- Tytuł:
-
„Album Wileńskie” Jana Kazimierza Wilczyńskiego i obrazki religijne z hymnami polskich poetów
The Vilnius Album (Album Wileńskie) of Jan Kazimierz Wilczyński and Religious Pictures with the Hymns of Polish Poets - Autorzy:
- Góra, Barbara
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/545214.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
- Tematy:
-
Album Wileńskie
Album de Wilna
Jan Kazimierz Wilczyński
obrazki religijne
Władysław Syrokomla
Vilnius Album
religious pictures - Opis:
-
„Album Wileńskie” to inicjatywa patriotyczno-krajoznawcza podjęta
w połowie lat czterdziestych XIX-wieku przez związanego z Wileńszczyzną lekarza,
kolekcjonera i wydawcę – Jana Kazimierza Wilczyńskiego (1806-1885). Wilczyński
w odpowiedzi na zaobserwowane przez siebie niszczenie zabytków kultury polskiej
przedsięwziął akcję zmierzającą do ich upamiętnienia. Zamawiając u artystów malarzy,
często na koszt własny, odwzorowania wybranych dzieł (obrazów, budowli,
portretów, przedmiotów historycznych), drukował je następnie (w trosce o jak najlepszą
jakość) w Paryżu w zakładach litograficznym Lemerciera bądź Drouarta. W pracę nad
„Album” zaangażował cały sztab rysowników, rytowników i drukarzy. Przez 40 lat
działalności wydawnictwa ukazało się kilkaset litografowanych i chromolitografowanych
rycin w poszytach należących do 6 podzielonych ze względu na format serii.
Ryciny sprzedawano też oddzielnie, więc pomimo ekskluzywnego charakteru całości,
były dostępne również dla mniej zamożnych. Ze względu na wyjątkowo mały format
i odmienność wykończenia zwracają uwagę – należące do serii V – obrazki święte
z tłoczoną papierową koronką (czarno-białe lub kolorowe), przeznaczone do książek
do nabożeństwa, prezentujące ideę patriotyczno-krajoznawczą w skali mikro. Wyobrażono
na nich wizerunki świętych według historycznych obrazów znajdujących się
(czasami „niegdyś”) w kościołach na terenie Litwy – w szczególności Wilna – Wołynia,
Podola, Grodzieńszczyzny, czy nawet Krakowa, Poznania i Warszawy. Ukazało się,
według różnych rachunków, 200-300 wzorów. Rycinki kosztowały tanio, a rozprowadzane
przez księży katolickich trafiały „pod strzechy”. Na odwrocie pozostawały puste
bądź zawierały modlitwę – prostą anonimową lub wierszowaną z podanym autorem.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie grupy obrazków z hymnami polskich
poetów: Władysława Syrokomli (Ludwika Kondratowicza), Teofila Lenartowicza,
Juliana Ursyna Niemcewicza, Karoliny Proniewskiej i Deotymy (Jadwigi Łuszczewskiej).
Autorka zapoznaje czytelnika z dotychczasowym stanem badań na ten
temat; podaje katalog odnalezionych przez siebie w Muzeum Narodowym w Warszawie
oraz Litewskim Archiwum Literatury i Sztuki w Wilnie egzemplarzy; prezentuje
teksty wierszy (niektóre do tej pory niepublikowane); pokazuje trudności związane
z badaniem obrazków z „Album” i proponuje kierunki dalszych poszukiwań.
The Vilnius Album is a patriotic and cultural initiative taken up in the middle 1840’s by Jan Kazimierz Wilczyński (1806-1885) – a doctor, collector and publisher, as a reaction to the devastation of the monuments of Polish culture and an attempt to memorialize them. He commissioned images of chosen paintings, buildings, portraits and historical artifacts and then printed them in Paris in the lithography workshops of Lemercier or Drouart. He engaged a whole staff of illustrators, printmakers and printers. During the 40 years of its activity, the publishing house published several hundred litograph and chromolitograph prints in 6 series of different format. Prints were also sold separately. Because of their small format and unusual detail work, holy pictures with a repousse paper lace (black and white or coloured) intended for prayer books, with their micro-scale patriotic and cultural intent are especially interesting. They depict figures of saints as presented in historical portraits found in churches of Lithuania, Volyn, Podolia, Grodno or even Cracow, Poznan or Warsaw. According to various calculations 200-300 patterns of pictures were published. Prints were cheap and - distributed by priests - found their way to the masses. The reverse was empty or contained a simple verse prayer, either anonymous of a given author. The aim of the present article is to present a set of pictures with the hymns of Polish poets: Władysław Syrokomla (Ludwik Kondratowicz), Teofil Lenartowicz, Julian Ursyn Niemcewicz, Karolina Proniewska and Deotyma (Jadwiga Łuszczewska). The author presents the existing state of research on the topic; shows the catalogue of specimens she found in the National Museum in Warsaw and the Lithuanian Archives of Literature and Art in Vilnius; presents texts of poems (some of which have not yet been published); shows the difficulties connected with the research and suggests the direction of further studies. - Źródło:
-
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2018, 130; 153-188
0137-3218
2720-0590 - Pojawia się w:
- Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł