjnego przy północnym uskoku rowu Świerzawy, wulkanizm ryolitowy czerwonego spągowca - Organów Wielisławskich i efekty laramijskiej inwersji w rejonie Kruczych Skał w pobliżu uskoku Jerzmanic.
    The article presents three closed quarries, in which one can observe a record of processes essential for the formation of the North Sudetic Synclinorium. This structure, which is the result of the Laramic inversion of the post-Variscan basin filled with sedimentary and volcanic series, is relatively poor in natural exposures, but thanks to the intense exploitation of building stones, lasting since the Middle Ages, there are a number of abandoned quarries here. Three of them are presented, giving an insight into: the first stage of the formation of the sedimentary basin at the northern fault of the Świerzawa Graben, the volcanism of the Rotliegend - Wielisławka Organs, and the effects of the Laramian inversion in the area of Krucze Skały close the Jerzmanice Fault.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2022, 63, 1; 39--45
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Neogene activity of the Outer Carpathians recorded by thrust-top basin deposits – an example from the Rzeszów area, Poland
    Autorzy:
    Uroda, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/138906.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Skole thrust sheet
    foreland thrusts
    hinterland thrusts
    Outer Carpathian fold-and thrust belt
    basin inversion
    depocentre migration
    syntectonic sedimentation
    płaszczowina skolska
    Karpaty Zewnętrzne
    migracja depocentrów
    sedymentacja
    Opis:
    The Rzeszów thrust-top basin was formed on the active Skole thrust sheet of the Outer Carpathian fold-and-thrust belt and filled with Miocene syntectonic sediments. New seismic 3D, well and field data were used to define the relationship between sedimentation and tectonic activity and to establish the synkinematic context of the Rzeszów basin-fill architecture. The basin evolution was controlled by the activity of the Carpathian frontal thrust and hinterland thrusts developed in the forelimbs of folds in the Skole thrust sheet, bounding the basin from the north and south, respectively. The activity of the frontal thrust resulted in hinterland-directed depocentre migration and tilting of the syntectonic stratigraphic sequence. Balanced cross-sections have indicated that during the last compressive stage of deformation, the syntectonic deposits filling the basin were shortened by c. 5%, which resulted in the formation of folds and contractional faults. The architecture of the syntectonic deposits and the development of contractional structures reflect the activity of thrusts bounding the basin during compressive deformation of the Carpathian orogenic belt.
    Źródło:
    Acta Geologica Polonica; 2020, 70, 1; 79-96
    0001-5709
    Pojawia się w:
    Acta Geologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    PM10 Concentration Levels in the Żywiec Basin vs. Variable Air Temperatures and Thermal Inversion
    Autorzy:
    Wierzbińska, Monika
    Kozak, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24201789.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    airborne particulate
    PM10
    temperature inversion
    low emission
    Opis:
    A number of cities in Poland have been coping with the problem of air pollution levels exceeding the allowable limits, with PM10 airborne particulate considered one of the most hazardous factors for human health. Poland ranks high among European countries with some of the highest levels of airborne particulate pollution, and the Polish cities regularly place high in the EU ranking of those with the highest PM levels (and benzo(a)pyrene, a toxic airborne polycyclic aromatic hydrocarbons, or PAHs). Airborne PM10 concentration levels greatly depend on the prevailing atmospheric and topographic conditions. Temperature inversion represents one of the unfavorable weather conditions and this article attempts to study the effect of thermal conditions prevailing in the Żywiec Basin on airborne PM10 particulate concentrations in immissions. The 2016–2021 winter (heating) seasons were analyzed for pollution emissions, especially those related to heating by the municipal sector and classified as “low emissions”, i.e. emissions from sources not higher than 40 meters. An analysis of the 2016–2021 heating seasons showed the air temperature exerted a significant effect on combustion processes (low emissions) within the Żywiec Basin. The difference between airborne PM10 particulate levels in immissions at temperatures both above and below zero ranged from 86 μg/m3 in the 2016–2017 heating season to 25 μg/m3 in the same period in 2020–2021. Average airborne PM10 particulate concentrations throughout the entire period analyzed stood at 41.3 μg/m3 for the typical temperature distribution in the elevation profile, whereas inversion almost doubled it (72.2 μg/m3).
    Źródło:
    Journal of Ecological Engineering; 2023, 24, 3; 47--54
    2299-8993
    Pojawia się w:
    Journal of Ecological Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inwersja hydrochemiczna i wiekowa wód podziemnych na obszarze GZWP nr 401 (Zbiornik Niecka Łódzka)
    Hydrogeochemical and age inversion of groundwater in the area of MGB No. 401 (Łódź Basin)
    Autorzy:
    Rodzoch, A.
    Karwacka, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075250.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Zbiornik Niecka Łódzka
    wychodnia utworów kredy dolnej
    inwersja hydrogeochemiczna
    Łódź Basin
    Lower Cretaceous aquifer
    hydrogeochemical inversion
    Opis:
    The area of Łódź basin is presented in the hydrogeology literature as an area where hydrogeochemical vertical inversion and age vertical inversion between Upper Cretaceous aquifer and Lower Cretaceous aquifer occur. This article describes new facts and research results which will allow to verify the well-known fact about inversion presented above. Furthermore, the presented research results help to form a thesis about groundwater recharge and groundwater discharge of Early Cretaceous aquifer which creates MGB No. 401 (Łódź Basin).
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2015, 63, 10/2; 1033--1036
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Integrated geophysical data for sweet spot identification in Baltic Basin, Poland
    Autorzy:
    Cichostępski, Kamil
    Kwietniak, Anna
    Dec, Jerzy
    Kasperska, Monika
    Pietsch, Kaja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/191761.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geologiczne
    Tematy:
    shale plays
    sweet spots
    seismic inversion
    resolution enhancement
    Polska
    Baltic Basin
    Opis:
    In the paper, the authors present the results of seismic reservoir characterization of shale gas deposits of the Lower Silurian and Ordovician (Sasino Formation and Jantar Formation), which are localized within the onshore part of the Baltic Basin, N Poland. For this purpose, acoustic inversion of seismic data and petrophysical analysis of well-log data were incorporated. The new approach that the authors used for acoustic inversion was the resolution enhancement algorithm, known as spectral blueing, before proceeding with the acoustic inversion process. The spectral blueing procedure enhances the seismic spectrum by weighting it with the well reflectivity spectrum. The resulting enhanced seismic volume manifests itself in higher energies of the high frequency component, while keeping the frequency range constant. With the results of acoustic inversion after the spectral blueing procedure, the authors were able to define two more potential exploration sites within the Ordovician deposits.
    Źródło:
    Annales Societatis Geologorum Poloniae; 2019, 89, 2; 215-231
    0208-9068
    Pojawia się w:
    Annales Societatis Geologorum Poloniae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Late Jurassic-Miocene evolution of the Outer Carpathian fold-and-thrust belt and its foredeep basin (Western Carpathians, Poland)
    Autorzy:
    Oszczypko, N.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2058934.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Outer Western Carpathians
    rifting
    inversion
    subsidence
    tectono-sedimentary evolution
    peripheral foreland basin
    Opis:
    The Outer Carpathian Basin domain developed in its initial stage as a Jurassic-Early Cretaceous rifted passive margin that faced the eastern parts of the oceanic Alpine Tethys. Following closure of this oceanic basin during the Late Cretaceous and collision of the Inner Western Carpathian orogenic wedge with the Outer Carpathian passive margin at the Cretaceous-Paleocene transition, the Outer Carpathian Basin domain was transformed into a foreland basin that was progressively scooped out by nappes and thrust sheets. In the pre- and syn-orogenic evolution of the Outer Carpathian basins the following prominent periods can be distinguished: (1)Middle Jurassic- Early Cretaceous syn-rift opening of basins followed by Early Cretaceous post-rift thermal subsidence, (2) latest Cretaceous- Paleocene syn-collisional inversion, (3) Late Paleocene toMiddle Eocene flexural subsidence and (4) Late Eocene-EarlyMiocene synorogenic closure of the basins. In the Outer Carpathian domain driving forces of tectonic subsidence were syn-rift and thermal post-rift processes, as well as tectonic loads related to the emplacement of nappes and slab-pull. Similar to other orogenic belts, folding of the Outer Carpathians commenced in their internal parts and progressed in time towards the continental foreland. This process was initiated at the end of the Paleocene at the Pieniny Klippen Belt/Magura Basin boundary and was completed during early Burdigalian in the northern part of the Krosno Flysch Basin. During Early and Middle Miocene times the Polish Carpathian Foredeep developed as a peripheral foreland basin in front of the advancing Carpathian orogenic wedge. Subsidence of this basin was controlled both by tectonic and sedimentary loads. The Miocene convergence of the Carpathian wedge with the foreland resulted in outward migration of the foredeep depocenters and onlap of successively younger deposits onto the foreland.
    Źródło:
    Geological Quarterly; 2006, 50, 1; 169-194
    1641-7291
    Pojawia się w:
    Geological Quarterly
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Development and inversion of Devonian and Carboniferous basins in the eastern part of the Variscan foreland (Poland)
    Autorzy:
    Narkiewicz, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2059528.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Variscides
    Central Europe
    foreland basin
    subsidence
    palaeogeography
    palaeostress
    Opis:
    The Polish part of the Central European Variscan foreland includes several regional units that differ in crustal structure and are characteried by distinct Devonian to Carboniferous subsidence and depositional histories. These units responded differently to palaeostress changes along the south ernmargin of the Old Red Continent. During the Devonian to Namurian A, areas located to the south-west of the Teisseyre-Tornquist Zone (TTZ), including the Upper Silesian Coal Basin, Małopolska and Łysogóry-Radom blocks, were influ nced by stress fields similar to those in the west ward adjacent Rheno-Hercynian Zone, whilst the Lublin Basin, located to the north-east of the TTZ, shows a similar development to the Pripyat-Dniepr-Donets rift system. After the Namurian A, the entire southern Pol ish foreland started to respond in a more consistent way to the build-up of synorogenic compressional stresses, implying a more uniform development of the stress field. During the Namurian B to early Westphalian D, the Polish foreland was dominated by north-directed compressional stresses emanating from the Southeastern Variscan Belt. During the late Westphalian and early Stephanian, the entire foreland under went compressional deformation and concomitant basin in version under the influence of stresses propagating from the Moravian-Silesian Foldand-Thrust Belt. In the Polish foreland, the development of Devonian-Carbon if erous basins, as well as the architecture of Variscan structures, clearly reflect the reactivation of preexisting crustal discontinuities, including specifically the TTZ, but also other major geophysically defined crustal bound aries. In general, thick-skinned tectonics controlled by the inherited structural grain of the basement prevailed, whereas structural decoup ling, resulting in the development of minor thrusts and reverse faulting, was of local significance only. The distinct structural-depositional development of the Pomerania region reflects its distal location with respect to the evolving orogen. Orogenic compression influenced this area only indirectly, with the TTZ acting as a guide for the transmission of transtensional and transpressional stresses.
    Źródło:
    Geological Quarterly; 2007, 51, 3; 231-256
    1641-7291
    Pojawia się w:
    Geological Quarterly
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fold-and-thrust shortening in the western part of the Upper Silesian Coal Basin
    Autorzy:
    Jura, D.
    Kuzak, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1204919.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    coal-bearing deposits
    inversion tectonics
    shortening
    restoration
    Variscan Belt
    Opis:
    The western frame-margin of the Upper Silesian Coal Basin provides good case studies for structural evolution of the fold-and-thrust belt. This study is concerned with tectonic junctions taking place on the Late Variscan front of the Moravosilesian Fold Zone and coal basin. Clues of evolution of fold-and-thrust belt were reconstructed on the base of six cross-sections and using balancing procedure to calculate the shortening. These structural cross-sections illustrated the two principal positive and negative inversion processes of Upper Silesian Coal Basin. The fold shortening varies in range of 25 up to 30% and in low range of 4 up to 18%. The thrust shortening is contrary to fold shortening and changed range of about 10% up to 50%. In the central part of fold-and-thrust belt summarised shortening is 55%, which gradually decreases northward up to 35% and southward up to 30%.
    Źródło:
    Polish Geological Institute Special Papers; 2002, 7; 133-142
    1507-9791
    Pojawia się w:
    Polish Geological Institute Special Papers
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inwersja wieku i warunki zasilania wód poziomów kredowych wybranego fragmentu niecki łódzkiej w świetle nowych danych znacznikowych
    Inversion of the groundwater age, and conditions of recharging groundwater of a selected part of the Łódź Basin in the light of new tracer data
    Autorzy:
    Kotowski, Tomasz
    Styrkowiec, Ewa
    Ziułkiewicz, Maciej
    Najman, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2061499.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    niecka łódzka
    datowanie izotopowe
    gazy szlachetne
    freony
    Łódź Basin
    groundwater dating
    noble gases
    CFC
    Opis:
    Na temat warunków hydrogeologicznych niecki łódzkiej występują odmienne poglądy, szczególnie dotyczące warunków zasilania tego systemu wodonośnego w rejonie aglomeracji łódzkiej. Badania zmienności stężeń znaczników środowiskowych migrujących do systemu wodonośnego z „góry” i z „dołu” pozwoliły na wprowadzenie do dyskusji nowych wyników i weryfikację dotychczasowych koncepcji warunków krążenia wód w tej strukturze wodonośnej. Wiek wód podziemnych w poziomie K2 kształtuje się w zakresie 4600−12 100 lat, w zależności od głębokości opróbowanej studni i jej położenia w granicach strukturalnych niecki. Skład izotopowy wód w tym poziomie jest najprawdopodobniej warunkowany procesami wymiany izotopowej, dyfuzji i napływem wód ze stref o utrudnionym przepływie. Wiek wód w poziomie K1 zmienia się w zakresie ok. 300−2600 lat, w zależności od odległości od stref zasilania. Uzyskane rezultaty wskazują, że w obrębie badanego systemu wodonośnego występują zróżnicowane warunki krążenia w poziomach wodonośnych K1 i K2. Pomiary stężeń CFC, SF6 i gazów szlachetnych wnoszą istotne informacje, dotyczące systemu krążenia wód, w tym lokalizacji stref zasilania, nawet jako surowe dane – niezależnie od wykorzystania ich do określenia wieku wód.
    There are different views on the hydrogeological conditions of the Łódź Basin, especially regarding the conditions of recharging this structure within the Łódź agglomeration area. Studies on the variability of concentrations of environmental tracers migrating to the aquifer from both the “top” and the “bottom” allowed introducing new results into the discussion and verification of the existing concepts of groundwater circulation conditions in this aquifer system. Residence time of groundwater in the K2 aquifer is in the range of 4,600−12,100 years, depending on the depth of the tested well and its position within the structural limits of the basin. The isotopic composition of water in this aquifer is probably conditioned by the isotopic exchange, diffusion and inflow of groundwater from the low-permeability flow zones. The ages of groundwater in the K1 aquifer vary between ca. 300 and 2,600 years depending on the distance from the recharge area. The obtained results indicate that there are various circulating conditions in the analyzed aquifers of the Upper and Lower Cretaceous. The measurements of concentrations of CFC, SF6 and noble gases bring important information about the groundwater circulation system (including the location of recharge areas) even as raw data – regardless of their use to determine the ages of groundwater.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2019, 476, Hydrogeologia z. 17; 63--69
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Risk of high PM10 concentrations in the Żywiec Basin depending on synoptic situation
    Ryzyko wysokich stężeń pyłu PM10 w Kotlinie Żywieckiej w zależności od warunków synoptycznych
    Autorzy:
    Wierzbińska, Monika
    Kozak, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24202707.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Szkoła Główna Służby Pożarniczej
    Tematy:
    particulate matter
    PM10
    temperature inversion
    low emission
    pył zawieszony
    inwersja temperatury
    niska emisja
    Opis:
    This analysis was performed for the Żywiec Basin area, located in southern Poland. The topography of the Żywiec Basin is an eminently favourable factor for the stagnation of cool air in the basins and the formation of the so-called “cold stagnation areas”, as well as the occurrence of inversion layers inhibiting air mixing. In addition, in the Żywiec Basin, the reservoir has a significant influence on the formation of weather conditions. It favours more frequent formation of local fogs and mists. The study focused on the heating season (6 months) from 2016 to 2021. The analysis covered winter seasons at the turn of the year starting from 1 October and ending on 31 March. During this period, for all heating seasons analysed, the average PM10 concentration was 58 µg/m3 . The 2016/2017 heating season proved to be the worst season in aerosanitary terms, with average concentrations equalling to 78.4 µg/m3 . Extreme levels of daily concentrations during those seasons were recorded in 2016/2017 (349.0 µg/m3 ) and 2017/2018 (476.2 µg/m3 ). This represented 700–900% of the limit value for PM10 concentrations. The frequency of exceedances of the daily limit value D24 for PM10 was high during the heating season, ranging from 83 to 91 days, which represented almost half (46.7%) of the entire season. The next stage of the analysis comprised the evaluation of the levels of daily concentrations (D24) against the background of the baric situation shaping the weather on a given day. The study juxtaposed the daily concentrations of PM10 in Żywiec with the daily baric situation in the upper Vistula river basin. The anticyclonic situation contributed to an increase in PM10 immission concentrations in all heating seasons from 2016 to 2021. In all analysed months of the heating seasons, differences in the average monthly PM10 concentration depending on the baric situation can be noticed, and the higher the concentration level, the greater this difference is. Similarly, the number of days with exceedances of D24 standard for PM10 was several times higher in the period when there was an anticyclone situation. The analysis of the type of air masses showed that the polar continental air masses were accompanied by the worst aerosanitary condition.
    Analizę wykonano dla obszaru Kotliny Żywieckiej, położonej w południowej Polsce. Topografia Kotliny Żywieckiej jest czynnikiem wybitnie sprzyjającym stagnacji chłodnego powietrza w kotlinach i tworzeniu się tzw. „zastoisk chłodu”, a także występowaniu warstw inwersyjnych hamujących mieszanie powietrza. Ponadto, w Kotlinie Żywieckiej istotny wpływ na kształtowanie warunków pogodowych wywiera zbiornik retencyjny. Sprzyja on częstszemu tworzeniu się lokalnych mgieł i zamgleń. W pracy skoncentrowano się na okresie grzewczym (6 miesięcy) w latach 2016-2021. Analizą objęto sezony zimowe na przełomie roku począwszy od 1 października, kończąc na 31 marca. W tym okresie, dla wszystkich analizowanych sezonów grzewczych średnie stężenie PM10 wyniosło 58 µg/m3 . Sezon grzewczy 2016/2017 okazał się najgorszym sezonem pod względem aerosanitarnym, ze średnim stężeniem 78,4 µg/m3, Ekstremalne poziomy stężeń dobowych w sezonach odnotowano w sezonach 2016/2017 (349,0 µg/m3 ) oraz 2017/2018 (476,2 µg/m3 ). Stanowiło to 700–900% wartości dopuszczalnej dla stężenia PM10. Częstość przekroczeń dobowej wartości dopuszczalnej D24 dla pyłu zawieszonego PM10 była w sezonie grzewczym wysoka i wahała się od 83-91 dni, co stanowiło prawie połowę (46,7 %) całego sezonu. Kolejnym etapem analizy była ocena poziomów stężeń dobowych (D24) na tle sytuacji barycznej kształtującej pogodę w danym dniu. W pracy zestawiono dobowe stężenia pyłu zawieszonego PM10 w Żywcu z dobową sytuacją baryczną z dorzecza górnej Wisły. Sytuacja antycyklonalna przyczyniała się do zwiększenia stężenia pyłu PM10 w immisji we wszystkich sezonach grzewczych 2016-2021. We wszystkich analizowanych miesiącach okresów grzewczych dostrzec można różnice w średnim miesięcznym stężeniu PM10 w zależności od sytuacji barycznej, a im wyższy poziom stężenia tym ta różnica jest większa. Podobnie ilość dni z przekroczeniem normy D24 dla pyłu zawieszonego PM10 była wielokrotnie wyższa w okresie, kiedy występowała sytuacja antycyklonalna. Analiza typu mas powietrza wykazała że najgorszy stan aerosanitarny towarzyszył masom powietrza polarno-kontynentalnego.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2023, 86; 7--21
    0239-5223
    2720-0779
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies